هدف: هدف این پژوهش بررسی یکی از حیطه‌های تجزیه و تحلیل کلام بیماران اسکیزوفرنیک یعنی اصل همیاری می‌باشد.

روش بررسی: در این پژوهش مقایسه‌ای که از نوع مورد- شاهدی است، با نمونه‌گیری ساده و در دسترس، دو گروه 22 نفره از بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و افراد سالم (با تعداد 17 مرد و 5 زن) انتخاب و مصاحبه‌ای با استفاده از بخش گفتار خودبه‌خودی آزمون زبان پریشی فارسی با آنها صورت گرفت. پاسخ هر سئوال با توجه به این که فرد کدام قاعده همیاری (کیفیت، کمیت، شیوه و رابطه) را بیشتر نقض کرده است، ارزیابی و به عنوان خطا در آن پاسخ در نظر گرفته شد. با درصد گیری خطاها،‌ تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تحلیل واریانس، تی مستقل، کروسکال والیس و من ویتنی انجام شد.

یافته‌ها: بین دو گروه در رعایت کلی اصول همیاری گرایس (P<0/001) و اصلهای کمیت (P<0/001)، رابطه (P<0/001) و شیوه (P=0/02) اختلاف معنی‌داری وجود داشت، ولی در اصل کیفیت دو گروه تفاوت معنی‌داری نداشتند (P=0/07). عدم رعایت کلی اصول گرایس در بیماران با مدت ابتلا به بیماری، تحصیلات، سن و جنس آنها ارتباط آماری معنی‌دار نداشت (P<0/05).

نتیجه گیری: بیماران اسکیزوفرنیک اصل همیاری گرایس را رعایت نمی‌کنند و به علت نقض این اصل در گفتگوهای دو طرفه دچار عدم انسجام می‌‌باشند.