دوره 26، شماره 3 - ( پاییز 1404 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.SBU.RETECH.REC.1402.859
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khademi Kalantari S. The Impact of Architectural Elements In Occupational Therapy Centers On The Sensory Profile of Children With Attention Deficit Hyperactivity Disorder. jrehab 2025; 26 (3) :446-463
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3639-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3639-fa.html
خادمی کلانتری ساسان. بررسی تأثیر اصلاح ویژگی‌های معماری محیط‌های توانبخشی بر بهبود یکپارچگی حسی در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه بیش‌فعالی. مجله توانبخشی. 1404; 26 (3) :446-463
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3639-fa.html
گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. ، sasankhademic2w@gmail.com
چکیده: (626 مشاهده)
هدف اختلال نقص توجه بیش‌فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات عصبی‌رشدی در کودکان است که اغلب با اختلالات یکپارچگی حسی همراه است. علی‌رغم اهمیت فضای کاردرمانی در بهبود پردازش حسی، تأثیر ویژگی‌های معماری محیط‌های درمانی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه با هدف بررسی تأثیر ویژگی‌های معماری در مراکز کاردرمانی بر بهبود یکپارچگی حسی در کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی انجام شد.
روش بررسی مطالعه حاضر به‌صورت نیمه‌تجربی در 2 فاز انجام شد. ابتدا 12 مرکز کاردمانی در تهران (8 مرکز) و کرج (4 مرکز) بر‌اساس چک‌لیست محقق‌ساخته ارزیابی معماری محیطی ارزیابی شدند و به 2 گروه «مطلوب» و «نامطلوب» تقسیم شدند. سپس عملکرد پردازش حسی 64 کودک مبتلا به بیش‌فعالی کم‌توجهی با شدت متوسط (با میانگین سنی 8/5، 20 دختر و 44 پسر) در این مراکز (39 کودک در مراکز مطلوب و 25 کودک در مراکز نامطلوب) قبل و بعد از ۱۲ جلسه کاردرمانی، با استفاده از پرسش‌نامه نسخه دوم پروفایل حسی دان ارزیابی و با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس، در فاز اول مطالعه ارزیابی و مقایسه شد. در فاز دوم، تا حد امکان اصلاحاتی در 5 مرکز نامطلوب درخصوص وضعیت نورپردازی، کنترل صدا، رنگ و چیدمان فضا بر‌اساس یافته‌های فاز اول اجرا شد و میزان بهبودی پردازش حسی کودکان تحت مطالعه در این مراکز پس از 12 جلسه کاردرمانی مجدداً ارزیابی شد. تغییر نمره کلی پروفایل حسی در این فاز با میزان تغییر و بهبودی نمرات همان کودکان در همان مراکز در فاز اول مقایسه شد.
یافته‌ها بهبودی معنی‌داری در هر دو گروه مطلوب و نامطلوب در نمرات کل پروفایل حسی کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی مشاهده شد. در بررسی شاخص‌های پردازش حسی، در مراکز مطلوب تمام شاخص‌ها بهبودی معنی‌داری داشتند، ولی در مراکز نامطلوب تنها در شاخص جست‌وجوی حسی و اجتناب حسی تغییرات معنی‌دار بود. در مقایسه بین 2 گروه مراکز، تفاوت‌های معناداری در نمرات کلی یکپارچگی حسی بین کودکانی که در مراکز مطلوب تحت درمان قرار گرفتند و کودکانی که در مراکز نامطلوب بودند، مشاهده شد (p<0/01). انجام اصلاحات نسبی در مراکز نامطلوب، اگرچه منجر به بهبود در نمرات کلی پردازش حسی آنان شد، اما این تغییرات در مقایسه با تغییرات فاز اول در همان مراکز معنادار نبودند (p=0/06).
نتیجه‌گیری کیفیت معماری در محیط‌های توانبخشی به‌طور قابل‌توجهی بر نتایج یکپارچگی حسی در کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی تأثیر‌گذار بود. این یافته‌ها بر ضرورت اصلاح و در نظر گرفتن عناصر معماری در طراحی فضاهای درمانی کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی برای افزایش اثربخشی درمان تأکید می‌کند.
روش بررسی مطالعه حاضر به‌صورت نیمه‌تجربی در 2 فاز انجام شد. ابتدا 12 مرکز کاردمانی در تهران (8 مرکز) و کرج (4 مرکز) بر‌اساس چک‌لیست محقق‌ساخته ارزیابی معماری محیطی ارزیابی شدند و به 2 گروه «مطلوب» و «نامطلوب» تقسیم شدند. سپس عملکرد پردازش حسی 64 کودک مبتلا به بیش‌فعالی کم‌توجهی با شدت متوسط (با میانگین سنی 8/5، 20 دختر و 44 پسر) در این مراکز (39 کودک در مراکز مطلوب و 25 کودک در مراکز نامطلوب) قبل و بعد از ۱۲ جلسه کاردرمانی، با استفاده از پرسش‌نامه نسخه دوم پروفایل حسی دان ارزیابی و با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس، در فاز اول مطالعه ارزیابی و مقایسه شد. در فاز دوم، تا حد امکان اصلاحاتی در 5 مرکز نامطلوب درخصوص وضعیت نورپردازی، کنترل صدا، رنگ و چیدمان فضا بر‌اساس یافته‌های فاز اول اجرا شد و میزان بهبودی پردازش حسی کودکان تحت مطالعه در این مراکز پس از 12 جلسه کاردرمانی مجدداً ارزیابی شد. تغییر نمره کلی پروفایل حسی در این فاز با میزان تغییر و بهبودی نمرات همان کودکان در همان مراکز در فاز اول مقایسه شد.
یافته‌ها بهبودی معنی‌داری در هر دو گروه مطلوب و نامطلوب در نمرات کل پروفایل حسی کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی مشاهده شد. در بررسی شاخص‌های پردازش حسی، در مراکز مطلوب تمام شاخص‌ها بهبودی معنی‌داری داشتند، ولی در مراکز نامطلوب تنها در شاخص جست‌وجوی حسی و اجتناب حسی تغییرات معنی‌دار بود. در مقایسه بین 2 گروه مراکز، تفاوت‌های معناداری در نمرات کلی یکپارچگی حسی بین کودکانی که در مراکز مطلوب تحت درمان قرار گرفتند و کودکانی که در مراکز نامطلوب بودند، مشاهده شد (p<0/01). انجام اصلاحات نسبی در مراکز نامطلوب، اگرچه منجر به بهبود در نمرات کلی پردازش حسی آنان شد، اما این تغییرات در مقایسه با تغییرات فاز اول در همان مراکز معنادار نبودند (p=0/06).
نتیجه‌گیری کیفیت معماری در محیط‌های توانبخشی به‌طور قابل‌توجهی بر نتایج یکپارچگی حسی در کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی تأثیر‌گذار بود. این یافته‌ها بر ضرورت اصلاح و در نظر گرفتن عناصر معماری در طراحی فضاهای درمانی کودکان مبتلا به نقص توجه بیش‌فعالی برای افزایش اثربخشی درمان تأکید می‌کند.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
