هدف: علائم منفی در اسکیزوفرنیا یکی از عوامل مهم بازدارنده در فرایندهای مرتبط با توان‌بخشی این دسته از بیماران محسوب می‌گردد. داروهای کمکی و آموزش مهارت‌های اجتماعی می‌توانند جهت تقلیل شدت این دسته از علائم به‌کار روند. در این پژوهش نقش بروموکریپتین، فلاکستین و نورتریپتیلین را در کاهش علائم منفی مورد بررسی قرار می‌دهیم. در این بین نقش نورتریپتیلین برای اولین بار است که مورد مطالعه اینچنینی قرار می‌گیرد.

روش بررسی: یک‌صد بیمار اسکیزوفرنیک بستری در مرکز روان‌پزشکی رازی به‌طور تصادفی انتخاب شدند و پس از تقسیم به چهار گروه مساوی، در یک آزمون دوسوکور و کنترل‌شده به‌ترتیب با بروموکریپتین 5/2 میلی‌گرم، فلاکستین 20 میلی‌گرم، نورتریپتیلین 25 میلی‌گرم و بالاخره پلاسبو، به‌اضافه رژیم درمانی جاری‌شان (شامل آنتی‌سایکوتیک‌های تیپیکال) تحت درمان قرار گرفتند. پس از سه هفته دوز داروها به دو برابر افزایش یافت و این روند به‌مدت سه هفته دیگر ادامه یافت و سپس داروها قطع گردید. وجود و شدت علائم منفی در ابتدا و قبل از آغاز درمان و سپس در انتهای هفته سوم و بالاخره در انتهای هفته ششم با استفاده از مقیاس SANS کنترل و ثبت گردید. در طی این مدت (6 هفته) یک بیمار از گروه فلاکستین به‌دلیل عدم تمایل و بیمار دیگری از گروه پلاسبو به‌دلیل فوت در اثر بیماری جسمانی از مطالعه حذف شدند. صرف‌نظر از این دو مورد، هیچ‌گونه عارضه جانبی خاصی که موجب ناراحتی بیماران با قطع دارو گردد، مشاهده نشد. پس از استخراج اطلاعات به‌دست‌آمده و با استفاده از روش محاسبات آماری Z و chi-square و X2-test ارتباط بین متغیرها سنجیده گردید.

یافته‌ها: علائم منفی در چهار گروه مذکور تحت تأثیر پلاسبو، بروموکریپتین، فلاکستین، و نوروتریپتیلین به‌ترتیب در %37/5، %44، %62/5 و %80 از بیماران دچار تقلیل گردید. این کاهش در اکثریت قریب به‌اتفاق موارد محدود به %20 از سطح پایه باقی ماند. فقط نورتریپتیلین در سه مورد و بروموکریپتین در یک مورد به میزان %40 علائم منفی را کاهش دادند. از حیث شدت علائم پاسخ‌دهنده به درمان، تفاوتی میان انواع شدید و غیرشدید مشاهده نگردید. همچنین تقلیل مورد بحث علائم منفی به‌طور غیروابسته به یکدیگر و به‌صورت متفرق صورت گرفته بود.

نتیجه‌گیری: هر سه داروی بروموکریپتین، فلاکستین و نورتریپتیلین موجب تقلیل علائم منفی بیماران اسکیزوفرنیک گردیدند. از این بین در مقایسه با پلاسبو، نورتریپتیلین مؤثرترین (P<0/005) و بروموکریپتین ضعیف‌ترین (P<0/75) بودند و فلاکستین نیز در حد واسط بین این دو قرارداشت (P<0/1). اگرچه بین نورتریپتیلین و فلاکستین تفاوت معنی‌داری ملاحظه نشد (P<0/25)، اما نورتریپتیلین به‌طور مشخص مؤثرتر از بروموکریپتین (P<0/01) بود. این امر در مورد مقایسه فلاکستین با بروموکریپتین صادق نبود (P<0/25).