1- گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران. ، basharpoor_sajjad@yahoo.com
2- گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
چکیده: (4730 مشاهده)
اهداف: سرطان مشکلی جهانی و در ایران نیز سومین علت مرگومیر است. پیشرفتهای اخیر در درمان این بیماری باعث افزایش طول عمر این بیماران شده و اهمیت توجه به سازگاری روانشناختی با بیماری را افزایش داده است. از آنجا که این بیماری، تهدیدی برای زندگی فرد است، ابتلا به آن میتواند باعث ایجاد علائم پسآسیبی شود و واکنشپذیری روانشناختی فرد را تشدید کند. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی مواجههدرمانی روایتی بر کاهش علائم پسآسیبی و واکنشپذیری بینفردی در بیماران مبتلا به سرطان انجام گرفت.
روش بررسی: این مطالعه یک پژوهش آزمایشی با طرح پیشآزمونپسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری مطالعه حاضر را تمام بیماران زن سرطانی با اختلال استرس پس از سانحه، تشکیل دادند که در فاصله زمانی اول تیر تا اواسط شهریور سال ۱۳۹۵ در بخش خون و انکولوژی بیمارستان مطهری فولادشهر اصفهان بستری شده و درمانهای تکمیلی و نگهدارنده شیمیدرمانی و رادیولوژی را آغاز کرده بودند. برای انتخاب آزمودنیها، لیست تمامی بیماران با تشخیص سرطان در اختیار قرار گرفت و بعد از مراجعه به آنها در محل بخش و تبیین اهداف پژوهش، مقیاس اختلال استرس پس از سانحه میسیسیپی و واکنشپذیری بینفردی روی کل ۶۳ بیمار بستری در بخش اجرا و بعد از جمعآوری دادهها، ۳۰ نفر از بین این افراد که نمره برش بیشتر از ۶۵ در مقیاس اختلال استرس پس از سانحه میسیسیپی دریافت کرده بودند و تشخیص بدخیم داشتند، انتخاب شدند. در مرحله بعد مصاحبه بالینی ساختاریافته برای تشخیص علائم اختلال استرس پس از سانحه بر اساس معیارهای DSM-۵ روی آنها اجرا شد و بعد از تأیید تشخیص، اعضای نمونه به دو گروه آزمایش و کنترل (هرکدام ۱۵ نفر) تقسیم شدند. سپس، مواجهه درمانی روایتی به مدت شش جلسه ۹۰دقیقهای به صورت هفتهای یکبار در طول ۲ ماه روی گروه آزمایش اجرا شد، ولی گروه کنترل هیچ مداخلهای دریافت نکردند. دادههای جمعآوریشده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) و با نسخه ۱۸ نرمافزار SPSS تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: نتایج نشان داد بعد از کنترل اثرات پیشآزمون، تفاوت معناداری بین میانگین نمرات پسآزمون دو گروه در نمره کلی مقیاس اختلال استرس پس از سانحه و مؤلفههای خاطرات رخنهکننده، ارتباط بینفردی، ناتوانی در کنترل عاطفه و فقدان و افسردگی و دو مؤلفه واکنشپذیری بینفردی یعنی همدلی و آشفتگی شخصی وجود دارد (۰/۰۵>P) که نشان میدهد مواجهه درمانی روایتی بر کاهش علائم اختلال استرس پس از سانحه و بهبود همدلی و آشفتگی شخصی بیماران سرطانی تأثیر داشته است. اما طبق نتایج بهدستآمده در خردهمقیاسهای خیالپردازی، داشتن دید وسیع و نمره کلی واکنشپذیری به استرس، تفاوت معنیداری بین دو گروه یافت نشد.
نتیجهگیری: نتایج این مطالعه نشان میدهد مواجهه درمانی روایتی از آنجا که مداخله مبتنی بر بیان و بازگویی جزئیات رویداد آسیبزا در محیط امن درمانی است، میتواند برنامه درمانی مناسبی برای کاهش علائم پسآسیبی در بیماران مبتلا به سرطان باشد. اما این روش درمان تأثیر اندکی بر واکنشپذیری بینفردی دارد. بر اساس این نتایج میتوان استفاده از این روش را به عنوان یک روش مؤثر در بهبود علائم روانشناختی مرتبط با بیماری سرطان در کنار درمانهای پزشکی پیشنهاد داد.
نوع مطالعه:
پژوهشی |
موضوع مقاله:
روانشناسی بالینی دریافت: 1397/8/14 | پذیرش: 1398/1/19 | انتشار: 1398/6/30
* نشانی نویسنده مسئول: اردبیل، انتهای خیابان دانشگاه |