دوره 24، شماره 2 - ( تابستان 1402 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Nilipour R, Qoreishi Z S, Ahadi H, Pourshahbaz A. Development and Standardization of Persian Language Developmental Battery. jrehab 2023; 24 (2) :172-195
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3064-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3064-fa.html
نیلی پور رضا، قریشی زهراسادات، احدی حوریه، پورشهباز عباس. تدوین و هنجاریابی آزمون رشدی زبان فارسی. مجله توانبخشی. 1402; 24 (2) :172-195
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3064-fa.html
رضا نیلی پور1 
، زهراسادات قریشی1 ، حوریه احدی* 2، عباس پورشهباز3
، زهراسادات قریشی1 ، حوریه احدی* 2، عباس پورشهباز3
1- گروه گفتادرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه زبان‌شناسی کاربردی، پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. ،h.ahadi@ihcs.ac.ir
3- گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم رفتاری، دانشگاه علوم‌توان بخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه زبان‌شناسی کاربردی، پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. ،
3- گروه روان‌شناسی بالینی، دانشکده علوم رفتاری، دانشگاه علوم‌توان بخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده: (2807 مشاهده)
هدف هدف اصلی این پژوهش در فقدان آزمون رشدی با هنجار متناسب با سن رشد کودکان برای زبان فارسی، تدوین آزمون رشدی روا و معتبر برای گردآوری داده‌های هنجار از کودکان 3 -7 ساله سالم فارسی‌زبان ایرانی است. از این آزمون می‌توان برای شناسایی اختلال زبانی و سنجش شدت آن در کودکان فارسی‌زبان3 تا 7 ساله دارای اختلال‌های رشدی زبان در مقایسه با همتایان سنی آن‌ها نیز استفاده کرد.
روش بررسی پژوهش حاضر به منظور تدوین و هنجاریابی آزمون رشدی زبان فارسی به‌عنوان یک ابزار توصیفی روا و معتبر، در 3 مرحله انجام شد. ابتدا پیش‌نویس سازه نخست آزمون با درنظر گرفتن مختصات زبانی و فرهنگی زبان فارسی و مطالعات پیشین برای سطوح زبانی واج‌شناختی، تک‌واژشناختی، نحوی، معناشناختی وکاربردشناختی با 9 آزمایه، 180 گویه و دو داستان تصویری تدوین شد. نسخه نخست آزمون بر روی 200 کودک سالم 3 تا 8 سال فارسی‌زبان تهرانی برای سنجش حساسیت آزمایه‌ها برای گروه‌های مختلف سنی اجرا شد. نتایج این نسخه به‌وسیله 3 متخصص آسیب‌شناس گفتار و زبان خبره و 3 زبان‌شناس بالینی بررسی و نسبت روایی محتوایی آن به دست آمد. نتایج این مرحله در کارگاه بالینی برای 20 تن از متخصصان گزارش شد. در مرحله دوم باتوجه‌به نتایج و پیشنهادها اصلاحات لازم در سازه آزمون و گویه‌ها انجام شد. همچنین آزمایه «تک‌واژ جمع» که از حساسیت تشخیصی کافی برخوردار نبود، حذف و آزمایه «تعریف واژه» که در سایر آزمون‌های رشدی کاربرد داشت، به ساختار آزمون افزوده شد. نسخه نهایی آزمون با 9 آزمایه، 105 گویه و 2 داستان تصویری برای کودکان 3 تا 7 تدوین شد. نتایج نشان داد آزمون برای گروه سنی 8 سال از حساسیت تشخیصی هنجار برخوردار نیست. سپس نسخه پالایش‌شده به‌صورت پایلوت بر روی 200 کودک فارسی‌زبان در جامعه نمونه اجرا و روایی و اعتبار آن محاسبه شد. برای بررسی روایی صوری و محتوایی نسخه نهایی آزمون از نظرات 8 متخصص گفتاردرمانی و زبان‌شناسی و برای بررسی روایی سازه از ماتریس همبستگی و تحلیل عاملی تأییدی و برای تعیین اعتبار آن از آلفای کرونباخ استفاده شد. در مرحله سوم نسخه نهایی آزمون بـه روش نمونـه‌گیـری خوشـه‌ای چندمرحلـه‌ای تصـادفی در 5 استان منتخب تهران، مازندران، فارس، اصفهان و خراسان از 1200 کـودک 3 تا 7 ساله مهدکودک‌ها و مدارس در دسترس به‌وسیله آسیب‌شناسان گفتار و زبان آموزش‌دیده اجرا و داده‌های گویه‌ها و نمونه گفتارهای پیوسته ضبط‌شده به کمک نسخه 20 نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته‌ها روایی محتوایی 0/78 و اعتبار آزمون 0/76 به دست آمد. علاوه بر تأیید روایی سازه و روایی تشخیصی آزمون، همبستگی بین آزمایه‌ها و نمره کلی آزمون نیز در سطح 0/01 (با همبستگی 0/20 تا 0/83) معنادار بود. هنجار گروه‌های سنی در بازه سنی 6 ماهه و یکساله به‌صورت نمره استاندارد محاسبه و در جدول‌ها گزارش شد.
نتیجه‌گیری آزمون رشدی زبان فارسی می‌تواند ابزاری با روایی و اعتبار مناسب بــرای سنجش هنجار زبانی کودکـان گروه‌های سنی 3 تا 7 ساله باشد. هنجارهای سنی به‌دست‌آمده در این پژوهش، می‌تواند به‌عنوان معیاری برای تعیین فاصله سن تقویمی با سن زبانی کودکان 3 تا 7 سال و تعیین شدت آسیب باشد. از هنجارهای سنی آزمون نیز می‌توان برای ارزیابی و تعیین میزان پیشرفت کودکان پس از توانبخشی استفاده کرد.
روش بررسی پژوهش حاضر به منظور تدوین و هنجاریابی آزمون رشدی زبان فارسی به‌عنوان یک ابزار توصیفی روا و معتبر، در 3 مرحله انجام شد. ابتدا پیش‌نویس سازه نخست آزمون با درنظر گرفتن مختصات زبانی و فرهنگی زبان فارسی و مطالعات پیشین برای سطوح زبانی واج‌شناختی، تک‌واژشناختی، نحوی، معناشناختی وکاربردشناختی با 9 آزمایه، 180 گویه و دو داستان تصویری تدوین شد. نسخه نخست آزمون بر روی 200 کودک سالم 3 تا 8 سال فارسی‌زبان تهرانی برای سنجش حساسیت آزمایه‌ها برای گروه‌های مختلف سنی اجرا شد. نتایج این نسخه به‌وسیله 3 متخصص آسیب‌شناس گفتار و زبان خبره و 3 زبان‌شناس بالینی بررسی و نسبت روایی محتوایی آن به دست آمد. نتایج این مرحله در کارگاه بالینی برای 20 تن از متخصصان گزارش شد. در مرحله دوم باتوجه‌به نتایج و پیشنهادها اصلاحات لازم در سازه آزمون و گویه‌ها انجام شد. همچنین آزمایه «تک‌واژ جمع» که از حساسیت تشخیصی کافی برخوردار نبود، حذف و آزمایه «تعریف واژه» که در سایر آزمون‌های رشدی کاربرد داشت، به ساختار آزمون افزوده شد. نسخه نهایی آزمون با 9 آزمایه، 105 گویه و 2 داستان تصویری برای کودکان 3 تا 7 تدوین شد. نتایج نشان داد آزمون برای گروه سنی 8 سال از حساسیت تشخیصی هنجار برخوردار نیست. سپس نسخه پالایش‌شده به‌صورت پایلوت بر روی 200 کودک فارسی‌زبان در جامعه نمونه اجرا و روایی و اعتبار آن محاسبه شد. برای بررسی روایی صوری و محتوایی نسخه نهایی آزمون از نظرات 8 متخصص گفتاردرمانی و زبان‌شناسی و برای بررسی روایی سازه از ماتریس همبستگی و تحلیل عاملی تأییدی و برای تعیین اعتبار آن از آلفای کرونباخ استفاده شد. در مرحله سوم نسخه نهایی آزمون بـه روش نمونـه‌گیـری خوشـه‌ای چندمرحلـه‌ای تصـادفی در 5 استان منتخب تهران، مازندران، فارس، اصفهان و خراسان از 1200 کـودک 3 تا 7 ساله مهدکودک‌ها و مدارس در دسترس به‌وسیله آسیب‌شناسان گفتار و زبان آموزش‌دیده اجرا و داده‌های گویه‌ها و نمونه گفتارهای پیوسته ضبط‌شده به کمک نسخه 20 نرم‌افزار SPSS تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته‌ها روایی محتوایی 0/78 و اعتبار آزمون 0/76 به دست آمد. علاوه بر تأیید روایی سازه و روایی تشخیصی آزمون، همبستگی بین آزمایه‌ها و نمره کلی آزمون نیز در سطح 0/01 (با همبستگی 0/20 تا 0/83) معنادار بود. هنجار گروه‌های سنی در بازه سنی 6 ماهه و یکساله به‌صورت نمره استاندارد محاسبه و در جدول‌ها گزارش شد.
نتیجه‌گیری آزمون رشدی زبان فارسی می‌تواند ابزاری با روایی و اعتبار مناسب بــرای سنجش هنجار زبانی کودکـان گروه‌های سنی 3 تا 7 ساله باشد. هنجارهای سنی به‌دست‌آمده در این پژوهش، می‌تواند به‌عنوان معیاری برای تعیین فاصله سن تقویمی با سن زبانی کودکان 3 تا 7 سال و تعیین شدت آسیب باشد. از هنجارهای سنی آزمون نیز می‌توان برای ارزیابی و تعیین میزان پیشرفت کودکان پس از توانبخشی استفاده کرد.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
گفتاردرمانی
دریافت: 1400/10/7 | پذیرش: 1401/11/8 | انتشار: 1402/4/10
دریافت: 1400/10/7 | پذیرش: 1401/11/8 | انتشار: 1402/4/10
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
