دوره 24، شماره 3 - ( پاییز 1402 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Basakha M, Khorasani B, Hosseini Zare S M, Mohsenzadeh S M, Mohammadpour F, Izanloo M. Determining the Unit Cost of Outpatient Rehabilitation Services in the Nezam-Mafi Rehabilitation Center in Tehran, Iran Using the Time-driven Activity-based Costing Method. jrehab 2023; 24 (3) :346-363
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3185-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3185-fa.html
باسخا مهدی، خراسانی بیژن، حسینی زارع سیده محبوبه، محسن زاده سید مهدی، محمدپور فرزانه، ایزانلو مرضیه. بهای تمام‌شده خدمات سرپایی توانبخشی در مرکز خدمات توانبخشی نظام مافی. مجله توانبخشی. 1402; 24 (3) :346-363
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3185-fa.html
مهدی باسخا1 
، بیژن خراسانی2 ، سیده محبوبه حسینی زارع 3، سید مهدی محسن زاده4 ، فرزانه محمدپور1 ، مرضیه ایزانلو1
، بیژن خراسانی2 ، سیده محبوبه حسینی زارع 3، سید مهدی محسن زاده4 ، فرزانه محمدپور1 ، مرضیه ایزانلو1
1- گروه مدیریت رفاه اجتماعی، دانشکده سلامت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه علوم بالینی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، hosseinizare@yahoo.com
4- معاونت درمان و توانبخشی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه علوم بالینی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
3- مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، hosseinizare@yahoo.com
4- معاونت درمان و توانبخشی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده: (2521 مشاهده)
هدف یکی از چالش‌های اساسی مراکز ارائه خدمات سلامت، محاسبه بهای تمام‌شده خدمات ارائه‌شده است. خدمات توانبخشی نقش قابل‌توجهی در بازیابی توانایی عملکردی افراد و بازگرداندن افراد آسیب‌دیده به جامعه برای ایفای نقش فردی و اجتماعی خود دارد. بنابراین آگاهی از بهای تمام‌شده خدمات توانبخشی، می‌تواند در تخصیص بهینه منابع و اصلاح بودجه کارساز باشد. مطالعه حاضر سعی دارد با محاسبه بهای تمام‌شده خدمات توانبخشی در مرکز خدمات توانبخشی نظام مافی با استفاده از روشی نوینی، مدیران ذی‌ربط را در اتخاذ تصمیمات مناسب یاری کند.
روش بررسی مطالعه حاضر توصیفی، مقطعی و گذشته‌نگر بوده و بهای تمام‌شده برای 9 کد استاندارد خدمت توانبخشی ارائه‌شده در مرکز خدمات توانبخشی نظام مافی در سال 1398 (شامل خدمات سرپایی گفتاردرمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی و شنوایی شناسی) را با استفاده از روش هزینه‌یابی زمان محور برمبنای عملکرد محاسبه کرده است. به منظور استخراج، تعیین معادلات زمان و محاسبه بهای تمام‌شده، ابتدا توالی فعالیت‌های انجام‌گرفته در یک کد ـ خدمت احصا شد. سپس منابع مورد‌نیاز برای انجام هر فعالیت شناسایی و منبع هزینه‌ای برای هر فعالیت مشخص شد. در مرحله بعد محرک یا عامل هزینه برای هر منبع مشخص و میزان به‌کارگیری از آن‌ها در هر فعالیت تعیین شد. با‌توجه‌به اهمیت هزینه‌های پرسنلی، این مرحله با جزئیات و حساسیت بیشتری که بر مبنای زمان مورد‌نیاز برای ارائه هر فعالیت است محاسبه شده است. برای این منظور با در نظر گرفتن زمان حضور سالانه پرسنل و هزینه‌های حقوق و دستمزد ایشان، بهای هر دقیقه از جبران خدمات محاسبه شد. در‌نهایت هزینه‌های هر واحد از عامل تولید محاسبه شد و به منابع هزینه‌ای، جلوه‌ای پولی داده شده و مجموع آن به ازای هر کد ـ خدمت محاسبه شد.
یافته‌ها بررسی ساختار هزینه در مرکز نظام مافی نشان می‌دهد هزینه‌های مالی اجاره (47/9 درصد)، مواد و لوازم مصرف‌شدنی (11/6 درصد) و خدمات قراردادی (10/5 درصد) بالاترین سهم را در هزینه‌های این مؤسسه داشته‌اند. نتایج نشان می‌دهد بهای تمام‌شده خدمات توانبخشی سرپایی در مرکز نظام مافی (به استثنای یک کد خدمت گفتاردرمانی) بیشتر از تعرفه‌های مصوب برای خدمات مذکور بوده است. در میان سهم هزینه‌های مختلف از بهای تمام‌شده خدمات، هزینه پرسنل تخصصی در خدمات فیزیوتراپی و هزینه‌های ساختمان در خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی و شنوایی‌سنجی، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. هزینه تمام‌شده پرسنل ستادی در مرکز نظام مافی در حدود 3/904 ریال به ازای هر دقیقه فعالیت برآورد شده که نشان می‌دهد هزینه هر دقیقه از پرسنل ستادی، رقمی بیشتر از نیروی کار تخصصی کاردرمانی اطفال (2/046 ریال)، کاردرمانی (1/929 ریال)، گفتاردرمانی (1/899 ریال) و شنوایی‌سنجی (1/974 ریال) در این مرکز بوده است. با‌توجه‌به اینکه به‌طور متوسط، در حدود 24/5 درصد از کل هزینه‌های خدمات توانبخشی مربوط به هزینه‌های سربار بوده است، یکی از مهم‌ترین علل شکاف بین بهای تمام‌شده و تعرفه‌ها را می‌توان بالا بودن هزینه‌های سربار این خدمات دانست.
نتیجه‌گیری محاسبه بهای تمام‌شده خدمات توانبخشی سرپایی در مرکز توانبخشی نظام مافی نشان می‌دهد تفاوت قابل‌توجهی میان بهای تمام‌شده برخی از خدمات و تعرفه‌های مصوب آن وجود دارد. به دلیل ظرفیت پایین ارائه خدمت در مرکز نظام مافی، هزینه‌های سربار آن، به تورم بهای تمام‌شده خدمات در این مرکز منجر شده است. بنابراین ادغام مؤسسات کوچک و ارتقاع سیستم ارجاع توان‌خواهان از مراکز درمانی، می‌تواند باعث سرشکن شدن هزینه‌ها و کاهش بهای تمام‌شده شود. با در نظر گرفتن این نکته که بیشتر خدمات توانبخشی تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی ایران نیست و تعرفه‌های فعلی نیز برای خانواده‌های نیازمند به خدمات توانبخشی مقرون‌به‌صرفه نیست، تمهیدات ملی در این حوزه را باید از ضرورت‌های نظام سلامت دانست. به‌علاوه استفاده از روش هزینه‌یابی زمان‌محور در مراکز ارائه خدمات توانبخشی می‌تواند راه‌حلی برای شناسایی منابع اصلی هزینه‌ها و کنترل تورم قیمت در بخش سلامت باشد.
روش بررسی مطالعه حاضر توصیفی، مقطعی و گذشته‌نگر بوده و بهای تمام‌شده برای 9 کد استاندارد خدمت توانبخشی ارائه‌شده در مرکز خدمات توانبخشی نظام مافی در سال 1398 (شامل خدمات سرپایی گفتاردرمانی، کاردرمانی، فیزیوتراپی و شنوایی شناسی) را با استفاده از روش هزینه‌یابی زمان محور برمبنای عملکرد محاسبه کرده است. به منظور استخراج، تعیین معادلات زمان و محاسبه بهای تمام‌شده، ابتدا توالی فعالیت‌های انجام‌گرفته در یک کد ـ خدمت احصا شد. سپس منابع مورد‌نیاز برای انجام هر فعالیت شناسایی و منبع هزینه‌ای برای هر فعالیت مشخص شد. در مرحله بعد محرک یا عامل هزینه برای هر منبع مشخص و میزان به‌کارگیری از آن‌ها در هر فعالیت تعیین شد. با‌توجه‌به اهمیت هزینه‌های پرسنلی، این مرحله با جزئیات و حساسیت بیشتری که بر مبنای زمان مورد‌نیاز برای ارائه هر فعالیت است محاسبه شده است. برای این منظور با در نظر گرفتن زمان حضور سالانه پرسنل و هزینه‌های حقوق و دستمزد ایشان، بهای هر دقیقه از جبران خدمات محاسبه شد. در‌نهایت هزینه‌های هر واحد از عامل تولید محاسبه شد و به منابع هزینه‌ای، جلوه‌ای پولی داده شده و مجموع آن به ازای هر کد ـ خدمت محاسبه شد.
یافته‌ها بررسی ساختار هزینه در مرکز نظام مافی نشان می‌دهد هزینه‌های مالی اجاره (47/9 درصد)، مواد و لوازم مصرف‌شدنی (11/6 درصد) و خدمات قراردادی (10/5 درصد) بالاترین سهم را در هزینه‌های این مؤسسه داشته‌اند. نتایج نشان می‌دهد بهای تمام‌شده خدمات توانبخشی سرپایی در مرکز نظام مافی (به استثنای یک کد خدمت گفتاردرمانی) بیشتر از تعرفه‌های مصوب برای خدمات مذکور بوده است. در میان سهم هزینه‌های مختلف از بهای تمام‌شده خدمات، هزینه پرسنل تخصصی در خدمات فیزیوتراپی و هزینه‌های ساختمان در خدمات کاردرمانی، گفتاردرمانی و شنوایی‌سنجی، بالاترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. هزینه تمام‌شده پرسنل ستادی در مرکز نظام مافی در حدود 3/904 ریال به ازای هر دقیقه فعالیت برآورد شده که نشان می‌دهد هزینه هر دقیقه از پرسنل ستادی، رقمی بیشتر از نیروی کار تخصصی کاردرمانی اطفال (2/046 ریال)، کاردرمانی (1/929 ریال)، گفتاردرمانی (1/899 ریال) و شنوایی‌سنجی (1/974 ریال) در این مرکز بوده است. با‌توجه‌به اینکه به‌طور متوسط، در حدود 24/5 درصد از کل هزینه‌های خدمات توانبخشی مربوط به هزینه‌های سربار بوده است، یکی از مهم‌ترین علل شکاف بین بهای تمام‌شده و تعرفه‌ها را می‌توان بالا بودن هزینه‌های سربار این خدمات دانست.
نتیجه‌گیری محاسبه بهای تمام‌شده خدمات توانبخشی سرپایی در مرکز توانبخشی نظام مافی نشان می‌دهد تفاوت قابل‌توجهی میان بهای تمام‌شده برخی از خدمات و تعرفه‌های مصوب آن وجود دارد. به دلیل ظرفیت پایین ارائه خدمت در مرکز نظام مافی، هزینه‌های سربار آن، به تورم بهای تمام‌شده خدمات در این مرکز منجر شده است. بنابراین ادغام مؤسسات کوچک و ارتقاع سیستم ارجاع توان‌خواهان از مراکز درمانی، می‌تواند باعث سرشکن شدن هزینه‌ها و کاهش بهای تمام‌شده شود. با در نظر گرفتن این نکته که بیشتر خدمات توانبخشی تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی ایران نیست و تعرفه‌های فعلی نیز برای خانواده‌های نیازمند به خدمات توانبخشی مقرون‌به‌صرفه نیست، تمهیدات ملی در این حوزه را باید از ضرورت‌های نظام سلامت دانست. به‌علاوه استفاده از روش هزینه‌یابی زمان‌محور در مراکز ارائه خدمات توانبخشی می‌تواند راه‌حلی برای شناسایی منابع اصلی هزینه‌ها و کنترل تورم قیمت در بخش سلامت باشد.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
اقتصاد سلامت
دریافت: 1401/6/19 | پذیرش: 1401/12/1 | انتشار: 1402/7/9
دریافت: 1401/6/19 | پذیرش: 1401/12/1 | انتشار: 1402/7/9
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خیابان کودکیار، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، معاونت پژوهشی، دفتر فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
