دوره 24، شماره 1 - ( بهار 1402 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Khakbaz H, Khanjani M S, Younesi S J, Khodaie Ardakani M R, Safi M H, Hosseinzadeh S. Effectiveness of Cognitive-behavioral Therapy on the Positive and Negative Psychotic Symptoms and Emotion Regulation of Patients With Schizophrenia Spectrum Disorders. jrehab 2023; 24 (1) :2-27
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3158-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3158-fa.html
خاکباز حمید، خانجانی محمدسعید، یونسی سید جلال، خدایی اردکانی محمدرضا، صافی محمدهادی، حسین‌زاده سمانه. اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری بر علائم روان‌پریشی مثبت و منفی و تنظیم هیجانی مبتلایان به اختلالات طیف اسکیزوفرنیا. مجله توانبخشی. 1402; 24 (1) :2-27
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3158-fa.html
حمید خاکباز1 
، محمدسعید خانجانی1 ، سید جلال یونسی* 2، محمدرضا خدایی اردکانی3 ، محمدهادی صافی4 ، سمانه حسین‌زاده5
، محمدسعید خانجانی1 ، سید جلال یونسی* 2، محمدرضا خدایی اردکانی3 ، محمدهادی صافی4 ، سمانه حسین‌زاده5
1- گروه آموزشی مشاوره، دانشکده علوم رفتاری و بهداشت روان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه آموزشی مشاوره، دانشکده علوم رفتاری و بهداشت روان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ،ja.younesi@uswr.ac.ir
3- گروه آموزشی روان‌پزشکی، دانشکده تحقیقات روان پریشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
4- گروه آموزشی روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.
5- گروه آموزشی آمار زیستی، دانشکده بهداشت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه آموزشی مشاوره، دانشکده علوم رفتاری و بهداشت روان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ،
3- گروه آموزشی روان‌پزشکی، دانشکده تحقیقات روان پریشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
4- گروه آموزشی روانشناسی، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه اردکان، اردکان، ایران.
5- گروه آموزشی آمار زیستی، دانشکده بهداشت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده: (3937 مشاهده)
اهداف اسکیزوفرنیا ناتوان‌کننده‌ترین اختلال روان‌پزشکی است و مبتلایان به این اختلال دارای بیشترین پذیرشِ بستری در بخش‌های روان‌پزشکی هستند. اگرچه خط اول درمان داروست، اما بسیاری از بیماران پاسخ درمانی مطلوبی دریافت نمی‌کنند و پس از برطرف شدن علائم حاد باز هم علائم روان‌پریشی و دشواری‌های تنظیم هیجانی را تجربه می‌کنند. درمان شناختی‌رفتاری در کنار دارودرمانی یک درمان کمکی برای بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیاست که برای هدف قراردادن علائم روان‌پریشی باقی‌مانده تدوین شده است. هدف این مطالعه تعیین اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری بر علائم مثبت و منفی و تنظیم هیجانی مبتلایان به اختلالات طیف اسکیزوفرنیا بود.
روش بررسی طرح آزمایشی مطالعه تک‌موردی از نوع AB (فاز خط پایه و مداخله) همراه با فاز پیگیری بود که علاوه بر درمان روتین، جلسات درمان شناختی‌رفتاری برای شرکت‌کنندگان برگزار شد. شرکت‌کنندگان در مطالعه حاضر، بیماران بستری‌شده در مرکز آموزشی، درمانی و پژوهشی روان‌پزشکی رازی شهر تهران بودند که بر‌اساس معیارهای ورود انتخاب شدند. 30 شرکت‌کننده به‌صورت در دسترس انتخاب شدند و از بین آن‌ها 5 شرکت‌کننده به‌صورت تصادفی در جلسات مداخله گمارش شدند و با مقیاس‌های علائم مثبت و منفی کی، فیزبین و اوپلر (1986) و دشواری در تنظیم هیجانی گراتز و رومر (2004) در 3 فاز خط پایه، فاز مداخله و فاز پیگیری ارزیابی شدند. جلسات درمان برگرفته از پروتکل درمان شناختی‌رفتاری برای علائم روان‌پریشی تألیف لورا اسمیت و همکاران (2003) بود. برای تحلیل داده‌ها از شاخص‌های ناهمپوشی همه جفت‌ها، درصد داده‌های ناهمپوش، درصد همه داده‌های ناهمپوش، درصد داده‌های افزون بر میانه، اندازه اثرِ d کوهن و درصد بهبودی و برای تفسیر داده‌ها از نمودار دیداری استفاده شد.
یافته‌ها نتایج نشان داد اندازه اثر علائم مثبت و منفی در فاز مداخله نسبت به فاز خط پایه در شرکت‌کننده اول تا پنجم به‌ترتیب 1/6، 3/2، 1/9 و 2/4 برآورد شد که فقط اندازه اثر شرکت‌کننده دوم و سوم بزرگ بود. اندازه اثر مؤلفه تنظیم هیجانی در شرکت‌کننده اول تا پنجم به‌ترتیب 2/8، 1/2، 1/1، 2/2 و 1/9 برآورد شد که اندازه اثر شرکت‌کننده دوم بزرگ و دیگر شرکت‌کنندگان متوسط بود. یافته‌های این مطالعه نشان داد طی مراحل پس از درمان و پیگیری، بیمارانی که درمان شناختی‌رفتاری دریافت کردند اگرچه علائم روان‌پریشی مثبت و منفی و دشواری در تنظیم هیجانی را همچنان تجربه می‌کردند، اما این علائم نسبت به فاز خط پایه کاهش یافته بود، همچنین درصد بهبودی آن‌ها ناچیز بود.
نتیجه‌گیری تحلیل داده‌ها نشان داد اگرچه درمان شناختی‌رفتاری در کاهش علائم روان‌پریشی مثبت و منفی و بهبود تنظیم هیجانی بیماران اثربخش است، اما داده‌های حاصل از اندازه اثر d کوهن و شاخص‌های بهبودی یافته‌ها به لحاظ بالینی معنادار نیست. در‌واقع بیمارانی که درمان شناختی‌رفتاری را دریافت کردند اگرچه در علائم روان‌پریشی و دشواری در تنظیم هیجانی بهبودی اندکی نشان دادند، اما نتوانستند دستاوردهای درمانی را در فاز پیگیری حفظ کنند.
روش بررسی طرح آزمایشی مطالعه تک‌موردی از نوع AB (فاز خط پایه و مداخله) همراه با فاز پیگیری بود که علاوه بر درمان روتین، جلسات درمان شناختی‌رفتاری برای شرکت‌کنندگان برگزار شد. شرکت‌کنندگان در مطالعه حاضر، بیماران بستری‌شده در مرکز آموزشی، درمانی و پژوهشی روان‌پزشکی رازی شهر تهران بودند که بر‌اساس معیارهای ورود انتخاب شدند. 30 شرکت‌کننده به‌صورت در دسترس انتخاب شدند و از بین آن‌ها 5 شرکت‌کننده به‌صورت تصادفی در جلسات مداخله گمارش شدند و با مقیاس‌های علائم مثبت و منفی کی، فیزبین و اوپلر (1986) و دشواری در تنظیم هیجانی گراتز و رومر (2004) در 3 فاز خط پایه، فاز مداخله و فاز پیگیری ارزیابی شدند. جلسات درمان برگرفته از پروتکل درمان شناختی‌رفتاری برای علائم روان‌پریشی تألیف لورا اسمیت و همکاران (2003) بود. برای تحلیل داده‌ها از شاخص‌های ناهمپوشی همه جفت‌ها، درصد داده‌های ناهمپوش، درصد همه داده‌های ناهمپوش، درصد داده‌های افزون بر میانه، اندازه اثرِ d کوهن و درصد بهبودی و برای تفسیر داده‌ها از نمودار دیداری استفاده شد.
یافته‌ها نتایج نشان داد اندازه اثر علائم مثبت و منفی در فاز مداخله نسبت به فاز خط پایه در شرکت‌کننده اول تا پنجم به‌ترتیب 1/6، 3/2، 1/9 و 2/4 برآورد شد که فقط اندازه اثر شرکت‌کننده دوم و سوم بزرگ بود. اندازه اثر مؤلفه تنظیم هیجانی در شرکت‌کننده اول تا پنجم به‌ترتیب 2/8، 1/2، 1/1، 2/2 و 1/9 برآورد شد که اندازه اثر شرکت‌کننده دوم بزرگ و دیگر شرکت‌کنندگان متوسط بود. یافته‌های این مطالعه نشان داد طی مراحل پس از درمان و پیگیری، بیمارانی که درمان شناختی‌رفتاری دریافت کردند اگرچه علائم روان‌پریشی مثبت و منفی و دشواری در تنظیم هیجانی را همچنان تجربه می‌کردند، اما این علائم نسبت به فاز خط پایه کاهش یافته بود، همچنین درصد بهبودی آن‌ها ناچیز بود.
نتیجه‌گیری تحلیل داده‌ها نشان داد اگرچه درمان شناختی‌رفتاری در کاهش علائم روان‌پریشی مثبت و منفی و بهبود تنظیم هیجانی بیماران اثربخش است، اما داده‌های حاصل از اندازه اثر d کوهن و شاخص‌های بهبودی یافته‌ها به لحاظ بالینی معنادار نیست. در‌واقع بیمارانی که درمان شناختی‌رفتاری را دریافت کردند اگرچه در علائم روان‌پریشی و دشواری در تنظیم هیجانی بهبودی اندکی نشان دادند، اما نتوانستند دستاوردهای درمانی را در فاز پیگیری حفظ کنند.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
روانشناسی بالینی
دریافت: 1401/4/28 | پذیرش: 1401/9/26 | انتشار: 1401/10/11
دریافت: 1401/4/28 | پذیرش: 1401/9/26 | انتشار: 1401/10/11
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
