مقدمه
سالمندی یکی از مراحل حساس در چرخه زندگی هر فرد است که با تغییراتی درعملکرد بدنی، شناختی، اجتماعی و رفتاری همراه است. در حال حاضر بیش از 70 درصد جمعیت سالمندان در کشورهای در حال توسعه زندگی می‌کنند که این آمار نیز با ارتقای سطح سلامت، پیشرفت علم پزشکی و افزایش امید به زندگی رو به افزایش است [1]. با توجه به برآوردهای بین‌المللی، پیش‌بینی می شود در ایران از سال 1419 جمعیت سالمند رشد سریع‌تری نسبت به سایر کشورها داشته باشد. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن جمهوری اسلامی ایران، در سال 1390 حدود 2/8 درصد (6159676 نفر) از جمعیت ایران را سالمندان تشکیل می‌دادند و در سال 1395 این عدد به حدود9/28 درصد (7419091 نفر)افزایش یافته است [2] که این آمار در 25 سال آینده نیز افزایش خواهد داشت [3].
بعد از بیماری‌های قلبی عروقی، سرطان، سکته مغزی، بیماری‌های ریوی، افتادن ناخواسته و سقوط غیرعمدی به عنوان پنجمین علت مرگ‌ومیر در سالمندان شناخته شده است [4]. همچنین سقوط دومین علت مرگ‌ومیر ناشی از مصدومیت‌های غیرعمدی در سراسر جهان است و هرساله 424 هزار نفر در سراسر دنیا به دلیل سقوط جان خود را از دست می‌دهند که این آمار در ایران به میزان 4/6 درصد گزارش شده است [5]. یکی از شکایت‌های رایج سالمندان افتادن‌های مکرر و ناخواسته است که منجر به محدودیت‌های حرکتی، اجتماعی و ترس از انجام فعالیت‌های روزمره آنان می‌شود [6]. سقوط به معنای فرود آمدن فرد در سطح پایین‌تر (کف زمین یا روی یک شیء) همراه با آسیب جسمانی و روان‌شناختی است [7]. در سال 2010 افتادن یکی از دلایل اصلی ناتوانی عملکردی در بزرگسالان بالای پنجاه سال گزارش شده است. مطالعات مختلف، عوامل گوناگونی را که سبب افزایش احتمال افتادن می‌شوند بیان کرده‌اند. در مطالعه ویلیام و همکاران افزایش سن، جنسیت مؤنث، ضعف عضلانی، تعادل ضعیف، اختلات بینایی، مشکلات روان‌شناختی از جمله افسردگی، مشکلات قلبی عروقی، کمبود مواد غذایی، الگوی خواب ضعیف [6]، در مطالعه کالولا و همکاران بی‌اختیاری ادرار، سرگیجه، نژاد سفیدپوست، تأهل، وضعیت تحصیلی و اقتصادی پایین [4] و در مطالعه لوینگر و همکاران آرتریت مفاصل، از عوامل رخداد افتادن و سقوط تلقی شده‌اند [8]. شاو و همکاران نیز بیان کردند تغییرات فیزیکی و ذهنی مرتبط با افزایش سن و ضعف عضلانی، آسیب ناشی از سقوط را افزایش می‌دهند [1]. از این‌رو توجه به نیازهای سالمندی در این دوره از زندگی جهت کاهش هزینه‌های بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی امری ضروری به نظر می‌رسد. 
مطالعات نشان داده‌اند یکی از آسیب‌های اجتماعی و اقتصادی که سالمندان را در کشورهای در حال توسعه با درآمد پایین تهدید می‌کند افتادن‌های ناخواسته و غیرعمدی است، به طوری که شیوع افتادن در کشورهای در حال توسعه 66 درصد و در کشورهای توسعه‌یافته 34 درصد بوده است. در سال 2010، 631/2 نفر در هر صد هزار نفر در هند و 674/4 در هر صد هزار نفر در چین تجربه افتادن را داشته‌اند. این در حالی است که آمار در ایالت متحده 472/2 نفر در هر صد هزار نفر گزارش شده بود [6]. همچنین مطالعه دیگری نشان داد این میزان 31 درصد در چین، 20 درصد در ژاپن، 31 درصد در شیلی، 33 درصد در آمریکا [9]، 29 درصد در استرالیا ، 28/5 درصد در ترکیه، 31/7 درصد در اسپانیا، 34/8 درصد در برزیل و 28/5 درصد در آرژانتین بوده است [2]. گراندستروم و همکاران نیز بیان کردند 21/3 درصد سالمندان بالای 85 سال حداقل یک مرتبه افتادن را طی سه ماه گذشته و7/2 درصد آنان حداقل یک آسیب مربوط به سقوط را تجربه کرده‌اند که نیازمند دریافت خدمات پزشکی و مراقبتی همراه با محدودیت عملکرد روزانه شده‌اند [10]. در ایران نیز بین 20-28 درصد سالمندان ایرانی سقوط را تجربه کرده‌اند [11]. طاهری تنجانی و همکاران در مطالعه‌ای با هدف بررسی شیوع رخداد سقوط و ویژگی‌های آن در سالمندان ایرانی دریافتند از کل افراد مورد مطالعه 337 نفر (25/5 درصد) دچار سقوط شدند که از این تعداد 72 نفر (21/36 درصد) متحمل شکستگی بودند [9]. قنبری و همکاران میزان شیوع زمین خوردن را33/6 درصد برای افراد بالای 55 سال گزارش کردند که از این میان حدود 20/4 درصد افراد فقط یک‌بار زمین خورده بودند و 13/2درصد از افراد زمین خوردن مکرر داشتند. محدودیت فعالیت نهایتاً به بدتر شدن وضعیت فعالیت‌های پایه و کارساز روزمره زندگی منجر می‌شود که فرد را از مشارکت اجتماعی دور می‌کند و موجب انزوا و وابستگی هرچه بیشتر فرد می‌شود [12]. 
افتادن به خودی خود منجر به آسیب نمی‌شود، ولی ممکن است پیامدهای جسمی و روانی جدی برای سالمند داشته باشد که شکستگی لگن، درد، بی‌حرکتی [4]، ترس از افتادن مجدد، افسردگی و اضطراب از شایع‌ترین آن‌هاست که می‌تواند بر کیفیت زندگی این افراد اثرات منفی بگذارد [8]. دشپاند و همکاران در مطالعه‌ای نشان دادند حدود 25 درصد شرکت‌کنندگان بدون محدودیت بوده و 59/6 درصد آنان محدودیت متوسط (محدودیت عملکردی یا اجتناب از آن در دو فعالیت و کمتر از آن) و 14/9 درصد محدودیت شدید (محدودیت عملکردی یا اجتناب از آن در سه فعالیت یا بیشتر از آن) دارند [13]. 
سندرم ترس از افتادن یک مشکل شایع با شیوع 21-85 درصد در بین سالمندانی است که احتمال افتادن و سقوط را پیش‌بینی می‌کنند. این سندرم حتی در سالمندانی که سابقه افتادن را نداشته‌اند به میزان 28-95 درصد گزارش شده است. ترس از افتادن با محدودیت‌ها رابطه مستقیم دارد [14].
سازمان بهداشت جهانی بیان کرده است که داده‌های مقطعی در هر زمان نمی‌تواند برخی شرایط مرتبط با آسیب‌های سقوط را در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته شناسایی کند [6]. از این‌رو این مطالعه تنها به بررسی بومی و ملی پژوهش‌های انجام‌شده در ایران پرداخته است تا بتواند عوامل خطرساز مرتبط با آسیب ناشی از سقوط در سال‌های گذشته را شناسایی کند. به نظر می‌رسد این مطالعه از اولین مطالعات مورد بررسی در ایران است که از این نظر می‌تواند به توصیف، پیشگیری و برنامه‌ریزی استراتژی‌های درمانی مؤثر در کاهش و پیشگری از سقوط به متخصصین سلامت کمک کند. بنابراین هدف این مطالعه، مرور نظام‌مند مطالعات گذشته در زمینه شیوع رخداد افتادن و عوامل مرتبط با آن در سالمندان ایرانی بود. 

روش بررسی
در این مطالعه از روش پریزما که چگونگی گزارش استاندارد مطالعات مروری منظم را نشان می‌دهد استفاده شد. مطالعه حاضر شامل تحقیقات منتشرشده از تاریخ 2000 تا 2018 با محوریت شیوع رخداد افتادن و عوامل مرتبط با آن در سالمندان ایرانی بود که با استفاده از کلیدواژه‌های شیوع (Prevalence) و نه “NO” اپیدمیولوژی (Epidemiology)، افتادن (Fall) و “AND” سر خوردن (Slip) یا “OR” افتادن تصادفی (Accidental Falls)، عوامل مرتبط با افتادن (Factor Related to Falls)، سالمندی یا "OR" افراد مسن یا پیری (Aged، Elderly، Older elderly، older adult) و"AND" ایران (Iran) در پایگاه‌های علمی پاب‌مد، اسکوپوس، گوگل اسکولار، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID) و مگیران صورت گرفت. استراتژی جست‌وجو به صورت زیر انجام شد:

(“Prevalence”) NO (“Epidemiology”) AND (“Fall” AND “Slip” OR “Accidental Falls” AND “Factor Related to Falls”) AND (“Older Adult” OR “Older” OR “Older elderly” OR “Elderly” OR Aged”) AND “Iran”
 

ملاک‌های ورود به مطالعه برای تحقیقات فارسی‌زبان و لاتین انجام‌شده در ایران شامل مطالعات توصیفی تحلیلی و دسترسی کامل به کل متن مقاله بود و مقالاتی که صرفاً شامل چکیده، پایان‌نامه و پوستر بودند از مطالعه خارج شدند. این مطالعه در راستای پاسخ‌گویی به سؤالات پژوهشگران انجام گرفت. سؤالات به قرار زیر بود: شیوع رخداد افتادن در سالمندان ایرانی به چه میزان است؟ عوامل مرتبط با افتادن در سالمندان ایرانی کدام‌اند؟ آیا مشخصات جمعیت‌شناختی اعم از سن، جنس، تحصیلات، محل سکونت و بیماری‌های مرتبط می‌توانند خطر افتادن را افزایش دهند؟ چگونه مشکلات جسمانی و روان‌شناختی بر احتمال رخداد افتادن تأثیر می‌گذارند؟ کدام‌یک از محیط‌های خانه احتمال افتادن را افزایش می‌دهند؟
در مرور مطالعات، 172 مقاله به دست آمد که تعداد مقالات جست‌وجوشده مطابق معیار ورود به 137 مقاله مفید رسید. سپس با مطالعه چکیده آن‌ها 23 مقاله که با اهداف پژوهش هم‌خوانی داشت انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت (تصویر شماره 1). 

یافته‌ها
در این مطالعه هریک از تحقیقات مرورشده به اختصاردر جدول شماره 1 آورده شده است.
در ایران فراوانی سقوط در شهر بجنورد 30/9 درصد [11]، در خرم‌آباد 24/8 درصد [18]، در بابل 35/1 درصد [20]، در شهر چرام 82/31 درصد [24] و در شهر کاشان طی یک مطالعه گذشته‌نگر چهارساله 31/9 درصد گزارش شده است [22]. طاهری تنجانی و همکاران سقوط سالمندان را 25/5 درصد گزارش کردند [9]. نعمانی و همکاران فراوانی تعداد دفعات زمین خوردن بین سالمندان ساکن تهران را در 66 درصد افراد یک مرتبه، 20 درصد افراد دو مرتبه، 7 درصد افراد سه مرتبه، 4 درصد چهار مرتبه، 2 درصد پنج مرتبه و 1 درصد شش مرتبه بیان کردند [33]. مرتضوی و همکاران، میانگین ترس از افتادن را 11/07±11/3 تخمین زدند. بین ترس از افتادن با سابقه افتادن ارتباط وجود داشت (001/P<0) [31]. با توجه به بالا رفتن جمعیت سالمندان در سال‌های اخیر نگرانی ناشی از افتادن در سالمندان مورد توجه قرار گرفته است که مبنای پیشگیری از عوامل افتادن، پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از آن است. متأسفانه طبق گزارش بیان‌شده از مطالعه طاهری تنجانی و همکاران شکستگی ناشی از رخداد افتادن تقریباً حدود 21/36 درصد بوده که این میزان در مقایسه با سایر کشورهای دیگر 5-17 درصد بیشتر بوده است [9]. داوودی و همکاران نیز شیوع رخداد افتادن در سالمندان ایرانی را بالا تخمین زده‌اند [26].
مرعشی و همکاران نشان دادند میزان سقوط در گروه سالمندان 80 سال و بیشتر 66/7 درصد، در گروه سنی 70 تا 79 سال 32/7 درصد و در سالمندان زیر 70 سال 14/9 درصد بود. در این مطالعه وقوع سقوط با سن افراد ارتباط معنی‌داری داشت [2]. جعفریان امیری و همکاران بیان کردند خطر سقوط سالمندان با سن 75 سال به بالا 2/5 برابر سالمندان کمتر از این سن است [20].
قنبری و همکاران در پژوهش خود گزارش کردند که سقوط با جنسیت مؤنث از لحاظ آماری رابطه معنی‌داری دارد و شیوع سقوط در زنان 45/6 درصد و در مردان 25/2 درصد بود [12]. جعفریان امیری و همکاران دریافتند بین فراوانی سقوط در زنان و مردان تفاوتی وجود ندارد. نتایج آن‌ها مشابه نتایج مطالعه کورسینووی و برخلاف نتایج مطالعه کویمبرا بود [20]. همچنین نبوی و همکاران نیز بین جنسیت و افتادن ارتباط معنی‌داری پیدا نکردند (0/28=P) [11].

طاهری تنجانی و همکاران نیز بین و افتادن سن رابطه معنی‌داری نیافتند، اما گزارش کردند میزان افتادن در سالمندان مسن‌تر بیشتر است [9]. داوودی و همکاران در همین راستا به نتایج مشابهی دست یافتند [26]. سالاروند و همکاران میزان شیوع افتادن در زنان را (26/7 درصد) بیشتر از مردان (23 درصد) گزارش کردند و علت شیوع بیشتر افتادن در زنان را استئوپروز بیان کردند [17]. همچنین وی در مطالعه‌ای دیگر شیوع افتادن در زنان سالمند (51/5 درصد) را بیشتر از مردان (48/5 درصد) تخمین زد [18]. 
صلواتی و همکاران ارتباط معنی‌داری بین سطح تحصیلات با رخداد افتادن پیدا نکردند [35]. نبوی و همکاران نیز بین تحصیلات و افتادن ارتباط معنی‌داری نیافتند (0/34=P) [11]. در حالی که داوودی و همکاران دریافتند تحصیلات با افتادن افراد رابطه معنی‌داری دارد و این امر می‌تواند به دلیل آگاهی بیشتر سالمندان با تحصیلات دانشگاهی از عوامل خطرآفرین افتادن باشد [26]. همچنین مطالعه مرعشی و همکاران [2] و عباسی و همکاران [18] نشان دادند سقوط در سالمندان کم‌سواد و بی‌سواد بیشتر است. سیاح و همکاران بیان کردند میزان سقوط در گروه با سطح تحصیلات ابتدایی بیشتر و به میزان 42/8 درصد بود [22]. 
در مطالعه مرعشی و همکاران، رابطه‌ای بین تأهل و سقوط در سالمندان مشاهده شد و بیشترین میزان سقوط در گروه سالمندان بدون همسر (35/2 درصد) بود و وقوع سقوط با وضعیت تأهل ارتباط معنی‌داری داشت [2]. سالاروند و همکاران نیز در بررسی خود به این نتیجه رسیدند که میزان سقوط در سالمندان متأهل (20/2 درصد) از سالمندان بدون همسر (34/6 درصد) کمتر است و سقوط با تأهل ارتباط معنی‌داری دارد [18].
داوودی و همکاران نشان دادند شانس سقوط در سالمندان افسرده 8/2 برابر بیشتر از سالمندان سالم است.همچنین آن‌ها دریافتند رخداد افتادن در سالمندان با نقص شناختی 6/79 برابر بیشتر از سالمندان بدون نقص شناختی بود که علت آن را محدودیت‌های ذهنی و عملکردی لازم در اجرای فعالیت‌های روزانه دانستند [26]. شیرینی و همکاران نیز وجود ارتباط معنی‌دار بین ترس از افتادن با تعادل و اضطراب سالمندان را نشان دادند. طبق این مقاله مشاوره‌های روان‌شناختی برای افراد سالمند و کمک به آن‌ها در جهت کاهش قدرت و مدیریت اضطرابشان تأثیر بسزایی در افزایش تعادل آن‌ها دارد [30].
بسیاری از سالمندان علت سقوط خود را به سطوح خانه نسبت می‌دهند. این سطوح معمولاً لغزنده یا ناصاف هستند. در 91 درصد از خانه‌ها با میانگین 3/3 خطر در هر فرد، خطرات فیزیکی یافت شده است [5]. مرتضوی و همکاران امنیت در خانه را 4/17±11/3 تخمین زده‌اند [31]. لورد و همکاران بیان کردند 56 درصد افتادن، در بیرون از منزل (در باغچه، خیابان، زمین فوتبال یا مغازه) رخ می‌دهد، در حالی که 44 درصد باقیمانده در منزل اتفاق می‌افتد [7]. دهارگاو و همکاران دریافتند 87/5 درصد از افتادن‌ها در منزل و 12/5 درصد در محیط‌های دیگر رخ می‌دهد. چنین به نظر می‌رسد که ترس از افتادن سبب اجتناب از بیرون رفتن می‌شود. بیشترین زمان افتادن در صبح‌ها و عصرها و حدود 20 درصد آن بین ساعت 9 شب تا 7 صبح رخ می‌دهد. این مطالعه نشان داد 72/5 درصد افتادن‌ها در صبح، 17/5 درصد در عصرها، 5 درصد در غروب و 5 درصد در طول شب رخ می‌دهد و این به این دلیل است که بیشترین فعالیت‌ها در صبح تا عصر انجام می‌شود تا در مقایسه با غروب و شب‌ها که زمان استراحت است [7]. جعفریان امیری و همکاران بیان کردند کمترین میزان وقوع سقوط در هنگام ظهر (4/6 درصد) و اوایل شب (16/1 درصد) بوده است [20]. سرویس بهداشتی، حمام و پله‌های داخلی نیز از شایع‌ترین مکان‌ها برای افتادن هستند [5]. 82 درصد سالمندان سابقه زمین خوردن در منزل را داشته‌اند که از نظر محل زمین خوردن در منزل، به ترتیب حمام (19/6 درصد)، سرویس بهداشتی (18 درصد)، اتاق خواب (18 درصد) و اتاق پذیرایی (16 درصد) بیشترین فراوانی زمین خوردن را داشتند [33]. دهارگاو و همکاران نشان دادند رایج‌ترین مکان افتادن در منزل، حمام و سپس پیاده‌رو و خیابان بود [7]. 33 درصد مصدومیت سالمندان در اتاق نشیمن رخ می‌دهد که 18 درصد آن‌ها سقوط است [7]. نور ضعیف، سطوح لغزنده کف منزل و واقع بودن سرویس بهداشتی و حمام در حیاط از عوامل خطرساز فیزیکی برای افتادن هستند [5]. جعفریان امیری و همکاران نیز بیان کردند بیشترین مکان وقوع سقوط در راه‌پله (18/6 درصد) بوده است [20]. 
احتمال افتادن در سالمندان با بی‌اختیاری ادرار 33/1 درصد و با اختلال بینایی 34/3 درصد بود. مرعشی و همکاران دریافتند بین سکته مغزی و قلبی با سقوط ارتباطی وجود ندارد، اما بین بی‌خوابی و سقوط ارتباط معنی‌داری وجود دارد [2]. همچنین نبوی و همکاران بین خطر سقوط با کمردرد (0/008=P)، آرتروز (0/03=P) و مشکلات شنوایی (0/02=P) ارتباط معنی‌داری پیدا کردند [11]. قاسمی و همکاران دریافتند بین افتادن با افت فشار خون وضعیتی (0/002=P)، سرگیجه (0/05=P)، بی‌اختیاری مدفوع (001/P<0)، اختلال شنوایی (001/P<0)، اختلال بینایی (001/P<0)، درد اندام تحتانی (0/027=P) و مصرف داروهای ضد انعقاد خون (0/017=P) ارتباط معنی‌داری وجود دارد [23]. تعداد دفعات افتادن ارتباط قوی با بینایی ضعیف، استفاده از داروهای متعدد، بیماری‌های مزمن، استفاده از وسایل کمکی راه رفتن، سرگیجه و عدم تعادل دارد. یک مطالعه متاآنالیز با 74 مقاله نشان داد ریسک‌فاکتورهای افتادن با اتیولوژی چندعاملی، تعداد دفعات افتادن (2/8:OR)، مشکلات راه رفتن (2/1 ؛2/8:OR)، استفاده از وسایل کمکی راه رفتن (3/1 ؛2/2:OR)، سرگیجه (2/3 ؛1/8:OR)، بیماری پارکینسون (2/8 ؛2/7:OR) و استفاده از داروهای ضدصرع (2/7 ؛1/9:OR) هستند [7].
 در مطالعه جعفریان امیری و همکاران میزان وقوع سقوط در سالمندانی که سابقه بیماری مزمن داشتند،4/5 برابر بیشتر از سالمندانی بود که بیماری نداشتند. در واقع ابتلا به بیماری‌هایی چون بیماری قلبی، فشار خون بالا، افت فشار خون، دیابت، تشنج، سردرد و سرگیجه، بیماری‌های استخوانی و مفصلی، اختلال تعادل و راه رفتن و مشکلات بینایی در سالمندان می‌تواند منجر به ایجاد ناتوانی در آنان شده و زمینه‌ساز وقوع حادثه سقوط در سالمندان شود [20]. سالاروند و همکاران نیز بین ناتوانی بینایی، سکته قلبی، آرتروز و زمین خوردن ارتباط معنی‌داری یافتند، اما نشانه‌ای از ارتباط بین دیابت و افتادن وجود نداشت [17]. مرعشی و همکاران نشان دادند میزان شیوع رخداد افتادن در سالمندان با افت فشار خون وضعیتی 70 درصد بود و بین دیابت و افتادن ارتباطی دیده نشد [2]. نتایج مطالعه مرعشی نشان داد احتمال رخداد سقوط با نقایص تعادلی در بین سالمندان 55/9 درصد بوده است [2]. همچنین نبوی و همکاران بین خطر سقوط و مشکلات راه رفتن (008/P<0) و مشکلات نشستن و برخاستن (0/009=P) ارتباط معنی‌داری یافتند [11]. سالاروند و همکاران نشان دادند خطر افتادن در سالمندان با ضعف عضلانی تا شش برابر بیشتر از سالمندان بدون ضعف است. از دست دادن دید محیطی، تمایز و حساسیت رنگی، مشکلات ناشی از خیره شدن، کاتاراکت، گلوکوم، دژنره شدن ماکولا و شب‌کوری سبب کاهش درک فضایی و افزایش خطر افتادن می‌شوند [18]. مصرف‌کنندگانی که حداقل یک مرتبه در هفته الکل مصرف می‌کنند، افرادی که شاخص توده بدنی پایینی دارند، داروهای اثرگذار بر تعادل مانند شل‌کننده‌های عضلانی، مسکن‌ها و آنتی‌کولینرژیک‌ها احتمال افتادن را افزایش می‌دهند [37]. 

جعفریان امیری و همکاران دریافتند ارتباط معنی‌داری بین وقوع سقوط سالمندان و مصرف داروهای خواب‌آور وجود دارد، به طوری که سالمندان با سابقه مصرف داروهای خواب‌آور 4/6 برابر بیشتر دچار حادثه سقوط می‌شوند. با توجه به بالا بودن مشکلات خواب در سالمندان، نیاز به مصرف داروهای خواب‌آور در این افراد بیشتر شده و این امر سبب اختلال در آگاهی و تعادل افراد سالمند می‌شود و آن‌ها را بیشتر در معرض خطر سقوط قرار می‌دهد. در سایر مطالعات مشابه نیز بین وقوع سقوط و مصرف داروهای خواب‌آور در سالمندان ارتباط وجود داشته است [20]. همچنین نبوی و همکاران بین مصرف داروهای آرامش‌بخش و خواب‌آور و افتادن ارتباط معنی‌داری (0/03=P) پیدا کردند [11]. قاسمی و همکاران دریافتند چنددارویی ارتباطی با زمین خوردن نداشته، ولی مصرف ضدافسردگی‌ها با زمین خوردن در طی دوران پیگیری ارتباط معنی‌داری داشته است [23]. سالاروند و همکاران بین داروهای آرامش‌بخش، مسکن و ملین یا دیورتیک و زمین خوردن ارتباطی پیدا نکردند [18].

بحث
یکی از سیاست‌های سازمان بهداشت جهانی پیشگیری از سقوط و آسیب‌های مرتبط با آن است. بر اساس گزارش این سازمان بار آسیب‌های غیرعمدی در کشورهای در حال توسعه بیشتر از کشورهای توسعه‌یافته است که افتادن از معمول‌ترین اتفاقات رایج آن است [6]. مرور مطالعات گذشته نشان می‌دهد ترس از افتادن می‌تواند به ‌اندازه افتادن یا حتی بیشتر از آن ناتوان‌کننده باشد، به طوری که مطالعات بسیاری نشان دادند بین ترس، توانایی عملکردی و محدودیت‌ها ارتباط وجود دارد [38]. افتادن سبب کاهش احساس خودکارآمدی فرد می‌شود و متعاقب این احساس، فرد خود را در انجام فعالیت‌های ساده روزمره ناتوان می‌بیند، آهسته قدم برمی‌دارد و همواره ترس ناشی از افتادن احساس رضایت فرد از خودش را کاهش می‌دهد [7] که این مسئله کیفیت زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. 
طبق این مطالعه می‌توان عوامل مؤثر در زمین خوردن را دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرد. از عوامل داخلی می‌توان سن، جنس و بیماری‌های همراه و از عوامل خارجی می‌توان محیط فیزیکی و محل قرارگیری اشیاء را نام برد. 
شواهد افتادن در بزرگسالان مسن بسیار پراکنده و متنوع است. در این مطالعه مروری سه مطالعه، میزان افتادن سالمندان ایرانی را در مقایسه با سایر کشورهای دیگر بالا تخمین زده‌اند. در حالی که نتایج یک مطالعه در پنج شهر ایران نشان داد فراوانی سقوط سالمندان ایرانی در دامنه متوسط از آمار کشورهای دیگر قرار دارد. فراوانی رخداد افتادن در کشورهای دیگر بین 11-42 درصد گزارش شده بود [9]. همچنین دو مطالعه دیگر نیز میزان زمین خوردن در سالمندان ایران را کمتر از میزان گزارش‌شده در جهان مطرح کردند. با توجه به دقت ثبت داده‌ها، عواملی مانند نژاد و فعالیت فیزیکی نسبتاً کم سالمندان ایران می‌تواند این تفاوت را توجیه نماید. به خصوص این که تعداد زمین خوردن منجر به شکستگی گزارش‌شده در سطح کشور نیز کمتر از کشورهای غربی است [23]. تفاوت در روش انجام مطالعه، دوره‌های زمانی متفاوت یا تعریف سقوط نیز می‌تواند از عوامل تفاوت در فراوانی رخداد افتادن باشد [26]. 
سن یک ریسک‌فاکتور مشترک بوده است [6]. هشت مطالعه میزان افتادن را با بالا رفتن سن معنی‌دار تلقی کردند. پنج مطالعه ارتباط تأهل با افتادن را معنی‌دار دانستند. چهار مطالعه شیوع سقوط در زنان را بالاتر از مردان و پنج مطالعه بدون تفاوت بیان کردند. این مسئله به دلیل تفاوت بین تراکم استخوانی زنان و مردان بوده است [6]. در سه مطالعه دیده شد بین تحصیلات و افتادن تفاوت معنی‌داری وجود ندارد. در حالی که چهار مطالعه دیگر آن را معنی‌دار بیان کردند. شاید علت آن را بتوان به مشکل رایج سالمندان نسبت داد که همه افراد و خانواده‌ها با این مشکل آشنا باشند. جدول شماره 2 ارتباط اطلاعات جمعیت‌شناختی با افتادن را به طور خلاصه نشان می‌دهد. 
آسیب‌های ناشی از سقوط نه‌تنها بر عملکرد، استقلال و کیفیت زندگی تأثیر منفی دارند، بلکه یکی از پیش‌بینی‌کننده‌های مهم نیاز به خدمات مراقبت در منزل هستند که منجر به ترس از افتادن، افسردگی، اضطراب و انزوای اجتماعی می‌شوند [8]. سه مطالعه نشان دادند بین فعالیت‌های جسمانی و میزان ترس از افتادن همبستگی معکوس معنی‌داری وجود دارد. از طرفی این مطالعات نشان می‌دهند میزان ترس با فعالیت‌های روزمره رابطه منفی و معنی‌داری دارد. عدم تحرک و وابستگی عملکردی، یک متغیر روان‌شناختی به شمار می‌آید که منجر به کاهش فعالیت جسمانی در سالمندان می‌شود. این در حالی است که به نظر می‌رسد تغییرات مثبت در میزان فعالیت‌های جسمانی می‌تواند خطر بیماری‌های مزمن را کاهش داده و افزایش کیفیت زندگی افراد را دربر داشته باشد. همچنین باعث افزایش کارایی و استقلال سالمندان شده و آنان را در کنترل عوارض متعدد سالمندی و درمان‌های مختلف آن کمک نماید [24]. به طور کلی نُه مطالعه نشان دادند سکته مغزی و کاهش بینایی، بیشترین عامل خطر بودند، به گونه‌ای که طی یک پیگیری حداقل دوساله در کسانی که سکته مغزی داشتند، خطر زمین خوردن بیش از شش برابر و در کسانی که کاهش بینایی داشتند خطر زمین خوردن بیش از پنج برابر نسبت به کسانی که هریک از عوامل فوق را نداشتند، افزایش یافت. سکته مغزی می‌تواند به عنوان عامل خطری برای زمین خوردن محسوب شود؛ زیرا به دلیل کاهش توان عضلانی (پارِزی) در افراد بازمانده از سکته‌های مغزی، ظرفیت تعادلی در این گروه از بیماران کاهش می‌یابد. همچنین ارتباط بین کاهش بینایی و زمین خوردن نیز گزارش شده است. اختلال دید به خصوص اختلال در درک عمق و کاهش در حساسیت تفکیک بین سطوح مختلف موجب می‌شود که فرد سالمند نتواند حرکات متناسب با وضعیت محیط نشان دهد که درنتیجه احتمال برخورد با موانع بیشتر شده و می‌تواند به عنوان عامل جدی مستقلی برای افزایش خطر زمین خوردن محسوب شود [23]. اما یک مطالعه نشان داد بین دیابت و افتادن ارتباطی وجود ندارد. همچنین تعادل ضعیف عامل سقوط می‌شود. آموزش مهارت‌های تعادلی و کنترل وضعیت بدنی (پوسچر) به حفاظت از سقوط کمک می‌کند. راه رفتن با سرعت پایین به دلیل ترس از افتادن، و اعتماد به نفس از عوامل روانشناختی موثر در سرعت گام برداشتن در سالمندان است. در صورتی که سالمندان از اعتماد به نفس خوبی در راه رفتن برخوردار باشند می توانند با اطمینان و سرعت گام بردازند. [39]. برخی از اعمال فرهنگی مانند نشستن بر کف زمین برای غذا خوردن و نماز خواندن، خطر افتادن در سالمندان را هنگام ایستادن از حالت نشسته افزایش می‌دهد، چرا که این تغییر وضعیت نیاز به تعادل و قدرت خوب دارد [7].
پنج مطالعه نشان دادند عوامل روان‌شناختی مانند افسردگی، دمانس، احساس گناه و غمگینی به دلیل بی‌اختیاری ادرار می‌توانند در افتادن نقش داشته باشند. جدا زندگی کردن از سایر اعضای خانواده در آسایشگاه‌های شبانه‌روزی سالمندان و محدودیت در دسترسی به اجتماع بر عوامل روان‌شناختی تأثیر می‌گذارند که به‌ اندازه کافی تخمین زده نشده‌اند [7]. افسردگی خطر افتادن را چندبرابر می‌کند. به طور کلی خطر افسردگی در سالمندان کم‌سواد و سالمندانی که به هر علت همسر خود را از دست داده‌اند بیشتر است. این سالمندان معمولاً مشکلات مرتبط با وضعیت اجتماعی اقتصادی را بیشتر از سالمندان با تحصیلات دانشگاهی تجربه می‌کنند. درنتیجه این عامل می‌تواند انزوا و گوشه‌نشینی تدریجی، از دست رفتن استقلال، تنهایی و پریشانی روان آن‌ها را بیشتر کند [26]. در مقایسه عوامل تأثیرگذار بر سقوط مشخص شد کم‌خوابی، عدم تعادل، مشکلات بینایی، درد، سابقه سقوط و بیماری آلزایمر می‌توانند احتمال افتادن را افزایش دهند [9]. خواب ضعیف یکی دیگر از مسائل مهم در افتادن است. آسیب‌های ناشی از سقوط همیشه در سالمندان شدیدتر از جوانان است. آسیب‌های ناشی از همان شدت در مقایسه با افراد جوان شدیدتر بوده و مراقبت‌های پزشکی طولانی‌تر و دوره توان‌بخشی درازمدت‌تری را نیاز دارند [6]. 
چهار مطالعه نشان دادند بیش از آن که زمین خوردن با چنددارویی در ارتباط باشد، با نوع داروی مصرفی به خصوص ضدافسردگی‌ها و بعد از آن بنزودیازپین‌ها در ارتباط است. در توجیه اینکه چرا مصرف بنزودیازپین‌ها با زمین خوردن در ارتباط نبودند، شاید بتوان به این نکته اشاره کرد که اکثر قریب به اتفاق سالمندان شرکت‌کننده از بنزودیازپین‌های کوتاه‌اثر استفاده می‌کردند، در حالی که به نظر می‌رسد بنزودیازپین‌های طولانی‌اثر، به علت افزایش گیجی و منگی و کاهش میزان توجه سالمندان به محیط، با میزان زمین خوردن بیشتر در ارتباط باشند [23]. جدول شماره 3 جنبه‌های مرتبط با افتادن را به اختصار نشان می‌دهد. 
خانه علاوه بر این که مأمن آرامش است، می‌تواند خطرات بالقوه برای رخداد سقوط سالمندانی باشد که نقایص حرکتی یا شناختی دارند [7]. محیط خارجی و اشیاء پیرامون آن به خودی خود عامل خطر برای افتادن نیستند، اما نحوه تعامل فرد با محیط می‌تواند زمینه‌ساز سقوط او شود. خطرات منزل مانند لغزندگی کف زمین، نورپردازی ضعیف محیط و طراحی و معماری منزل، خطر افتادن را افزایش می‌دهند. یکی از مداخلات کم‌هزینه که در اصلاح محیط منزل این افراد صورت می‌گیرد خدمات کاردرمانی است که عوامل آسیب‌رسان در محیط را شناسایی کرده و با پیاده‌سازی و اجرای اصلاحات در محیط، خطر آسیب را کاهش می‌دهد. این روش‌های اصلاحی از کارهای ابتدایی هستند که در کشورهای توسعه‌یافته انجام می‌شوند. مرور مطالعات در هند کاهش سالیانه افتادن بین 14-51 درصد را نشان می‌دهد. این آمار در چین، هنگ‌کنگ، ماکائو، سنگاپور و تایوان بین 14/7-34 درصد گزارش شده است [6]. مرور مطالعات نشان می‌دهد نداشتن نرده در هر دو سمت از پله شانس وقوع افتادن را افزایش می‌دهد [5]. پرخطرترین مکان افتادن در ساختمان منزل، راه‌پله‌ها [20] و در داخل منزل، حمام و سرویس بهداشتی است [18]. بنابراین با نصب نرده می‌توان هزینه‌های آسیب ناشی از سقوط را کاهش داد. به‌هم‌ریختگی محیط نیز شانس افتادن را افزایش می‌دهد. بنابراین پیشنهاد می‌شود با اعمال مداخلات نه‌چندان گران در جهت ارتقای ایمنی هنگام ساختن خانه مانند نصب نرده در هر دو سمت پله، نصب دستگیره و میله در سرویس بهداشتی و حمام، استفاده از کف‌پوش‌های غیرلغزنده و استفاده از صندلی در توالت و حمام میزان سقوط سالمندان را کاهش داد [5]. یک مطالعه در ارتباط بین نحوه استحمام و زمین خوردن نشان داد سالمندانی که به صورت نشسته حمام می‌کردند در مقایسه با سالمندانی که از روش دوش گرفتن ایستاده استفاده می‌کردند، کمتر دچار زمین خوردن می‌شدند؛ چرا که در روش ایستاده به علت داشتن تحرک بیشتر، افت فشار خون هنگام قرار گرفتن در زیر آب گرم و به هم خوردن تعادل به دلیل لغزنده شدن سطح حمام، احتمال افتادن در این سالمندان بیشتر می‌شود. همچنین استفاده نامناسب از وسایل کمکی راه رفتن و عدم ترمز‌گیری به‌موقع در صندلی چرخدار موجبات سقوط را فراهم می‌کند. بعضی از مطالعات استفاده از جوراب و کفش نامناسب و لباس و شلوار بلند را نیز علت زمین خوردن سالمندان ذکر کرده‌اند [18]. همچنین از آنجایی که احتمال افتادن در صبح‌ها، اوایل روز و غروب‌ها بیشتر است، بنابراین توصیه می‌شود که در ساعات فعال روز مراقبت بیشتری از سالمندان شود. اکثر زمین افتادن‌ها برای بار چندم روی می‌دهند که مؤید این مطلب است که حداقل 10-20 درصد از آن‌ها که زمین می‌خورند بیش از یک‌بار افتاده‌اند [39].
سه مطالعه نشان دادند شکستگی لگن، شکستن دست و پا و کمردرد از مشکلات بزرگ افتادن هستند. چاقی تأثیر متناقضی بر عامل حفاظتی یا شکستگی دارد. توده بدنی بالا و چربی بدنی می توانند مانع از شکستگی لگن شوند. با این حال مطالعات دیگری نشان می دهد چربی بالا موجود در افراد چاق به تنهایی نمی تواند مانع از شکستگی شود. 

نتیجه‌گیری
شواهد افتادن در سالمندان بسیار پراکنده و متنوع است. فراوانی سقوط سالمندان ایرانی در برخی از مطالعات در دامنه متوسط از آمار کشورهای دیگر و در برخی دیگر بالا گزارش شد. یافته‌های حاصل از این مطالعه در تلاش برای توصیف رخداد افتادن و عوامل مرتبط با آن جهت افزایش آگاهی از میزان رخداد آن و پیشگیری از آسیب‌های ثانویه بود. در این مطالعه از مطالعات بومی و ملی ایران استفاده شد که می‌تواند اطلاعات خوبی از شرایط حاکم بر جامعه برای اولین‌بار ارائه دهد. همچنین در این مطالعه فراوانی افتادن در سالمندان ایرانی مشخص شد که شایسته است به عنوان یکی از سیاست‌های بهداشتی در این دوره از زندگی، پیشگیری و کاهش عوامل رخداد افتادن در این سن مورد توجه قرار گیرد تا هزینه‌های بهداشتی ناشی از آسیب‌های مرتبط با افتادن کاهش یابد. از آنجایی که در سالمندان برنامه‌های پیشگیری و آموزش اجرا نمی‌شود، مطالعه این مقاله می‌تواند به کاهش هزینه‌های درمانی و شناسایی وضعیت‌های آسیب‌رسان کمک کند.
از محدودیت‌های مطالعات گذشته می‌توان این موضوع را بیان کرد که نمونه‌های مورد بررسی اغلب سالمندانی بودند که توانایی راه رفتن مستقل با یا بدون وسیله کمکی را داشتند. بنابراین نمی‌توان نتایج مطالعات را به سالمندان کم‌توان حرکتی نسبت داد و این تعمیم نتایج را به تأخیر می‌اندازد. استفاده از پرسش‌نامه‌های خودگزارشی به دلیل فراموشی و ابتلای برخی از سالمندان به مشکلات روان‌شناختی و آلزایمر، پاسخ‌گویی صحیح را در تعداد دفعات افتادن به اشتباه می‌اندازد. دلیل متفاوت بودن اعداد گزارش‌شده از کشورهای مختلف می‌تواند تفاوت در روش اجرا، دوره‌های زمانی متفاوت یا تعریف پژوهشگران از سقوط و افتادن باشد. همچنین مشکلات ثانویه افتادن مانند شکستگی لگن، دست و پا‌ها و درد کمری کاهش مصرف سرانه کلسیم و لبنیات را در کشور نشان می‌دهد که این موضوع می‌تواند سلامت تغذیه را به چالش بکشاند و خطرات ناشی از سقوط را پررنگ‌تر کند. از این‌رو به طور کلی پیشنهاد می‌شود در انجام مطالعات بعدی به شیوه زندگی، سبک زندگی، مقایسه افتادن در سالمندان مقیم و غیرمقیم به تفکیک جنسیت به میزان برابر در زنان و مردان مسن پرداخته شود. همچنین ایمنی سالمندانی که به انواع بیماری‌های جسمانی روان‌شناختی دچار هستند، با در نظر گرفتن امنیت و استفاده از وسایل کمکی باید تا حد امکان اندازه‌گیری و فراهم شود. متأسفانه مطالعات کمی به آموزش و تأثیر آگاه‌سازی سالمندان و خانواده‌هایشان در اهمیت ایمنی و تعادل پرداخته بود که نتایج این مطالعه می‌تواند این ضرورت را نمایان سازد. 

ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
کلیه‌ی اصول اخلاقی در این مقاله رعایت شده است.

حامی مالی
این تحقیق هیچ گونه کمک مالی از سازمان‌های تأمین مالی در بخش‌های عمومی ، تجاری یا غیرانتفاعی دریافت نکرد.

مشارکت نویسندگان
اعتبار سنجی، مفهوم‌سازی، مدیریت پرونده،: میناسادات میرشجاع؛ روش‌شناسی، ویراستاری و نهایی‌سازی: علی اکبر پهلوانیان؛ نگارش پیش‌نویس: ریحانه نجاریان؛ تحقیق و بررسی: صادق ادبی.

 تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان، این مقاله تعارض منافع ندارد.

تشکر و قدردانی
از کمیته تحقیقات عصبی- عضلانی دانشکده توانبخشی علوم پزشکی سمنان و کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی سمنان کمال تشکر را دارم.
 

1. Shaw BH, Borrel D, Sabbaghan K, Kum C, Yang Y, Robinovitch SN, et al. Relationships between orthostatic hypotension, frailty, falling and mortality in elderly care home residents. BMC Geriatrics. 2019; 19(1):80. [DOI:10.1186/s12877-019-1082-6] [PMID] [PMCID]
2. Marashi T, Ghadiri Sh, Ramezankhani A, Khodkarim S. [Study of fall and some of its related individual factors among the elderly attending to health centers affiliated to health network of Rey city in 2017 (Persian)]. Journal of Health in the Field. 2018; 6(2):49-57. https://journals.sbmu.ac.ir/en-jhf/article/view/23244
3. Jafari M, Shamshiri M. [Reviewing the static and dynamic balance in predicting the risk of falls in elderly people in Tehran (Persian)]. Nursing and Midwifery Journal. 2015; 12(11):1045-53. http://unmf.umsu.ac.ir/article-1-1995-en.html
4. Kalula SZ, Ferreira M, Swingler GH, Badri M. Risk factors for falls in older adults in a South African Urban Community. BMC Geriatrics. 2016; 16:51. [DOI:10.1186/s12877-016-0212-7] [PMID] [PMCID]
5. Iranfar M. [Physical hazards of residences and elderly fall (Persian)]. Journal of Safety Promotion and Injury Prevention. 2017; 5(4):237-42. [DOI:10.22037/meipm.v5i4.20720]
6. Williams JS, Kowal P, Hestekin H, O’Driscoll T, Peltzer K, Yawson A, et al. Prevalence, risk factors and disability associated with fall-related injury in older adults in low-and middle-incomecountries: Results from the WHO Study on global AGEing and adult health (SAGE). BMC Medicine. 2015; 13:147. [DOI:10.1186/s12916-015-0390-8] [PMID] [PMCID]
7. Dhargave P, Sendhilkumar R. Prevalence of risk factors for falls among elderly people living in long-term care homes. Journal of Clinical Gerontology and Geriatrics. 2016; 7(3):99-103. [DOI:10.1016/j.jcgg.2016.03.004]
8. Levinger P, Wallman S, Hill K. Balance dysfunction and falls in people with lower limb arthritis: Factors contributing to risk and effectiveness of exercise interventions. European Review of Aging and Physical Activity. 2012; 9:17-25. [DOI:10.1007/s11556-011-0086-9]
9. Taheri Tanjani P, Ainy E, Akbarpour S, Soori H. [Study of characteristics of falls among Iranian elders (Persian)]. Journal of Safety Promotion and Injury Prevention. 2015; 2(4):313-20. [DOI:10.22037/meipm.v2i4.8398]
10. Grundstrom AC, Guse CE, Layde PM. Risk factors for falls and fall-related injuries in adults 85 years of age and older. Archives of Gerontology and Geriatrics. 2012; 54(3):421-8. [DOI:10.1016/j.archger.2011.06.008] [PMID] [PMCID]
11. Nabavi SH, Hatami ST, Norouzi F, Gerivani Z, Hatami SE, Monadi Ziarat H, et al. [Prevalence of fall and its related factors among older people in Bojnurd in 2015 (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2016; 11(3):466-73. [DOI:10.21859/sija-1103466]
12. Ghanbary A, Salehi Dehno N, Moslemi Haghighi F, Torabi M. [The prevalence and correlates of falling down in the older adults over 55 years in Shiraz (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2013; 8(1):64-70. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-548-en.html
13. Deshpande N, Metter EJ, Lauretani F, Bandinelli S, Guralnik J, Ferrucci L. Activity restriction induced by fear of falling and objective and subjective measures of physical function: A prospective cohort study. Journal of the American Geriatrics Society. 2008; 56(4):615-20. [DOI:10.1111/j.1532-5415.2007.01639.x] [PMID] [PMCID]
14. Mohamed Hassan Saleh N, Shafik Ibrahim H, Abd El-Aziz Mohamed HN, El-Gilany AH. Predictors of fear of falling among community dwelling older adults in Mansoura city, Egypt. International Journal of Nursing Didactics. 2018; 8(08):63-71. [DOI:10.15520/ijnd.v8i08.2327]
15. Ghodsi SM, Sayyar Roudsari B, Abdollahi M, Shadman M. Fall-related injuries in the elderly in Tehran. Injury. 2003; 34(11):809-14. [DOI:10.1016/S0020-1383(02)00376-5] [PMID]
16. Akbari Kamrani AA, Azadi F, Foroughan M, Siadat S, Kaldi AR. [Characteristics of falls among institutionalized elderly people (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2007; 1(2):101-5. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-19-en.html
17. Salarvand Sh, Birjandi M, Shamshiri M. [Assessing prevalence of fallings and their relation with chronic conditions for older people living in Khoramabad, Iran (Persian)]. Quarterly of the Horizon of Medical Sciences. 2008; 13(4):59-65. http://hms.gmu.ac.ir/article-1-301-en.html
18. Salarvand Sh, Birjandi M. [Factors related to falling down in older adults (Persian)]. Iran Journal of Nursing. 2009; 22(61):51-60. http://ijn.iums.ac.ir/article-1-737-en.html
19. Esmaieli R, Abed Saeedi Zh, Esmaili M, Kaveh J. [A review study on effective factors in prevention of falling and osteoporosis fracture in elderly people (Persian)]. Scientific Journal of Rehabilitation Medicine. 2013; 1(4):47-56. http://medrehab.sbmu.ac.ir/article_1100102_en.html
20. Jafarian Amiri S, Zabihi A, Aziznejad Roshan P, Hosseini S, Bijani A. [Fall at home and its related factors among the elderly in Babol city Iran (Persian)]. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2013; 15(5):95-101. http://jbums.org/article-1-4527-en.html
21. Golmakani E, Usefi MR, Tabatabaeichehr M, Ghanei Zare F, Moayyed L, Hasanzadeh E , et al. [Fall in elderly : A literature review (Persian)]. Journal of North Khorasan University of Medical Sciences. 2014; 5(5):1159-63. [DOI:10.29252/jnkums.5.5.S5.1159]
22. Sayyah M, Khosravi GR, Bigdeli M. Frequency of fall-related injuries of female patients referred to the trauma center in the city of Kashan from years 2005 to 2008. Chinese Journal of Traumatology. 2013; 16(1):46-50. [PMID]
23. Ghassemi S, Najafi B, Memari AR, Nazari N, Bakhtiari F, Alizadeh Khoei M, et al. [Elderly falls risk factors: A prospective longitudinal study in Kahrizak charity foundation (Persian)]. Iranian Journal of Diabetes and Metabolism. 2014; 13(6):447-54. http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5262-en.html
24. Abdiani M, Abdiani E, Abdiani P, Hemmati M, Gholipour A, Mokarm A. [Investigating the fear of falling in the elderly in Charam (Persian)]. Paper presented at: 3^rd International Conference on Sport Sciences. December 2016; Tehran, Iran. https://www.sid.ir/Fa/Seminar/ViewPaper.aspx?ID=29754
25. Sharifi F, Fakhrzadeh H, Memari AR, Najafi B, Nazari N, Alizadeh Khoee M, et al. Predicting risk of the fall among aged adult residents of a nursing home. Archives of Gerontology and Geriatrics. 2015; 61(2):124-30. [DOI:10.1016/j.archger.2015.06.014] [PMID]
26. Davoodi F, Etemad K, Taheri Tanjani P, Khodakarim S. [The relationship between depression and cognitive impairment with falls leading to fractures in elderly (Persian)]. Journal of Safety Promotion and Injury Prevention. 2016; 4(2):75-82. [DOI:10.22037/meipm.v4i2.14129]
27. Hosseini SR, Ahmadi Ahangar A, Ghanbari N, Bijani A. [Prevalence of falls and its association with serum vitamin D levels in the elderly population of Amirkola city (Persian-English)]. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2016; 18(8):20-8. [DOI:10.22088/jbums.18.8.20]
28. Jafari Z, Mehrdad N, Sharifi F, Haghani H, Nikpour S. [Fall elated factors in the type 2 diabetes older adults: A case-control study on older adults referring to the hospital (Persian)]. Iranian Journal of Diabetes and Metabolism. 2016; 15(4):258-66. http://ijdld.tums.ac.ir/article-1-5559-en.html
29. Abbasi M, Daniali SSh, Hazrati M. [Lifestyle of fallen elderly patients referred to Isfahan hospitals (Persian)]. Iran Journal of Nursing. 2017; 30(107):20-31. [DOI:10.29252/ijn.30.107.20]
30. Shirini AR, Arsham S, Yaali R. [The relationship between fear of falling, anxiety, functional mobility and balance in nursing- home older adults (Persian)]. Motor Behavior. 2017; 9(29):135-48. [DOI:10.22089/MBJ.2017.3227.1394]
31. Mortazavi H, Tabatabaeichehr M, Taherpour M, Masoumi M. Relationship between home safety and prevalence of falls and fear of falling among elderly people: A cross-sectional study. Materia Socio Medica. 2018; 30(2):103-7. [DOI:10.5455/msm.2018.30.103-107] [PMID] [PMCID]
32. Taheri-Kharameh Z, Poorolajal J, Bashirian S, Heydari Moghadam R, Parham M, Barati M, et al. Risk factors for falls in Iranian older adults: A case-control study. International Journal of Injury Control and Safety Promotion. 2019; 26(4):354-9. [DOI:10.1080/17457300.2019.1615958] [PMID]
33. Na’emani F, Esmaiil Zali M, Sohrabi Z, Fayaz-Bakhsh A. [Prevalence of risk factors for falls among the elderly receiving care at home (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2019; 13(5):638-51. [DOI:10.32598/SIJA.13.Special-Issue.638]
34. Bagheri Ruchi A, Mohammadi F, Mafi M, Motalebi SA. [Prevalence and external factors of home falls among the elderly in Qazvin (Persian)]. Journal of Inflammatory Diseases. 2019; 23(5):440-51. [DOI:10.32598/JQUMS.23.5.440]
35. Salavati M, Baharlouei H, Akhbari B. [The relationship between fear of falling and level of education and living style in the elderly (Persian)]. Research in Rehabilitation Sciences. 2015; 11(4):257-62. http://jrrs.mui.ac.ir/index.php/jrrs/article/view/2064
36. Coutinho ESF, Fletcher A, Bloch KV, Rodrigues LC. Risk factors for falls with severe fracture in elderly people living in a middle-income country: A case control study. BMC Geriatrics. 2008; 8:21. [DOI:10.1186/1471-2318-8-21] [PMID] [PMCID]
37. Hasankhani H, Malek M, Asghari Jafarabadi M, Darvishpur Kakhki A. [Investigating the relationship between fear of falling and quality of life in community dwelling elders (Persian)]. Journal of Geriatric Nursing. 2014; 1(1):9-19. http://jgn.medilam.ac.ir/article-1-53-en.html
38. Pua YH, Ong PH, Clark RA, Matcher DB, Lim ECW. Falls efficacy, postural balance, and risk for falls in older adults with falls-related emergency department visits: Prospective cohort study. BMC Geriatrics. 2017; 17(1):291. [DOI:10.1186/s12877-017-0682-2] [PMID] [PMCID]
39. Paul S. Falls: Prevention and management. In: Nair B, editor. Geriatric Medicine. Singapore: Springer; 2018. p. 109-119. [DOI:10.1007/978-981-10-3253-0_8]