دوره 20، شماره 3 - ( پائیز 1398 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Karami E, Daryabor A, Vahab Kashani R, Ahmadi Bani M. The Effect of Different Types of Foot Orthoses on Foot Plantar Pressure in Subjects with Plantar Fasciitis: A Literature Review. jrehab 2019; 20 (3) :202-209
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2562-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2562-fa.html
کرمی الهه، دریابر عالیه، وهاب کاشانی رضا، احمدی بنی منیره. بررسی تأثیر انواع ارتوزهای پا بر فشار کف پایی در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس: مطالعه مروری. مجله توانبخشی. 1398; 20 (3) :202-209
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2562-fa.html
الهه کرمی1 
، عالیه دریابر2 ، رضا وهاب کاشانی* 3، منیره احمدی بنی1
، عالیه دریابر2 ، رضا وهاب کاشانی* 3، منیره احمدی بنی1
1- گروه ارتوپدی فنی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
2- گروه ارتوپدی فنی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.؛ دانشجوی پژوهشی دانشگاه بین‌المللی سلامت و رفاه، توکیو، ژاپن.
3- گروه ارتوپدی فنی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. ،vahabkashani@yahoo.com
2- گروه ارتوپدی فنی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.؛ دانشجوی پژوهشی دانشگاه بین‌المللی سلامت و رفاه، توکیو، ژاپن.
3- گروه ارتوپدی فنی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. ،
متن کامل [PDF 4140 kb]
(1785 دریافت)
| چکیده (HTML) (4828 مشاهده)
یافته‌ها
در نهایت تعداد 9مقاله از مرتبط‌ترین مقاله‌ها از سال 1999 تا 2018 یافت شد . هدف اصلی همه مطالعات، بررسی تأثیر انواع مختلف ارتوزهای پا (کفی سفارشی، کفی پیش‌ساخته، کفی فومی، کفی تطابقی الاستیک، کاپ پاشنه سیلیکونی، پد پاشنه فومی، پد پاشنه ویسکوالاستیک و نوار چسب) بر میزان فشار پاشنه و کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس بود. در مطالعات، فشار کف پا را به وسیله دستگاه‌های foot scan, pedar , force plate و system pressure sensor حین راه‌رفتن و ایستادن اندازه‌گیری کرده بودند. منظور از فشار در مطالعات، فشاری است که به نواحی مختلف پا به‌خصوص پاشنه پا وارد می‌شود. واحد اندازه‌گیری فشار در مطالعات پوند بر اینچ مربع، کیلوپاسگال و نیوتن بر سانتی‌متر مربع بود که به ترتیب با نمادهای psi، kpa و () نشان داده می‌شوند.
با توجه به جدول شماره 2، همه مقالات نشان دادند که ارتوز گزینه درمانی مناسبی برای پلانتارفاشیاتیس است و میزان فشار کف پایی را کاهش می‌دهد [1-3، 7، 14-16، 19]. دو مقاله کفی سفارشی را با انواع کفی‌های پیش‌ساخته مقایسه کرده و کفی سفارشی را تأیید کرده بودند [14، 16، 19]. یک مقاله کفی سفارشی را همراه کفش راکردار بررسی کرده و بیان کرده بود زمانی که کفی به کفش اضافه می‌شود، کاهش فشار بیشتری وجود دارد [16]. یک مقاله در مقایسه کفی پیش‌ساخته با انواع پدهای پاشنه، بیان کرده بود بیشترین کاهش فشار با کفی پیش‌ساخته به دست آمده است [3]. یک مقاله کفی سیلیکونی را در 15 فرد مبتلا به خار پاشنه بررسی کرده بود. در این مطالعه کاهش فشار پاشنه معنادار نبود [20]. دو مقاله هم ارتوز پاشنه را در کاهش فشار پاشنه تأثیرگذار بیان کرده بودند [2، 15].
مطالعاتی که تأثیر کفی سفارشی‌ساخت را بر فشار کف پا بررسی کردند: چیا و همکارانش الگوهای فشار کف پا را قبل و بعد از استفاده از کفی سفارشی، کفی پیش‌ساخته، کفی فومی و پد پاشنه در30 فرد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس مقایسه کردند. توزیع فشار در حالت ایستاده اندازه‌گیری شد. کفی‌های سفارشی‌ساخت و کفی‌های پیش‌ساخته باعث کاهش قابل‌توجه در حداکثر فشار عقب پا در هر دو سمت شدند؛ به این صورت که میزان حداکثر فشار، قبل از استفاده از کفی‌ها در عقب پا 4/11 نیوتن بر سانتی‌متر مربع بود و با استفاده از کفی سفارشی‌ساخت و کفی پیش‌ساخته به‌ترتیب به 5/7 نیوتن بر سانتی‌متر مربع و 8/1 نیوتن بر سانتی‌متر مربع کاهش یافت. این میزان در قدام پا 5/7 نیوتن بر سانتی‌متر مربع بود که با استفاده از کفی سفارشی‌ساخت و کفی پیش‌ساخته به‌ترتیب به 4 و 4/4 نیوتن بر سانتی‌متر مربع کاهش یافت [6].
فانگ و همکارانش بیان کردند که استفاده کفی سفارشی‌ساخت به همراه کفش دارای راکر نسبت به استفاده کفش راکردار به‌تنهایی به طور قابل توجهی حداکثر فشار داخل پاشنه را کاهش می‌دهد. کفش دارای راکر 7/9 درصد و کفی سفارشی‌ساخت 28/8 درصد باعث کاهش فشار می‌شوند [16].
مطالعاتی که ارتوز پاشنه را بررسی کردند: هسی و همکارانش تأثیر مکانیکی ارتوز پاشنه ویسکوالاستیکی را بررسی کردند و میزان اوج فشار را در افرادی که با این ارتوز درمان شده بودند در هنگام راه‌رفتن اندازه‌گیری کردند. این ارتوز حداکثر فشار و بار مکانیکی را در پاشنه به طور قابل توجهی کاهش داد، ولی باعث افزایش فشار در قسمت قدامی متاتارس اول در طی راه‌رفتن شد. هنگام نپوشیدن ارتوز میانگین فشار در پاشنه زیاد بود [15]. ون لانن و همکارانش ارتوز پاشنه و نوار چسب را با هم مقایسه کردند. هر دو نوع ارتوز حداکثر فشار سمت داخل پاشنه پا را به صورت معناداری کاهش دادند (05/0>P). حداکثر فشار در قسمت داخلی پاشنه با ارتوز پاشنه برابر با 92/3 کیلوپاسکال و با نوار چسب برابر با 89/9 کیلوپاسکال و میانگین فشار در قسمت داخلی پاشنه با نوار چسب برابر با 51/2 کیلوپاسکال و با ارتوز پاشنه برابر با53/3 کیلوپاسکال بود [2].
سانزو و همکارانش تأثیر نوار چسب بر میزان فشار کف پا و میزان جابه‌جایی فشار را بررسی کردند. سه تست راه‌رفتن با نوار چسب و بدون نوار چسب انجام شد. فشار و جابه‌جایی فشار توسط سیستم اسکن پا اندازه‌گیری شد. نوار چسب فشار کف پا را در طی تماس با زمین کاهش می‌دهد، ولی تأثیر زیادی بر جابه‌جایی مرکز فشار ندارد. حداکثر فشار بدون نوار چسب برابر با 85/1 و با نوار چسب برابر با 43/1بود [7].
مطالعاتی که کفی پیش‌ساخته را بررسی کردند: بونانوو همکارانش اثر کفی پیش‌ساخته و سه نوع ارتوز پاشنه را بر فشار کف پا در 36 نفر با درد پاشنه هنگام راه‌رفتن بررسی کردند. یک گروه کفش و گروه‌های دیگر کفش را به همراه یک ارتوز دریافت کردند. همه نمونه‌ها نسبت به استفاده از کفش به‌تنهایی، تأثیر قابل‌توجهی بر حداکثر فشار و نیروی زیر پاشنه داشتند. بیشترین کاهش فشار در پاشنه توسط کفی پیش‌ساخته به دست آمد (29 درصد) که فشار پاشنه از 251/5 کیلوپاسکال به 178 کیلوپاسکال رسید و برای کاپ پاشنه سیلیکونی و پد پاشنه فومی نرم هر کدام 6 درصد بود. حداکثر فشار در میانه پا توسط کفی پیش‌ساخته 11 درصد افزایش یافت، ولی موارد دیگر فشار این ناحیه را کم کردند. همچنین کفی تنها موردی بود که فشار قسمت قدامی پا را کاهش داد (3 درصد) [3].
مطالعه دیگری که مک کورمیک و همکارانش انجام دادند، بیان کرد که کفی پیش‌ساخته از جنس اتیل ونیل استات به اندازه کفی سفارشی‌ساخت در کاهش حداکثر فشار پاشنه پا نقش دارند. هر دو کفی (13 درصد) حداکثر فشار را در سمت داخل پاشنه کاهش می‌دهند. با این حال کفی سفارشی‌ساخت فشار را در میانه پا افزایش می‌دهد [19].
بهشاد 15 فرد مبتلا به خار پاشنه را با کفی سیلیکونی تمام‌طول بررسی کرد. با استفاده از دستگاه پدار، فشار کف پایی در حالت با کفی و بدون کفی، پس از طی مسیر 9 متری اندازه‌گیری شد. کفی سیلیکونی موجب کاهش معنادار 5/7 درصدی فشار در ناحیه قدامی داخلی نسبت به حالت بدون کفی شد (05/0>P). اما استفاده از کفی سبب کاهش غیر معنادار 49/19 درصدی فشار در پاشنه شد. این کفی موجب کاهش میانگین فشار در مناطق پنج‌گانه پا (پاشنه، میانی داخلی، میانی خارجی، قدامی داخلی و قدامی خارجی) می‌شود [20].
بحث
پلانتارفاشیا یکی از رایج‌ترین علت‌های درد پاست که تقریباً 11 تا 15 درصد از اختلالات پا در بزرگ‌سالان به همین دلیل است [10]. تشخیص بالینی این اختلال این گونه است که بیمار بعد از مدتی سکون و فعالیت‌نکردن، در قسمت تحتانی داخلی پاشنه احساس درد می‌کند. بیمار از کاهش فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی شکایت می‌کند [9، 10]. این موارد علاوه بر تأثیر روانی، تأثیر ثانویه جسمانی نیز بر جای می‌گذارد [9]. درد زیر پاشنه باعث تغییر در توزیع فشار در کف پای مبتلا شود و فشار در مناطق دردناک افزایش می‌یابد، درنتیجه با کاهش فشار می‌توان درد را نیز کاهش داد [11]. با اینکه پلانتارفاشیاتیس به دلایل متعدد ایجاد می‌شود، به نظر می‌رسد بار مکانیکی بسیار عامل مهمی است. ارتوزهای پا معمولاً اثرات درمانی خود را از طریق کاهش این نیروها اعمال می‌کنند [14]. با این حال نتیجه‌گیری جامعی از اینکه کدام یک فشار کف پا را بیشتر کاهش می‌دهند، وجود ندارد؛ به همین دلیل مطالعات قبلی که در زمینه فشار کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس انجام شده را بررسی کردیم تا نتیجه‌ای بهتر در این زمینه ارائه دهیم.
برخی مطالعات کفی سفارشی را با کفی پیش‌ساخته و کفش دارای راکر مقایسه کردند و اثر بخشی بیومکانیکی کفی سفارشی را در پلانتارفاشیاتیس گزارش کردند. این مطالعات دریافتند استفاده از کفی سفارشی به همراه کفش دارای راکر باعث کاهش حداکثر فشار کف پایی می‌شود [14، 16، 19].
در مقایسه کفی‌های پیش‌ساخته با انواع ارتوزهای پاشنه دریافتیم که کفی‌های پیش‌ساخته نسبت به ارتوزهای پاشنه فشار را در منطقه بزرگ‌تری توزیع می‌کنند و درنتیجه کاهش فشار بیشتری را در پاشنه و سایر قسمت‌های کف پا فراهم می‌کنند که می‌تواند باعث کاهش درد پاشنه شود. همچنین کفی‌هایی که با پا انطباق بیشتری دارند، تأثیر بیشتری در کاهش فشار پاشنه دارند. ارتوزهای پاشنه میزان تماس کمتری با کف پا دارند و سطح تماس کمتر، توانایی ارتوز پاشنه را برای توزیع فشار محدود می‌کند که ممکن است میزان فشار قدام پا را افزایش دهد. این موضوع اهمیت بالینی دارد و باید در تجویز ارتوزهای پاشنه به آن توجه شود [3]. ارتوزهای پاشنه به طور جداگانه نیز بررسی شده‌اند و مشاهده شد که می‌توانند بار اضافی را از پاشنه کاهش دهند، ولی درمقایسه با کفی‌ها تأثیر کمتری دارند [15] همچنین در مقایسه نوار چسب با ارتوزهای پاشنه گزارش شد که نوار چسب تأثیر بیشتری دارد [2].
با توجه به اینکه 10 درصد از پلانتارفاشیاتیس‌ها به حالت مزمن تبدیل می‌شوند، ارتوزها می‌توانند در تسکین درد از طریق کاهش فشار مؤثر باشند [14]. ارتوزهای پا با درمان مکانیکی، بار اضافی و فشار نامطلوب را از قسمت داخلی پاشنه برمی‌دارند و از این طریق درد ناشی از پلانتارفاشیاتیس را نیز کاهش می‌دهند [16]. شواهدی وجود دارد که کفی‌ها باعث کاهش حداکثر فشار کف پا می‌شوند و همچنین کشیدگی فاشیای پلانتار را کاهش می‌دهند [3، 14]. کاهش فشار کف پا می‌تواند در نتیجه جذب فشار توسط مواد کفی یا توزیع بهتر فشار کف پا باشد. مطالعات نشان دادند کفی‌ها می‌توانند در کاهش حداکثر فشار و همچنین کاهش میانگین فشار مؤثر باشند [21]. همچنین پدها و کاپ‌های پاشنه نیز در کاهش فشار کف پا نقش دارند، ولی با توجه به مقایسه این ارتوزها با کفی‌های سفارشی و پیش‌ساخته در مطالعات قبلی، محققا ن دریافتند که تأثیر کفی‌های سفارشی و پیش‌ساخته در کاهش فشار کف پا بیشتر از ارتوزهای پاشنه است [14].
با توجه به این که هر یک از مطالعات، ارتوزهای مختلفی را بررسی کرده بودند، ممکن است نتوانیم بیان کنیم کدام یک از ارتوزها مناسب‌تر هستند و تأثیر بیشتری در کاهش فشار کف پایی دارند. با این حال به طور کلی کفی‌ها اغلب برای کاهش فشار کف پا در مناطق دردناک استفاده می‌شوند اما تفاوت اندک در کاهش مقدار فشار توسط کفی پیش‌ساخته و سفارشی باعث می‌شود نتوانیم نتیجه قطعی درباره برتری کفی‌ها بگیریم. بنابراین نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه است.
نتیجه‌گیری
نتایج این بررسی مروری نشان می‌دهد انواع ارتوزهای پا اعم از کفی سفارشی، کفی پیش‌ساخته، پد پاشنه و کاپ پاشنه در کاهش فشار کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس مؤثر هستند. همه انواع ارتوزهای بیان‌شده در این مطالعه، به اندازه‌ای فشار را کاهش دادند، اما مطالعات بیان می‌کنند کفی‌ها فشار کف پا را یک‌نواخت‌تر توزیع می‌کنند و نسبت به انواع پدها و کاپ‌های پاشنه تأثیر بیشتری در کاهش فشار دارند. با این حال هنوز هیچ توافقی وجود ندارد که کدام نوع از کفی‌ها بهترین روش درمان برای پلانتارفاشیاتیس هستند. همچنین به دلیل اینکه بیشتر مقالات خارجی بودند و شکل و جنس و روش ساخت کفی‌ها و ارتوزهای پاشنه در خارج از کشور و داخل با هم متفاوت است، این مقالات به طور کامل در داخل تعمیم‌پذیر نیستند، درنتیجه در این زمینه به مطالعات بیشتر نیاز است.
از جمله محدودیت‌های این مطالعه این است که در مطالعات، رویکردهای مختلف برای انتخاب و تجویز ارتوز برای افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس استفاده شده که ممکن است منعکس‌کننده عملکرد بالینی نباشند، بنابراین بهتر است در مطالعات آینده کارایی بالینی ارتوزها سنجیده شود. مقایسه ارتوزها در مطالعات پراکنده بود و نتایج جامعی وجود نداشت. تعداد مطالعات در این زمینه اندک بود و نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد. مطالعات طولانی‌مدت و با تعداد نمونه بیشتر نیاز است تا نتایج بهتری به دست آید. بعضی مطالعات در حالت ایستاده و بعضی دیگر هنگام راه‌رفتن فشار کف پا را اندازه‌گیری کرده‌اند بنابراین نمی‌توان نتیجه‌گیری را در همه موقعیت‌ها تعمیم داد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله ضمن رعایت تمامی اصول اخلاق پژوهش، دارای کد اخلاق به شماره IR.USWR.REC.1398.052 است.
حامی مالی
این مقاله به عنوان طرح پژوهشی با شماره 2077 با حمایت مالی کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به اتمام رسید.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: الهه کرمی، عالیه دریابر و منیره احمدی بنی؛ بررسی: الهه کرمی، ویراستاری و نهایی‌سازی: عالیه دریابر و منیره احمدی بنی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
به رسم سپاسگزاری و ادب، بر خود لازم می‌دانیم از استادان گروه ارتوپدی فنی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کمال تشکر و قدردانی را داشته باشیم.
متن کامل: (1287 مشاهده)
مقدمه
درد پاشنه نوعی اختلال عضلانی اسکلتی است که یکی از رایج‌ترین علت‌های آن پلانتارفاشیاتیس است [1,4]. پلانتارفاشیاتیس التهاب فاشیای کف پاست که حدود 10 درصد از جمعیت عمومی آن را تجربه می‌کنند[1، 5] و ممکن است فعالیت‌های روزانه را تحت‌تأثیر قرار دهد [4، 6]. فاشیای کف پا باعث نگه‌داری قوس طولی داخلی و کاهش نیروها و استرس‌ها و انتقال آن‌ها به مناطق تحمل‌کننده وزن می‌شود [7]. در ضایعه پلانتارفاشیاتیس درد تیرکشنده‌ای در قسمت داخلی پاشنه در محل اتصال فاسیای پلانتار به داخل استخوان پاشنه احساس می‌شود [2، 5، 8] که به‌خصوص در اولین قدم‌ها حین صبح یا بعد از استراحت طولانی وجود دارد [6، 8، 9] این درد شدت متفاوتی دارد و ممکن است بعد از اولین قدم‌ها یا چند ساعت بعد کاهش یابد، اما اغلب در طی فعالیت روزانه افزایش می‌یابد، چراکه طی راه‌رفتن فاشیای کف پا کشیده می‌شود[5، 6].
تشخیص پلانتارفاشیاتیس اساساً بالینی و بر اساس سابقه درد و احساس درد پس از لمس فاسیای کف پا در نقطه اتصال به استخوان پاشنه است. تصویربرداری رادیوگرافی نیز انجام می‌شود چون ممکن است درد پاشنه به علت دیگری جز پلانتارفاشیاتیس باشد [6]. عوامل ایجاد خطر این عارضه شامل افزایش سن، چاقی، افزایش ساعات ایستادن و فاکتورهای بیومکانیکی و عملکردی است [3]. این عارضه به‌خصوص در افراد مسن باعث محدودیت عملکرد و کاهش کیفیت زندگی می‌شود [3، 10]. پلانتارفاشیاتیس باعث تغییر در توزیع فشار در کف پای مبتلا و افزایش فشار روی مناطق دردناک می‌شود، بنابراین اگر توزیع فشار در کف پا یک‌نواخت شود، فشار روی مناطق دردناک کمتر و درنتیجه درد کاهش می‌یابد [11]. تغییر در الگوی توزیع فشار کف پا بر توانایی عملکردی، الگوی راه‌رفتن و انجام فعالیت‌های روزانه تأثیرگذار است که پس از مدتی اندک، سطح سلامت و کیفیت زندگی این بیماران را کاهش می‌دهد [12، 13].
درمان‌های پلانتارفاشیاتیس به دو نوع جراحی و محافظه‌کارانه تقسیم می‌شود. درمان‌های محافظه‌کارانه شامل استراحت، استفاده از داروهای ضدالتهاب، کفی‌ها، اسپلینت شبانه، کشش، تزریق و شوک‌تراپی است [9، 10، 14، 15]. کفی‌ها یکی از رایج‌ترین درمان‌های محافظه‌کارانه برای پلانتارفاشیاتیس هستند [1، 10]. مطالعات، رضایتمندی بیماران از کفی‌ها و تأثیر آن‌ها در بهبود علائم را نشان می‌دهند [3، 6، 14، 16].
به دلیل اینکه پلانتارفاشیاتیس را معمولاً فشارهای تکراری و غیرطبیعی به فاشیا ایجاد می‌کند، بنابرین هدف درمان اغلب کاهش این فشارهاست. کاهش فشار با کاهش نیروهای وارده یا افزایش سطح تماس به دست می‌آید [2]. کفی‌های طبی، راکر کفش و کفش‌های طبی استراتژی‌های کاهش فشار هستند [17]. کفی‌ها تأثیر بیشتری در کاهش فشار کف پا و پاشنه دارند [1-3، 12، 16].
تعدادی مقاله به طور مستقیم تغییرات فشار کف پا و زیر پاشنه را با استفاده از انواع ارتوزهای پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس بررسی کرده‌اند که در آن‌ها کفی‌های سفارشی‌ساخت، کفی‌های پیش‌ساخته، کفی‌های فومی و انواع پدهای پاشنه با هم مقایسه شده‌اند [1، 3، 14-16]. اگرچه تعداد درخور توجهی مقاله تأثیر ارتوزها بر توزیع فشار کف پایی را بررسی کرده‌اند، این مقالات مربوط به اختلالاتی چون صافی کف پا، آرتریت رماتویید، هالوکس والگوس و غیره هستند و کمتر به مطالعه فشار در پلانتارفاشیاتیس پرداخته‌اند. لندورف در سال 2000 مطالعه‌ای مروری تأثیر ارتوزهای پا را بر جابه‌جایی فشار کف پا در اختلالات مختلف از جمله پلانتارفاشیاتیس و افراد سالم بررسی کرد. نتیجه‌گیری نهایی او این بود که ارتوزها تأثیر قابل‌توجهی بر توزیع فشار کف پایی دارند و چگونگی توزیع فشار در اختلالات مختلف و نقاط مختلف کف پا، متفاوت است [18].
به دانش ما تعداد مقالات مروری در زمینه تأثیر ارتوزهای پا بر توزیع فشار کف پایی در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس اندک است. بنابراین هدف از این مطالعه مروری بررسی تأثیر انواع ارتوزهای پا بر فشار پاشنه و کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس است.
روش بررسی
بر اساس روش PICO و با کلیدواژه‌های plantar pressure, plantar fasciitis, heel pain, foot orthoses, orthotic insoles در پایگاه‌های اطلاع‌رسانی PubMed, Science DiRect, Web of Knowledge Google Scholar و Scopus بررسی انجام شد. با استفاده از عملگرهای OR, AND , NOT بین کلمات کلیدی انتخاب‌شده، مقالاتی که در این زمینه منتشر شده بودند، از سال 1999 تا 2018 شناسایی شدند. 9 مقاله به طور مستقیم فشار کف پایی را قبل و بعد از استفاده از انواع ارتوزهای پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس در حالت‌های ایستادن و راه‌رفتن اندازه‌گیری و همچنین میزان فشار را در انواع ارتوزها با هم مقایسه کرده بودند. ارتوزهایی که در این مطالعه گزارش شدند بر طبق همان مواردی بودند که در مطالعات دیگر بررسی شده بودند که شامل کفی سفارشی‌ساخت، کفی پیش‌ساخته، کفی سیلیکونی، کفی فومی، کاپ پاشنه سیلیکونی، پد پاشنه فومی، پد پاشنه ویسکوالاستیک و نوار چسب بودند (جدول شماره 1).
درد پاشنه نوعی اختلال عضلانی اسکلتی است که یکی از رایج‌ترین علت‌های آن پلانتارفاشیاتیس است [1,4]. پلانتارفاشیاتیس التهاب فاشیای کف پاست که حدود 10 درصد از جمعیت عمومی آن را تجربه می‌کنند[1، 5] و ممکن است فعالیت‌های روزانه را تحت‌تأثیر قرار دهد [4، 6]. فاشیای کف پا باعث نگه‌داری قوس طولی داخلی و کاهش نیروها و استرس‌ها و انتقال آن‌ها به مناطق تحمل‌کننده وزن می‌شود [7]. در ضایعه پلانتارفاشیاتیس درد تیرکشنده‌ای در قسمت داخلی پاشنه در محل اتصال فاسیای پلانتار به داخل استخوان پاشنه احساس می‌شود [2، 5، 8] که به‌خصوص در اولین قدم‌ها حین صبح یا بعد از استراحت طولانی وجود دارد [6، 8، 9] این درد شدت متفاوتی دارد و ممکن است بعد از اولین قدم‌ها یا چند ساعت بعد کاهش یابد، اما اغلب در طی فعالیت روزانه افزایش می‌یابد، چراکه طی راه‌رفتن فاشیای کف پا کشیده می‌شود[5، 6].
تشخیص پلانتارفاشیاتیس اساساً بالینی و بر اساس سابقه درد و احساس درد پس از لمس فاسیای کف پا در نقطه اتصال به استخوان پاشنه است. تصویربرداری رادیوگرافی نیز انجام می‌شود چون ممکن است درد پاشنه به علت دیگری جز پلانتارفاشیاتیس باشد [6]. عوامل ایجاد خطر این عارضه شامل افزایش سن، چاقی، افزایش ساعات ایستادن و فاکتورهای بیومکانیکی و عملکردی است [3]. این عارضه به‌خصوص در افراد مسن باعث محدودیت عملکرد و کاهش کیفیت زندگی می‌شود [3، 10]. پلانتارفاشیاتیس باعث تغییر در توزیع فشار در کف پای مبتلا و افزایش فشار روی مناطق دردناک می‌شود، بنابراین اگر توزیع فشار در کف پا یک‌نواخت شود، فشار روی مناطق دردناک کمتر و درنتیجه درد کاهش می‌یابد [11]. تغییر در الگوی توزیع فشار کف پا بر توانایی عملکردی، الگوی راه‌رفتن و انجام فعالیت‌های روزانه تأثیرگذار است که پس از مدتی اندک، سطح سلامت و کیفیت زندگی این بیماران را کاهش می‌دهد [12، 13].
درمان‌های پلانتارفاشیاتیس به دو نوع جراحی و محافظه‌کارانه تقسیم می‌شود. درمان‌های محافظه‌کارانه شامل استراحت، استفاده از داروهای ضدالتهاب، کفی‌ها، اسپلینت شبانه، کشش، تزریق و شوک‌تراپی است [9، 10، 14، 15]. کفی‌ها یکی از رایج‌ترین درمان‌های محافظه‌کارانه برای پلانتارفاشیاتیس هستند [1، 10]. مطالعات، رضایتمندی بیماران از کفی‌ها و تأثیر آن‌ها در بهبود علائم را نشان می‌دهند [3، 6، 14، 16].
به دلیل اینکه پلانتارفاشیاتیس را معمولاً فشارهای تکراری و غیرطبیعی به فاشیا ایجاد می‌کند، بنابرین هدف درمان اغلب کاهش این فشارهاست. کاهش فشار با کاهش نیروهای وارده یا افزایش سطح تماس به دست می‌آید [2]. کفی‌های طبی، راکر کفش و کفش‌های طبی استراتژی‌های کاهش فشار هستند [17]. کفی‌ها تأثیر بیشتری در کاهش فشار کف پا و پاشنه دارند [1-3، 12، 16].
تعدادی مقاله به طور مستقیم تغییرات فشار کف پا و زیر پاشنه را با استفاده از انواع ارتوزهای پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس بررسی کرده‌اند که در آن‌ها کفی‌های سفارشی‌ساخت، کفی‌های پیش‌ساخته، کفی‌های فومی و انواع پدهای پاشنه با هم مقایسه شده‌اند [1، 3، 14-16]. اگرچه تعداد درخور توجهی مقاله تأثیر ارتوزها بر توزیع فشار کف پایی را بررسی کرده‌اند، این مقالات مربوط به اختلالاتی چون صافی کف پا، آرتریت رماتویید، هالوکس والگوس و غیره هستند و کمتر به مطالعه فشار در پلانتارفاشیاتیس پرداخته‌اند. لندورف در سال 2000 مطالعه‌ای مروری تأثیر ارتوزهای پا را بر جابه‌جایی فشار کف پا در اختلالات مختلف از جمله پلانتارفاشیاتیس و افراد سالم بررسی کرد. نتیجه‌گیری نهایی او این بود که ارتوزها تأثیر قابل‌توجهی بر توزیع فشار کف پایی دارند و چگونگی توزیع فشار در اختلالات مختلف و نقاط مختلف کف پا، متفاوت است [18].
به دانش ما تعداد مقالات مروری در زمینه تأثیر ارتوزهای پا بر توزیع فشار کف پایی در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس اندک است. بنابراین هدف از این مطالعه مروری بررسی تأثیر انواع ارتوزهای پا بر فشار پاشنه و کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس است.
روش بررسی
بر اساس روش PICO و با کلیدواژه‌های plantar pressure, plantar fasciitis, heel pain, foot orthoses, orthotic insoles در پایگاه‌های اطلاع‌رسانی PubMed, Science DiRect, Web of Knowledge Google Scholar و Scopus بررسی انجام شد. با استفاده از عملگرهای OR, AND , NOT بین کلمات کلیدی انتخاب‌شده، مقالاتی که در این زمینه منتشر شده بودند، از سال 1999 تا 2018 شناسایی شدند. 9 مقاله به طور مستقیم فشار کف پایی را قبل و بعد از استفاده از انواع ارتوزهای پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس در حالت‌های ایستادن و راه‌رفتن اندازه‌گیری و همچنین میزان فشار را در انواع ارتوزها با هم مقایسه کرده بودند. ارتوزهایی که در این مطالعه گزارش شدند بر طبق همان مواردی بودند که در مطالعات دیگر بررسی شده بودند که شامل کفی سفارشی‌ساخت، کفی پیش‌ساخته، کفی سیلیکونی، کفی فومی، کاپ پاشنه سیلیکونی، پد پاشنه فومی، پد پاشنه ویسکوالاستیک و نوار چسب بودند (جدول شماره 1).
یافته‌ها
در نهایت تعداد 9مقاله از مرتبط‌ترین مقاله‌ها از سال 1999 تا 2018 یافت شد . هدف اصلی همه مطالعات، بررسی تأثیر انواع مختلف ارتوزهای پا (کفی سفارشی، کفی پیش‌ساخته، کفی فومی، کفی تطابقی الاستیک، کاپ پاشنه سیلیکونی، پد پاشنه فومی، پد پاشنه ویسکوالاستیک و نوار چسب) بر میزان فشار پاشنه و کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس بود. در مطالعات، فشار کف پا را به وسیله دستگاه‌های foot scan, pedar , force plate و system pressure sensor حین راه‌رفتن و ایستادن اندازه‌گیری کرده بودند. منظور از فشار در مطالعات، فشاری است که به نواحی مختلف پا به‌خصوص پاشنه پا وارد می‌شود. واحد اندازه‌گیری فشار در مطالعات پوند بر اینچ مربع، کیلوپاسگال و نیوتن بر سانتی‌متر مربع بود که به ترتیب با نمادهای psi، kpa و () نشان داده می‌شوند.
با توجه به جدول شماره 2، همه مقالات نشان دادند که ارتوز گزینه درمانی مناسبی برای پلانتارفاشیاتیس است و میزان فشار کف پایی را کاهش می‌دهد [1-3، 7، 14-16، 19]. دو مقاله کفی سفارشی را با انواع کفی‌های پیش‌ساخته مقایسه کرده و کفی سفارشی را تأیید کرده بودند [14، 16، 19]. یک مقاله کفی سفارشی را همراه کفش راکردار بررسی کرده و بیان کرده بود زمانی که کفی به کفش اضافه می‌شود، کاهش فشار بیشتری وجود دارد [16]. یک مقاله در مقایسه کفی پیش‌ساخته با انواع پدهای پاشنه، بیان کرده بود بیشترین کاهش فشار با کفی پیش‌ساخته به دست آمده است [3]. یک مقاله کفی سیلیکونی را در 15 فرد مبتلا به خار پاشنه بررسی کرده بود. در این مطالعه کاهش فشار پاشنه معنادار نبود [20]. دو مقاله هم ارتوز پاشنه را در کاهش فشار پاشنه تأثیرگذار بیان کرده بودند [2، 15].
مطالعاتی که تأثیر کفی سفارشی‌ساخت را بر فشار کف پا بررسی کردند: چیا و همکارانش الگوهای فشار کف پا را قبل و بعد از استفاده از کفی سفارشی، کفی پیش‌ساخته، کفی فومی و پد پاشنه در30 فرد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس مقایسه کردند. توزیع فشار در حالت ایستاده اندازه‌گیری شد. کفی‌های سفارشی‌ساخت و کفی‌های پیش‌ساخته باعث کاهش قابل‌توجه در حداکثر فشار عقب پا در هر دو سمت شدند؛ به این صورت که میزان حداکثر فشار، قبل از استفاده از کفی‌ها در عقب پا 4/11 نیوتن بر سانتی‌متر مربع بود و با استفاده از کفی سفارشی‌ساخت و کفی پیش‌ساخته به‌ترتیب به 5/7 نیوتن بر سانتی‌متر مربع و 8/1 نیوتن بر سانتی‌متر مربع کاهش یافت. این میزان در قدام پا 5/7 نیوتن بر سانتی‌متر مربع بود که با استفاده از کفی سفارشی‌ساخت و کفی پیش‌ساخته به‌ترتیب به 4 و 4/4 نیوتن بر سانتی‌متر مربع کاهش یافت [6].
فانگ و همکارانش بیان کردند که استفاده کفی سفارشی‌ساخت به همراه کفش دارای راکر نسبت به استفاده کفش راکردار به‌تنهایی به طور قابل توجهی حداکثر فشار داخل پاشنه را کاهش می‌دهد. کفش دارای راکر 7/9 درصد و کفی سفارشی‌ساخت 28/8 درصد باعث کاهش فشار می‌شوند [16].
مطالعاتی که ارتوز پاشنه را بررسی کردند: هسی و همکارانش تأثیر مکانیکی ارتوز پاشنه ویسکوالاستیکی را بررسی کردند و میزان اوج فشار را در افرادی که با این ارتوز درمان شده بودند در هنگام راه‌رفتن اندازه‌گیری کردند. این ارتوز حداکثر فشار و بار مکانیکی را در پاشنه به طور قابل توجهی کاهش داد، ولی باعث افزایش فشار در قسمت قدامی متاتارس اول در طی راه‌رفتن شد. هنگام نپوشیدن ارتوز میانگین فشار در پاشنه زیاد بود [15]. ون لانن و همکارانش ارتوز پاشنه و نوار چسب را با هم مقایسه کردند. هر دو نوع ارتوز حداکثر فشار سمت داخل پاشنه پا را به صورت معناداری کاهش دادند (05/0>P). حداکثر فشار در قسمت داخلی پاشنه با ارتوز پاشنه برابر با 92/3 کیلوپاسکال و با نوار چسب برابر با 89/9 کیلوپاسکال و میانگین فشار در قسمت داخلی پاشنه با نوار چسب برابر با 51/2 کیلوپاسکال و با ارتوز پاشنه برابر با53/3 کیلوپاسکال بود [2].
سانزو و همکارانش تأثیر نوار چسب بر میزان فشار کف پا و میزان جابه‌جایی فشار را بررسی کردند. سه تست راه‌رفتن با نوار چسب و بدون نوار چسب انجام شد. فشار و جابه‌جایی فشار توسط سیستم اسکن پا اندازه‌گیری شد. نوار چسب فشار کف پا را در طی تماس با زمین کاهش می‌دهد، ولی تأثیر زیادی بر جابه‌جایی مرکز فشار ندارد. حداکثر فشار بدون نوار چسب برابر با 85/1 و با نوار چسب برابر با 43/1بود [7].
مطالعاتی که کفی پیش‌ساخته را بررسی کردند: بونانوو همکارانش اثر کفی پیش‌ساخته و سه نوع ارتوز پاشنه را بر فشار کف پا در 36 نفر با درد پاشنه هنگام راه‌رفتن بررسی کردند. یک گروه کفش و گروه‌های دیگر کفش را به همراه یک ارتوز دریافت کردند. همه نمونه‌ها نسبت به استفاده از کفش به‌تنهایی، تأثیر قابل‌توجهی بر حداکثر فشار و نیروی زیر پاشنه داشتند. بیشترین کاهش فشار در پاشنه توسط کفی پیش‌ساخته به دست آمد (29 درصد) که فشار پاشنه از 251/5 کیلوپاسکال به 178 کیلوپاسکال رسید و برای کاپ پاشنه سیلیکونی و پد پاشنه فومی نرم هر کدام 6 درصد بود. حداکثر فشار در میانه پا توسط کفی پیش‌ساخته 11 درصد افزایش یافت، ولی موارد دیگر فشار این ناحیه را کم کردند. همچنین کفی تنها موردی بود که فشار قسمت قدامی پا را کاهش داد (3 درصد) [3].
مطالعه دیگری که مک کورمیک و همکارانش انجام دادند، بیان کرد که کفی پیش‌ساخته از جنس اتیل ونیل استات به اندازه کفی سفارشی‌ساخت در کاهش حداکثر فشار پاشنه پا نقش دارند. هر دو کفی (13 درصد) حداکثر فشار را در سمت داخل پاشنه کاهش می‌دهند. با این حال کفی سفارشی‌ساخت فشار را در میانه پا افزایش می‌دهد [19].
بهشاد 15 فرد مبتلا به خار پاشنه را با کفی سیلیکونی تمام‌طول بررسی کرد. با استفاده از دستگاه پدار، فشار کف پایی در حالت با کفی و بدون کفی، پس از طی مسیر 9 متری اندازه‌گیری شد. کفی سیلیکونی موجب کاهش معنادار 5/7 درصدی فشار در ناحیه قدامی داخلی نسبت به حالت بدون کفی شد (05/0>P). اما استفاده از کفی سبب کاهش غیر معنادار 49/19 درصدی فشار در پاشنه شد. این کفی موجب کاهش میانگین فشار در مناطق پنج‌گانه پا (پاشنه، میانی داخلی، میانی خارجی، قدامی داخلی و قدامی خارجی) می‌شود [20].
بحث
پلانتارفاشیا یکی از رایج‌ترین علت‌های درد پاست که تقریباً 11 تا 15 درصد از اختلالات پا در بزرگ‌سالان به همین دلیل است [10]. تشخیص بالینی این اختلال این گونه است که بیمار بعد از مدتی سکون و فعالیت‌نکردن، در قسمت تحتانی داخلی پاشنه احساس درد می‌کند. بیمار از کاهش فعالیت‌های روزانه و کیفیت زندگی شکایت می‌کند [9، 10]. این موارد علاوه بر تأثیر روانی، تأثیر ثانویه جسمانی نیز بر جای می‌گذارد [9]. درد زیر پاشنه باعث تغییر در توزیع فشار در کف پای مبتلا شود و فشار در مناطق دردناک افزایش می‌یابد، درنتیجه با کاهش فشار می‌توان درد را نیز کاهش داد [11]. با اینکه پلانتارفاشیاتیس به دلایل متعدد ایجاد می‌شود، به نظر می‌رسد بار مکانیکی بسیار عامل مهمی است. ارتوزهای پا معمولاً اثرات درمانی خود را از طریق کاهش این نیروها اعمال می‌کنند [14]. با این حال نتیجه‌گیری جامعی از اینکه کدام یک فشار کف پا را بیشتر کاهش می‌دهند، وجود ندارد؛ به همین دلیل مطالعات قبلی که در زمینه فشار کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس انجام شده را بررسی کردیم تا نتیجه‌ای بهتر در این زمینه ارائه دهیم.
برخی مطالعات کفی سفارشی را با کفی پیش‌ساخته و کفش دارای راکر مقایسه کردند و اثر بخشی بیومکانیکی کفی سفارشی را در پلانتارفاشیاتیس گزارش کردند. این مطالعات دریافتند استفاده از کفی سفارشی به همراه کفش دارای راکر باعث کاهش حداکثر فشار کف پایی می‌شود [14، 16، 19].
در مقایسه کفی‌های پیش‌ساخته با انواع ارتوزهای پاشنه دریافتیم که کفی‌های پیش‌ساخته نسبت به ارتوزهای پاشنه فشار را در منطقه بزرگ‌تری توزیع می‌کنند و درنتیجه کاهش فشار بیشتری را در پاشنه و سایر قسمت‌های کف پا فراهم می‌کنند که می‌تواند باعث کاهش درد پاشنه شود. همچنین کفی‌هایی که با پا انطباق بیشتری دارند، تأثیر بیشتری در کاهش فشار پاشنه دارند. ارتوزهای پاشنه میزان تماس کمتری با کف پا دارند و سطح تماس کمتر، توانایی ارتوز پاشنه را برای توزیع فشار محدود می‌کند که ممکن است میزان فشار قدام پا را افزایش دهد. این موضوع اهمیت بالینی دارد و باید در تجویز ارتوزهای پاشنه به آن توجه شود [3]. ارتوزهای پاشنه به طور جداگانه نیز بررسی شده‌اند و مشاهده شد که می‌توانند بار اضافی را از پاشنه کاهش دهند، ولی درمقایسه با کفی‌ها تأثیر کمتری دارند [15] همچنین در مقایسه نوار چسب با ارتوزهای پاشنه گزارش شد که نوار چسب تأثیر بیشتری دارد [2].
با توجه به اینکه 10 درصد از پلانتارفاشیاتیس‌ها به حالت مزمن تبدیل می‌شوند، ارتوزها می‌توانند در تسکین درد از طریق کاهش فشار مؤثر باشند [14]. ارتوزهای پا با درمان مکانیکی، بار اضافی و فشار نامطلوب را از قسمت داخلی پاشنه برمی‌دارند و از این طریق درد ناشی از پلانتارفاشیاتیس را نیز کاهش می‌دهند [16]. شواهدی وجود دارد که کفی‌ها باعث کاهش حداکثر فشار کف پا می‌شوند و همچنین کشیدگی فاشیای پلانتار را کاهش می‌دهند [3، 14]. کاهش فشار کف پا می‌تواند در نتیجه جذب فشار توسط مواد کفی یا توزیع بهتر فشار کف پا باشد. مطالعات نشان دادند کفی‌ها می‌توانند در کاهش حداکثر فشار و همچنین کاهش میانگین فشار مؤثر باشند [21]. همچنین پدها و کاپ‌های پاشنه نیز در کاهش فشار کف پا نقش دارند، ولی با توجه به مقایسه این ارتوزها با کفی‌های سفارشی و پیش‌ساخته در مطالعات قبلی، محققا ن دریافتند که تأثیر کفی‌های سفارشی و پیش‌ساخته در کاهش فشار کف پا بیشتر از ارتوزهای پاشنه است [14].
با توجه به این که هر یک از مطالعات، ارتوزهای مختلفی را بررسی کرده بودند، ممکن است نتوانیم بیان کنیم کدام یک از ارتوزها مناسب‌تر هستند و تأثیر بیشتری در کاهش فشار کف پایی دارند. با این حال به طور کلی کفی‌ها اغلب برای کاهش فشار کف پا در مناطق دردناک استفاده می‌شوند اما تفاوت اندک در کاهش مقدار فشار توسط کفی پیش‌ساخته و سفارشی باعث می‌شود نتوانیم نتیجه قطعی درباره برتری کفی‌ها بگیریم. بنابراین نیاز به مطالعات بیشتری در این زمینه است.
نتیجه‌گیری
نتایج این بررسی مروری نشان می‌دهد انواع ارتوزهای پا اعم از کفی سفارشی، کفی پیش‌ساخته، پد پاشنه و کاپ پاشنه در کاهش فشار کف پا در افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس مؤثر هستند. همه انواع ارتوزهای بیان‌شده در این مطالعه، به اندازه‌ای فشار را کاهش دادند، اما مطالعات بیان می‌کنند کفی‌ها فشار کف پا را یک‌نواخت‌تر توزیع می‌کنند و نسبت به انواع پدها و کاپ‌های پاشنه تأثیر بیشتری در کاهش فشار دارند. با این حال هنوز هیچ توافقی وجود ندارد که کدام نوع از کفی‌ها بهترین روش درمان برای پلانتارفاشیاتیس هستند. همچنین به دلیل اینکه بیشتر مقالات خارجی بودند و شکل و جنس و روش ساخت کفی‌ها و ارتوزهای پاشنه در خارج از کشور و داخل با هم متفاوت است، این مقالات به طور کامل در داخل تعمیم‌پذیر نیستند، درنتیجه در این زمینه به مطالعات بیشتر نیاز است.
از جمله محدودیت‌های این مطالعه این است که در مطالعات، رویکردهای مختلف برای انتخاب و تجویز ارتوز برای افراد مبتلا به پلانتارفاشیاتیس استفاده شده که ممکن است منعکس‌کننده عملکرد بالینی نباشند، بنابراین بهتر است در مطالعات آینده کارایی بالینی ارتوزها سنجیده شود. مقایسه ارتوزها در مطالعات پراکنده بود و نتایج جامعی وجود نداشت. تعداد مطالعات در این زمینه اندک بود و نیاز به بررسی بیشتر وجود دارد. مطالعات طولانی‌مدت و با تعداد نمونه بیشتر نیاز است تا نتایج بهتری به دست آید. بعضی مطالعات در حالت ایستاده و بعضی دیگر هنگام راه‌رفتن فشار کف پا را اندازه‌گیری کرده‌اند بنابراین نمی‌توان نتیجه‌گیری را در همه موقعیت‌ها تعمیم داد.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله ضمن رعایت تمامی اصول اخلاق پژوهش، دارای کد اخلاق به شماره IR.USWR.REC.1398.052 است.
حامی مالی
این مقاله به عنوان طرح پژوهشی با شماره 2077 با حمایت مالی کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به اتمام رسید.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: الهه کرمی، عالیه دریابر و منیره احمدی بنی؛ بررسی: الهه کرمی، ویراستاری و نهایی‌سازی: عالیه دریابر و منیره احمدی بنی.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
به رسم سپاسگزاری و ادب، بر خود لازم می‌دانیم از استادان گروه ارتوپدی فنی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی کمال تشکر و قدردانی را داشته باشیم.
References
- Lee WC, Wong WY, Kung E, Leung AK. Effectiveness of adjustable dorsiflexion night splint in combination with accommodative foot orthosis on plantar fasciitis. Journal of Rehabilitation Research and Development. 2012; 49(10):1557-64. [DOI:10.1682/JRRD.2011.09.0181] [PMID]
- Van Lunen B, Cortes N, Andrus T, Walker M, Pasquale M, Onate J. Immediate effects of a heel-pain orthosis and an augmented low-dye taping on plantar pressures and pain in subjects with plantar fasciitis. Clinical Journal of Sport Medicine. 2011; 21(6):474-9. [DOI:10.1097/JSM.0b013e3182340199] [PMID]
- Bonanno DR, Landorf KB, Menz HB. Pressure-relieving properties of various shoe inserts in older people with plantar heel pain. Gait & posture. 2011; 33(3):385-9. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2010.12.009] [PMID]
- Bahrami-Zadeh M, Forough B, Saeedi H, Keyhani MR. [Comparison between medial heel wedge effect and lateral forefoot wedge effect on improvement of activity daily living, sport and recreational activities and pain in plantar fasciitis patients (Persian)]. Journal Of Rehabilitation. 2008; 8(4):62-6.
- Sharifian M, Taheri A, Karimi MT. [Comparison of the effect of prefabricated foot orthoses on pain and quality of life in women with plantar fasciitis (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2018; 19(1):18-25. [DOI:10.21859/jrehab.19.1.18]
- Oliveira HAV, Jones A, Moreira E, Jennings F, Natour J. Effectiveness of total contact insoles in patients with plantar fasciitis. The Journal of Rheumatology. 2015; 42(5):870-8. [DOI:10.3899/jrheum.140429] [PMID]
- Sanzo P, Bauer T. The effects of low dye taping on vertical foot pressure in subjects with plantar fasciitis. International Journal of Prevention and Treatment. 2015; 4(1):1-7.
- Ribeiro AP, Trombini-Souza F, Tessutti VD, Lima FR, João SM, Sacco IC. The effects of plantar fasciitis and pain on plantar pressure distribution of recreational runners. Clinical Biomechanics. 2011; 26(2):194-9. [DOI:10.1016/j.clinbiomech.2010.08.004] [PMID]
- Nakha’ei M, Tahmasbi MN, Karimlou M, Vahab-Kashani R. [Comparison of three orthoses effects on planter fasciitis (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2008; 9(3-4):8-15.
- Rasenberg N, Riel H, Rathleff MS, Bierma-Zeinstra SM, van Middelkoop M. Efficacy of foot orthoses for the treatment of plantar heel pain: a systematic review and meta-analysis. British Journal of Sports Medicine. 2018; 52(16):1040-6. [DOI:10.1136/bjsports-2017-097892] [PMID]
- Bedi HS, Love BR. Differences in impulse distribution patterns in patients with plantar fasciitis. Foot & Ankle International. 1998; 19(3):153-6. [DOI:10.1177/107110079801900307] [PMID]
- Partovifar M, Safaeipour Z, Vahab-Kashani R, Zabihi Yeganeh M, BagherZadeh Cham M. [The study of the immediate effect of foot insole with longitudinal medial arch support and metatarsal pad on plantar pressure distribuon in females with rheumatoid arthris (Persian)]. Rehabilitation. 2014; 15(3):72-8.
- Memar R, Ghasempour H, Farjad Pezeshk SA, Shirazikhah M. [The symmetry in the selected plantar pressure distribution parameters of the elderly subject with Lower Limb Discrepancy (LLD) (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2012; 7(3):38-44.
- Chia KK, Suresh S, Kuah A, Ong JM, Phua JM, Seah AL. Comparative trial of the foot pressure patterns between corrective orthotics, formthotics, bone spur pads and flat insoles in patients with chronic plantar fasciitis. Annals Academy of Medicine Singapore. 2009; 38(10):869-75. [PMID]
- Hsi WL, Lai JS, Yang PY. In-shoe pressure measurements with a viscoelastic heel orthosis. Archives of Physical Medicine And Rehabilitation. 1999; 80(7):805-10. [DOI:10.1016/S0003-9993(99)90231-9] [PMID]
- Fong DT, Pang KY, Chung MM, Hung AS, Chan KM. Evaluation of combined prescription of rocker sole shoes and custom-made foot orthoses for the treatment of plantar fasciitis. Clinical Biomechanics. 2012; 27(10):1072-7. [DOI:10.1016/j.clinbiomech.2012.08.003] [PMID]
- Rezaeian Z, Karimi MT. The effects of various orthotic treatments on the standing and walking performance of diabetic patients. Physical Treatments. 2017; 6(4):185-94. [DOI:10.18869/nrip.ptj.6.4.185]
- Landorf KB, Keenan AM. Efficacy of foot orthoses. What does the literature tell us? Journal of the American Podiatric Medical Association. 2000; 90(3):149-58. [DOI:10.7547/87507315-90-3-149] [PMID]
- McCormick CJ, Bonanno DR, Landorf KB. The effect of customised and sham foot orthoses on plantar pressures. Journal of Foot and Ankle Research. 2013; 6:19. [DOI:10.1186/1757-1146-6-19] [PMID] [PMCID]
- Behshad M, Saeedi H, Safaeepour Z. Immediate effect of silicon insole on plantar pressure distribution in subjects with heel spur. Journal of Gorgan University Medical Sciences. 2016; 18(2):77-83.
- Stolwijk NM, Louwerens JW, Nienhuis B, Duysens J, Keijsers NL. Plantar pressure with and without custom insoles in patients with common foot complaints. Foot & Ankle International. 2011; 32(1):57-65. [DOI:10.3113/FAI.2011.0057] [PMID]
نوع مطالعه: مروری |
موضوع مقاله:
اورتز و پروتز
دریافت: 1397/10/12 | پذیرش: 1398/2/3 | انتشار: 1398/6/30
دریافت: 1397/10/12 | پذیرش: 1398/2/3 | انتشار: 1398/6/30
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
