جلد 25 - ویژه نامه                   دوره، ، فصل و سال، مسلسل | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Soleimani F, Babaiy Z, Vahedi M, Nobakht Z, Shirinbayan P, Ghorbanpour Z et al . Determining Item Sequence of Bayley Scale in Persian Language Children. jrehab 2024; 25 (S3) :682-701
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3418-fa.html
سلیمانی فرین، بابایی زهرا، واحدی محسن، نوبخت زهرا، شیرین بیان پیمانه، قربانپور زهرا و همکاران.. بررسی تناسب توالی گویه‌های مقیاس بیلی-3 برای کودکان فارسی‌زبان. مجله توانبخشی. 1403; 25 (S3) :682-701

URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3418-fa.html

بررسی تناسب توالی گویه‌های مقیاس بیلی-3 برای کودکان فارسی‌زبان
فرین سلیمانی1 ، زهرا بابایی2 ، محسن واحدی1 ، زهرا نوبخت1 ، پیمانه شیرین بیان1 ، زهرا قربانپور1 ، فاطمه حسناتی*3
1- مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه گفتار درمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
3- مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، fatemehhasanati64@gmail.com
واژه‌های کلیدی: مقیاس بیلی، کودکان، رشد
متن کامل [PDF 1938 kb]   (270 دریافت)     |   چکیده (HTML)  (2697 مشاهده)
متن کامل:   (196 مشاهده)
مقدمه
مقیاس بیلی (نسخه سوم) یکی از ارزیابی‌های معیار جهانی برای اندازه‌گیری شاخص‌های تکاملی کودکان در دوران ابتدایی تکامل است. این ابزار جهت اهداف بالینی و تحقیقاتی در برخی از کشورها استفاده می‌شود [1]. بااین‌وجود، برخی مطالعات نشان داده‌اند توالی گویه‌ها و نقاط برش این مقیاس که برای کودکان آمریکایی استاندارد شده است ممکن است برای گروه‌های کودکان غیرآمریکایی مناسب نباشد [2-5]. این نتایج دلالت بر لزوم انجام تطابق مقیاس‌های تکاملی در فرهنگ‌های مختلف دارد. مطالعات در کشورهای دیگر از داده‌های استاندارد نسخه اصلی (نسخه استانداردشده آمریکایی) استفاده کرده‌اند که ممکن است نقاط برش و توالی گویه‌ها مناسب آن جامعه نبوده و درنتیجه نتایج نمره‌دهی قابلیت استفاده در جمعیت‌های دیگر را نداشته باشد [5-9]. بنابراین اصلاح توالی گویه‌های مقیاس‌ها، مخصوصاً در مقیاس‌های تکاملی باید متناسب با جوامع مختلف از لحاظ زبان، فرهنگ و خصوصیات جمعیت‌شناختی آن‌ها انجام شود [7، 10].
براساس نتایج مطالعه انطباق مقیاس در زبان هلندی، رشد مهارت‌های حرکتی در کودکان هلندی عقب‌تر از کودکان آمریکایی است و کودکان در هر گروه سنی، در مقیاس حرکات درشت، دو مرحله سنی عقب‌تر بودند. همچنین نتایج بررسی توالی گویه‌ها در مقایسه با نسخه اصلی مقیاس نشان داده است توالی گویه‌ها در زبان هلندی تفاوت زیادی با نسخه آمریکایی ندارد [10]. بنابراین مناسب بودن ترتیب گویه‌های مقیاس یکی از موارد مهم در استانداردسازی مقیاس‌هاست. 
مقیاس بیلی-3 ابزاری کاربردی برای ارزیابی عملکرد تکاملی نوزادان و نوپایان بین سنین یک تا 42ماهگی است. این مقیاس برای شناسایی کودکان با تأخیر تکامل مناسب بوده و به درمانگر کمک می‌کند تا برنامه درمانی مناسب را طرح‌ریزی کند [1، 11]. این مقیاس، تکامل نوزادان و نوپایان را به‌صورت مشاهده‌ای در سه حیطه شناختی، زبانی (شامل ارتباط درکی و بیانی) و حرکتی (شامل حرکات درشت و ظریف) با استفاده از گویه‌های مختلف توسط مشاهده‌گر ارزیابی می‌کند [1]. برای شروع اجرای مقیاس، پس از تصحیح سن نارسی و باتوجه‌به 17 گروه سنی، ابتدا نقطه شروع را مشخص کرده و ارزیابی را آغاز می‌کنیم. هر نقطه شروع دارای 3 گویه اصلی است و زمانی که کودک یک گویه از 3 گویه نقطه شروع را پاسخ ندهد، مقیاس به یک مرحله سنی عقب‌تر بر می‌گردد. به‌علاوه، اگر کودک 5 گویه متوالی را پاسخ ندهد مقیاس متوقف می‌شود. بنابراین نقطه شروع و پایان در نمره نهایی مقیاس و درنتیجه در مشخص کردن توانایی کودک تعیین‌کننده است. با این فرض که گویه‌های مقیاس براساس توالی تکاملی متعارف در هر محیط مرتب شده‌اند، هر گویه‌ای که بعد از نقطه پایان قرار دارد امتیاز صفر می‌‌گیرد و تمامی گویه‌هایی که قبل از نقطه شروع قرار دارند امتیاز یک خواهند گرفت. بنابراین براساس ساختار مقیاس، توالی گویه‌ها در نمره کلی کودک تأثیر قابل‌توجهی دارد [1].
به نظر می‌رسد کودکان با فرهنگ‌ها و نژادهای مختلف، محیط، آموزش، سطح اقتصادی ـ اجتماعی و پیشینه متفاوت تکامل، مهارت‌ها را در توالی متفاوتی کسب می‌کنند. بنابراین ممکن است باتوجه‌به این تفاوت‌ها، توالی گویه‌های نسخه اصلی مقیاس بیلی-3 در کشورهای دیگر، توانایی‌های کودکان را بیشتر یا کمتر از حد واقعی ارزیابی کند. باتوجه‌به نیاز به ارزیابی دقیق تکامل کودک در ابتدای تکامل کودکان و تأثیر عوامل مختلف بر حیطه‌های تکاملی ازجمله شناختی، حرکتی و زبانی، تعیین مناسب یا نامناسب بودن توالی دقیق گویه‌ها برای کودکان فارسی‌زبان ضروری است. بنابراین هدف این مطالعه، بررسی مناسب بودن توالی گویه‌های مقیاس بیلی-3 درکودکان فارسی‌زبان از طریق تعیین تعداد و محل گویه‌های دارای انحراف در حیطه‌های شناختی، زبانی و حرکتی و درنتیجه تأثیر آن بر نمره نهایی آزمون بود. 

روش‌ها
مطالعه حاضر یک مطالعه توصیفی ـ تحلیلی از نوع ثانویه بوده و از داده‌های مطالعه بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی این مقیاس استفاده شده است. نسخه فارسی مقیاس بیلی-3، با فرهنگ فارسی انطباق یافته و دارای روایی صوری و محتوایی مناسب است [8]. همچنین اعتبار مقیاس از طریق سه روش ارزیابی همسانی درونی، اعتبار ارزیاب‌ها و اعتبار بازمقیاس و روایی سازه با استفاده از روش‌های تحلیل عاملی و مقایسه میانگین‌ها بررسی شده ‌است [8]. میانگین ضرایب آلفای کرونباخ برای تمامی حیطه‌ها بالاتر از 0/76 بوده و ضریب همبستگی پیرسون در حیطه‌های مختلف حداقل 0/991 (P˂0/001) گزارش شده ‌است [8]. در مطالعه اولیه 404 کودک یک تا 42ماهه در 17 گروه سنی به‌وسیله مقیاس بیلی-3 بررسی شدند که از مراکز بهداشت شهر تهران بین سال‌های 2013 تا 2014 به‌صورت در دسترس انتخاب شده بودند. براساس معیارهای ورود، کودکان باید در محدوده سنی یک تا 42 ماه بوده، تکامل نرمال داشته و دارای زبان مادری فارسی باشند. لازم به ذکر است که فرم رضایت‌نامه توسط والدین تکمیل شده و مقیاس توسط یک آزمونگر دوره‌دیده که کارشناسی‌ارشد کاردرمانی یا روان‌شناسی است اجرا شد [8].
در این مطالعه با تعیین فراوانی و سهم تعداد افرادی که نمره یک را در هر گویه کسب کردند، توالی گویه‌های نسخه فارسی مقیاس بیلی-3 برای کودکان فارسی‌زبان موردبررسی قرار گرفت. بررسی ‌بر روی نمرات گویه‌ها صورت گرفت و هر گویه به‌صورت جداگانه برای محدوده سنی مدنظر بررسی شد و سهم افرادی که در هر گروه سنی نمره یک و صفر گرفتند به‌صورت جداگانه تعیین شد. باتوجه‌به اینکه سختی گویه‌ها در طول توالی افزایش پیدا می‌کند، انتظار می‌رود سهم کمتری از افراد در طول مقیاس نمره یک بگیرند و طبیعتاً در ابتدای توالی نیز سهم بیشتری از افراد نمره یک می‌گیرند. در صورتی که نتایج به این صورت نباشد نشان‌دهنده آن است که آن گویه در جایگاه مناسبی قرار ندارد و باید تغییری در توالی صورت گیرد. سهم نمره مثبت هر گویه بین صفر و یک است. پیش‌فرض ما این بود که اگر گویه‌ای بیش از 0/05 از نمره گویه قبل یا بعدش فاصله داشته باشد، نشان‌دهنده انحراف آن از الگوی عمومی مورد انتظار است و گویه دارای انحراف نامیده می‌شد [1]. 
روش کار بدین‌گونه بود که در ابتدا گویه‌های دارای انحراف شناسایی شدند. سپس محل قرارگیری این گویه‌ها در توالی و اینکه گویه در نقطه شروع قرار دارد یا خیر مشخص شد، زیرا گویه دارای انحراف که در نقطه شروع قرار دارد می‌تواند بر روی نمره کل کودک تأثیر بگذارد. اگر گویه دارای انحراف که در نقطه شروع قرار گرفته، نمره‌اش بیش از 0/05 از گویه قبلی کمتر باشد نشانگر دشوار بودن است و گویه دشوار نامیده می‌شود. بااین‌وجود، حضور این الگو نمرات آزمون را چندان تحت تأثیر قرار نمی‌دهد، چون طبق قانون بازگشت، آزمونگر باید به نقطه شروعی که برای گروه سنی پایین‌تر است برگردد. اما اگر گویه، انحراف مثبتی از الگوی کلی داشته باشد نشانگر آسانی گویه است؛ به این صورت که نمره بیش از 0/05 از گویه‌های بعد خودش دریافت کند. دراین‌صورت، آزمونگر از قانون بازگشت استفاده نمی‌کند، و بنابر دستورالعمل آزمون، چون نمره فرد در تمامی گویه‌های قبل مثبت در نظر گرفته خواهد شد، توانایی کودک بالاتر در نظر گرفته می‌شود.
پس از شناسایی گویه دارای انحراف، درصد کودکانی که در آن گویه نمره یک گرفتند تعیین می‌شود (سهم پاسخ به گویه منحرف‌شده) و پس از آن درصد افرادی که به گویه قبل (سهم پاسخ در گویه قبلی) و بعد (سهم پاسخ در گویه بعدی) از گویه دارای انحراف، پاسخ درست دادند، تعیین می‌شود. علاوه‌براین، میزان تفاوت گویه‌های قبل و بعد (میزان انحراف) از گویه دارای انحراف مشخص می‌شود.
بنابراین برای انجام این کار، میانگین گویه‌های قبل و بعد و میانگین گویه منحرف و درصد کودکان هر گروه سنی که به گویه منحرف به‌درستی پاسخ داده‌اند را محاسبه کرده و مشخص کردیم که این گویه در کدام گروه سنی قرار دارد و اینکه این گویه در نقطه شروع است یا خیر. همچنین مشخص شد که گویه دشوار یا آسان است و علاوه‌براین، پس از تعیین گروه‌های سنی که گویه دارای انحراف به آن تعلق دارد، تعیین شد که چند درصد از افراد در آن گروه سنی به این گویه دارای انحراف پاسخ درستی دادند (میزان گذر از گویه منحرف‌شده متناسب با گروه سنی). درمورد گویه‌های دشوار انتظار می‌رود این میزان کمتر از 0/95 و برای گویه‌های آسان بیشتر از 0/95 باشد.

یافته‌ها
شرکت‌کنندگان این مطالعه، 404 کودک (1 تا 42ماهه) فارسی‌زبان در 17 گروه سنی بودند که 51/5 درصد آن‌ها پسر بودند. کمترین تعداد کودکان (10 نفر) مربوط به گروه سنی E (4 ماه و 16 روز تا 5 ماه و 15 روز) و بیشترین تعداد (38 نفر) مربوط به گروه سنی D (3 ماه و 16 روز تا 4 ماه و 15 روز) بود (جدول شماره 1).



ابتدا نمرات مثبت افراد برای هر گویه مشخص شد. سهم افرادی که در توالی گویه‌ها نمرات مثبت دریافت می‌کنند، به این معناست که چند درصد از افراد در گروه‌های سنی مختلف به هر گویه پاسخ دادند و آن گویه را با موفقیت پشت سرگذاشتند. ترتیب گویه‌های مقیاس بیلی-3 همانند سایر مقیاس‌های تکاملی، به‌گونه‌ای است که با جلو رفتن در مقیاس، توانایی پاسخ مثبت کمتر شده و این سهم به‌مرور کاهش می‌یابد، چون سختی گویه‌ها بیشتر می‌شود و این طبیعی است. بااین‌وجود، برخی از گویه‌ها از این توالی تخطی می‌‌کنند. تصویر شماره 1 گویه‌هایی که در آن‌ها درصد بیشتری از افراد از توالی اصلی تبعیت نکرده‌اند را در حیطه‌های مختلف مقیاس نشان می‌دهد. 



سپس گویه‌های دارای انحراف مشخص شد. توالی گویه‌ها در 404 نفر از کودکان موردبررسی قرار گرفت. گویه‌ها از آسان به سخت تنطیم شدند و برای هر کدام امتیاز صفر یا یک تخصیص داده شد. با توجه‌به شیوه نمره‌دهی مقیاس، برای هر گویه 404 امتیاز (تعداد شرکت‌کنندگان) جهت تجزیه‌وتحلیل در دسترس است. جاهایی که سهم پاسخ‌های مثبت کاهش پیدا کرد نشان‌دهنده افزایش سختی گویه بود، یعنی گویه دشوار بوده و افراد کمتری به آن پاسخ دادند. به‌طورکلی در این توالی، 41 (13 درصد) گویه از 326 گویه (کل تعداد گویه‌های مقیاس در 5 حیطه)، از گویه قبلی یا بعدی خود بیش از 0/05 انحراف داشتند. در بخش شناختی 7 گویه از 91 گویه (8 درصد)، در بخش ارتباط درکی 6 گویه از 49 گویه (12 درصد)، در بخش ارتباط بیانی 9 گویه از 48 گویه (19 درصد)، در بخش حرکات ظریف 10 گویه از 66 گویه (15 درصد) و در بخش حرکات درشت 9 گویه از 72 گویه (12/5 درصد) از روال معمول توالی گویه‌ها منحرف شدند (جدول شماره 2).



27 گویه از 41 گویه، مربوط به یکی از سه گویه نقطه شروع بودند که در این بین 9 مورد طبق روال طبیعی سخت شدن تدریجی گویه‌ها پیش رفتند (گویه‌های 33 شناختی، 8 ارتباط بیانی، 20، 29، 36 و 37 حرکات ظریف و 17، 48 و 56 حرکات درشت). بااین‌وجود، میزان تفاوت سهم پاسخ‌های مثبت بیش از 0/50 بود. 4 گویه نیز طبق روال طبیعی مقیاس، دشوار بودند (گویه 46 شناختی، گویه‌های 33 و 38 حرکات ظریف و گویه 54 حرکات درشت). 14 گویه نیز آسان بودند (گویه 42 شناختی، گویه‌های 10، 20 و 24 ارتباط درکی، گویه‌های 3، 5، 10، 15 و 18 ارتباط بیانی،گویه‌های 24 و 39 حرکات ظریف و گویه‌های 20، 53 و 55 حرکات درشت) (جدول شماره 3).
اگرگویه‌های موجود در نقطه شروع آسان باشند در روند ارزیابی اشکال ایجاد می‌کنند، بنابراین در جدول شماره 3 ویژگی گویه‌هایی که در نقطه شروع هستند، مشخص شده است. 



جهت تعیین ارتباط میان سن و حیطه‌ها، باتوجه‌به نرمال بودن داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. جدول شماره 4 نشانگر همبستگی سن با هریک از حیطه‌هاست. براساس آنالیز همبستگی پیرسون، همبستگی معنی‌دار مستقیمی از نظر آماری بین سن و هریک از حیطه‌های شناختی (r=0/93 و P<0/01)، ارتباط درکی (r=0/96 و P<0/01)، ارتباط بیانی (r=0/94 و P<0/01)، حرکات ظریف (r=0/92 و P<0/01) و حرکات درشت (r=0/90 و P<0/01) وجود دارد.



بحث
اگرچه مراحل مختلف ترجمه، بازترجمه، تطابق و روایی و پایایی در بومی‌سازی مقیاس بیلی-3 در زبان فارسی انجام شده بود، در بررسی حاضر توالی گویه‌ها موردبررسی قرار گرفت و مشخص شد که آیا توالی مقیاس بیلی-3 در کودکان فارسی‌زبان قابل‌استفاده است یا خیر. مطالعات مختلف نشان می‌دهند زبان‌ها و فرهنگ‌های مختلف باعث ایجاد تفاوت‌های تکاملی در کودکان می‌شوند [1، 6]، که بایستی علاوه‌بر بومی‌سازی مقیاس‌های مختلف، به ترتیبِ جایگاه گویه‌های مقیاس‌ها نیز دقت داشت. همچنین با دانستن روند دقیق تکامل در مقیاس‌های ارزیابی می‌توان برنامه‌ریزی درمانی دقیق‌تری برای کودکان باتوجه‌به فرهنگ و زبان آن‌ها انجام داد. 
این مطالعه با هدف بررسی توالی گویه‌های مقیاس تکاملی بیلی-3 انجام شد. توالی گویه‌ها در این مقیاس مانند دیگر مقیاس‌های تکاملی از ساده به پیچیده است، بنابراین به‌تدریج بایستی نمره آزمون برای هر کودک با افزایش سن بالاتر رود و توانایی پاسخ به گویه‌ها به‌تدریج در هر سنی کاهش یابد. در بررسی‌های آماری، اگر روند نزولی بودن در پاسخ به گویه‌ها دیده نشود این احتمال وجود دارد که آن گویه در جای مناسبی قرار نگرفته است. همچنین اگر سه گویه‌ای که در نقطه شروع قرار دارند آسان‌تر از گویه‌های قبل از خود باشند ممکن است عملکردکودک بالاتر از عملکرد واقعی تخمین زده شود. بنابراین بررسی گویه‌های نقطه شروع از اهمیت بیشتری برخوردار است. بررسی‌های آماری مطالعه حاضر نشان داد 41 گویه در کل مقیاس توالی انحرافی داشته و 27 گویه انحرافی در نقطه شروع قرار دارند. از بین 27 گویه انحرافی در نقطه شروع، 14 گویه ساده‌تر از گویه‌های قبلی بودند (گویه 42 شناختی، گویه‌های 10، 20 و 24 ارتباط درکی، گویه‌های 3، 5، 10، 15 و 18 ارتباط بیانی، گویه‌های 24 و 39 حرکات ظریف و گویه‌های 20، 53 و 55 حرکات درشت) که ممکن است موجب محاسبه توانایی بیشتر در کودک شوند. 13 گویه انحرافی، گویه‌های دشوار در نقطه شروع بودند که باتوجه‌به قانون آزمون، اشکالی در محاسبه توانایی کودک ایجاد نمی‌کنند. بنابراین کمترین تعداد گویه‌های انحرافی مربوط به حیطه شناختی و بیشترین گویه‌های انحرافی مربوط به حیطه زبانی (ارتباط درکی و بیانی) بود. با وجود اینکه در مراحل بومی‌سازی و انطباق مقیاس، گویه‌های مناسب براساس ساختار و توالی رشد زبان فارسی انتخاب شدند [8]، ولی هنوز انحرافاتی در ترتیب گویه‌ها دیده می‌شود که این امر می‌تواند به‌دلیل تفاوت در ساختارهای زبان‌های مختلف [3، 9، 12] و همچنین کمبود منابع بررسی روند رشد کودکان فارسی‌زبان باشد. مقایسه نتایج رشد کودکان تهرانی با معیار کشوری نیز نشان داد تفاوت میانگین در حیطه زبانی (ارتباط درکی و بیانی) بیشتر از سایر بخش‌ها بوده است [13]. همچنین نتایج مطالعه حاضر نشان می‌دهد انحراف در گویه‌های ارتباطی در سنین پایین‌تر بیشتر رخ داده است. دو عامل احتمالی برای این رخداد مورد انتظار است؛ اول اینکه جمع‌آوری اطلاعات درمورد بررسی روند رشد در همه زبان‌ها ازجمله زبان فارسی در سنین پایین‌تر مشکل‌تر است. در زبان فارسی تنها داده‌های موجود از گزارش والدین، مطالعات مقطعی اندک [14، 15] و مطالعه طولی از یک یا دو کودک در دسترس است [16، 17] که ممکن است با گروه کلی کودکان همخوانی نداشته باشد. دوم اینکه کودکان به‌ویژه در سنین پایین‌تر توجه کمتری به محرکات کلامی در مقیاس‌های ساختارمند دارند [18، 19] که ممکن است در نتایج به‌دست‌آمده انحراف ایجاد کند. بررسی گویه‌های منحرف در حیطه ارتباطی نشان داد این گویه‌ها در سنین پایین و در سنین ارتباطی پیش‌زبانی قرار دارند. در سنین پایین روند رشد و تکامل کودکان بسیار سریع بوده و گاهی مشخص کردن ترتیب دقیق این مراحل مشکل می‌شود [20]. نتایج در حیطه پیش‌زبانی، تفاوت‌هایی در ترتیب توالی گویه‌ها در زبان فارسی و نسخه اصلی مقیاس نشان می‌دهد. برای مثال گویه «ترکیب تکراری همخوان و واکه» در مقایسه با گویه قبل از خود «استفاده از حرکات بیانگر» و گویه «استفاده صحیح از کلمات» در مقایسه با گویه قبل از خود «آغاز کردن تعامل در بازی» نمره بیشتری کسب کرده‌اند. این امر می‌تواند به‌دلیل تفاوت در سبک تعامل مادر ـ کودک در فرهنگ ایرانی در مقایسه با فرهنگ غرب باشد [14]. نتایج مطالعه اشتری و همکاران نشان داد سبک ارتباطی مادران ایرانی از نوع مستقیم است [14]، درحالی‌که سبک ارتباطی مادران در کشورهای غربی به‌صورت پاسخ‌گویی حمایتی است [21، 22]. سبک تعاملی در ایران همانند برخی کشورهای آسیایی دیگر است [23-25]. در روش پیگیری مستقیم، مادر از کودک تقاضا می‌کند که کاری را انجام داده یا سخنی را بگوید که در حال حاضر به آن توجه می‌کند. در روش پاسخ‌گویی حمایتی، مادر براساس تمرکز فعلی کودک شروع به نظر دادن، برچسب زدن، تقلید یا تشویق کودک می‌کند که الزاماً نیازمند پاسخ نیست [14]. مطالعات نشان داده‌اند شیوه تعاملی والد ـ کودک در اکتساب زبان بیانی و درک تأثیر خواهد گذاشت [14، 22، 26] . بنابراین انحراف درگویه‌های مطرح‌شده شاید به این علت باشد که سبک تعاملی مادران ایرانی کودکان را ترغیب به پاسخ کلامی می‌کند و علاوه‌برآن، مادران اغلب شروع‌کننده تعامل بوده و پرسش را آغاز می‌کنند. بنابراین کودکان ایرانی ممکن است آغازگری تعامل را دیرتر کسب کرده و استفاده از زبان بیانی را در ارتباط سریع‌تر آغاز کنند.
همچنین باوجوداینکه بومی‌سازی و استانداردسازی‌ نسخه فارسی مقیاس بیلی-3 در حیطه مهارت‌های حرکتی با روند رشد کودکان ایرانی منطبق شده است، نتایج نشان داد 5 گویه در حیطه حرکتی (ظریف و درشت) از روند اصلی مقیاس انحراف دارند که این امر می‌تواند به‌دلیل تفاوت‌های فرهنگی و نژادی در روند رشد مهارت‌های حرکتی باشد [12، 27]. 

نتیجه‌گیری
باتوجه‌به نتایج به‌دست‌آمده، تنها 14 گویه آسان در نقاط شروع گروه‌های سنی در کل توالی این مقیاس به زبان فارسی وجود دارد. باتوجه‌به تعداد کم این گویه‌ها (14=n) نسبت به کل گویه‌های مقیاس (326 گویه) به نظر می‌رسد تأثیری در نتیجه آزمون دیده نشود و این نسخه با توالی موجود جهت بررسی تکامل کودکان فارسی‌زبان توصیه می‌شود.
ثانویه بودن این مطالعه یکی از محدودیت‌های این مطالعه است، چون امکان جابه‌جایی گویه‌ها و بررسی مجدد بر روی همان نمونه‌های قبلی وجود نداشت. به محققین آزمون‌ساز درزمینه آزمون‌های رشدی توصیه می‌شود که به ترتیبِ توالی گویه‌ها مطابق با فرهنگ و زبان موردنظر خود براساس مطالعات موجود دقت کافی داشته باشند. ازسوی‌دیگر، پیشنهاد می‌شود در مطالعات آتی و در بازنگری مجدد آزمون، تغییر در توالی گویه‌ها انجام گیرد. همچنین مطالعات رشدی دقیق‌تر شناختی، ارتباطی و حرکتی کودکان مخصوصاً در سنین پایین‌تر صورت گیرد تا بتوان از آن مطالعات در تطابق و بومی‌سازی ابزارها استفاده کرد.

ملاحظات اخلاقی

پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با رضایت محققین پروژه اصلی و زیر نظر کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با کد اخلاق IR.USWR.REC.1401.142  انجام شد. 

حامی مالی
این مقاله برگرفته از طرح تحقیقاتی با شماره ثبت 2887 در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی است.

مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: فرین سلیمانی؛ روش‌شناسی: فرین سلیمانی، محسن واحدی، زهرا بابایی، فاطمه حسناتی؛ آنالیز منابع و نگارش پیش‌نویس: فرین سلیمانی، فاطمه حسناتی، زهرا بابایی؛ ویراستاری و نهایی‌سازی: زهرا نوبخت، زهرا قربانپور، پیمانه شیرین‌بیان؛ مدیریت پروژه: فرین سلیمانی.

تعارض منافع
 بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
نویسندگان این مقاله از حمایت مالی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی قدردانی می‌کنند. همچنین از دکتر نادیا آذری و دکتر آدیس کراسکیان که در پروژه‌های قبلی مرتبط با مقیاس بیلی در ایران مشارکت داشتند، تشکر می‌نمایند.



 
Refrences
  1. Bayley N. Bayley scales of infant and toddler development, third edition. San Antonio: Pearson Clinical Assessment; 2006. [DOI:10.1037/t14978-000]
  2. Walker K, Badawi N, Halliday R, Laing S. Brief report: Performance of Australian children at one year of age on the Bayley scales of infant and toddler development (version III). The Educational and Developmental Psychologist. 2010; 27(1):54-8. [DOI:10.1375/aedp.27.1.54]
  3. Krogh MT, Væver MS, Harder S, Køppe S. Cultural differences in infant development during the first year: A study of Danish infants assessed by the Bayley-III and compared to the American norms. European Journal of Developmental Psychology. 2012; 9(6):730-6. [DOI:10.1080/17405629.2012.688101]
  4. Vierhaus M, Lohaus A, Kolling T, Teubert M, Keller H, Fassbender I, et al. The development of 3-to 9-month-old infants in two cultural contexts: Bayley longitudinal results for Cameroonian and German infants. European Journal of Developmental Psychology. 2011; 8(3):349-66. [DOI:10.1080/17405629.2010.505392]
  5. Yu YT, Hsieh WS, Hsu CH, Chen LC, Lee WT, Chiu NC, et al. A psychometric study of the bayley scales of infant and toddler development-3rd edition for term and preterm Taiwanese infants. Research in Developmental Disabilities. 2013; 34(11):3875-83. [DOI:10.1016/j.ridd.2013.07.006] [PMID]
  6. Wu YT, Tsou KI, Hsu CH, Fang LJ, Yao G, Jeng SF. Brief report: Taiwanese infants’ mental and motor development-6-24 months. Journal of Pediatric Psychology. 2008; 33(1):102-8. [DOI:10.1093/jpepsy/jsm067]
  7. Godamunne P, Liyanage C, Wimaladharmasooriya N, Pathmeswaran A, Wickremasinghe AR, Patterson C, et al. Comparison of performance of Sri Lankan and US children on cognitive and motor scales of the Bayley scales of infant development. BMC Research Notes. 2014; 7(1):1-5. [DOI:10.1186/1756-0500-7-300]
  8. Azari N, Soleimani F, Vameghi R, Sajedi F, Shahshahani S, Karimi H, et al. A Psychometric study of the bayley scales of infant and toddler development in Persian language children. Iranian Journal of Child Neurology. 2017; 11(1):50-56. [PMID] [PMCID]
  9. Krogh MT, Væver MS. Bayley-III: Cultural differences and language scale validity in a Danish sample. Scandinavian Journal of Psychology. 2016; 57(6):501-8. [DOI:10.1111/sjop.12333]
  10. Steenis LJ, Verhoeven M, Hessen DJ, van Baar AL. First steps in developing the Dutch version of the Bayley III: Is the original Bayley III and its item sequence also adequate for Dutch children?. European Journal of Developmental Psychology. 2014; 11(4):494-511. [DOI:10.1080/17405629.2013.869207]
  11. Soleimani F, Azari N, Vameghi R, Barekati SH, Lornejad H, Kraskian A. [Standardization of the bayley scales of infant and toddler development for Persian children (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2022; 23(1):8-31. [DOI:10.32598/RJ.23.1.42.4]
  12. Kelly Y, Sacker A, Schoon I, Nazroo J. Ethnic differences in achievement of developmental milestones by 9 months of age: The millennium cohort study. Developmental Medicine and Child Neurology. 2006; 48(10):825-30. [DOI:10.1017/S0012162206001770]
  13. Soleimani F, Azari N, Kraskian A, Karimi H, Sajedi F, Vameghi R, et al. A Comparison study of the tehran norms to the reference norms on children performance of the Bayley III. Iran J Child Neurol. 2022; 16(2):63-76. [PMID] [PMCID]
  14. Ashtari A, Samadi SA, Yadegari F, Ghaedamini Harooni G. The relationship between Iranian maternal verbal responsiveness styles and child’s communication acts with expressive and receptive vocabulary in 13-18 months old typically developing children. Early Child Development and Care. 2020; 190(15):2392-401. [DOI:10.1080/03004430.2019.1573227]
  15. Bayat N, Ashtari A, Vahedi M. The early prelinguistic skills in Iranian infants and toddlers. Iranian Rehabilitation Journal. 2021; 19(4):441-54. [DOI:10.32598/irj.19.4.1605.1]
  16. Jalilevand N, Ebrahimipur M, Purqarib J. [Mean length of utterance and grammatical morphemes in speech of two Farsi-speaking children (Persian)]. Audiology. 2012; 21(2):96-108. [Link]
  17. Kazemi Y, Nematzadeh S, Hajian T, Heidari M, Daneshpajouh T, Mirmoeini A. [The validity and reliability coefficient of persian translated mcarthur-bates communicative development inventory (Persian)]. Journal of Research in Rehabilitation Sciences. 2008; 4(1). [DOI:10.22122/jrrs.v4i1.29]
  18. Yoon JA, An SW, Choi YS, Seo JS, Yoon SJ, Kim SY, et al. Correlation of language assessment batteries of toddlers with developmental language delay. Annals of Rehabilitation Medicine. 2022; 46(5):256-62. [DOI:10.5535/arm.22045]
  19. Nilipour R, Qoreishi ZS, Ahadi H, Pourshahbaz A. [Development and standardization of persian language developmental battery (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2023; 24(2):172-95. [DOI:10.32598/RJ.24.2.2191.5]
  20. Steenis LJ, Verhoeven M, Hessen DJ, Van Baar AL. Parental and professional assessment of early child development: The ASQ-3 and the Bayley-III-NL. Early Human Development. 2015; 91(3):217-25. [DOI:10.1016/j.earlhumdev.2015.01.008]
  21. Walton KM, Ingersoll BR. The influence of maternal language responsiveness on the expressive speech production of children with autism spectrum disorders: A microanalysis of mother-child play interactions. Autism. 2015; 19(4):421-32. [DOI:10.1177/1362361314523144]
  22. Bornstein MH, Britto PR, Nonoyama-Tarumi Y, Ota Y, Petrovic O, Putnick DL. Child development in developing countries: Introduction and methods. Child Development. 2012; 83(1):16-31. [DOI:10.1111/j.1467-8624.2011.01671.x]
  23. Johnston JR, Wong MY. Cultural differences in beliefs and practices concerning talk to children. Journal of Speech, Language, and Hearing Research. 2002; 45(5):916-26. [DOI:10.1044/1092-4388(2002/074)]
  24. Baharudin R, Keshavarz R. Parenting style in a collectivist culture of Malaysia. European Journal of Social Sciences. 2009; 10(1):66-73. [Link]
  25. Diken IH, Diken O. Turkish mothers' verbal interaction practices and self-efficacy beliefs regarding their children with expressive language delay. International Journal of Special Education. 2008; 23(3):110-7. [Link]
  26. Tamis-LeMonda CS, Bornstein MH, Baumwell L. Maternal responsiveness and children’s achievement of language milestones. Child Development. 2001; 72(3):748-67. [DOI:10.1111/1467-8624.00313]
  27. Duncan AF, Watterberg KL, Nolen TL, Vohr BR, Adams-Chapman I, Das A, et al. Effect of ethnicity and race on cognitive and language testing at age 18-22 months in extremely preterm infants. The Journal of Pediatrics. 2012; 160(6):966-71.e2. [DOI:10.1016/j.jpeds.2011.12.009]
نوع مطالعه: پژوهشی | موضوع مقاله: اعصاب اطفال
دریافت: 1402/10/4 | پذیرش: 1403/5/1 | انتشار: 1403/8/11
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به فصلنامه آرشیو توانبخشی می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Archives of Rehabilitation

Designed & Developed by : Yektaweb