مقدمه
ارتباط، فرایند پیچیده‌ای در ارسال و دریافت پیام به‌منظور تبادل اطلاعات، احساسات، نیازها و اولویت‌ها و درک متقابل از پیام است [1]. اهمیت ارتباط در زندگی انسان به حدی است که برخی از صاحب‌نظران، اساس رشد و پیشرفت‌های انسانی و همچنین آسیب‌های فردی را در فرایند ارتباط دانسته‌اند. مهارت‌های ارتباطی به رفتارها و اعمالی گفته می‌شود که شخص از طریق آن‌ها قادر خواهد بود به نحوی با دیگران ارتباط برقرار کند که به ایجاد پاسخ‌های مثبت و اجتناب از عکس‌العمل‌های منفی منجر شود. برخورداری از مهارت ارتباطی با افراد در برقراری یک ارتباط مؤثر و ایجاد تأثیر مثبت در دیگران کمک می‌کند [2]. 
مهارت‌های ارتباطی میان‌فردی عبارتند از: مهارت سخن گفتن (کلامی و غیرکلامی)، مهارت گوش دادن، مهارت تفسیر سخن‌های مخاطب، مهارت شفاف‌سازی صحبت‌های مخاطب، مهارت سؤال پرسیدن، مهارت تحسین و تشویق و مهارت بازخورد. این مهارت‌ها از دیرباز به‌عنوان یک بخش مهم در ارائه مراقبت‌های بهداشتی و پزشکی شناخته شده‌اند [3 ,4]. در عرصه پزشکی، مهارت‌های ارتباطی، مجموعه‌ای از رفتارهاست که کیفیت ارتباط و اثربخشی مراقبت از سلامت را ارتقا می‌بخشد [5]. مهارت‌های ارتباطی عمدتاً اکتسابی و قابل یادگیری هستند [6, 7, 8]. آموزش مهارت‌های ارتباطی با بیماران، می‌تواند نقش مهمی در ارتقای کیفیت خدمات و مراقبت داشته باشد. به همین دلیل این آموزش باید جزئی از برنامه آموزش پزشکی باشد [9]. علاوه بر آموزش، ارزیابی مهارت‌های ارتباطی کارکنان بخش سلامت، موردتأکید روزافزون پژوهشگران قرار دارد [10]. امروزه انتخاب روش مناسب ارزیابی به‌عنوان یکی از اولویت‌های آموزش پزشکی محسوب می‌شود [11]. نارضایتی از شیوه‌های سنتی ارزیابی آموزش و مهارت‌های بالینی، به شکل‌گیری روش جدیدی در ارزیابی منجر شده است [12]. 
در بررسی متون، در مطالعه‌ای که بالانسکو و همکاران در سال 2021 در رومانی انجام دادند، بر اهمیت یک ابزار جهت سنجش مهارت‌های ارتباطی تأکید شد و ابزاری برای پزشکان رومانیایی تولید شد [13]. در مطالعه‌ای که بوچر و همکاران در سال 2020 انجام دادند بر ناهمگونی ابزار سنجش مهارت‌های ارتباطی پزشکان تأکید شده و مطالعات بیشتر برای تهیه ابزارهای معتبر توصیه شده است [14]. سینسکی و همکاران در مطالعه‌ای در سال 2019، ارتباط مؤثر بین ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی و بیماران را امری ضروری دانستند و ارتباط ضعیف را عامل تضاد و درگیری بین مراقبان و بیماران بیان کردند [15]. 
مطالعه‌ای که با عنوان «تأثیر دوره آموزشی کامفورت بر نگرش پرستاران به مهارت ارتباطی» در دانشگاه علوم‌پزشکی جهرم انجام شد، بر ضرورت برگزاری دوره مهارتی ارتباطی کامفورت در دوره پرستاری تأکید کرده و آن را بر نگرش پرستاران به مهارت‌های ارتباطی مؤثر دانسته است [16]. در مطالعه‌ای دیگر که با عنوان «آموزش مهارت‌های ارتباطی به پزشکان به‌عنوان راهکاری برای افزایش رضایت بیماران: الگویی برای آموزش مداوم» در شهر اصفهان انجام شد، نشان داده شد آموزش مهارت‌های ارتباطی به پزشکان عمومی به رضایت بیشتر بیماران می‌انجامد [17]. 
نتایج مطالعه‌ای دیگر در یکی از شهرهای کشور هند با عنوان «ارزیابی مهارت‌های ارتباطی در دانشجویان پزشکی» نشان داد اکثر دانشجویان از نظر مهارت ارتباطی در طبقه ضعیف تا نسبتاً خوب قرار می‌گیرند و هیچ کدام از دانشجویان در طبقه عالی نبودند [18]. در مطالعه‌ای دیگر با عنوان « ارزیابی سطح مهارت‌های ارتباطی دانشجویان دانشگاه علوم‌پزشکی قم در سال 1396»، نتایج نشان داد مهارت ارتباط کلامی دانشجویان دختر بهتر از دانشجویان پسر است. همچنین برگزاری کارگاه‌های مؤثر جهت ارتقای مهارت ارتباطی دانشجویان لازم شمرده شد [19].
 از طرفی دوران کودکی، دوران تکرارنشدنی، اثرگذار و حساس در روند رشد و تکامل است و هر گونه نقصان در این دوران خسارت بی‌بازگشتی را برای کودک به‌همراه خواهد داشت [20]. امروزه اهمیت تشخیص به‌هنگام اختلالات تکاملی و ارائه خدمات مداخله‌ای در شیرخواران و نوپایان ارزش روزافزونی پیدا کرده است. ارزیابی به‌موقع و دوره‌ای تکامل در کودکان، امکان تشخیص و درمان به‌هنگام اختلالات تکاملی را فراهم کرده و مانع از دست رفتن پتانسیل‌های تکاملی کودک می‌شود [21، 22]. آزمون تشخیصی «مقیاس‌های تکاملی شیرخواران و نوپایان بیلی-سوم» از معدود آزمون‌های تشخیصی معتبر جهانی است که علاوه بر جامعیت در تمامی حیطه‌های تکاملی از شاخص‌های روان‌سنجی بالایی نیز برخوردار است [23]. 
این آزمون، یک مقیاس ارزیابی فردی است که عملکرد تکاملی کودکان یک تا 42 ماه را موردارزیابی قرار می‌دهد. در حال حاضر در مراکز بهداشتی کشور، واحدهای مختلفی ازجمله واحد غربالگری و ارزیابی تکامل کودک مستقر است. هرساله آموزش تست بیلی برای کارشناسان یا آزمونگران منتخب مراکز بهداشتی انجام می‌شود و برای تأیید صلاحیت، این آزمونگران فیلم‌هایی از چند نمونه انجام تست در کودکان با گروه‌های سنی مختلف تهیه کرده و ارزیابان، فیلم‌های ارسالی را مشاهده و ارزیابی می‌کنند. یکی از چالش‌هایی که در روند انجام این تست مشهود بود، عدم برقراری ارتباط مناسب آزمونگر با کودک و والدین در هنگام انجام تست است. 
با توجه به اینکه تا کنون مقیاسی جهت تأیید صلاحیت مهارت‌های ارتباطی آزمونگران وجود نداشته و ارزیابان بدون داشتن مقیاسی، روند انجام کار آزمونگران را در تست موردنظر به‌صورت سلیقه‌ای ارزیابی می‌کردند، طراحی یک مقیاس مناسب جهت سنجش مهارت‌های ارتباطی آزمونگران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. هدف از این مطالعه، طراحی مقیاسی جهت ارزیابی مهارت‌های ارتباطی کارشناسان کودک در مراکز بهداشتی کشور در آزمون‌های مشاهده‌ای تکاملی بود.

روش‌ها
هدف از این مطالعه، طراحی ابزاری جهت ارزیابی مهارت‌های ارتباطی کارشناسان مراکز بهداشت که در واحد تکامل کودک در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور فعالیت دارند و تعیین روایی و پایایی آن بود. روش نمونه‌گیری در این پژوهش، مبتنی بر هدف بود. ابتدا جهت اجماع نظر و استفاده از نظرات متخصصان و خبرگان، یک لیست از خبرگان این واحدها که در مراکز بهداشتی در دانشگاه‌های علوم‌پزشکی کشور مشغول به کار هستند از وزارت بهداشت و درمان گرفته شد. 10 نفر از این خبرگان از دانشگاه‌های علوم‌پزشکی شهید بهشتی، تهران، تبریز، شیراز، اهواز، زنجان، قزوین، زاهدان، اراک و کرمانشاه انتخاب شدند. به خبرگان از نظر حفظ امانت و صداقت در جمع‌آوری داده‌ها اطمینان داده شد. 
پس از بررسی متون و بررسی مقالات علمی مرتبط و برگرفته از مدل‌های مهارت‌های ارتباطی، اعم از داخلی و خارجی، استخری از گویه‌های ارتباطی استخراج شد و در این راستا پیش‌نویس اولیه با 37 گویه گردآوری شد. سپس با روش دلفی و ارائه پیش‌نویس اولیه، از خبرگان خواسته شد نظرات و پیشنهادات خود را درمورد تدوین گویه‌های ارتباطی بیان کنند. نظرات پیشنهادی آن‌ها گردآوری و کدبندی شد. گروه خبرگان و اعضای تیم تحقیق با توجه به ساختار آزمون بیلی و دستورالعمل آن به این نتیجه رسیدند که گویه‌های تدوین‌شده در سه بخش ارتباط با کودک، ارتباط با والدین و بخش عمومی طبقه‌بندی شود. 
سپس جهت تعیین روایی محتوایی و صوری گویه‌ها، از اجماع نظر 16 نفر از متخصصان ارزیابی حیطه ارتباطی نظیر روانپزشک کودک، روانشناس باتجربه در آزمون‌های کودکان، آسیب‌شناس گفتار و زبان، متخصص کاردرمانی، استفاده و از آنان خواسته شد ضمن مطالعه هر گویه، نظرات خود را در ارتباط با نگارش گویه‌ها، قابلیت درک آن‌ها و وجود ابهام در کلمات و عبارات بیان کنند. سپس پرسش‌نامه تکمیل و با توجه به اجماع نظر پاسخ‌دهندگان، در موارد نیاز، تغییرات لازم جهت قابلیت درک بهترگویه‌ها اعمال شد. برای تعیین روایی محتوایی گویه‌ها از ضریب نسبت روایی محتوا که توسط لاوشه ارائه شده و شاخص روایی محتوا که توسط والتز و باسل ارائه شده است، استفاده شد. 
ابتدا اهداف طراحی مقیاس برای خبرگان این امر توضیح داده شد و تعاریف عملیاتی مربوط به محتوای گویه‌ها بیان شد. سپس از آن‌ها خواسته شد تا هر یک از گویه‌ها را براساس طیف سه‌بخشی لیکرت شامل «ضروری است»، «مفید است ولی ضروری نیست» و « ضرورتی ندارد» نشاندار کنند. پس از گردآوری دیدگاه خبرگان و متخصصین با استفاده از فرمول شماره 1، شاخص CVR محاسبه شد:


در این فرمول، N= تعداد کل متخصصین، ne= تعداد متخصصینی است که گزینه ضروری را انتخاب کرده‌اند.
براساس محاسبه ضریب CVR، با در نظر گرفتن تعداد خبرگان (16 نفر) معیار 0/49 مبنا قرار گرفت و گویه‌هایی که کمتر از این مقدار بود حذف شدند. جهت محاسبه ضریب CVI، از خبرگان خواسته شد با طیف چهارقسمتی در هر آیتم، میزان واضح بودن (کاملاً واضح است، واضح اما نیاز به بازبینی دارد، نیاز به بازبینی جدی دارد، مبهم است)، سادگی (کاملاً ساده است، ساده است اما نیاز به بازبینی دارد، نیاز به بازبینی جدی دارد، مبهم است) و مرتبط بودن (کاملاً مرتبط است، مرتبط اما نیاز به بازبینی دارد، نیاز به بازبینی جدی دارد، مرتبط نیست) را مشخص کنند.
تعداد خبرگانی که گزینه اول و دوم را در هر طیف انتخاب کرده بودند بر تعداد کل خبرگان (16 نفر) تقسیم شد و در صورتی که مقدار حاصل در هر گویه از 0/7 کوچک‌تر بود گویه رد شد، اگر بین 0/7 تا 0/79 بود مورد بازبینی قرار گرفت و اگر از 0/79 بزرگ‌تر بود قابل‌قبول در نظر گرفته شد. براساس پیشنهادات گروه خبرگان و نتایج CVI، یک سری از گویه‌ها مورد بازبینی قرار گرفته و در ساختار جملات و افعال تغییراتی اعمال شد. به‌دلیل پیشنهاد اکثریت گروه خبرگان، متن جملات و گویه‌ها خلاصه شد. بعد از نهایی شدن گویه‌ها و تعیین روایی آن‌ها، جهت تعیین نمره‌دهی مقیاس، طیف لیکرت پنج‌تایی (ضعیف، متوسط، خوب، بسیار خوب و عالی) برای هر گویه تدوین شد و مورد توافق قرار گرفت. 
جهت تعیین پایایی مقیاس طراحی‌شده، از فیلم‌های آزمونگران تست بیلی در واحد مراکز تکاملی در هنگام انجام آزمون با کودک استفاده شد. ابتدا 6 فیلم کامل از اجرای آزمون بیلی که توسط آزمونگران با سطح توانایی‌های متفاوت از 6 گروه سنی کودک (3-4 ماهه،6-5 ماهه، 12 ماهه،20 ماهه، 32-31 ماهه،42 ماهه) تهیه شده بود، به 8 نفر از ارزیابان، جهت ارزیابی با مقیاس‌های ارتباطی طراحی‌شده ارسال شد و مجدداً به فاصله دو هفته بعد از ارزیاب خواسته شد تا بدون مراجعه به ارزیابی بار اول، فیلم را مجدداً با مقیاس طراحی‌شده نمره‌گذاری کند. نمرات ارزیابان در بار اول و دوم مورد بررسی و تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گفت. به‌منظور محاسبه پایایی نمره‌دهی بین ارزیابان ضریب همبستگی داخل خوشه‌ای محاسبه شد. طبق مطالعات، مقادیر ICC کمتر از 0/5 نشانه ضریب همبستگی ضعیف، مقادیر 0/5-0/75 نشانه ضریب همبستگی متوسط، مقادیر 0/75-0/90 نشانه ضریب همبستگی خوب و مقادیر بالای 0/9 نشانه ضریب همبستگی عالی است [24]. برای تأیید هم‌خوانی درونی گویه‌ها از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. هم‌خوانی درونی شاخصی است که همگنی موجود بین تغییرات نمرات خرده‌مقیاس‌ها در بین افراد یک نمونه را در یک مقطع زمانی نشان می‌دهد. ضریب آلفای کرونباخ رایج‌ترین شاخصی است که در این گونه مطالعات برای ارزیابی هم‌خوانی درونی استفاده می‌شود. این ضریب بین صفر تا یک متغیر بوده و هرچه نزدیک‌تر به یک باشد نشان‌دهنده این است که مقیاس موردمطالعه از هم‌خوانی درونی بالاتری برخوردار است. غالباً ضریب آلفای کرونباخ مناسب بیش از 0/70 در نظر گرفته می‌شود. جهت تعیین میزان توافق بین هر ارزیاب با ارزیاب مرجع، از ضریب کاپای کوهن استفاده شد. اندازه ضریب کاپا در تحلیل‌های آماری 1- تا 1+ است. هرچه این عدد به یک نزدیک‌تر باشد بیانگر وجود توافق متناسب است [25]. 

یافته‌ها
در این مطالعه به‌منظور طراحی مقیاس سنجش مهارت‌های ارتباطی آزمونگران تست‌های مشاهده‌ای تکامل کودک، با استفاده از اجماع نظر خبرگان و بررسی متون و مقالات علمی مرتبط، استخری از گویه‌ها استخراج شد که بعد از جمع‌آوری و کدبندی گویه‌ها، پیش‌نویس اولیه در سه بخش ارتباط با کودک، ارتباط با والدین و گویه‌های عمومی طبقه‌بندی شد. تعداد گویه‌های ارتباط با کودک 17 مورد، گویه‌های ارتباط با والدین 6 مورد و گویه‌های عمومی 14 مورد مشخص شد. 
براساس معیار جدول محاسبه ضریب CVR با در نظر گرفتن تعداد خبرگان، معیار 0/49 مشخص شد. در نتیجه، مقدار CVR کمتر از 0/49 در 4 گویه در بخش ارتباط با کودک و 3 گویه در بخش عمومی به دست آمد که حذف شدند. بقیه گویه‌ها روایی قابل‌قبولی داشتند و بازبینی از نظر اصلاح افعال و جملات انجام شد. کمترین مقدار CVI مربوط به یک گویه در بخش ارتباط با کودک در قسمت سادگی (0/75) بود. در بخش عمومی کمترین مقدار از نظر واضح بودن در یک گویه و در قسمت مرتبط بودن در 3 گویه‌ با مقدار 0/75 بود. بقیه گویه‌ها از روایی قابل‌قبولی برخوردار بودند. به‌منظور تنظیم نمره‌دهی گویه‌های مقیاس، نظرات خبرگان جمع‌بندی و گویه‌ها در لیکرت با طیف «ضعیف»، «متوسط»، «خوب»، «بسیار خوب» و «عالی» تعیین شدند و مقیاس با 30 گویه، نهایی شد (پیوست شماره 1). 


جهت تعیین پایایی مقیاس طراحی‌شده، فیلم‌های آزمونگران در انجام آزمون بیلی در گروه‌های سنی مختلف توسط ارزیابان در دو نوبت به فاصله 2 هفته نمره‌دهی شد و نمرات داده‌شده مورد تجزیه‌وتحلیل آماری قرار گرفت و ضریب ICC محاسبه شد. مقادیر ضریب همبستگی در 6 گروه سنی کودک در کل مقیاس 0/83 به دست آمد (جدول شماره 1).


ضریب ICC بین ارزیابان در بخش ارتباط با کودک، والدین، عمومی، بالای 0/75 و با فاصله اطمینان مناسب به دست آمد (جدول شماره 2) .


به‌منظور بررسی هم‌خوانی درونی گویه‌ها، ضریب آلفای کرونباخ در 6 گروه سنی محاسبه شد (جدول شماره 3). 


میزان توافق بین 7 ارزیاب با ارزیاب مرجع محاسبه شد. در بین 5 ارزیاب، ضریب کاپا بالای 0/7 و مورد قبول و برای دو ارزیاب زیر 0/4 محاسبه شد (جدول شماره 4).



بحث 
برای دست‌یابی به نتایج مطلوب در ارزیابی آزمون‌های تکاملی مشاهده‌ای کودک، مهارت ارتباط آزمونگر با کودک و والدین از اهمیت بالایی برخوردار است. یک آزمونگر باتجربه، باید راه‌های ارتباط مؤثر با کودک و والدین را بداند و به کار گیرد. از طرفی، به‌منظور بررسی عملکرد یک آزمونگر در روند انجام آزمون‌های تکاملی، استفاده از یک مقیاس معتبر و روا جهت ارزیابی ارتباط مؤثر، ضروری است. با توجه به فقدان مقیاس ارزیابی مهارت‌های ارتباطی به‌خصوص درمورد کارشناسان کودک و با هدف تأیید صلاحیت آزمونگران شاغل در بخش غربالگری تکامل در کودکان و به درخواست نظام سلامت کشور، تیم تحقیق تصمیم به تهیه یک مقیاس واحد جهت سنجش مهارت‌های ارتباطی گرفت.
 مقیاس طراحی‌شده از روایی و پایایی خوب و مطلوبی برخوردار بود. مقدارآلفای کرونباخ محاسبه‌شده جهت هم‌خوانی درونی گویه‌ها، در 6 گروه سنی در بخش ارتباط با کودک 0/81، ارتباط با والدین 0/82 و در بخش عمومی 0/76 محاسبه شد که همبستگی بالا و معنی‌داری را نشان داد. نتایج ضریب ICC در بین ارزیابان، در کل 0/84 بود که مؤید میزان مطلوب توافق نظر بین ارزیابان در بررسی فیلم‌های انجام آزمون توسط آزمونگران بود و نتایج پایایی خوب و با فاصله اطمینان مناسب داشت. بیشترین ضریب همبستگی مربوط به برقراری ارتباط با والدین به میزان 0/88 و کمترین در برقراری ارتباط با کودک به میزان 0/77 بود، که بیانگر این است که در بین این آزمونگران ارتباط با والدین در مقایسه با ارتباط با کودک آسان‌تر است. بنابراین به‌منظور برقراری ارتباط مؤثر با کودکان، آموزش‌های بیشتری در سطوح مختلف آموزش پزشکی ازجمله کارشناسان مراکز بهداشت موردنیاز است. 
همچنین با استفاده از ضریب کاپا، مقایسه‌ای بین ارزیابان در مقایسه با ارزیاب مرجع به عمل آمد که حاکی از توافق نظر بالای ارزیابان و مطلوب بودن ابزار مذکور بود. در ایران، مهارت ارتباط با مراجعین در سطوح مختلف تحصیلات تکمیلی، آموزش داده نمی‌شود و در بررسی متون بین‌المللی نیز شواهد زیادی از ابزار سنجش مهارت‌های ارتباطی مناسب با کودک در دسترس نبود و بیشتر مطالعات مبنی بر سنجش مهارت ارتباطی علوم‌پزشکی با مراجعین بود. اخیراً در مطالعات به‌عمل‌آمده به اهمیت مهارت‌های ارتباطی و لزوم ساخت یک مقیاس مناسب جهت سنجش این مهارت‌ها تأکید شده است. 
در مطالعه‌ای که با هدف طراحی ابزار ارزیابی مهارت‌های ارتباطی دانشجویان توانبخشی براساس مدل کارکف انجام شد، میانگین روایی محتوایی کل 87/5 درصد، میانگین روایی صوری کل 87/25 درصد و ضریب آلفای کرونباخ 0/93 گزارش شد که یافته‌های حاصل از این مطالعه در تهیه ابزار با نتایج گزارش‌شده در این تحقیق قرابت داشت [5]. در مطالعاتی که در دانشکده توانبخشی دانشگاه شهید بهشتی و دانشکده پزشکی دانشگاه همدان و قزوین با هدف ارزیابی مهارت‌های ارتباطی دانشجویان انجام شد، همگی بر ضرورت آموزش این مهارت‌ها تأکید داشتند و نتایج تحقیق حاضر نیز بر این موضوع اشاره دارد [26-28].

نتیجه‌گیری
این مطالعه برای اولین بار با هدف طراحی و تعیین روایی و پایایی یک ابزار جامع و معتبر برای سنجش مهارت‌های ارتباطی کارشناسان مراکز بهداشتی در انجام آزمون‌های مشاهده‌ای تکاملی کودکان طراحی شده است. تا کنون سنجشی درمورد ارزیابی مهارت‌های ارتباطی این گروه از کارشناسان، با یک مقیاس استاندارد انجام نگرفته بود. نتایج حاصل از این مطالعه مشخص می‌کند که آزمونگران در انجام ارزیابی آزمون‌های تکاملی مشاهده‌ای به آموزش در زمینه برقراری ارتباط با والد و کودک نیاز دارند. بنابراین پیشنهاد می‌شود کارگاه‌های آموزشی مهارت ارتباطی به‌صورت دوره‌ای برای کارشناسان نظام سلامت برگزار شود. نتایج حاصل از این پژوهش می‌تواند در آینده آغازگر مطالعات بیشتر و کامل‌تر در حوزه مهارت‌های ارتباطی در نظام سلامت باشد.
محدودیت‌های پژوهش
عدم امکان تشکیل جلسات فوکوس گروپ حضوری به‌دلیل کرونا از محدودیت‌های این پژوهش بود.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
پژوهش حاضر با مجوز کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی (کد اخلاق IR.USWR.REC.1400.273) و کسب رضایت آگاهانه از ارزیابان انجام شد و به شرکت‌کنندگان این تحقیق، از نظر محرمانه بودن، صداقت و رازداری اطمینان لازم داده شد. 

حامی مالی
این مطالعه از حمایت مالی و پشتیبانی اجرایی دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت (اداره سلامت کودکان) برخوردار بوده است.

مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، نگارش، ویرایش و بررسی: همه نویسندگان؛ گردآوری داده‌ها و نظارت: فرین سلیمانی، لیلا یزدی و ناهیده حسنی خیابانی.

تعارض منافع
نویسندگان این مقاله اعلام می‌دارند که در انجام این تحقیق تعارض منافع نداشتند.

تشکر و قدردانی
از مرکز جوانی جمعیت و سلامت خانواده، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مرکز تحقیقات توانبخشی اعصاب اطفال، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، معاونت‌های بهداشتی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی شهید بهشتی و تبریز بابت فراهم کردن تسهیلات لازم جهت انجام این طرح قدردانی می‌کنیم. همچنین از سرکار خانم دکتر محبوبه مافی‌نژاد جهت همکاری در طراحی پروژه، قدردانی و تشکر می‌شود.
 

References
1.Zali M. The novel principles of patient-doctor relationship: the guidelines for good clinical practice proposed on the basis of current views in medical ethics. Tehran: shahid Beheshti University of Medical Sciences. 2008.
2.Vakili MM, Hidarnia AR, Niknami S. جDevelopment and psychometrics of an interpersonal communication skills scale (A.S.M.A) among Zanjan health volunteers (Persian)]. Journal of Hayat. 2012; 18(1):5-19. [Link]
3.Deveugele M, Derese A, De Maesschalck S, Willems S, Van Driel M, De Maeseneer J. Teaching communication skills to medical students, a challenge in the curriculum? Patient Education and Counseling. 2005; 58(3):265-70. [DOI:10.1016/j.pec.2005.06.004] [PMID]
4.Marita P, Leena L, Tarja K. Nurses' self-reflection via videotaping to improve communication skills in health counseling. Patient Education and Counseling. 1999; 36(1):3-11. [DOI:10.1016/S0738-3991(98)00069-X] [PMID]
5.Shariaatzadeh NS, Tabatabaee SM, Bahador H. [Development of communication skill assessment tool (Persian-version) for undergraduates of rehabilitation therapy based on Carkhuff’s model (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2015; 4(4):49-56. [DOI:10.22037/jrm.2015.1100222]
6.Zamani A, Shahsanai A, Mohseni M. [Design, implementation and evaluation a tool to strengthen physician- Patient communication skills of medical students (Persian)]. Iranian Journal of Medical Education. 2011; 10(5):578-85. [Link]
7.Silverman J, Kurtz S, Draper J. Skills for communicating with patients. Boca Raton: Crc Press; 2016. [DOI:10.1201/9781910227268]
8.Tavakol M, Murphy R, Torabi S. A needs assessment for a communication skills curriculum in Iran. Teaching and Learning in Medicine. 2005; 17(1):36-41. [DOI:10.1207/s15328015tlm1701_7] [PMID]
9.Motaghed Larijani Z, Vakili MM, Gofranipour F, Mirmohammadkhani M. [Effects of health education program on Behvarz’s interpersonal communication skills in Semnan University of Medical Sciences (Persian)]. Koomesh. 1393; 16(2):229-38. [Link]
10.Zamani A, Shams B, Moazzam E. [Communication skills training for physicians as a strategy for enhancing patients’ satisfaction: A model for continuing education (Persian)]. Iranian Journal of Medical Education. 2004; 4(1):15-22. [Link]
11.Arnold EC, Boggs KU. Interpersonal relationships e-book: professional communication skills for nurses. Amsterdam: Elsevier Health Sciences; 2019. [Link]
12.Petrusa ER. Taking standardized patient-based examinations to the next level. Teaching and Learning in Medicine. 2004; 16(1):98-110. [DOI:10.1207/s15328015tlm1601_19] [PMID]
13.Balanescu AR, Bojinca VC, Schweitzer AM, Joca B, Mardale DA, Badea D, et al. Translation and cultural adaptation of a romanian version of the communication assessment tool (CAT_Ro). BMC Health Services Research. 2021; 21(1):184. [DOI:10.1186/s12913-021-06186-w] [PMID] [PMCID]
14.Boucher VG, Gemme C, Dragomir AI, Bacon SL, Larue F, Lavoie KL. Evaluation of communication skills among physicians: A systematic review of existing assessment tools. Psychosomatic Medicine. 2020; 82(4):440-51. [DOI:10.1097/PSY.0000000000000794] [PMID]
15.Sinskey JL, Chang JM, Shibata GS, Infosino AJ, Rouine-Rapp K. Applying conflict management strategies to the pediatric operating room. Anesthesia and Analgesia. 2019; 129(4):1109-17. [DOI:10.1213/ANE.0000000000003991] [PMID]
16.Mohammadi M, Naseri Jahromi R, Rasekh Jahromi A, Mokhtari Z, AllameZade M, Tanasan M, et al. [The effects of comfort education on nurses’ attitude towards communication skills (Persian)]. Research in Medical Education. 2018; 10(4):23-30. [DOI:10.29252/rme.10.4.23]
17.Khalili S, Shekarchizadeh H, Pakdaman A. [Evaluation of patient communication skills of dental students at Islamic Azad university of Isfahan in 2021 (Persian)]. Journal of Dental Medicine. 2022; 35:1-8. [Link]
18.Athavale A. [Baseline assessment of communication skills of undergraduate medical students at a medical college in Bhopal (Persian)]. Journal of Medical Education Development. 2022; 15(45):1-7. [DOI:10.52547/edcj.15.45.1
19.Razavinia FS, Sharifimoghadam S, Mohebi S. [Assessment of communication skills level among students at Qom University of Medical Sciences in 2017 (Persian)]. Education Strategies in Medical Sciences. 2019; 12(4):19-25. [Link]
20.Khorrami Z, Namdar A. [Development status among one-year-old children referring to urban health centers of Jahrom: An assessment based on ages and stages questionnaires (Persian)]. Community Health. 2018; 5(2):141-50. [Link]
21.Briggs-Gowan MJ, Carter AS, Irwin JR, Wachtel K, Cicchetti DV. The brief infant-toddler social and emotional assessment: Screening for social-emotional problems and delays in competence. Journal of Pediatric Psychology. 2004; 29(2):143-55. [DOI:10.1093/jpepsy/jsh017] [PMID]
22.Dreyer BP. Early childhood stimulation in the developing and developed world: If not now, when? Pediatrics. 2011; 127(5):975-7. [DOI:10.1542/peds.2011-0385] [PMID]
23.Bayley N. Bayley scales of infant and toddler development: Screening test manual. Bloomington: Pearson; 2006. [DOI:10.1037/t14978-000]
24.Koo TK, Li MY. A guideline of selecting and reporting intraclass correlation coefficients for reliability research. Journal of Chiropractic Medicine. 2016; 15(2):155-63. [DOI:10.1016/j.jcm.2016.02.012] [PMID] [PMCID]
25.McHugh ML. Interrater reliability: The kappa statistic. Biochemia Medica. 2012; 22(3):276-82. [DOI:10.11613/BM.2012.031] [PMID] [PMCID]
26.Mirzakhani N, Sheikh Fendreski T, Tabatabaee SM, Oltani-arabshahi KS. [A survey on communication skills of undergraduate student of Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Faculty of Rehabilitation in in the academic year 2011-2012 (Persian)]. The Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2014; 3(1):51-7. [DOI:10.22037/jrm.2014.1100125]
27.Barati M, Moeini B, Samavati A, Salehi O. [Assessment of communication skills level among medical college students: Verbal, listening, and feedback skills (Persian)]. Nursing and Midwifery Journal 2012; 10(2):145-54. [Link]
28.Khatami S, Asefzadeh S. [Communication skills of medical interns of Qazvin UMS (short communications) (Persian)]. Journal of Inflammatory Diseases. 2007;11(3):79-81. [Link]