Mendeley  

Zotero  

Khashaman F, Bahmani B, Harouni G G. Development and Investigating of the Validity and Reliability of Empty Nest Syndrome Questionnaire Among the Elderly. jrehab 2025; 26 (1) :88-117
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3367-fa.html

هدف ارزیابی عینی سندرم آشیانه خالی به دلیل گسترش و تأثیر آن بر زندگی والدین سالمند امری مهم می‌باشد. مطالعه حاضر با هدف ساخت، رواسازی و پایایی پرسش‌نامه سندرم آشیانه خالی درمیان سالمندان طراحی شده است.
روش بررسی مطالعه حاضر یک مطالعه روان‌سنجی است که درآن ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه سندرم آشیانه خالی بررسی شده است. نمونه پژوهش شامل 181 نفرسالمند ساکن شهر تهران در سال 1401 است که به‌صورت تصادفی و با مراجعه به درب منازل انتخاب شدند. ساخت پرسش‌نامه در 4 گام طراحی و اجرا شده است: 1. بررسی متون نظری فارسی و لاتین و مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته از متخصصین؛ 2. استخراج علائم مرتبط با سندرم آشیانه خالی و تدوین استخرگویه؛ 3. بررسی روایی‌های صوری و محتوایی؛ 4. بررسی پایایی و روایی سازه ابزار. به‌منظورانجام روایی محتوایی از شاخص روایی محتوا توسط پانل متخصصین (6 نفر در حیطه روان‌شناسی، مشاوره و سالمندشناسی) استفاده شد. جهت بررسی پایایی نتایج پرسش‌نامه در طول زمان (1 هفته) از آزمون همبستگی پیرسون و برای بررسی همسانی درونی ابزار از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. تجزیه‌و‌تحلیل‌های آماری با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS نسخه 26 و AMOS نسخه 24 انجام شد.
یافته‌ها حد توافق برای روایی محتوا با‌توجه‌به تعداد متخصصین 99/0 انتخاب شد که براین‌اساس از40 سؤال استخراج‌شده در مرحله بررسی روایی صوری و محتوایی استخر گویه 20 سؤال حد نصاب لازم را کسب نکردند. بعد از اجرای نسخه 20 سؤالی پرسش‌نامه بر روی جامعه هدف، تحلیل عاملی اکتشافی انجام شد که 3 خرده‌مقیاس از ابزار مذکور تعیین شد. در این مرحله به دلیل عدم هماهنگی سؤالات با خرده‌مقیاس، 5 گویه حذف شدند که در‌نهایت پرسش‌نامه 15 سؤالی تدوین شد. ضرایب آلفای کرونباخ به‌دست‌آمده حداقل 0/80 و حداکثر 0/93 و آلفای کل ابزار برابر 0/88 بود که نمایانگر پایایی قابل‌قبول ابزار است و در بخش برازش مدل بارهای عاملی به‌دست‌آمده نیز شاخص‌های نیکویی برازش که شامل RMSEA:0/137 و  CMIN:4/4 و CFI:0/84 هستند، نشان می‌دهند پرسش‌نامه محقق‌ساخته از برازش مناسبی برخوردار است. جمع نمره‌های آزمودنی‌ها در هر سه خرده‌مقیاس عددی بین 15 تا 95 به دست می‌آید. چنانچه نمره آزمودنی در بازه 1 تا 33 قرار بگیرد، یعنی دارای سندرم آشیانه خالی در درجات ضعیف است. نمرات کسب‌شده در بازه 33/‌1 تا 55 نشان‌دهنده درجه متوسط و نمره 1/55 تا 75 درجات بالایی از ابتلا را نشان می‌دهد. در بررسی پایایی زمانی عدد 0/994 به دست آمد که نشان‌دهنده پایایی بالای آزمون است.
نتیجه‌گیری پرسش‌نامه سندرم آشیانه خالی پایایی و روایی مناسبی دارد و می‌تواند جهت ارزیابی این سندرم در مطالعات مختلف مورد استفاده قرار گیرد.