دوره 22، شماره 2 - ( تابستان 1400 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Aghazadeh F, Riazi A, Kamali M. The Strategies Used by Visually Impaired and Blind People in Iran to Cope With Difficulty Performing Daily Living Activities. jrehab 2021; 22 (2) :196-209
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2825-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2825-fa.html
آقازاده فائزه، ریاضی عباس، کمالی محمد. استراتژی‌های منحصر‌به‌فرد ابداعی توسط کم‌بینایان و نابینایان ایرانی در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی. مجله توانبخشی. 1400; 22 (2) :196-209
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2825-fa.html
استراتژی‌های منحصر‌به‌فرد ابداعی توسط کم‌بینایان و نابینایان ایرانی در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی
فائزه آقازاده1 
، عباس ریاضی 2، محمد کمالی3
، عباس ریاضی 2، محمد کمالی3
1- گروه بینایی سنجی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
2- مرکز تحقیقات بینایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ، abbas.riazi@gmail.com
3- گروه آموزش و ارتقاء سلامت، دانشکده مدیریت بهداشت و علوم اطلاعات، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
2- مرکز تحقیقات بینایی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ، abbas.riazi@gmail.com
3- گروه آموزش و ارتقاء سلامت، دانشکده مدیریت بهداشت و علوم اطلاعات، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
چکیده: (2421 مشاهده)
اهداف این مطالعه در جهت افزایش کیفیت زندگی و به منظور بررسی تجربیات افراد کم‌بینا و نابینا، از راهکارها و استراتژی‌های مقابله‌ای منحصر‌به‌فرد، برای انطباق با کم‌بینایی و نابینایی صورت پذیرفت.
روش بررسی: این پژوهش به صورت کیفی و از نوع تحلیل محتوا انجام شد. افراد شرکت‌کننده به صورت هدفمند، از بین افراد مبتلا به اختلالات بینایی ساکن در شهر تهران انتخاب شدند که به مرکز تحقیقات کم‌بینایی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، مراجعه کرده بودند، با هرکدام از این افراد به صورت جداگانه مصاحبه‌ای با کمک پرسش‌نامه نیمه‌ساختاریافته به عمل آمد. مصاحبه به صورت پرسش‌نامه، شامل سؤالات کلی نیمه‌ساختاریافته، در مورد برخی زمینه‌های زندگی روزمره و با هدف کشف تجربیات خود افراد کم‌بینا و نابینا، صورت گرفت. در طراحی سؤالات، سعی شد تا افراد شرکت‌کننده بتوانند کاملاً مستقل و بدون دخالت نظر مصاحبه‌گر، تجربیات خودشان را آزادانه بیان کنند. صحبت‌ها در حین مصاحبه به صورت فایل صوتی ضبط شد. پس از انجام هر مصاحبه، فایل صوتی به متن تبدیل شد. بر اساس روش تحلیلی مضمونی از نوع تحلیل محتوا، آنالیز انجام شد. به این صورت که پس از نوشته شدن مصاحبه‌ها، کلمات و جملات کلیدی شرکت‌کنندگان، از داخل متون اصلی بیرون کشیده شد و استراتژی‌ها و مفاهیم استخراج‌شده از آن جملات، مشخص شد. به‌تدریج که بر مفاهیم اضافه می‌شد، مفاهیم مشترک، در یک دسته‌بندی قرارگرفت و پس از رسیدن به اشباع، یعنی زمانی که دیگر هیچ مفهوم جدیدی در جملات پیدا نشد، مصاحبه‌ها به پایان رسید. با بررسی استراتژی‌ها و مفاهیم مشابه در یک گروه، زیرمقوله‌ها به دست آمدند و در ستونی جداگانه دسته‌بندی شدند و درنهایت، زیرمقوله‌های مشابه نیز در یک دسته‌بندی کلی‌تر قرار گرفتند و مضامین یا همان استراتژی‌های اصلی، مشخص شدند.
یافته‌ها: در مطالعه حاضر، از هجده نفر نابینا و کم‌بینای متوسط تا شدید، مطابق با معیار ورود به پژوهش، مصاحبه به عمل آمد. از این هجده نفر، نه نفر زن و نه نفر مرد بودند. میانگین و انحراف معیار سنی این افراد 11±39/5 سال بود که جوان‌ترین آن‌ها فردی 22ساله و مسن‌ترین آن‌ها فردی 66ساله بود. هفت نفر نابینا، هفت نفر کم‌بینای شدید و چهار نفر کم‌بینای متوسط بودند. مدت‌زمانی که این افراد به نابینایی یا کم‌بینایی مبتلا بودند، بیشتر از پنج سال بود. سطح تحصیلات در این افراد نیز متفاوت بود. هفت نفر دارای مدرک تحصیلی کمتر از دیپلم و یازده نفر نیز دارای مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر از آن بودند. همچنین سعی شد با افراد کم‌بینا و نابینا که عوامل نابینایی متفاوتی داشتند مصاحبه شود. کاهش بینایی، در بعضی افراد از بدو تولد و در بعضی دیگر اکتسابی بود. از بررسی جملات کلیدی، هشت مضمون اصلی یا استراتژی برای انطباق با کم‌بینایی و نابینایی به دست آمد که عبارت‌اند از: اعتماد به دیگران، حواس جایگزین، مراقبت از بینایی، استفاده از تکنولوژی، بهینه‌سازی محیط زندگی و سازگاری با کم‌بینایی و نابینایی، عدم انجام یک فعالیت مشخص، افزایش هوش هیجانی و به‌کارگیری هوش و حافظه.
نتیجه‌گیری: استراتژی‌های ابداعی توسط کم‌بینایان و نابینایان ایرانی کاملاً شخصی و ابتکاری هستند و نقش بسیار مؤثری در افزایش کیفیت زندگی آن‌ها دارد. بر اساس اظهارات خودشان بسیاری از مشکلات روزمره زندگی را با همین استراتژی‌ها بر طرف می‌کنند.
روش بررسی: این پژوهش به صورت کیفی و از نوع تحلیل محتوا انجام شد. افراد شرکت‌کننده به صورت هدفمند، از بین افراد مبتلا به اختلالات بینایی ساکن در شهر تهران انتخاب شدند که به مرکز تحقیقات کم‌بینایی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران، مراجعه کرده بودند، با هرکدام از این افراد به صورت جداگانه مصاحبه‌ای با کمک پرسش‌نامه نیمه‌ساختاریافته به عمل آمد. مصاحبه به صورت پرسش‌نامه، شامل سؤالات کلی نیمه‌ساختاریافته، در مورد برخی زمینه‌های زندگی روزمره و با هدف کشف تجربیات خود افراد کم‌بینا و نابینا، صورت گرفت. در طراحی سؤالات، سعی شد تا افراد شرکت‌کننده بتوانند کاملاً مستقل و بدون دخالت نظر مصاحبه‌گر، تجربیات خودشان را آزادانه بیان کنند. صحبت‌ها در حین مصاحبه به صورت فایل صوتی ضبط شد. پس از انجام هر مصاحبه، فایل صوتی به متن تبدیل شد. بر اساس روش تحلیلی مضمونی از نوع تحلیل محتوا، آنالیز انجام شد. به این صورت که پس از نوشته شدن مصاحبه‌ها، کلمات و جملات کلیدی شرکت‌کنندگان، از داخل متون اصلی بیرون کشیده شد و استراتژی‌ها و مفاهیم استخراج‌شده از آن جملات، مشخص شد. به‌تدریج که بر مفاهیم اضافه می‌شد، مفاهیم مشترک، در یک دسته‌بندی قرارگرفت و پس از رسیدن به اشباع، یعنی زمانی که دیگر هیچ مفهوم جدیدی در جملات پیدا نشد، مصاحبه‌ها به پایان رسید. با بررسی استراتژی‌ها و مفاهیم مشابه در یک گروه، زیرمقوله‌ها به دست آمدند و در ستونی جداگانه دسته‌بندی شدند و درنهایت، زیرمقوله‌های مشابه نیز در یک دسته‌بندی کلی‌تر قرار گرفتند و مضامین یا همان استراتژی‌های اصلی، مشخص شدند.
یافته‌ها: در مطالعه حاضر، از هجده نفر نابینا و کم‌بینای متوسط تا شدید، مطابق با معیار ورود به پژوهش، مصاحبه به عمل آمد. از این هجده نفر، نه نفر زن و نه نفر مرد بودند. میانگین و انحراف معیار سنی این افراد 11±39/5 سال بود که جوان‌ترین آن‌ها فردی 22ساله و مسن‌ترین آن‌ها فردی 66ساله بود. هفت نفر نابینا، هفت نفر کم‌بینای شدید و چهار نفر کم‌بینای متوسط بودند. مدت‌زمانی که این افراد به نابینایی یا کم‌بینایی مبتلا بودند، بیشتر از پنج سال بود. سطح تحصیلات در این افراد نیز متفاوت بود. هفت نفر دارای مدرک تحصیلی کمتر از دیپلم و یازده نفر نیز دارای مدرک تحصیلی دیپلم و بالاتر از آن بودند. همچنین سعی شد با افراد کم‌بینا و نابینا که عوامل نابینایی متفاوتی داشتند مصاحبه شود. کاهش بینایی، در بعضی افراد از بدو تولد و در بعضی دیگر اکتسابی بود. از بررسی جملات کلیدی، هشت مضمون اصلی یا استراتژی برای انطباق با کم‌بینایی و نابینایی به دست آمد که عبارت‌اند از: اعتماد به دیگران، حواس جایگزین، مراقبت از بینایی، استفاده از تکنولوژی، بهینه‌سازی محیط زندگی و سازگاری با کم‌بینایی و نابینایی، عدم انجام یک فعالیت مشخص، افزایش هوش هیجانی و به‌کارگیری هوش و حافظه.
نتیجه‌گیری: استراتژی‌های ابداعی توسط کم‌بینایان و نابینایان ایرانی کاملاً شخصی و ابتکاری هستند و نقش بسیار مؤثری در افزایش کیفیت زندگی آن‌ها دارد. بر اساس اظهارات خودشان بسیاری از مشکلات روزمره زندگی را با همین استراتژی‌ها بر طرف می‌کنند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تهران، اوین، بلوار دانشجو، خیابان کودکیار، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، معاونت پژوهشی، دفتر فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
