1- گروه مدیریت توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه مدیریت توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ، k55abdi@yahoo.com
3- گروه مشاوره، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
چکیده: (3670 مشاهده)
هدف: یکی از ضروریترین نیازهای افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و خانوادههایشان، استفاده از خدمات توانبخشی جهت بهبود وضعیت عملکردشان در تعاملات اجتماعی و مهارتهای ارتباطی است. با این حال، دسترسی و استفاده از خدمات توانبخشی چالشهای زیادی را پیش روی افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم و ارائهدهندگان خدمات قرار میدهد. این مطالعه با هدف بررسی و مرور نظاممند چالشهای دسترسی و استفاده از خدمات توانبخشی برای افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم انجام شد.
روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع مطالعه مروری نظاممند بود. این مطالعه، مقالات چاپشده در بازه زمانی سالهای 1389 تا 1400 به زبان فارسی و انگلیسی را در زمینه چالشهای دسترسی و استفاده از خدمات توانبخشی، برای افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم مورد بررسی قرار داد. مقالات مرتبط با جستوجوی گسترده الکترونیکی در پایگاههای اطلاعاتی بینالمللی شامل گوگل اسکولار، پابمد، اسکوپوس، پروکوئست، ساینس دایرکت، سید و مگیران، با استفاده از کلیدواژههای چالش، استفاده، دسترسی، توانبخشی، مراقبت بهداشتی و (اختلال طیف) اوتیسم در عنوان انتخاب شدند.
یافتهها: در مرحله اول جستوجو 142 مقاله به دست آمد که پس از بررسی عناوین مقالات، 102 مقاله به علت غیرمرتبط و تکراری بودن کنار گذاشته شدند و 40 مقاله باقی ماند که درنهایت با بررسی چکیده مقالات و در نظر گرفتن ملاکهای ورود، 14 مطالعه برگزیده شد. بهطورکلی به علت ماهیت این اختلال، چالشهای زیادی، هم برای افراد و هم برای جامعه در استفاده از خدمات توانبخشی وجود داشت. مهمترین این چالشها عبارت بودند از: هزینههای بسیار بالای ارائه خدمات، پوشش ناکافی بیمه، عدم مشارکت والدین در خصوص مراقبتهای ارائهشده، در دسترس نبودن برخی از خدمات ضروری و مهم، عدم دسترسی به متخصصان اختلال طیف اوتیسم، نبود حمایت از سوی دولت، زمانهای انتظار طولانیمدت، فقدان حمل و نقل، کمبود اطلاعات والدین در خصوص چگونگی دسترسی به خدمات مورد نیاز، ناهمگونی خدمات ارائهشده در مراکز مختلف، ناکارایی در تشخیص و غربالگری افراد دچار ناتوانی، نقص در نظارت بر توانبخشی، عدم هماهنگی بین مراکز اوتیسم، ساختار و تولیت خدمات اوتیسم و نیروی انسانی ارائهدهنده خدمات.
نتیجهگیری: یافتهها نشان داد افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم با چالشهای متعددی در دسترسی و استفاده از خدمات توانبخشی روبهرو هستند. این مطالعه شواهدی را به منظور استفاده اثربخش از خدمات توانبخشی برای این افراد جهت بهبود خدمات توانبخشی، شرایط زندگی و درنهایت ارتقای کیفیت زندگی آنها ارائه نمود. شناخت این چالشها راهی روشن پیش روی سیاستگذاران، مدیران مداخلهکننده و برنامهریزان قرار خواهد داد تا با نگاهی دقیقتر به ظرفیتهای موجود، نسبت به ارائه خدمات به افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم گامهای مؤثرتری بردارند و برای رسیدن به وضعیت مطلوبتر، سازوکار لازم در زمینه سیاستگذاری و برنامهریزی را اتخاذ و اجرا نمایندو با رفع چالشهای شناساییشده جهت اصلاح ساختارهای اجرایی توانبخشی اوتیسم و کمک به دستیابی به خدمات توانبخشی به عنوان یک حق انسانی گامهایی بردارند.
نوع مطالعه:
مروری |
موضوع مقاله:
توانبخشی دریافت: 1399/12/3 | پذیرش: 1400/2/15 | انتشار: 1400/7/9