دوره 25، شماره 4 - ( زمستان 1403 )                   دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Mavaeian Z, Mir S M, Shadmehr A, Malmir K. The Effect of Core Stabilization Exercises Compared to Balance Training on Proprioception and Dynamic Balance in Healthy Female Amateur Soccer Players: A Randomized Controlled Trial. jrehab 2025; 25 (4) :864-889
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3461-fa.html
ماواییان زهرا، میر سید محسن، شادمهر آزاده، مالمیر کاظم. مقایسه تأثیر تمرینات ثبات مرکزی و تعادلی بر حس عمقی زانو و تعادل دینامیک در زنان ورزشکار مبتدی سالم رشته فوتسال. مجله توانبخشی. 1403; 25 (4) :864-889

URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3461-fa.html

مقایسه تأثیر تمرینات ثبات مرکزی و تعادلی بر حس عمقی زانو و تعادل دینامیک در زنان ورزشکار مبتدی سالم رشته فوتسال
زهرا ماواییان*1 ، سید محسن میر2 ، آزاده شادمهر2 ، کاظم مالمیر2
1- گروه فیزیوتراپی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران. ، mavaeianzahra93@gmail.com
2- گروه فیزیوتراپی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.
واژه‌های کلیدی: تمرینات ثبات مرکزی، تمرینات تعادلی، حس عمقی زانو، تعادل دینامیک، زنان ورزشکار، فوتسال
متن کامل [PDF 4143 kb]   (163 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (3610 مشاهده)
متن کامل:   (22 مشاهده)
مقدمه
ریسک آسیب ورزشی در زنان نسبت به مردان به‌دلیل تفاوت‌های آناتومیکی، هورمونی، بیومکانیکی و نوروماسکولار بسیار بالا می‌باشد [1]. به‌طورکلی عواملی که در افزایش خطر آسیب‌های ورزشی نقش دارند شامل اختلال حس عمقی، شکل‌گیری بافت اسکار و افزایش یا کاهش پاتولوژیک دامنه حرکتی مفصل می‌باشند [2]. در بین این موارد، حس عمقی از آن جهت که در مقابل صدمات حرکتی محافظ خوبی بوده و در ایجاد ثبات مفاصل و هماهنگی طبیعی حرکات نقش دارد، حائز اهمیت می‌باشد [3، 4] و ضعف اطلاعات مربوط به حس عمقی مفاصل می‌تواند یکی از عوامل ایجادکننده آسیب‌های عضلانی‌اسکلتی باشد [5]. حس وضعیت مفصل یکی از زیرمجموعه‌های حس عمقی بوده و درواقع به معنای آگاهی از وضعیت مفصل و توانایی بازسازی زاویه‌ای که مفصل در آن قرار دارد، پس از حرکت فعال یا غیرفعال مفصل می‌باشد. چند نکته در این زمینه وجود دارد: 
1. در بین ورزش‌ها، فوتبال یکی از آسیب‌پذیرترین ورزش‌ها است [6]، به‌طوری‌که این ورزش را «بیماری آسیب زانو» نامیده‌اند [7] و برخی مطالعات نشان داده‌اند 11 درصد از فوتبالیست‌ها دچار آسیب زانو می‌شوند [8].
 2. حس عمقی در ورزشکاران به‌ویژه فوتبالیست‌ها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، چراکه بالاترین سطح عملکردی از آنان خواسته می‌شود.
3. از مفاصل بدن انسان، زانو یکی از غنی‌ترین مفاصل دارای گیرنده‌های حس عمقی می‌باشد و عضلات اکستانسور و عضلات فلکسور که از بزرگ‌ترین عضلات بدن هستند دارای بیشترین تعداد دوک عضلانی نیز می‌باشند [9]. ازآنجایی‌که کاهش دقت حس عمقی در مفاصل، باعث اختلال در مسیرهای رفلکسی عضلات ثبات‌دهنده می‌شود، می‌تواند بر تعادل فرد تأثیرگذار باشد[10، 11]. تعادل مهم‌ترین بخش توانایی ورزشکار است [12] و تقریباً در هر شکلی از فعالیت‌ها درگیر می‌باشد [13]. حفظ تعادل به‌عنوان یک امتیاز مهم برای انجام فعالیت‌ها در میادین ورزشی قلمداد می‌شود و ضعف آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد آسیب در زنان و مردان ورزشکار به حساب می‌آید [14]. 
فیزیوتراپیست‌ها در جست‌وجوی راه‌های مؤثر برای برگرداندن حس عمقی مفصل به وضعیت طبیعی می‌باشند تا ثبات و تحرک مطلوب در وضعیت‌های استاتیک و دینامیک تأمین شود. حس عمقی به‌وسیله عواملی مانند سن، صدمات، بیماری‌ها و تمرین تحت تأثیر قرار می‌گیرد [15]. در حال‌ حاضر روش تمرین درمانی قطعی برای بهبود حس عمقی وجود ندارد [16، 17]، اما تمرینات متعددی برای بهبود حس عمقی پیشنهاد شده است مانند تمرینات تعادلی [15]، تمرینات زنجیره بسته، تمرینات پلایومتریک و تمرینات ثبات مرکزی [18]. هوشبر در مطالعه خود بیان کرده است که در آینده باید مطالعات مقایسه‌ایی بیشتری برای تعیین بهترین تمرینات برای کاهش ریسک آسیب‌های ورزشی انجام شود [19].
 در گذشته، مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تمرینات ثبات مرکزی نقش چشمگیری در افزایش کارایی ورزشی، پیشرفت تعادل و کاهش ریسک آسیب‌های ورزشی دارد. علی‌رغم اهمیت حس عمقی، مطالعات بسیار کمی اثر تمرینات ثبات مرکزی را بر حس عمقی ارزیابی کرده‌اند و بیشتر اثر تمرینات تعادلی یا ترکیبی از تمرینات در بهبود حس عمقی بررسی شده است. همچنین با وجود مزایای تئوری ارائه‌شده برای هر تمرین، مطالعات کمی این روش‌ها را با هم مقایسه کرده‌اند. علاوه‌براین اطلاعات کافی درمورد مؤثرترین روش تمرین و مزایای هر تمرین به تنهایی وجود ندارد. بنابراین، مطالعه حاضر تأثیر تمرینات ثبات مرکزی را با تمرینات تعادلی که تمرینات رایج‌تری در این زمینه هستند مقایسه می‌کند. باتوجه‌به اینکه هیچ تحقیقی بر مقایسه تأثیر این دو تمرین بر روی حس عمقی زانو در زنان فوتبالیست انجام نشده است، این مطالعه با هدف تعیین تأثیر این دو روش تمرینی بر حس عمقی زانو و تعادل دینامیک زنان ورزشکار سالم و مقایسه تأثیر این تمرینات انجام شده است.

روش‌ها
مطالعه از نوع تجربی ‌مداخله‌ایی است. جمعیت موردمطالعه شامل زنان ورزشکار غیرحرفه‌ایی رشته ورزشی فوتسال بود که در باشگاه‌های ورزشی شرکت می‌کردند.
 شرایط ورود به تحقیق شامل جنسیت مؤنث، سن بین 20 تا 30 سال [17] و سابقه انجام بازی فوتسال به‌صورت غیرحرفه‌ایی و شرایط خروج از تحقیق شامل هرگونه پاتولوژی در اندام فوقانی و تحتانی یا سابقه جراحی قبلی زانو، سابقه هرگونه بیماری نورولوژی، قلبی‌ریوی و اختلال بینایی در 6 ماه گذشته [20]، سابقه ضربه در 1 ماه گذشته، عدم همکاری ورزشکار با حداقل 80 درصد میزان مداخلات (حداقل 16 جلسه تمرین درمانی در طول 6 تا 7 هفته) و یا پرداختن به تمرینات خارج از برنامه تعیین‌شده بنابر گفته ورزشکار بود [21]. 
برای تعیین حجم نمونه با استفاده از متغیر میانگین فاصله دستیابی اندازه‌گیری‌شده در تست تعادل ستاره‌ایی باتوجه‌به داده‌های مطالعه فیلیپا و همکاران [21] و از طریق معادله مقایسه میانگین‌ها که در ادامه خواهد آمد، 10 نفر در هرگروه محاسبه شدند (فرمول شماره 1). تقسیم‌بندی افراد به‌صورت تصادفی و با روش پاکت‌نامه صورت گرفت. به این صورت که نوع مداخله درون پاکت‌هایی قرار می‌گرفت و با قرعه‌کشی یکی از آن‌ها انتخاب می‌شد. افراد شرکت‌کننده در این طرح درمورد تقسیم‌بندی گروه‌ها اطلاعی نداشتند و مطالعه به‌صورت یک‌سویه کور انجام شد [17]. در هر دو گروه در کنار تمرینات ثبات مرکزی و تعادلی، شرکت‌کنندگان در رشته ورزشی فوتسال نیز شرکت می‌کردند [22].



ارزیابی حس عمقی
ارزیابی حس عمقی با استفاده از تست بازسازی مفصل انجام شد. در این تحقیق ارزیابی به‌صورت بدون تحمل وزن و با کمک مارکرگذاری پوستی، عکس‌برداری دیجیتال و نرم‌افزار image j انجام شد. این روش اندازه‌گیری دارای پایایی بوده و نسبت به سیستم‌های متداول دیگر برای اندازه‌گیری زاویه مفصل، دارای مزایای زیادی می‌باشد [23]. همچنین نرم‌افزار image j یک نرم‌افزار دقیق مهندسی با اطمینان بالا است که امکان محاسبه زوایا با دقت بالا را می‌دهد [24]. جهت انجام مارکرگذاری، 4 عدد مارکر پوستی در سمت خارجی اندام موردتست چسبانده ‌شد. به این صورت که نوک تروکانتر بزرگ را با متر لاستیکی به قسمت میانی خط مفصلی خارجی زانو وصل کرده و مارکر اول را بر روی یک‌چهارم فوقانی این خط قرار دادیم. مارکر دوم در گردن فیبولا و مارکر سوم در قسمت فوقانی مالئول خارجی چسبانده ‌شد. سپس فرد بر روی صندلی نشسته و در وضعیتی که زانو 90 درجه خم می‌باشد، مارکر چهارم در قسمت فوقانی چین پوپلیته آل در محاذات لبه فوقانی پتلا چسبانده ‌شد. [25-28]. تست با 90 درجه فلکشن زانو آغاز ‌شد و زوایای 30 و 60 درجه فلکشن [29] به‌عنوان زوایای هدف در نظر گرفته ‌شدند. برای ارزیابی هروضعیت، زانو توسط آزمونگر به‌طور پسیو و با کمک گونیامتر و با سرعت کنترل‌شده (تقریباً 10 درجه در ثانیه) تا زاویه موردنظر حرکت داده ‌شد و از این وضعیت با دوربین دیجیتال نیکون 24 مگاپیکسل که بر روی سه پایه به‌صورت موازی با محور زانو قرار گرفته بود عکس گرفته ‌شد (تصاویر شماره 1، 2). 



سپس از فرد خواسته ‌شد به‌مدت 5 ثانیه در این وضعیت قرار بگیرد تا بتواند وضعیت را به خاطر بسپارد. قبل از شروع به بازسازی زاویه، در وضعیت فلکشن 90 درجه به فرد 5 ثانیه استراحت داده ‌شد؛ این کار 5 بار برای یادگیری و به خاطر سپردن زاویه موردنظر تکرار ‌شد. سپس از فرد خواسته ‌شد که زاویه موردنظر را به‌طور اکتیو بازسازی کند و از زوایای مفصلی در هر وضعیت با ارتفاع معین دوربین عکس گرفته ‌شد. این ارزیابی‌ها برای هر وضعیت 5 بار تکرار ‌شد. عکس‌ها به کامپیوتر منتقل و با استفاده از نرم‌افزار کامپیوتری image j میزان اختلاف زاویه‌ایی محاسبه شد. از میزان اختلاف‌های به‌دست‌آمده میانگین گرفته شد که از آن به‌عنوان میانگین خطای مطلق زاویه‌ای نام برده می‌شود. اندازه‌گیری‌ها بر روی پای ترجیحی انجام شدند و از چشم‌بند برای حذف پیام‌های بینایی استفاده ‌شد [30].

ارزیابی تعادل دینامیک
 برای ارزیابی تعادل دینامیک از آزمون تعادل ستاره‌ایی تغییریافته استفاده شد [20]. براساس مطالعه‌ای که روکسانا بر روی افراد ورزشکار انجام داده است، این تست دارای قابلیت اطمینان خوب تا عالی می‌باشد [31]. در این آزمون، شکلی به‌صورت  Yبرعکس با سه جهت ( قدامی، خلفی_داخلی و خلفی_خارجی)، برروی زمین رسم شده بود. آزمودنی در مرکز شکل بر روی پای ترجیحی قرار گرفته و پای دیگر را تاجایی‌که امکان داشت از پای ترجیحی دور می‌کرد و عمل دستیابی را در سه جهت انجام می‌داد [31، 32]. اگر پای راست ترجیحی بود، آزمون در خلاف جهت عقربه‌های ساعت و اگر پای چپ ترجیحی بود در جهت عقربه‌های ساعت انجام ‌شد. نقطه‌ایی که پای مقابل با زمین تماس پیدا می‌کرد، با گچ تحریر علامت‌گذاری و با متری که تا حدود 1 میلی‌متر را اندازه‌گیری می‌کرد، اندازه‌گیری و به‌عنوان فاصله دستیابی ثبت ‌شد (تصویر شماره 3).



بین ارزیابی هر جهت، 10 ثانیه به شرکت‌کنندگان استراحت داده ‌شد و هر آزمودنی دستیابی در هریک از جهت‌ها را طی 4 بار تلاش انجام ‌داد. سپس میانگین فاصله‌های دستیابی محاسبه و بر طول پا برحسب سانتی‌متر تقسیم و بر 100 ضرب ‌شد تا فاصله دستیابی برحسب درصدی از اندازه طول پا (نمره‌ آزمون تعادل) محاسبه شود (فرمول شماره 2). طول پا فاصله بین خار خاصره قدامی فوقانی تا مالئول داخلی می‌باشد که با متر اندازه‌گیری ‌شد. درصورت جدا شدن دست‌ها از کمر یا برخورد پای معلق با زمین یا بازو و درکل برهم خوردن تعادل باید کوشش مجدداً تکرار ‌شد [33].



روش اجرای مداخله‌ها

تمرینات ثبات مرکزی:
 تمرینات ثبات مرکزی در طول 6 هفته، به‌صورت 3 جلسه در هفته و هرجلسه به‌مدت حداکثر 30 دقیقه انجام شد. این تمرینات به‌صورت پیش‌رونده در سه سطح و هر سطح در طول 2 هفته با تمرکز بر روی افزایش قدرت عضلات شکمی، پشتی و لگنی با حفظ کنترل نوروماسکولار، انجام ‌شد. نحوه انجام تمرینات به‌صورت استاتیک و دینامیک، در وضعیت‌های نیمه‌نشسته، نشسته، چهار دست‌وپا و ایستاده، بر روی زمین یا توپ سوئیس‌بال انجام ‌شد. این تمرینات براساس پروتکل جفری [34] تنظیم شده است که بدین صورت انجام شد:
- سطح اول با تسلط بر انقباض عضلات شکم، در وضعیت‌های ثابت، آغاز شد. سپس به سمت حرکات آهسته بر روی سطوح بی‌ثبات، پیشرفت داده ‌شد.
- سطح دوم با تمرینات استاتیک در شرایط بی‌ثبات آغاز شد و به سمت حرکات دینامیک در شرایط با ثبات بیشتر پیشرفت می‌کرد.
- سطح سوم حرکات دینامیک در شرایط بی‌ثبات، به سمت افزایش مقاومت در شرایط بی‌ثبات، پیشرفت داده ‌شد (تصویر شماره 4) [33].



تعداد ست و تکرار و زمان نگه‌داری هر وضعیت، برای هر ورزش، به‌صورت حداکثر 3 ست 20 ثانیه‌ایی برای تمرینات با انقباض ایزومتریک و 20 تکرار، برای فعالیت‌های با انقباض ایزوتونیک بود (جدول شماره 1). سختی تمرینات با افزودن حرکات یا تغییر نوع سطحی که تمرین بر روی آن انجام می‌شد، پیشرفت داده ‌شد [33]. در حین انجام تمرینات حفظ وضعیت طبیعی ستون فقرات و لگن اهمیت بسیاری داشت [35].



تمرینات تعادلی
تمرینات تعادلی در طول 6 هفته، به‌صورت 3 جلسه در هفته و هرجلسه به‌مدت حداکثر 30 دقیقه انجام شد. این تمرینات در 5 سطح، بر روی زمین، یا سطوح بی‌ثبات مانند تخته تعادل انجام شد و از ورزشکار خواسته می‌شد که وضعیت را به‌مدت 30 ثانیه نگه دارد. این تمرینات به‌صورت پیش‌رونده، در ابتدا به‌صورت دو پا با چشمان باز، سپس با چشمان بسته، درنهایت به‌صورت یک پا، در ابتدا با چشمان باز و سپس با چشمان بسته انجام شد (تصویر شماره 5).



هر تمرین برای هر پا به‌مدت 30 ثانیه حفظ و زمان استراحت برای تعویض هر پا نیز 30 ثانیه در نظر گرفته شد ( جدول شماره 2) (تصویر شماره 6) [36].







یافته‌ها

نتایج مربوط به متغیرهای جمعیت‌شناختی در دو گروه
شاخص‌های مرکزی و پراکندگی متغیرهای فردی ازجمله سن، قد، وزن و شاخص توده بدنی و طول پا به‌عنوان متغیرهای زمینه‌ایی بررسی شده و در جدول شماره 3 ارائه شده است.



نتایج درون‌گروهی
حس عمقی زانو و تعادل دینامیک پس از انجام تمرینات در هر دو گروه تعادلی و ثبات مرکزی پیشرفت معنی‌دار آماری داشته است. (0/05>P) 

نتایج برون‌گروهی
مقایسه تغییرات خطای مطلق حس عمقی زانو بین دو گروه نشان داد که میانگین کاهش خطا در زاویه 30 درجه بین دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری ندارد اما در زاویه 60 درجه میزان کاهش خطا تفاوت معنی‌داری را نشان داد که میزان تغییرات در گروه ثبات مرکزی بیشتر از گروه تعادلی بود (0/05>P) (جداول  شماره 4، 5).





مقایسه تغییرات نمره تعادلی بین دو گروه نشان داد که میانگین بهبودی در جهت خلفی خارجی، بین دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری نداشت اما در جهت قدامی و خلفی داخلی میزان بهبودی نمره تعادل تفاوت معنی‌داری را نشان داد. میزان بهبودی در جهت خلفی داخلی در گروه ثبات مرکزی بیشتر از گروه تعادلی بود اما میانگین تغییرات تعادل قدامی در گروه تعادلی بیشتر از گروه ثبات مرکزی بود (جداول شماره 6، 7).





 بحث

تأثیر تمرینات ثبات مرکزی و تمرینات تعادلی بر روی پیامدها 
این مطالعه به بررسی تأثیر یک برنامه 6 هفته‌ای و تمرینات ثبات مرکزی و تمرینات تعادلی بر تعادل پویا و حس عمقی زانو در بازیکنان زن فوتبال پرداخت. گروه تعادلی و ثبات مرکزی هر دو افزایش قابل‌توجهی در حس عمقی زانو و تعادل پویا نشان دادند. در گذشته، مقالات زیادی درمورد تأثیر تمرینات ثبات مرکزی به‌تنهایی بر تعادل پویا وجود داشته است [37، 38]. اکثر این مقالات اثرات مثبت این تمرین را گزارش کرده‌اند. به‌عنوان‌مثال، گریبل در تحقیقات خود نشان داد که یک برنامه تمرین ثبات مرکزی 6 هفته‌ای می‌تواند به بهبود حداکثر فاصله دسترسی در افراد سالم هنگام اجرای تست تعادل ستاره‌ایی منجر شود [39]. ازسوی‌دیگر نتایج این مطالعه با تعدادی از مطالعات مانند یافته‌های ساتو و همکاران در مورد تأثیر تمرینات ثبات مرکزی بر روی تعادل دینامیک دوندگان همسو نبود [40].
درزمینه تأثیر این تمرینات بر روی حس عمقی مفاصل اندام تحتانی، مطالعات اندکی وجود دارد. نتایج این تحقیق با تعدادی از مطالعات مانند مطالعه کاگ و همکاران که به‌منظور بررسی تاأثیر 10 هفته تمرین ثبات مرکزی بر روی قدرت عضلات تنه و حس عمقی زانو بر روی زنان و مردان غیرفعال بدون سابقه فعالیت ورزشی انجام شد، همسو بود. مطالعه مولتو نشان داد این تمرینات باعث بهبود طولانی‌مدت حس عمقی زانو (تا 9ماه پس از تمرین) و افزایش قدرت عضلات تنه می‌شود [41].

مکانیسم‌های احتمالی تأثیر تمرینات بر روی پیامدها
درمورد مکانیسم بهبود حس عمقی زانو و تعادل دینامیک می‌توان گفت، انجام تمرینات ثبات مرکزی بر روی سطوح ناپایدار مانند توپ سوئیس بال، شرایط بی‌ثباتی را ایجاد می‌کند که ممکن است سبب تحریک گیرنده‌های حس عمقی برای فراهم کردن فیدبک حفظ تعادل و آگاهی از موقعیت بدن شود [42، 43] شرایط بی‌ثبات در حین انجام تمرینات ثبات مرکزی، تغییرات حادی را در طول و تنشن واحدهای تاندونی عضلانی و فعالیت نوروماسکولار القا می‌کند که توانایی حس عمقی و پاسخ حرکتی را برای حفظ تعادل تقویت می‌کند [44-46]. همچنین استفاده از تمرینات زنجیره بسته مانند نشستن بر روی توپ سوئیس بال و تمرین کرانچ؛ چندین مفصل را در چند صفحه حرکتی درگیر می‌کند که سبب تسهیل یکپارچگی گیرنده‌های حسی که مسئول تشخیص موقعیت و حرکات مفصل می‌باشند، می‌شود. [47]. همچنین انجام تمرین بر روی توپ سوئیس بال ممکن است سبب افزایش فعالیت هم‌انقباضی شود [48]. این تمرینات می‌توانند سبب افزایش حساسیت مسیر فیدبکی و کوتاه شدن زمان پاسخ و بهبود حساسیت حس وضعیت شوند [49]. مطالعات قبلی گزارش کرده‌اند که فعالیت عضلات پلانتار فلکشن مقاومتی و اکستنشن پا در شرایط بی‌ثبات به ترتیب، 30/7 و 40/2 درصد بیشتر از فعالیت انتاگونیست آن در شرایط با ثبات می‌باشد. این افزایش فعالیت هم‌انقباضی می‌تواند سبب بهبود کنترل موتور و تعادل برای کمک به کنترل موقعیت اندام در زمان تولید نیرو شود [50]. در حین انجام تمرینات ثبات مرکزی بر روی توپ سوئیس بال، سیستم موتور کنترل سبب آغاز هم‌انقباضی دو گروه عضلات گلوبال و لوکال تثبیت‌کننده ستون فقرات برای حفظ تعادل می‌شود. انجام تمرینات معمولی مانند بلند شدن از حالت نشسته بر روی زمین باعث بهبود عملکرد عضلات گلوبال می‌گردد اما حفظ ثبات در حین انجام تمرین بر روی توپ سوئیس بال به‌طور عمده باعث بهبود عملکرد ثبات‌دهنده‌های لوکال و به‌کارگیری و ادغام بیشتر هر دو گروه عضلات لوکال و گلوبال می‌گردد [51].
هماهنگی بین تمامی عضلات تنه و ران برای کنترل و موقعیت طبیعی ستون فقرات ضروری است و عضلاتی که به‌صورت منحصربه‌فرد در افزایش ثبات مرکزی نقش داشته باشد، وجود ندارد. تعادل بین عضلانی در چهار طرف ستون فقرات مهم‌ترین عامل پایداری ستون فقرات می‌باشد. عضلات ثبات‌دهنده ناحیه لگن و ران مسئول حفظ راستای صحیح اندام تحتانی در حین انجام حرکات پویا می‌باشند؛ بنابراین ضعف و کاهش استقامت عضلات ثبات‌دهنده خلفی، قدامی و جانبی تنه باعث کاهش قدرت و کارایی عضلات اطراف ران می‌شود. عضلات ران نقش مهمی در انتقال نیرو از اندام تحتانی به سمت بالا، ستون فقرات در حین اجرای فعالیت‌هایی که به‌صورت عمودی یا ایستاده هستند، ایفا می‌کند و درنتیجه ضعف عضلات ثبات‌دهنده مرکزی می‌تواند راستای صحیح اندام تحتانی را در حین انجام حرکات پویا برهم زند و الگوی حرکتی را در اندام تحتانی دچار اختلال کند [52].

مقایسه تأثیر تمرینات بر پیامدها بین دو گروه
نتایج بین گروهی نشان داد در مورد متغیر خطای مطلق، میانگین کاهش خطا در زاویه 30 درجه بین دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری نداشت اما در زاویه 60 درجه میزان کاهش خطا تفاوت معنی‌دار را بین دو گروه نشان داد که میزان تغییرات در گروه ثبات مرکزی بیشتر از گروه تعادلی بود. همچنین در مورد متغیر تعادل دینامیک، تغییرات نمره تعادل در جهت خلفی خارجی، بین دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری نداشت اما در جهت قدامی و خلفی داخلی تفاوت معنی‌دار را نشان داد که میزان تغییرات در جهت قدامی در گروه تعادلی بیشتر و در جهت خلفی داخلی در گروه ثبات مرکزی بیشتر بود. باتوجه‌به تفاوت بین دو نوع تمرین در اثرگذاری بر مؤلفه‌های تعادل و حس عمقی، می‌توان نتیجه گرفت که تفاوت در آزمون‌های اندازه‌گیری‌شده مربوط به ویژگی‌های تمرینی بوده است. ازآنجایی‌که تمرینات بر روی توپ سوئیس بال تمرکز بیشتری بر روی کنترل حرکتی داشته و به قدرت بیشتری برای اجرای تمرینات نیاز داشته، میانگین تغییرات در تمام متغیرهای پاسخ به‌جز نمره تعادل قدامی در گروه ثبات مرکزی بیشتر از گروه تعادلی بود.
 یکی از مطالعاتی که درزمینه مقایسه تأثیر تمرینات تعادلی و ثبات مرکزی انجام شده است، مطالعه مایکل و همکاران بود. آن‌ها مقایسه تأثیر این تمرینات را بر روی تعادل دینامیک و سمی دینامیک را در افراد سالم بررسی کرده‌اند. نمونه‌ها در چهار گروه تمرینات ثبات مرکزی، تمرینات تعادلی و گروه ترکیب هردو تمرین تعادلی و ثبات مرکزی و گروه کنترل قرار گرفتند. نتایج مطالعه آن‌ها نشان داد تفاوت چشمگیری در تعادل سمی دینامیک به‌جز در گروه ترکیبی دیده نشد که احتمالاً دلیل آن به‌علت کم بودن زمان انجام تمرینات ( به‌مدت 4 هفته و 2 جلسه در هفته) اما در هر دو گروه تمرینات تعادلی و تمرینات ثبات مرکزی پیشرفت چشمگیری در تعادل دینامیک دیده شد [20] که با نتایج تحقیق حاضر همسو می‌باشد. مطالعه آگاروال و همکاران که در سال 2010 با هدف مقایسه تأثیر تمرینات ثبات مرکزی و تمرینات تعادلی بر روی بهبود تعادل استاتیک، دینامیک و فانکشنال در زنان و مردان فعال انجام دادند؛ نتایج آن‌ها تفاوت چشمگیری در تمام تست‌های تعادلی در هر دو گروه ثبات مرکزی و تعادلی نشان داد که میزان بهبودی در گروه ثبات مرکزی از گروه تعادلی بیشتر بود [53].

نتیجه‌گیری 
باتوجه‌به نتایج مطالعه حاضر می‌توان نتیجه گرفت که هر دو پروتکل تمرینات تعادلی و تمرینات ثبات مرکزی در بهبود حس عمقی زانو و تعادل دینامیک در زنان ورزشکار سالم تأثیر قابل‌ملاحظه‌ایی داشتند. بنابراین از هر دو نوع تمرینات می‌توان برای بهبود حس عمقی زانو و تعادل دینامیک بهره برد. میزان تغییرات حس عمقی در گروه ثبات مرکزی بیشتر از گروه تعادلی بود، بنابراین تمرینات ثبات مرکزی بیشتر برای این هدف توصیه می‌شود اما میزان تأثیرگذاری دو گروه بر روی تعادل دینامیک تفاوت چشمگیری نداشت.

مشکلات و محدودیت‌ها
از محدودیت‌های این مطالعه می‌توان به مشارکت پایین زنان ورزشکار به‌دلیل شیوع بیماری کرونا اشاره نمود. 
یکی دیگر از محدودیت‌های این مطالعه، سن گروه های موردمطالعه بود (20 تا 30 سال ). مشخص نیست که همین نتایج در سنین کمتر یا بیشتر از بازه موردمطالعه اتفاق بیفتد.
محدودیت دیگر این مطالعه انجام ارزیابی‌ها بر روی پای ترجیحی بود که بهتر است اجرای تست‌ها توسط پای راست و چپ و مقایسه آن‌ها صورت گیرد. همچنین بهتر است از دستگاه ایزوکینتیک برای سنجش حس عمقی استفاده شود که سرعت را کنترل کند و از اجزاء حس عمقی، حس نیرو و حرکت نیز ارزیابی شود. همین‌طور بهتر است بعد از نتایج تمرینات در بازه‌های زمانی بلندمدت نیز ارزیابی شود تا تداوم اثر تمرینات مورد بررسی قرار گیرد.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش
کلیه مراحل مطالعه پس از تأیید مطالعه در کمیته اخلاق دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران با شماره مرجع کمیته اخلاق:IR.TUMS.FNM.REC.1399.012  انجام شد. همه شرکت‌کنندگان از هدف و روش این مطالعه مطلع شدند و رضایت آگاهانه از همه شرکت‌کنندگان اخذ شد.

حامی مالی
مقاله حاضر برگرفته از پایان‌نامه کارشناسی ارشد زهرا ماوائیان گروه فیزیوتراپی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران است و هیچ‌گونه کمک مالی از سازمانی‌های دولتی، خصوصی و غیرانتفاعی دریافت نکرده است.

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در آماده‌سازی این مقاله مشارکت داشتند.

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
نویسندگان از دوندگان مسافتی که در این مطالعه شرکت کردند تشکر می‌کنند.


 
References 
  1. Kiani A, Hellquist E, Ahlqvist K, Gedeborg R, Michaëlsson K, Byberg L. Prevention of soccer-related knee injuries in teenaged girls. Archives of Internal Medicine. 2010; 170(1):43-9. [DOI:10.1001/archinternmed.2009.289] [PMID]
  2. Bahr R, Holme I. Risk factors for sports injuries-a methodological approach. British Journal of Sports Medicine. 2003; 37(5):384-92. [DOI:10.1136/bjsm.37.5.384] [PMID] 
  3. Bayramoglu M, Toprak R, Sozay S. Effects of osteoarthritis and fatigue on proprioception of the knee joint. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2007; 88(3):346-50. [DOI:10.1016/j.apmr.2006.12.024] [PMID]
  4. Thacker SB, Stroup DF, Branche CM, Gilchrist J, Goodman RA, Porter Kelling E. Prevention of knee injuries in sports. A systematic review of the literature. Journal of Sports Medicine and Physical Fitness. 2003; 43(2):165-79. [PMID] 
  5. Evetovich TK, Nauman NJ, Conley DS, Todd JB. Effect of static stretching of the biceps brachii on torque, electromyography, and mechanomyography during concentric isokinetic muscle actions. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2003; 17(3):484-8. [Link]
  6. Magalhães T, Ribeiro F, Pinheiro A, Oliveira J. Warming-up before sporting activity improves knee position sense. Physical Therapy in Sport. 2010; 11(3):86-90. [DOI:10.1016/j.ptsp.2010.06.001]
  7. Tayshete I, Akre M, Ladgaonkar Sh, Kumar A. Comparison of effect of proprioceptive training and core muscle strengthening on the balance ability of adolescent taekwondo athletes. International Journal of Health Sciences and Research. 2020; 10(6):268-79. [Link]
  8. Rahim AF, Sari GM, Rejeki PS. Difference influence of core stability exercise and ankle proprioceptive exercise toward dynamic balance on young adult overweight. Proceedings of the 2nd Health Science International Conference (HSIC 2019). 2020; 27-30. [Link]
  9. Alikhani R, Shahrjerdi S, Golpaigany M, Kazemi M. The effect of a six-week plyometric training on dynamic balance and knee proprioception in female badminton players. The Journal of The Canadian Chiropractic Association. 2019; 63(3):144-53. [PMID]
  10. Wong P, Hong Y. Soccer injury in the lower extremities. British Journal of Sports Medicine. 2005; 39(8):473-82. [DOI:10.1136/bjsm.2004.015511] [PMID] 
  11. Ronga M, Grassi FA, Manelli A, Bulgheroni P. Tissue engineering techniques for the treatment of a complex knee injury. Arthroscopy: The Journal of Arthroscopic & Related Surgery. 2006; 22(5):576.e1-3. [DOI:10.1016/j.arthro.2005.12.050] [PMID]
  12. Rahnama N, Bambaeichi E, Daneshjoo A. The epidemiology of knee injuries in Iranian male professional soccer players. Sport Sciences for Health. 2009; 5(1):9-14. [DOI:10.1007/s11332-009-0070-1]
  13. Brodal P. The central nervous system. Oxford: Oxford University Press; 2010. [Link]
  14. Esmailnia M, Khalkhali Zavieh M, Naeimi SS. [Effect of balance exercises on lower limb joint proprioception: systematic review (Review Article) (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2017; 6(3):266-73. [Link]
  15. Daneshjoo A, Mokhtar AH, Rahnama N, Yusof A. The effects of comprehensive warm-up programs on proprioception, static and dynamic balance on male soccer players. Plos One. 2012; 7(12):e51568. [DOI:10.1371/journal.pone.0051568] [PMID] 
  16. Pánics G, Tállay A, Pavlik A, Berkes I. Effect of proprioception training on knee joint position sense in female team handball players. British Journal of Sports Medicine. 2008. 42(6):472-6. [DOI:10.1136/bjsm.2008.046516] [PMID]
  17. Cuğ M, Ak E, Ozdemir RA, Korkusuz F, Behm DG. The effect of instability training on knee joint proprioception and core strength. Journal of Sports Science & Medicine. 2012; 11(3):468-74. [PMID]
  18. Hübscher M, Zech A, Pfeifer K, Hänsel F, Vogt L, Banzer W. Neuromuscular training for sports injury prevention: A systematic review. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2010; 42(3):413-21. [PMID]
  19. Akuthota V, Ferreiro A, Moore T, Fredericson M. Core stability exercise principles. Current Sports Medicine Reports. 2008; 7(1):39-44. [PMID]
  20. Priyanka P, Nilima B, Parag S, Ashok S. Effects of lumbar core stability exercise programme on knee pain, range of motion, and function post anterior cruciate ligament reconstruction. Journal of Orthopaedics, Trauma and Rehabilitation. 2017; 23(1):39-44. [DOI:10.1016/j.jotr.2016.10.003]
  21. Filipa A, Byrnes R, Paterno MV, Myer GD, Hewett TE. Neuromuscular training improves performance on the star excursion balance test in young female athletes. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 2010; 40(9):551-8. [DOI:10.2519/jospt.2010.3325] [PMID]
  22. Sandrey MA, Mitzel JG. Improvement in dynamic balance and core endurance after a 6-week core-stability-training program in high school track and field athletes. Journal of Sport Rehabilitation. 2013; 22(4):264-71. [DOI:10.1123/jsr.22.4.264] [PMID]
  23. King M. Core stability: Creating a foundation for functional rehabilitation. Athletic Therapy Today. 2000; 5(2):6-13. [DOI:10.1123/att.5.2.6]
  24. Samson KM. The effects of a five-week core stabilization-training program on dynamic balance in tennis athletes. [MA thesis]. Virginia: West Virginia University; 2005. [Link]
  25. Fredericson M, Moore T. Muscular balance, core stability, and injury prevention for middle- and long-distance runners. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America. 2005; 16(3):669-89. [DOI:10.1016/j.pmr.2005.03.001] [PMID]
  26. Lust KR, Sandrey MA, Bulger SM, Wilder N. The effects of 6-week training programs on throwing accuracy, proprioception, and core endurance in baseball. Journal of Sport Rehabilitation. 2009; 18(3):407-26. [PMID]
  27. Jeffreys I. Developing a progressive core stability program. Strength & Conditioning Journal. 2002; 24(5):65-6. [DOI:10.1519/00126548-200210000-00017]
  28. McGuine TA, Keene JS. The effect of a balance training program on the risk of ankle sprains in high school athletes. The American Journal of Sports Medicine. 2006; 34(7):1103-11. [DOI:10.1177/0363546505284191] [PMID] 
  29. Pour Kazemi F, Naseri N, Bagheri H, Fakhari Z. [Reliability of a system consists of skin markers, digital photography, and AutoCAD software for measuring the knee angles (Persian)]. Journal of Modern Rehabilitation. 2009; 2(3 and 4):19-24. [Link]
  30. Levangie PK, Norkin CC. Joint structure and function: A comprehensive analysis. Philadelphia: FA. Davis Company; 2011. [Link]
  31. Lafortune MA, Lambert C , Lake M. Skin marker displacement at the knee joint. Journal of Biomechanics. 1993; 26(3):299. [DOI:10.1016/0021-9290(93)90408-7]
  32. Kim HY. The examination of reliability of lower limb joint angles with free software imageJ. Journal of the Ergonomics Society of Korea. 2015; 34(6):583 -95. [DOI:10.5143/JESK.2015.34.6.583]
  33. Romero-Franco N, Jiménez-Reyes P. Effects of warm-up and fatigue on knee joint position sense and jump performance. Journal of Motor Behavior. 2017; 49(2):117-22. [PMID]
  34. Onofrei RR, Amaricai E, Petroman R, Suciu O. Relative and absolute within-session reliability of the modified Star Excursion Balance Test in healthy elite athletes. PeerJ. 2019; 7:e6999. [DOI:10.7717/peerj.6999] [PMID] 
  35. Cabanas-Valdés R, Boix-Sala L, Grau-Pellicer M, Guzmán-Bernal JA, Caballero-Gómez FM, Urrútia G. The effectiveness of additional core stability exercises in improving dynamic sitting balance, gait and functional rehabilitation for subacute stroke patients (CORE-Trial): Study protocol for a randomized controlled trial. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2021; 18(12):6615. [PMID]
  36. Bahrami F, Sabbagh Langeroudi M. [Comparison of the effects of core stability and trampoline exercises on static and dynamic balance, and ankle proprioception in female volleyball players with chronic ankle instability (Persian)]. Journal of Sport Biomechanics. 2023; 9(2):140-54. [DOI:10.61186/JSportBiomech.9.2.140]
  37. Kahle NL, Gribble PP. Care stability training in dynamic balance testing among young, healthy adults. Athletic Training & Sports Health Care. 2009; 1(2):65-73. [DOI:10.3928/19425864-20090301-03]
  38. Sato K, Mokha M. Does core strength training influence running kinetics, lower-extremity stability, and 5000-M performance in runners? Journal of Strength and Conditioning Research. 2009; 23(1):133-40. [DOI:10.1519/JSC.0b013e31818eb0c5] [PMID] 
  39. Ashton-Miller JA, Wojtys EM, Huston LJ, Fry-Welch D. Can Proprioception Really Be Improved By Exercises? Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy. 2001; 9(3):128-36. [PMID]
  40. Cooke JD. The role of stretch reflexes during active movements. Brain Research. 1980; 181(2):493-7. [DOI:10.1016/0006-8993(80)90636-8] [PMID]
  41. Verhagen EA, van Tulder M, van der Beek AJ, Bouter LM, van Mechelen W. An economic evaluation of a proprioceptive balance board training programme for the prevention of ankle sprains in volleyball. British Journal of Sports Medicine. 2005; 39(2):111-5. [DOI:10.1136/bjsm.2003.011031] [PMID] 
  42. Anderson K, Behm DG. The impact of instability resistance training on balance and stability. Sports Medicine. 2005; 35(1):43-53. [PMID]
  43. Heitkamp HC, Horstmann T, Mayer F, Weller J, Dickhuth HH. Gain in strength and muscular balance after balance training. International Journal of Sports Medicine. 2001; 22(04):285-90. [DOI:10.1055/s-2001-13819] [PMID]
  44. Magnusson SP, Simonsen EB, Aagaard P, Kjaer M. Biomechanical responses to repeated stretches in human hamstring muscle in vivo. The American Journal of Sports Medicine. 1996; 24(5):622-8. [DOI:10.1177/036354659602400510] [PMID]
  45. Rogol IM, Ernst G, Perrin DH. Open and closed kinetic chain exercises improve shoulder joint reposition sense equally in healthy subjects. Journal of Athletic Training. 1998; 33(4):315-8. [PMID]
  46. Mirjamali E, Minoonejad H, Seidi F, Samadi, H. (2019). [Comparison of the effects of core stability training on stable and unstable levels on the static and dynamic balance of female athletes with trunk dysfunction (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2019; 8(1):61-70. [DOI:10.22037/jrm.2018.111331.1920]
  47. Sparkes R, Behm DG. Training adaptations associated with an 8-week instability resistance training program with recreationally active individuals. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2010; 24(7):1931-41. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181df7fe4] [PMID]
  48. Engelhorn R. Agonist and antagonist muscle EMG activity pattern changes with skill acquisition. Research Quarterly for Exercise and Sport. 1983; 54(4):315-23. [DOI:10.1080/02701367.1983.10605315]
  49. Willardson JM. Core stability training for healthy athletes: A different paradigm for fitness professionals. National Strength and Conditioning Association. 2007; 29(6):42-9. [Link]
  50. Kumar S, Sharma VP, Shikla R, Dev R, Pal Singh Negi M. Assessment of back and abdominal pressure, sexual frequency and quality of life. International Journal of Therapy and Rehabilitation. 2009; 16(11):615-24. [DOI:10.12968/ijtr.2009.16.11.44943]
  51. Balba AE, Alaa IE, Ahmed H, Mohammed MM. Effect of core stability training on knee proprioception after anterior cruciate ligament reconstruction. The Medical Journal of Cairo University. 2018; 86(March):231-40. [DOI:10.21608/mjcu.2018.55091]
  52. Hadadnezhad M, Rajabi R, Alizadeh MH, Letafatkar A. [Does core stability predispose female athletes to lower extremity injuries? (Persian)] Journal of Research in Rehabilitation Sciences. 2010; 6(2):89-98. [Link]
  53. Aggarwal A, Zutshi K, Munjal J, Kumar S, Sharma V. Comparing stabilization training with balance training in recreationally active individuals. International Journal of Therapy and Rehabilitation. 2010; 17(5):244-53. [DOI:10.12968/ijtr.2010.17.5.47843]
نوع مطالعه: پژوهشی | موضوع مقاله: فیزیوتراپی
دریافت: 1402/12/18 | پذیرش: 1403/5/27 | انتشار: 1403/10/12
* نشانی نویسنده مسئول: تهران
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه آرشیو توانبخشی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Archives of Rehabilitation

Designed & Developed by : Yektaweb