مقدمه
حس عمقی یا پروپریوسپشن درک آگاهانه و نا‌آگاهانه از وضعیت اندام درفضاست که شامل آگاهی از وضعیت مفصل، حس حرکت و حس مقاومت یا نیرو است [1]. حس عمقی مفصل از مجموعه پیام‌های آوران از مکانورسپتورهای عضلات، تاندون‌ها‌، کپسول مفصلی، لیگامان‌ها و پوست ناشی می‌شود. گیرنده‌های عضلانی تاندونی حس عمقی شامل دوک‌های عضلانی و دستگاه گلژی تاندونی است [2, 3]. گیرنده‌های عضلانی تاندونی اطلاعاتی درباره طول استاتیک عضلات، میزان تغییر طول عضله و نیروی تولیدشده درعضلات به سیستم عصبی مرکزی مخابره می‌کنند [4]. با توجه به اینکه اکثر مکانورسپتورهای مرتبط با حس عمقی در انتهای دامنه حرکات مفصل فعال هستند دوک عضلانی نقش ویژه‌ای درانتقال پیام‌های حس عمقی ایفا می‌کند [5]. به همین دلیل تست‌های غیر‌فعال حس عمقی به اندازه کافی کاربردی نیستند، زیرا حرکات غیرفعال دوک عضلانی را که مکانورسپتور بسیار حساسی است تحریک نمی‌کند [6].
مطالعاتی نشان داده‌اند که بعد از آسیب به کپسول، لیگامان، لابروم یا عضلات اطراف حس عمقی دچار اختلال می‌شود [7, 8, 9, 10]. ضربه به بافت‌هایی که حاوی مکانورسپتور هستند باعث کاهش نسبی پیام‌های آوران می‌شود که می‌تواند باعث نقص حس عمقی شود و فرد را به علت کاهش فیدبک حس عمقی مستعد آسیب دوباره کند [11]. همچنین حس عمقی به همراه بینایی در کنترل حرکات نقش ویژه‌ای دارد [12]. درنتیجه بررسی حس عمقی به منظور توان‌بخشی صحیح و جلوگیری از آسیب مجدد اهمیت فراوانی دارد [13, 14].
حس وضعیت مفصل که یکی از ارکان حس عمقی است، درواقع اندازه‌گیری توانایی بازسازی دقیق یک زاویه مفصلی است که به دو روش بازسازی فعال و غیرفعال انجام می‌شود و میزان خطای زاویه، معیار مناسبی برای اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی محسوب می‌شود [15]. به منظور اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی از ابزارو روش‌های مختلفی چون الکتروگونیامتر، Biodex [16]،Inclinometer ،Motion analyzer [17]‌، dynamometer isokinetic [18] و تکنیک عکس‌برداری از مفاصل [19] استفاده شده است. ایراداتی که به این روش‌های اندازه‌گیری وارد است، گران بودن، پیچیده بودن، نیاز به فضای زیاد داشتن و غیر قابل استفاده بودن در مراکز درمانی است. دستگاه ایزوکینتیک، بایودکس و آنالیزور حرکت بسیار پرهزینه و تخصصی‌ای است که بیشتر در تحقیقات استفاده می‌شود و برای ارزیابی‌های معمول توسط درمانگران طراحی نشده است. 
تکنیک عکس‌برداری از مفاصل که ابتدا توسط استیل‌من در سال 2000 میلادی مطرح شد که از جمله تکنیک‌های کاربردی و دردسترس درمانگران است و بر خلاف سایر روش‌های نامبرده نیاز به ابزارهای پیچیده ندارد و محدود به استفاده در آزمایشگاه‌ها نیست [6]. اسمیت در یک مطالعه مروری به بررسی تکرارپذیری روش‌های بررسی حس وضعیت مفصلی در زانو پرداخته و تکرارپذیری خوبی برای تکنیک عکس‌برداری گزارش کرده است [20]. تکنیک عکس‌برداری به عنوان یک روش قابل قبول برای اندازه‌گیری حس وضعیت مفصل اندام تحتانی پیشنهاد شده است [21, 22]. در حالی که مطالعاتی که حس وضعیت مفصلی اندام فوقانی را با تکنیک عکس‌برداری بررسی کرده باشند، اندک هستند [23, 24]. علیایی در یک مطالعه موردی از تکنیک عکس‌برداری بهره گرفته و تکرار‌پذیری خوبی گزارش کرده است [23]، اما برای استناد بهتر نیاز به نمونه آماری بزرگ‌تری داریم. همچنین در مطالعه مروری که توسط اجر در جهت بررسی روش‌های مختلف اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی فعال و غیرفعال شانه انجام شد، دینامومتر بالاترین تکرار‌پذیری (0/92) را به خود اختصاص داده و تکنیک عکس‌برداری از مفاصل نیز تکرار‌پذیری بالایی (0/81) برای مفصل شانه در حالت پسیو داشته است [24]. درنتیجه باتوجه به تفاوت ماهیت مفاصل اندام‌‌های فوقانی و تحتانی (اندام تحتانی برای تحمل وزن و راه رفتن و اندام فوقانی برای حرکت و کارهای ظریف طراحی شده است)، نیاز به انجام مطالعاتی برای بررسی قابل اعتماد بودن تکنیک عکس‌برداری در مفاصل اندام فوقانی مشاهده می‌شود. بنابراین در این مطالعه هدف، بررسی تکرارپذیری این روش ارزیابی حس وضعیت فعال مفصلی در اندام فوقانی است تا بتواند به عنوان روشی آسان و قابل استفاده در بالین به کارگرفته شود. 
روش بررسی
مطالعه حاضر یک مطالعه متدولوژیک است و برای ارزیابی تکرارپذیری با روش نمونه‌گیری ساده غیراحتمالی، ده فرد سالم (پنج زن و پنج مرد) در محدوده سنی 18 تا40 سال [25] از بین دانشجویان دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی انتخاب شدند. حجم نمونه با توجه به مطالعه رلف و همکاران [21] و فرمول شماره 1 محاسبه شده است. این مطالعه در شهر تهران و درسال 1398 انجام شد. روند انجام مطالعه به شرکت کنندگان توضیح داده شده و تمامی افراد فرم حاوی اطلاعات شخصی و رضایت شرکت در مطالعه را تکمیل کردند. معیارهای ورود به مطالعه راست دست بودن و عدم وجود آسیب در اندام فوقانی چپ طی شش ماه گذشته بود [6]. علت انتخاب معیارهای ورود به مطالعه، مطالعات پیشین گوبل بود که دیده شده در افراد سالم راست دست، حس عمقی در دست غیرغالب دقیق‌تر است.


افراد در دو جلسه آزمون مشابه که با فاصله دو روز انجام می‌گرفت، حضور یافتند و در هر جلسه حس وضعیت مفصلی فعال شانه و آرنج چپ از طریق بازسازی فعال زوایا و تکنیک عکس‌برداری اندازه‌گیری شد. ترتیب بررسی مفاصل به صورت تصادفی بود و از افراد شرکت‌کننده خواسته می‌شد تا بدون آگاهی از محتوای برگه‌هایی که در پاکت قرار داشت، ترتیب اندازه‌گیری مفاصل شانه یا آرنج را تعیین کنند. در تصویر شماره 1 مراحل انجام مطالعه به اختصار نشان داده شده است.

برای اندازه‌گیری هر مفصل ابتدا لند‌مارک‌های مربوطه با نشانگرهایی به رنگ مشکی به قطر 2 سانتی‌مترمشخص می‌شدند. سپس یک پایه و دوربین دیجیتال 16‌مگاپیکسلی به فاصله یک متر و هم‌راستا با مفصل مورد‌نظر قرار داده می‌شد. اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی آرنج در حالت نشسته بر صندلی بدون دسته و با چشمان بسته انجام می‌گرفت. لندمارک‌های آرنج در لبه خارجی آکرومیون، اپی کندیل خارجی آرنج و بین مفصل رادیواولنار تحتانی چسبانده می‌شد. سپس زاویه 100 درجه توسط آزمونگر با گونیا‌متر ایجاد می‌شد و پس از 2 ثانیه مکث آرنج به حالت اولیه بازگردانده شده و از شرکت‌کننده خواسته می‌شد تا زاویه را بازسازی کند و 2 ثانیه مکث کرده و به حالت اولیه باز‌گردد و این کار را دو بار دیگر تکرار کند. در هر‌یک از این مراحل توسط دوربینی که روی پایه قرار گرفته بود، یک عکس از زاویه‌ای که شرکت‌کننده می‌ساخت، گرفته می‌شد.
به منظور اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی شانه، فرد طاق‌باز روی تخت دراز کشیده و نشانگرها در محل سر استخوان اولنا، اوله کرانون و دو طرف دست بر تخت قرار می‌گرفت. وضعیت اولیه زاویه90 90 شانه و آرنج بود که برای چرخش داخلی شانه زاویه 50 درجه و برای چرخش خارجی زاویه 30 درجه اعمال می‌شد که ابتدا با گونیا‌متر اندازه‌گیری زاویه اولیه انجام و سپس با چشمان بسته توسط شرکت‌کنندگان انجام می‌شد و در هر تکرار یک عکس از زاویه ساخته‌شده گرفته می‌شد. تمام این مراحل یک ساعت بعد و دو روز بعد مجدداً انجام شدند. تصاویر 2 و 3 بازسازی فعال زوایا در شانه و آرنج را نشان می‌دهند. 

پس از پایان سه جلسه، عکس‌های مربوطه را در برنامه اتوکد وارد کرده و زوایا با ایجاد پاره‌خط‌هایی از محل نشانگرها و اتصال به یکدیگر به دست آمد. برای به دست آوردن خطای بازسازی از مقادیر خطای مطلق که اختلاف زاویه ایجادشده با زاویه اولیه بدون در نظر گرفتن جهت حرکت است و خطای نسبی که اختلاف زاویه ایجادشده با زاویه اولیه با درنظرگرفتن جهت حرکت است [22] استفاده شد که این مقادیر را برای هر مفصل در نرم‌افزار SPSS نسخه 19 وارد کردیم. هم‌بستگی درون‌گروهی برای تست اول و دوم به منظور ارزیابی تکرار‌پذیری در روز، و بین تست اول و سوم به منظور ارزیابی تکرار‌پذیری بین روز انجام شد. از تست‌های آماری ICC با توان آزمون 95 درصد و سطح معناداری 0/05، و از SEM برای ارزیابی تکرارپذیری مطلق استفاده شد.
یافته‌ها 
ویژگی‌های قد، وزن و شاخص توده بدنی شرکت‌کنندگان در جدول شماره 1 آورده شده است.


همچنین میانگین و انحراف معیارخطاهای مطلق و نسبی به‌دست‌آمده در سه بار اندازه‌گیری در جدول شماره 2 آمده است.


در مطالعه حاضر تمامی مقادیر P‌≤‌0/005 است. بنابر تقسیم‌بندی Shrout ،‌ICC زیر 0/40 ضعیف، بین 0/40 تا 0/75 متوسط و مقادیر بالای 0/75 عالی در نظر گرفته می‌شود [26]. میزان بالای ICC خطای مطلق و نسبی، برای حرکت چرخش داخلی و خارجی شانه و فلکشن آرنج در یک روز نشان می‌دهد که استفاده از تکنیک عکس‌برداری برای ارزیابی حس وضعیت مفصلی فعال از تکرارپذیری عالی برای اندازه‌گیری در روز برخوردار است. همچنین میزان بالای ICC برای تمام حرکات در چند روز نیز نشان‌دهنده تکرارپذیری عالی این تکنیک برای اندازه‌گیری بین روز است.
 SEMنیز در تمام موارد از اختلاف میانگین‌ها بیشتر است که نشان‌دهنده تکرار‌پذیری مطلق در بین تست‌هاست. جدول شماره 3 نشان‌دهنده مقادیر ICC و SEM برای تست‌هاست.


بحث
 میزان عالی ICC در این مطالعه بیانگر تکرارپذیری عالی تکنیک عکس‌برداری از مفاصل است. ICC عالی (0/9) برای خطای نسبی تمام حرکات و در سه ‌بار اندازه‌گیری بیانگر تکرارپذیری بالای این تکنیک برای خطای نسبی است. همچنین ICC عالی (0/8) برای خطای مطلق تمام حرکات در سه بار اندازه‌گیری نیز تکرارپذیر بودن تکنیک را نشان می‌دهد. میزان ICC برای خطای مطلق در اندازه‌گیری در روز، از اندازه‌گیری در روز کمتر است.
در مطالعه مشابهی که توسط ایروینگ انجام شد با تکنیک عکس‌برداری توسط دوربین دیجیتال برای مفصل شانه در بررسی خطای مطلق و نسبی هر‌یک از زوایای30، 45‌، 65 و 70 درجه در حالی که گونیامتر به مفصل چسبیده بود، تکرار‌پذیری در روز عالی (0/97) گزارش شد. همچنین این روش از پایایی نیز برخوردار بود [23]. 
ایروینگ و همکارانش به منظور مقایسه تکرارپذیری اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی با گونیامتر و تکنیک عکس‌برداری مطالعه‌ای طراحی کردند که توسط دو آزمونگر، مفصل زانو در حالت ایستاده در زوایای 20‌، 40‌، 75 و 100درجه مورد آزمون قرار می‌گرفت. در تکنیک عکس‌برداری از iPad2 استفاده شد و از هر زاویه فقط یک عکس گرفته می‌شد و شرکت‌کنندگان یک هفته بعد مجدداً برای اندازه‌گیری دوم مراجعه می‌کردند. نتایج تکرارپذیری برای گونیا‌متر و عکس‌برداری ضعیف تا متوسط بود [27] که می‌توان آن را به فاصله طولانی‌مدت بین دو اندازه‌گیری و فقط یک‌بار عکس‌برداری از زاویه مرتبط دانست [28]. در حالی که در مطالعه دیگری که توسط رلف انجام شد، تکرار‌پذیری (ICC) استفاده از تکنیک عکس‌برداری برای مفصل زانودر وضعیت نشسته و دمر توسط یک آزمونگر 0/96و توسط چند آزمونگر 0/98 گزارش شده است [21]. 
از تکنیک‌های دیگری که برای حس وضعیت مفصلی استفاده می‌شود و در دسترس‌تر است، گونیامتر است که تکرارپذیری ضعیف تا متوسطی را برای حس وضعیت مفصل مچ دست در زاویه 20 و 45 درجه اکستنشن و فلکشن گزارش کرده است که زاویه 20 درجه فلکشن از تمامی حالات قابل اعتمادتر است [15]. در مطالعه داور و همکارش از اینکلاینومتر به منظور اندازه‌گیری حس وضعیت فعال مفصلی و از دینامومتر به منظور اندازه‌گیری بازتولید نیروی شانه استفاده شد که تکرار‌پذیری بسیار بالایی (0/99)گزارش شد و در این مطالعه فقط از خطای مطلق استفاده شده است [29]. در حالی که بهتر است از خطای نسبی نیز استفاده شود، زیرا خطای نسبی جهت حرکت را نیز مشخص می‌کند. همچنین اینکلاینومتر نیز مانند سایر روش‌ها در تحقیقات استفاده‌شده و جنبه بالینی کمتری دارد.
تاکنون مطالعات مروری اندکی به منظوردسترسی به بهترین معیار اندازه‌گیری حس وضعیت مفصلی شانه انجام شده است که آزمون غیرفعال را برای شانه در وضعیت 90 درجه ابداکشن شانه و چرخش داخلی معتبر دانسته‌اند [24]. همچنین استفاده از دستگاهی مانند ایزوکینتیک پیشنهاد شده است و حس وضعیت مفصلی با وجود پایایی کم به عنوان روشی کارا عنوان شده که امکان ارزیابی نیمکره‌های مغزی را در توانایی‌های حسی حرکتی فراهم می‌کند [30] در حالی که امکان استفاده از این امکانات در تمامی مراکز درمانی وجود ندارد.
در یک مطالعه که توسط جول-کریستنسن انجام شد تکرار‌پذیری حس وضعیت فعال مفصلی آرنج توسط الکترو گونیامتر و حس آستانه حرکت پسیو توسط دستگاه اندازه‌گیری شد و نتایج حاکی از تکرارپذیری متوسطی (0/59 و 0/69) برای خطای مطلق بودند و تکرار‌پذیری برای خطای متغیر حس وضعیت فعال مفصلی، با استفاده از الکتروگونیامتر ضعیف گزارش شده است [31].
 نتیجه‌گیری 
نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر نشان می‌دهد ارزیابی حس وضعیت مفاصل شانه و آرنج با تکنیک عکس‌برداری از تکرارپذیری بالایی برخوردار است. سادگی و دردسترس بودن این روش اندازه‌گیری، امکان استفاده گسترده در مراکزدرمانی و به‌ویژه در روند درمان توان‌بخشی به منظور ارزیابی حس عمقی را فراهم می‌کند. یکی از محدودیت‌های این مطالعه حجم نمونه آن است که امکان بسط نتایج را محدود می‌کند.

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
اصول اخلاقی تماماً در این مقاله رعایت شده است. شرکت کنندگان اجازه داشتند هر زمان که مایل بودند از پژوهش خارج شوند. همچنین همه شرکت کنندگان در جریان روند پژوهش بودند. اطلاعات آن ها محرمانه نگه داشته شد. همچنین این مقاله مورد تایید کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی قرار گرفته است.

حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.

مشارکت نویسندگان
تمام نویسندگان در طراحی، اجرا و نگارش همه بخش‌های پژوهش حاضر مشارکت داشته‌اند. 

تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
از کلیه افراد شرکت‌کننده در مطالعه، اساتید گرامی و همچنین جناب آقای محسن خلیف‌پورکه با همکاری همه‌جانبه به پیشبرد این مطالعه کمک کردند کمال قدردانی را داریم. 

References
1.Batson G. Update on proprioception: Considerations for dance education. Journal of Dance Medicine & Science. 2009; 13(2):35-41. [PMID]
2.Sharma L. Proprioceptive impairment in knee osteoarthritis. Rheumatic Disease Clinics. 1999; 25(2):299-314. [DOI:10.1016/S0889-857X(05)70069-7] [PMID]
3.Stillman BC. Making sense of proprioception: The meaning of proprioception, kinaesthesia and related terms. Physiotherapy. 2002; 88(11):667-76. [DOI:10.1016/S0031-9406(05)60109-5]
4.Cohen HS, editor. Neuroscience for rehabilitation. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 1999. https://books.google.com/books?id=mnFOEsSjZ_UC&dq
5.Riemann BL, Lephart SM. The sensorimotor system, part II: The role of proprioception in motor control and functional joint stability. Journal of Athletic Training. 2002; 37(1):80-4. [PMID] [PMCID]
6.Stillman BC. An investigation of the clinical assessment of joint position sense [PhD. dissertation]. Victoria: The University of Melbourne; 2000. https://minerva-access.unimelb.edu.au/handle/11343/38786
7.Lephart SM, Warner JJP, Borsa PA, Fu FH. Proprioception of the shoulder joint in healthy, unstable, and surgically repaired shoulders. Journal of Shoulder and Elbow Surgery. 1994; 3(6):371-80. [DOI:10.1016/S1058-2746(09)80022-0]
8.Lephart SM, Henry TJ. The physiological basis for open and closed kinetic chain rehabilitation for the upper extremity. Journal of Sport Rehabilitation. 1996; 5(1):71-87. [DOI:10.1123/jsr.5.1.71]
9.Kaya D, Yosmaoglu B, Doral MN, editors. Proprioception in orthopaedics, sports medicine and rehabilitation. Cham: Springer; 2018. [DOI:10.1007/978-3-319-66640-2]
10.Fakoor Rashid H, Fadaei Dehcheshmeh T, Daneshmandi H, Norasteh AA. Investigating knee joint position sense after anterior cruciate ligament reconstruction in male soccer players. Physical Treatments: Specific Physical Therapy Journal. 2020; 10(1):41-8. [DOI:10.32598/ptj.10.1.437.1]
11.Fyhr Ch, Gustavsson L, Wassinger C, Sole G. The effects of shoulder injury on kinaesthesia: A systematic review and meta-analysis. Manual Therapy. 2015; 20(1):28-37. [DOI:10.1016/j.math.2014.08.006]
12.Norouzi E, Farsi AR, Vaezmousavi M. Effects of proprioceptive and visual disturbance on inphase and anti-phase hand performance. Physical Treatments: Specific Physical Therapy Journal. 2015; 5(1):41-8. http://ptj.uswr.ac.ir/article-1-164-en.html
13.Mandehgari Najafabadi M, Azad A, Mehdizadeh H, Taghizadeh Gh. Predictive value of somatosensation for manual dexterity and upper Limb Motor function in stroke survivors. Iranian Rehabilitation Journal. 2018; 16(2):185-94. [DOI:10.32598/irj.16.2.185]
14.Khodabakhshi M, Ebrahimi-A'tri A, Hashemi-Javaheri SAA, Khan-Zadeh R, Zandi M. [The effect of 5 weeks proprioceptive training on basketball players’ dynamic balance inflicted with chronic ankle sprain (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2014; 15(3):44-51. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1195-en.html
15.Pilbeam Ch, Hood-Moore V. Test-retest reliability of wrist joint position sense in healthy adults in a clinical setting. Hand Therapy. 2018; 23(3):100-9. [DOI:10.1177/1758998318770227]
16.Moharrami R, Shoja'eddin S, Sadeghi H. [The effect of theraband training on position sense of internal and external rotator muscles in male athletes with shoulder impingement syndrome (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2015; 16(3):228-33. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1440-en.html
17.Shaghayegh-Fard B, Ahmadi A, Ma'roufi N, Sarraf-Zadeh J. [The evaluation of cervical position sense in forward head posture subjects and its comparison with normal subjects (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2015; 16(1):48-57. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1539-en.html
18.Rastgar M, Nodehi Moghadam A, Bakhshi E, Sarabadani Tafreshi E, Toluee S. [Comparison of shoulder proprioception in women with and without generalized joint laxity (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2016; 17(2):128-35. [DOI:10.21859/jrehab-1702128]
19.Beyranvand R, Sahebozamani M, Daneshjoo A. [The role of ankle and knee joints proprioceptive acuity in improving the elderly balance after 8-week aquatic exercise (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2018; 13(3):372-83. [DOI:10.32598/sija.13.3.372]
20.Smith TO, Davies L, Hing CB. A systematic review to determine the reliability of knee joint position sense assessment measures. The Knee. 2013; 20(3):162-9. [DOI:10.1016/j.knee.2012.06.010]
21.Relph N, Herrington L. Interexaminer, intraexaminer, and test-retest reliability of clinical knee joint-position-sense measurements using an image-capture technique. Journal of Sport Rehabilitation. 2015; 24(2). [DOI:10.1123/jsr.2013-0134]
22.Stillman BC, McMeeken JM. The role of weightbearing in the clinical assessment of knee joint position sense. Australian Journal of Physiotherapy. 2001; 47(4):247-53. [DOI:10.1016/S0004-9514(14)60272-5]
23.Noor R, Olyaei GR, Hadian MR, Talebian S, Bashir MS. A reliable and accurate system of joint position sense measurement. Biomedical Research. 2018; 29(12):2528-31. [DOI:10.4066/biomedicalresearch.29-18-410]
24.Ager AL, Roy JS, Roos M, Belley AF, Cools A, Hébert LJ. Shoulder proprioception: How is it measured and is it reliable? A systematic review. Journal of Hand Therapy. 2017; 30(2):221-31. [DOI:10.1016/j.jht.2017.05.003]
25.Goble DJ. Proprioceptive acuity assessment via joint position matching: From basic science to general practice. Physical Therapy. 2010; 90(8):1176-84. [DOI:10.2522/ptj.20090399]
26.Shrout PE, Fleiss JL. Intraclass correlations: Uses in assessing rater reliability. Psychological Bulletin. 1979; 86(2):420-8. [DOI:10.1037/0033-2909.86.2.420]
27.Irving F, Russell J, Smith T. Reliability of knee joint position sense measurement: A comparison between goniometry and image capture methods. European Journal of Physiotherapy. 2016; 18(2):95-102. [DOI:10.3109/21679169.2015.1127418]
28.Selfe J, Callaghan M, McHenry A, Richards J, Oldham J. An investigation into the effect of number of trials during proprioceptive testing in patients with patellofemoral pain syndrome. Journal of Orthopaedic Research. 2006; 24(6):1218-24. [DOI:10.1002/jor.20127]
29.Dover G, Powers ME. Reliability of joint position sense and force-reproduction measures during internal and external rotation of the shoulder. Journal of Athletic Training. 2003; 38(4):304-10. [PMID] [PMCID]
30.Han J, Waddington G, Adams R, Anson J, Liu Y. Assessing proprioception: A critical review of methods. Journal of Sport and Health Science. 2016; 5(1):80-90. [DOI:10.1016/j.jshs.2014.10.004]
31.Juul-Kristensen B, Lund H, Hansen K, Christensen H, Danneskiold-Samsøe B, Bliddal H. Test-retest reliability of joint position and kinesthetic sense in the elbow of healthy subjects. Physiotherapy Theory and Practice. 2008; 24(1):65-72. [DOI:10.1080/09593980701378173]