دوره 26، شماره 2 - ( تابستان 1404 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Moradi F, Kazemi-Karyani A, Karami Matin B, Soltani P, Kamali M, Jalili F et al . Socioeconomic Disparities in the Prevalence of Disability in Iran: A Decomposition Analysis Using the Concentration Index. jrehab 2025; 26 (2) :166-187
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3473-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3473-fa.html
مرادی فردین، کاظمی-کریانی علی، کرمی متین بهزاد، سلطانی پگاه، کمالی محمد، جلیلی فرامرز و همکاران.. نابرابری‌های اجتماعی اقتصادی در شیوع معلولیت در ایران: یک تحلیل دیکامپوزیشن با استفاده از شاخص تمرکز. مجله توانبخشی. 1404; 26 (2) :166-187
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3473-fa.html
نابرابری‌های اجتماعی اقتصادی در شیوع معلولیت در ایران: یک تحلیل دیکامپوزیشن با استفاده از شاخص تمرکز
فردین مرادی1 
، علی کاظمی-کریانی1 ، بهزاد کرمی متین1 ، پگاه سلطانی1 ، محمد کمالی2 ، فرامرز جلیلی3 ، شاهین سلطانی*4
، علی کاظمی-کریانی1 ، بهزاد کرمی متین1 ، پگاه سلطانی1 ، محمد کمالی2 ، فرامرز جلیلی3 ، شاهین سلطانی*4
1- مرکز تحقیقات عوامل محیطی موثر بر سلامت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
2- مرکز تحقیقات توانبخشی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
3- دانشکده مدیریت سلامت، دانشگاه دالهوسی، هالیفاکس، نوا اسکوشیا، کانادا.
4- مرکز تحقیقات عوامل محیطی موثر بر سلامت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران. & کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه ، ایران. ،shahin.soltani@kums.ac.ir
2- مرکز تحقیقات توانبخشی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
3- دانشکده مدیریت سلامت، دانشگاه دالهوسی، هالیفاکس، نوا اسکوشیا، کانادا.
4- مرکز تحقیقات عوامل محیطی موثر بر سلامت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران. & کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه ، ایران. ،
چکیده: (1087 مشاهده)
هدف عوامل مختلفی مانند آسیب‌ها، وضعیت سلامت، ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، عوامل محیطی و عوامل اجتماعی و اقتصادی می‌توانند خطر ناتوانی را افزایش دهند. این مطالعه با هدف محاسبه نابرابری اجتماعی-اقتصادی در شیوع معلولیت در جمعیت عمومی ایران انجام شد.
روش بررسی تجزیه‌وتحلیل داده‌های ثانویه با استفاده از داده‌های پیمایش جمعیت‌شناختی و سلامت ایران در سال 1390 انجام شد. نابرابری اجتماعی-اقتصادی در شیوع ناتوانی با شاخص تمرکز برآورد شد. متغیر وابسته وجود ناتوانی در خانوار بود که به‌عنوان یک متغیر دو حالته تعریف شد. همچنین، شاخص تمرکز برای شناسایی عوامل توضیح‌دهنده تغییرپذیری در نابرابری اجتماعی-اقتصادی در ناتوانی تجزیه شد. متغیرهای توضیحی در این مطالعه عبارت بودند از سن، جنسیت، محل سکونت و متغیر اجتماعی اقتصادی (سطح تحصیلی و شاخص ثروت).
یافته‌ها درمجموع 86403 نفر از ایرانیان 1 تا 95 ساله در نظرسنجی شرکت کردند. میانگین سنی افراد موردمطالعه 0/06±28/88 سال بود. در مطالعه حاضر 6/29 درصد (5432 تفر) از جامعه موردمطالعه دچار معلولیت بودند. در این مطالعه، مقدار شاخص تمرکز 0/15 برآورد شد (0/001>P) که نشان می‌دهد شیوع ناتوانی در میان گروه‌هایی با وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر متمرکز است. همچنین شاخص ثروت بزرگ‌ترین عامل مشارکت‌کننده در نابرابری موجود بود و 87/41 درصد از نابرابری کلی اقتصادی اجتماعی در معلولیت را تبیین کرد.
نتیجه‌گیری به‌طورکلی، یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد نابرابری مرتبط با اجتماعی-اقتصادی در افراد دارای معلولیت در میان شرکت‌کنندگان ثروتمند متمرکز بود. براین‌اساس، شناسایی علت معلولیت در گروه‌هایی با وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر برای تدوین گزینه‌های سیاستی به‌منظور پیشگیری از معلولیت و ارائه حمایت‌های موردنیاز پیشنهاد می‌شود.
روش بررسی تجزیه‌وتحلیل داده‌های ثانویه با استفاده از داده‌های پیمایش جمعیت‌شناختی و سلامت ایران در سال 1390 انجام شد. نابرابری اجتماعی-اقتصادی در شیوع ناتوانی با شاخص تمرکز برآورد شد. متغیر وابسته وجود ناتوانی در خانوار بود که به‌عنوان یک متغیر دو حالته تعریف شد. همچنین، شاخص تمرکز برای شناسایی عوامل توضیح‌دهنده تغییرپذیری در نابرابری اجتماعی-اقتصادی در ناتوانی تجزیه شد. متغیرهای توضیحی در این مطالعه عبارت بودند از سن، جنسیت، محل سکونت و متغیر اجتماعی اقتصادی (سطح تحصیلی و شاخص ثروت).
یافته‌ها درمجموع 86403 نفر از ایرانیان 1 تا 95 ساله در نظرسنجی شرکت کردند. میانگین سنی افراد موردمطالعه 0/06±28/88 سال بود. در مطالعه حاضر 6/29 درصد (5432 تفر) از جامعه موردمطالعه دچار معلولیت بودند. در این مطالعه، مقدار شاخص تمرکز 0/15 برآورد شد (0/001>P) که نشان می‌دهد شیوع ناتوانی در میان گروه‌هایی با وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر متمرکز است. همچنین شاخص ثروت بزرگ‌ترین عامل مشارکت‌کننده در نابرابری موجود بود و 87/41 درصد از نابرابری کلی اقتصادی اجتماعی در معلولیت را تبیین کرد.
نتیجه‌گیری به‌طورکلی، یافته‌های مطالعه حاضر نشان داد نابرابری مرتبط با اجتماعی-اقتصادی در افراد دارای معلولیت در میان شرکت‌کنندگان ثروتمند متمرکز بود. براین‌اساس، شناسایی علت معلولیت در گروه‌هایی با وضعیت اجتماعی اقتصادی بالاتر برای تدوین گزینه‌های سیاستی به‌منظور پیشگیری از معلولیت و ارائه حمایت‌های موردنیاز پیشنهاد می‌شود.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
مدیریت توانبخشی
دریافت: 1403/1/31 | پذیرش: 1403/9/6 | انتشار: 1404/4/10
دریافت: 1403/1/31 | پذیرش: 1403/9/6 | انتشار: 1404/4/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
