Mendeley  

Zotero  

Jalil-Abkenar S S, Afrooz G A, Arjmandnia A A, Ghobari-Bonab B. The Effectiveness of Arsh Leisure Time Program on the Profile Working Memory of Children With Educatable Intellectual Disability. jrehab 2019; 20 (1) :28-39
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2420-fa.html

هدف کم‌­توانی ذهنی، تمام جنبه‌های زندگی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. کودکان کم‌توان ذهنی، توان هوشی پایینی دارند، ولی شرایط آموزشی، محیط زندگی و رابطه‌ای که با اطرافیان، به‌ویژه والدین خود دارند، تأثیر مهمی در توانمندی‌های بالقوه آنان بر جای می‌گذارد. با توجه به محدودیت‌ها و مشکلات کودکان کم‌توان ذهنی در حافظه فعال، لزوم تدارک برنامه‌هایی که به ارتقای توانمندی این گروه از افراد در حافظه فعال بینجامد، بسیار با اهمیت است. یکی از مهم‌ترین عوامل در بررسی دقیق رشد شناختی و بهبود حافظه، مشارکت فعال در اوقات فراغت است. اوقات فراغت موضوع مهمی است که یکی از عناصر اصلی نیازهای انسان در زندگی امروزی را تشکیل می‌دهد و استفاده از برنامه اوقات فراغت غنی و متناسب، با نتایج مؤثری همراه است. هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی برنامه اوقات فراغت عرش بر نیمرخ حافظه فعال دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر است. 
روش بررسی این پژوهش، مطالعه‌ای نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون‌پس‌آزمون و گروه کنترل است. در این پژوهش، ۳۰ دختر کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر که به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده از مدارس استثنایی شهر اصفهان انتخاب شده‌اند، شرکت داشتند و آزمودنی‌ها به دو گروه ۱۵‌نفری آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش، برنامه اوقات فراغت عرش را در ۱۶ جلسه (هفته‌ای دو جلسه؛ هر جلسه ۶۰ دقیقه‌) دریافت کردند، در حالی‌که گروه کنترل، آموزشی دریافت نکردند. ابزار استفاده‌شده در این پژوهش، مجموعه آزمون حافظه فعال برای کودکان (۲۰۰۱) بود. اطلاعات به‌دست‌آمده از مقیاس‌ مد نظر، قبل و بعد از مداخله با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری با به‌کارگیری نسخه ۲۳ نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شد.
یافته‌ها در ابتدا مفروضه‌های عادی‌بودن و همگنی واریانس‌کوواریانس متغیرها ارزیابی شد. آزمون کلموگروف‌اسمیرنوف حاکی از آن بود که همه متغیرها، عادی هستند (P>۰/۰۵). آزمون باکس هم فرض همگنی واریانس-کوواریانس را تأیید کرد. بنابراین مفرو‌ض‌های آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری برقرار است و می‌توان برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از این آزمون آماری استفاده کرد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد برنامه اوقات فراغت عرش بر نیمرخ حافظه فعال آزمودنی‌ها، تأثیر معناداری داشت (P<۰/۰۰۰۱). همچنین نتایج، حاکی از اثر معنادار آموزش برنامه اوقات فراغت عرش بر خرده‌مقیاس‌های مجری مرکزی، صفحه دیداری‌فضایی و حلقه واج‌شناختی در آزمودنی‌ها بود (P<۰/۰۰۱). با توجه به مجذور اتا می­‌توان بیان کرد به ­ترتیب ۶۳، ۶۱ و ۶۸ درصد تغییرات هر‌یک از خرده‌مقیاس‌های مجری مرکزی، صفحه دیداری‌فضایی و حلقه واج‌شناختی به دلیل شرکت آزمودنی‌ها در برنامه اوقات فراغت عرش بود. 
نتیجه‌گیری بر اساس یافته‌های این پژوهش، برنامه اوقات فراغت عرش سبب بهبود نیمرخ حافظه فعال دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر شد. بنابراین، می‌توان از این برنامه به منظور ارتقای توان‌بخشی شناختی این دانش‌آموزان در حوزه حافظه فعال استفاده کرد همچنین برنامه‌ریزی، به منظور به‌کارگیری برنامه اوقات فراغت عرش برای آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد.