دوره 24، شماره 3 - ( پاییز 1402 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Abbasi H, Zarifian T, Imani M. The Design and Validation of Production of Polysyllabic Words Test in 4-7 Years Old Persian-speaking Children: A Preliminary Study. jrehab 2023; 24 (3) :398-417
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3209-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3209-fa.html
عباسی حسین، ظریفیان طلیعه، ایمانی شکیبایی مرسده. طراحی و اعتباریابی آزمون تولید کلمات چندهجایی در کودکان 4 تا 7 ساله‌ی فارسی-زبان. مجله توانبخشی. 1402; 24 (3) :398-417
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3209-fa.html
1- گروه گفتاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، hos.abb74@gmail.com
2- گروه گفتاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه گفتاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده: (5327 مشاهده)
هدف مرور متون مربوط به کاربرد کلمات چندهجایی در ارزیابی اختلالات صدای گفتار کودکان، حاکی از ضرورت استفاده از این کلمات برای فراهم آوردن اطلاعاتی اضافه بر اطلاعات آزمون‌های معمول، مانند اطلاعات پیش‌آگهی بود. علی‌رغم پیشینه مطالعاتی قوی در زبان‌های دیگر، در زبان فارسی پژوهشی تولید این کلمات را در 4 تا 7 سالگی بررسی نکرده بود. بنابراین هدف این پژوهش، طراحی و بررسی خصوصیات روان‌سنجی نسخه فارسی آزمون کلمات چندهجایی، برای سنجش مهارت تولیدی کودکان پیش‌دبستانی بود.
روش بررسی در این مطالعه مقطعی از نوع متدولوژیکال و آزمون‌سازی، ابتدا از کتب مربوط به کودکان پیش‌دبستانی، 532 کلمه 3، 4، 5 و 6 هجایی انتخاب شد و در 3 نوبت، با آرای نویسندگان مقاله به 66 گویه کاهش یافت. روایی محتوایی گویه‌های انتخاب‌شده توسط 5 نفر از آسیب‌شناسان گفتار و زبان که در رشد طبیعی و اختلالات صدای گفتار صاحب‌نظر بودند در 4 حیطه مناسب بودن برای ارزیابی تولید کلمات چندهجایی، مناسب بودن برای کودکان 4 تا 7 ساله، تناسب فرهنگی و تصویرپذیر بودن گویه‌ها بررسی شد. پس از انتخاب تصاویر، روایی صوری گویه‌ها و توافق نام با تصاویر، با انجام آزمون بر روی 8 کودک 4 تا 7 ساله طبیعی (حداقل 1 کودک از هر گروه سنی) مورد بررسی قرار گرفت. در‌نهایت 40 گویه به‌عنوان واژگان نهایی آزمون کلمات چندهجایی در نظر گرفته شدند.
برای سنجش ویژگی‌های روان‌سنجی، 120 کودک دارای رشد طبیعی (60 دختر و 60 پسر) و 20 کودک مبتلا به اختلالات صدای گفتار (10 پسر و 10 دختر) 4 تا 7 ساله بررسی شدند. کودکان طبیعی به 6 گروه سنی با فاصله 6 ماه تقسیم شدند و در هر گروه 10 پسر و 10 دختر قرار گرفتند. معیار ورود آن‌ها این بود که دوزبانه نباشند و آزمون غربالگری تشخیصی (ظریفیان 1393) و آزمون زبان غیررسمی را با موفقیت گذرانده باشند. به دلیل شرایط پاندمی کووید ـ 19 و تعطیلی اکثر مراکز پیش‌دبستانی، انتخاب کودکان طبیعی از 2 شهر تهران و کرج، به شکل در دسترس و از دو منطقه هر شهر بود. نمونه‌گیری آن‌ها نیز به شکل در دسترس بود. جهت بررسی روایی سازه، تفاوت نمرات کل آزمون، درصد همخوان‌ها، واکه‌ها و واج‌های صحیح بین سنین مختلف، پسران و دختران و همچنین افتراق میان 2 گروه طبیعی و دارای اختلال صدای گفتار بررسی شد. پایایی بازآزمایی توسط اجرای دوباره آزمون به فاصله 1 هفته و پایایی بین ارزیاب توسط بررسی رابطه نمرات 2 آزمونگر مستقل در 20 کودک تعیین شد. ثبات درونی با بررسی ضریب همبستگی درون‌رده‌ای میان گویه‌های آزمون به دست آمد. در پژوهش حاضر از شاخص‌های آماری مرکزی و پراکندگی، آزمون‌های پارامتری آنووا و تی مستقل، آزمون توکی، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای و نسخه 26 نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد.
یافته‌ها مقایسه نمره کل آزمون، درصد همخوان‌های صحیح و درصد واج‌های صحیح در کودکان طبیعی اختلاف معنادار میان گروه‌های سنی را نشان داد (P>0/001)، اما تفاوتی در درصد واکه‌های صحیح میان گروه‌های سنی مشاهده نشد (P=0/23). ضمناً تفاوتی در نمره کل و درصد همخوان‌های صحیح، درصد واج‌های صحیح و درصد واکه‌های صحیح بین پسران و دختران وجود نداشت. مقایسه کودکان در گروه طبیعی و گروه دارای اختلال صدای گفتار نشان داد تفاوت معنادار در نمره کل آزمون، درصد واج‌های صحیح و درصد همخوان‌های صحیح (0/001>P) و درصد واکه‌های صحیح (0/02=P) میان 2 گروه وجود دارد. در بررسی پایایی آزمون، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای آزمون بازآزمون 0/98، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای بین 2 ارزیاب 0/79 و میزان ثبات درونی در کلمات 3 هجایی 0/75، در کلمات 4 هجایی 0/65 و در کلمات 5 هجایی 0/63 به دست آمد.
نتیجه‌گیری نتایج این پژوهش با نتایج حاصل از پژوهش‌های مشابه در زبان‌های دیگر همخوانی داشته و درنتیجه آزمون کلمات چندهجایی فارسی به‌عنوان ابزاری روا و پایا برای بررسی توانایی تولید کلمات چندهجایی در کودکان 4 تا 7 ساله فارسی زبان در کلینیک‌ها و مراکز درمانی و یا اهداف پژوهشی قابل‌استفاده است. خود آزمون نیز از‌لحاظ رعایت اصول آزمون‌سازی از قبیل گنجاندن طیفی از طول کلمات، شکل‌های واج‌آرایی و الگوهای تکیه‌ای زبان هدف، قابلیت تصویرپذیری بالا و نشانگر واژگان رایج کودکان پیش از دبستان بودن و فراهم کردن فرصت بروز الگوهای خطای رایج زبان هدف، با آزمون‌های دیگر، مانند آزمون بیکر 2013 همخوانی دارد.
روش بررسی در این مطالعه مقطعی از نوع متدولوژیکال و آزمون‌سازی، ابتدا از کتب مربوط به کودکان پیش‌دبستانی، 532 کلمه 3، 4، 5 و 6 هجایی انتخاب شد و در 3 نوبت، با آرای نویسندگان مقاله به 66 گویه کاهش یافت. روایی محتوایی گویه‌های انتخاب‌شده توسط 5 نفر از آسیب‌شناسان گفتار و زبان که در رشد طبیعی و اختلالات صدای گفتار صاحب‌نظر بودند در 4 حیطه مناسب بودن برای ارزیابی تولید کلمات چندهجایی، مناسب بودن برای کودکان 4 تا 7 ساله، تناسب فرهنگی و تصویرپذیر بودن گویه‌ها بررسی شد. پس از انتخاب تصاویر، روایی صوری گویه‌ها و توافق نام با تصاویر، با انجام آزمون بر روی 8 کودک 4 تا 7 ساله طبیعی (حداقل 1 کودک از هر گروه سنی) مورد بررسی قرار گرفت. در‌نهایت 40 گویه به‌عنوان واژگان نهایی آزمون کلمات چندهجایی در نظر گرفته شدند.
برای سنجش ویژگی‌های روان‌سنجی، 120 کودک دارای رشد طبیعی (60 دختر و 60 پسر) و 20 کودک مبتلا به اختلالات صدای گفتار (10 پسر و 10 دختر) 4 تا 7 ساله بررسی شدند. کودکان طبیعی به 6 گروه سنی با فاصله 6 ماه تقسیم شدند و در هر گروه 10 پسر و 10 دختر قرار گرفتند. معیار ورود آن‌ها این بود که دوزبانه نباشند و آزمون غربالگری تشخیصی (ظریفیان 1393) و آزمون زبان غیررسمی را با موفقیت گذرانده باشند. به دلیل شرایط پاندمی کووید ـ 19 و تعطیلی اکثر مراکز پیش‌دبستانی، انتخاب کودکان طبیعی از 2 شهر تهران و کرج، به شکل در دسترس و از دو منطقه هر شهر بود. نمونه‌گیری آن‌ها نیز به شکل در دسترس بود. جهت بررسی روایی سازه، تفاوت نمرات کل آزمون، درصد همخوان‌ها، واکه‌ها و واج‌های صحیح بین سنین مختلف، پسران و دختران و همچنین افتراق میان 2 گروه طبیعی و دارای اختلال صدای گفتار بررسی شد. پایایی بازآزمایی توسط اجرای دوباره آزمون به فاصله 1 هفته و پایایی بین ارزیاب توسط بررسی رابطه نمرات 2 آزمونگر مستقل در 20 کودک تعیین شد. ثبات درونی با بررسی ضریب همبستگی درون‌رده‌ای میان گویه‌های آزمون به دست آمد. در پژوهش حاضر از شاخص‌های آماری مرکزی و پراکندگی، آزمون‌های پارامتری آنووا و تی مستقل، آزمون توکی، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای و نسخه 26 نرم‌افزار آماری SPSS استفاده شد.
یافته‌ها مقایسه نمره کل آزمون، درصد همخوان‌های صحیح و درصد واج‌های صحیح در کودکان طبیعی اختلاف معنادار میان گروه‌های سنی را نشان داد (P>0/001)، اما تفاوتی در درصد واکه‌های صحیح میان گروه‌های سنی مشاهده نشد (P=0/23). ضمناً تفاوتی در نمره کل و درصد همخوان‌های صحیح، درصد واج‌های صحیح و درصد واکه‌های صحیح بین پسران و دختران وجود نداشت. مقایسه کودکان در گروه طبیعی و گروه دارای اختلال صدای گفتار نشان داد تفاوت معنادار در نمره کل آزمون، درصد واج‌های صحیح و درصد همخوان‌های صحیح (0/001>P) و درصد واکه‌های صحیح (0/02=P) میان 2 گروه وجود دارد. در بررسی پایایی آزمون، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای آزمون بازآزمون 0/98، ضریب همبستگی درون‌رده‌ای بین 2 ارزیاب 0/79 و میزان ثبات درونی در کلمات 3 هجایی 0/75، در کلمات 4 هجایی 0/65 و در کلمات 5 هجایی 0/63 به دست آمد.
نتیجه‌گیری نتایج این پژوهش با نتایج حاصل از پژوهش‌های مشابه در زبان‌های دیگر همخوانی داشته و درنتیجه آزمون کلمات چندهجایی فارسی به‌عنوان ابزاری روا و پایا برای بررسی توانایی تولید کلمات چندهجایی در کودکان 4 تا 7 ساله فارسی زبان در کلینیک‌ها و مراکز درمانی و یا اهداف پژوهشی قابل‌استفاده است. خود آزمون نیز از‌لحاظ رعایت اصول آزمون‌سازی از قبیل گنجاندن طیفی از طول کلمات، شکل‌های واج‌آرایی و الگوهای تکیه‌ای زبان هدف، قابلیت تصویرپذیری بالا و نشانگر واژگان رایج کودکان پیش از دبستان بودن و فراهم کردن فرصت بروز الگوهای خطای رایج زبان هدف، با آزمون‌های دیگر، مانند آزمون بیکر 2013 همخوانی دارد.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
گفتاردرمانی
دریافت: 1401/8/4 | پذیرش: 1402/1/29 | انتشار: 1402/7/9
دریافت: 1401/8/4 | پذیرش: 1402/1/29 | انتشار: 1402/7/9
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
