1- گروه کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
2- گروه کاردرمانی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. ، fahimi1970@yahoo.com
چکیده: (4645 مشاهده)
اهداف: هدف از انجام این مطالعه موردی بررسی تأثیر مداخلات حرکتدرمانی اصلاحشده با اعمال محدودیت بر عملکرد اندام فوقانی یک بیمار با آسیب اکتسابی مغزی شدید پس از گذشت چهار سال از آسیب بود.
روش بررسی: روی خانم (ف.ز) ۳۳ساله که چهار سال گذشته دچار آسیب مغزی اکتسابی شدید شده بود، مطالعه انجام گرفت. بیمار راستدست با تشخیص هایپوکسی به علت خودکشی با طناب دار بدون محدودیت حرکتی، سابقه دررفتگی و شکستگی و بدون شکایت از درد در اندام فوقانی سمت درگیرتر (سمت چپ) در بیمارستان توانبخشی رفیده بستری شد. این مطالعه موردی در سال ۱۳۹۷ انجام و رضایتنامه شرکت در مطالعه از شرکتکننده دریافت شد. اکستنشن حداقل ۲۰ درجه در مچ دست، نمره آشورث کمتر از سه، نمره MMSE بالاتر از ۲۴ و توانایی حفظ تعادل به مدت دو دقیقه به عنوان معیار های ورود به مطالعه در نظر گرفته شد. مداخله به مدت دو هفته، پنج روز در هفته و هر روز سه ساعت انجام تمرین و حداقل اعمال شش ساعت محدودیت در اندام فوقانی با آسیب کمتر توسط اسلینگ و دستکش انجام گردید. مداخله در بیمارستان توانبخشی رفیده شکل گرفت. در هر جلسه درمانی، ابتدا آمادهسازی اندام فوقانی با استفاده از تکنیکهای کاهش تون شامل وزناندازی روی اندام فوقانی، چرخش تنه، پروترکشن اسکاپولا و الگوی مهار رفلکس انجام شد و پس از آن، تکالیف حرکتی منتخبی انجام گرفت. تکالیف حرکتی شامل تمیز کردن سطح میز با حوله، ورق زدن صفحات کتاب، برداشتن و بردن لیوان به سمت دهان، برداشتن و حرکت دادن یک بطری، تمرینات گرفتن و رها کردن اشیای مختلف، دستیابی به جلو با اشیاء مختلف برای حرکت آنها از یک مکان به مکان دیگر، شمردن با انگشتان، برداشتن و برگرداندن کارت و انجام تمرینات حرکات ظریف و دستکاری درون دستی با استفاده از سکه و حبوبات در فرایند مداخله به کار رفت. طی مداخله از تکنیکهای رفتاری شکلدهی استفاده شد. ارزیابی و ثبت دادهها طی چهار مرتبه شامل هفته دوم، چهارم و ششم پس از مداخله با استفاده از پرسشنامه آزمون فوگل و مایر، پرسشنامه اندازهگیری استقلال عملکردی، پرسشنامه فعالیت حرکتی و آزمون باکس اند بلاک جهت بررسی دقت، سرعت و کیفیت عملکرد اندام فوقانی بیمار ارزیابی شد.
یافتهها: نتایج نشان میدهد که بهبودی وضعیت عملکرد حرکتی در اندام فوقانی در یک بیمار مبتلا به آسیب مزمن مغزی اکتسابی شدید میتواند با استفاده از حرکتدرمانی اصلاحشده با ایجاد محدودیت به عنوان یک مداخله مؤثر حاصل شود. در این مطالعه بهبودی در چهار حوزه عملکردی شامل عملکرد حرکتی، تعادل، حس و عملکرد مفاصل مشاهده شد و نمره آزمون فوگل و مایل از ۲۴ قبل از مداخله به ۵۶ در هفته دوم پس از مداخله افزایش یافت. این مقدار بهبودی در هفته ششم پس از مداخله ثابت باقی ماند. میزان دقت و مهارت دست طبق نمره آزمون باکس اند بلاک از پنج به هفت در هفته دوم پس از مداخله افزایش یافت. این مقدار در هفته ششم پس از مداخله به ۱۲ افزایش یافت. میزان استقلال عملکردی فرد در فعالیتهای روزمره زندگی طبق نمره پرسشنامه اندازهگیری استقلال عملکردی از ۱۹ به ۳۱ در هفته دوم بعد از مداخله افزایش یافت، این میزان در هفته ششم پس از مداخله به ۳۸ افزایش یافت. همچنین میزان استفاده و کیفیت حرکات بازوی آسیبدیده طبق خردهمقیاسهای پرسشنامه فعالیت حرکتی، شامل نمره کمیت حرکت قبل از مداخله از صفر به ۱/۷۰ در هفته ششم پس از مداخله و نمره کیفیت حرکت قبل از مداخله از صفر به ۱/۶۶ در هفته ششم پس از مداخله افزایش یافت.
نتیجهگیری: بر اساس یافتههای این مطالعه موردی میتوان گفت شواهدی وجود دارد که روش حرکتدرمانی اصلاحشده با ایجاد محدودیت میتواند در بهبود عملکرد اندام فوقانی در بیماران با آسیب مغزی اکتسابی مزمن و شدید در کوتاهمدت مؤثر باشد.
نوع مطالعه:
گزارش موردی |
موضوع مقاله:
کاردرمانی دریافت: 1397/9/26 | پذیرش: 1398/3/18 | انتشار: 1399/1/13
* نشانی نویسنده مسئول: تهران، اوین، بلوار دانشجو، بن بست کودکیار |