URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2004-fa.html
هدف یکی از پدیدههای مشاهدهشده در نجاتیافتگان از سرطانهای دوران کودکی همچون سرطان خون، وجود عوارض جانبی و دیررس ناشی از شیمیدرمانی بر کارکردهای اجرایی شناختی است. این مشکلات موجب شکایتهای متعددی از قبیل کندی انجام فعالیتها، نقص در انجام همزمان تکالیف و بیبرنامهبودن افراد نجاتیافته از سرطان خون شده است و مزیت افزایش بقا را به خطر میاندازد. لذا این کارآزمایی بالینی با هدف بررسی تأثیر استفاده از سلسله تمرینات توانبخشی شناختی کارکردهای اجرایی بر میزان امیدواری نوجوانان نجاتیافته از سرطان خون انجام گرفت.
روش بررسی پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبهآزمایشی با پیشآزمون و پسآزمون و پیگیری بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ ساله نجاتیافته از سرطان خون شهر تهران بود. روش نمونهگیری از نوع نمونهگیری مبتنی بر هدف بود که براساس پرونده پزشکی و پس از لحاظکردن معیارهای ورود و خروج ۳۰ نفر از مراجعهکنندگان به بخش بیماریهای خونی مرکز فوق تخصصی کودکان مفید در سال ۱۳۹۴ انتخاب شدند و بهطور تصادفی در دو گروه مداخله (۱۵نفر) و لیست انتظار (۱۵ نفر) قرار گرفتند. آزمودنیهای گروه مداخله با برنامه توانبخشی شناختی حافظه و توجه (آرام) در دوازده جلسه ۴۵ دقیقهای تحت توانبخشی شناختی کارکردهای اجرایی قرار گرفتند. دادههای پژوهش با آزمون هوش وکسلر، مقیاس سنجش رفتار اخنباخ و آزمون امید به زندگی میلر در سه مقطع پیشآزمون و پسآزمون و پیگیری گردآوری شد و با استفاده از روشهای آماری توصیفی (میانگین و انحرافمعیار) و استنباطی (تحلیل کواریانس چندمتغیره) تحلیل شد.
یافتهها میانگین طول دوره درمان در گروه مداخله ۲۳/۲۷ و در گروه لیست انتظار ۲۷/۰۰ و میانگین زمان اتمام دوره درمان در گروه مداخله ۲۵/۶۰ و در گروه لیست انتظار ۳۰/۶۷ به دست آمد. به منظور مقایسه میانگین متغیرهای هوش و سن در دو گروه مداخله و لیست انتظار از آزمون تی مستقل استفاده شد. مقدار احتمال در هر دو متغیر سن و هوش بیشتر از ۰/۰۵ به دست آمد، پس اختلاف نمرههای امید به زندگی آزمودنیها از اختلاف سن و هوش ناشی نمیشود. در نتایج حاصل از پرسشنامه امیدواری میلر یافتهها نشان داد توانبخشی شناختی کارکردهای اجرایی بر میزان امیدواری نوجوانان نجاتیافته از سرطان خون اثر مثبت معناداری داشته (۰/۰۵>P) و در پیگیری یکماهه پس از مداخله نیز پایدار مانده است (۰/۰۵>P).
نتیجهگیری نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد توانبخشی شناختی کارکردهای اجرایی در ارتقای امید به زندگی نوجوانان نجاتیافته از سرطان خون با سابقه شیمیدرمانی تأثیر قابل توجهی دارد و ارتقای سطح امیدواری افراد گروه مداخله نسبت به گروه لیست انتظار را نشان میدهد. امروزه یکی از اهداف اصلی درمان بیماریهای مزمنی چون سرطان، افزایش کیفیت و سلامت روان افراد نجاتیافته است، لذا استفاده از برنامههای ارزان و در دسترسی همچون توانبخشی شناختی به عنوان یکی از مداخلات امیدبخش بسیار مفید خواهد بود. به همین منظور متخصصان حوزه بهداشت و سلامت میتوانند با الهام از یافتههای این پژوهش برای کاستن عوارض جانبی ناشی از شیمیدرمانی و پرتودرمانی اقدام کنند و علاوه بر بهبود مشکلات شناختی افراد مبتلا، به ارتقای امیدواری این گروه از بیماران نیز کمک کنند. پیشنهاد میشود پژوهشهای آتی با درنظرگرفتن نتایج حاصل از این پژوهش و استفاده از مداخلات توانبخشی شناختی به منظور اثرگذاری بر راهبردهای مقابلهای، برای افزایش کیفیت زندگی و سلامت روان بیماران مبتلا و درمانیافته از سرطان اقدامات لازم را انجام دهند، همچنین ارائه خدمات توانبخشی شناختی به عنوان یکی از طرحهای خدماتی پیگیری پس از درمان به منظور کاهش عوارض ناشی از درمان برای بیماران مبتلا و درمانیافته از سرطان با سابقه شیمیدرمانی در روند درمانی این گروه قرار گیرد.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |