هدف: ارتباط بین آگاهی واج‌شناختی و اختلالات واجی در دهه‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. نقص در توانایی‌های واجی‌ می‌تواند دلیل اختلالات آگاهی واج‌شناختی در کودکان مبتلا به اختلال واجی باشد. در مطالعه حاضر تلاش شد که نقایص آگاهی واج‌شناختی در کودکان مبتلا به اختلالات واجی مورد بررسی قرار گیرد.

روش بررسی: پژوهش از نوع مقطعی و مقایسه‌ای بود. نمونه پژوهش شامل ۲۵ کودک مبتلا به اختلالات واجی و ۲۵ کودک طبیعی بود که کودکان دارای اختلال به شیوه در دسترس و کودکان طبیعی از طریق همسان‌سازی با گروه اختلال انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش برای تعیین اختلالات واجی آزمون اطلاعات آوایی و برای بررسی آگاهی واج‌شناختی آزمون آگاهی واج‌شناختی بود. آگاهی از ترکیب و تقطیع هجا و قافیه و تجانس مورد بررسی قرار گرفت. داده‌های حاصل با استفاده از آزمون‌های کای‌اسکوئر، تی مستقل و تی جفت تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها:‌ میانگین آگاهی واجی در کودکان با اختلالات واجی به صورت معنی‌داری پایین‌تر از کودکان طبیعی بود (۰/۰۰۱>P). تفاوتی‌ میان دو گروه از نظر آگاهی از تقطیع (۰/۰۷۳=P) و ترکیب هجا (۰/۱۸۹=P) وجود نداشت، اما از نظر آگاهی از قافیه (۰/۰۰۱>P) و تجانس (۰/۰۰۱>P) تفاوت بین دو گروه معنی‌دار بود.

نتیجه‌گیری: یافته‌های حاصل از پژوهش نشان داد که کودکان مبتلا به اختلالات واجی از نظر آگاهی واج‌شناختی در سطح پایین‌تری از کودکان طبیعی قرار دارند. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش ‌می‌توان به آسیب‌شناسان گفتار و زبان توصیه نمود که هنگام درمان کودکان مبتلا به اختلالات واجی، آگاهی واج‌شناختی را هم مد نظر قرار دهند.