---

 هدف: یک از رایج ترین و کامل ترین شیوه های برقراری ارتباط در انسان ها از طریق گفتار شکل می گیرد. گفتار هم در مراحل یادگیری و هم در مراحل اجرا داری پیچیدگی های فراوانی است و به همین دلیل در معرض اختلالات بسیاری قرار دارد. یکی از این اختلالات، لکنت است. لکنت نشانگانی است که فرد مبتلا، به دلیل از هم گسیختگی های غیر ارادی در جریان گفتار که غالبا توسط گیر، قفل، تکرار، کشیدگی بیش ازحد، مکث و ... نمایان می گردد، قادر نیست به طور طبیعی صحبت کند. عوامل متعددی در شکل گیری و تشدید لکنت موثرند. یکی از این عوامل که در منابع متعددی به آن اشاره شده، آلرژی ها هستند. حدود %۱۵ از مردم جهان به نوعی از آلرژی مبتلا می باشند و از آن رنج می برند. در این پژوهش هدف، بررسی ارتباط میان لکنت و انواعی از آلرژی ها شامل آسم آلرژیک، رینیت و درماتیت می باشد.

روش بررسی: در این پژوهش ۳۳ بیمار لکنتی مراجعه کننده به کلینیک های گفتار درمانی به عنوان گروه مورد و ۵۷ نفر از افراد غیر لکنتی همسان شده به عنوان گروه شاهد در نظر گرفته شدند. پرسش نامه ی مورد نظر برای بررسی آلرژی توسط تمام نمونه ها تکمیل و مورد بررسی قرار گرفت.

یافته ها: در گروه مورد، از بین ۳۳نفر لکنتی، ۹نفر (%۲۷/۳) مبتلا به آسم آلرژیک و در گروه شاهد، از بین ۵۷ نفر غیر لکنتی، ۶ نفر (%۱۰/۵) مبتلا به آسم بوده اند. در مورد رینیت، در گروه مورد، از ۳۳نفر لکنتی ۶ نفر (%۱۸/۲) علائم رینیت را نشان داده و در گروه شاهد، ۶نفر (%۱۰/۵) مبتلا به رینیت بوده اند. و در بین لکنتی های مزبور، ۱نفر (%۳) دارای درماتیت و ازغیر لکنتی ها نیز ۴ نفر (%۷) درماتیت داشته اند.

 نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این پژوهش بین لکنت و آسم آلرژیک بیماران لکنتی رابطه معنی دار به دست آمد ولی هیچ رابطه ی معنی داری میان دو نوع دیگر آلرژی مورد بررسی یعنی رینیت و درماتیت و لکنت حاصل نشد.

---

هدف: مطالعه حاضر به مقایسه تاثیر روشهای رایج گفتاردرمانی و پکس بر رشد مهارتهای ارتباطی کودکان درخودمانده بی کلام ۸-۴ ساله پرداخت.

روش بررسی: در این مطالعه تجربی- مقایسه ای، ۱۰ کودک درخودمانده بی کلام با نمونه گیری آسان و طبق معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه شدند. آزمودنی ها بر اساس سن و شاخصه های رشدی نیوشا با یکدیگر همتا و با انتخاب خانواده ها وارد گروههای ۵ نفره پکس و گفتاردرمانی شدند. متغیرهای گوش کردن، زبان دریافتی و بیانی، شناخت ، گفتار و ارتباط اجتماعی قبل و بعد از مداخله بوسیله شاخص رشدی نیوشا بررسی شدند. مداخله در هر دو گروه به مدت ۳ ماه شامل ۳ جلسه ۴۰ دقیقه ای در هفته انجام شد .داده های مطالعه با کمک آزمون مجموع رتبه ها و آزمون رتبه ای- نشانه دار ویلکاکسون مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: هر دو گروه در شاخصه های رشدی پیشرفت داشتند . رشد گروه پکس در گوش کردن،زبان دریافتی، شناخت و ارتباط اجتماعی بیشتر از گروه گفتاردرمانی بود. اما آزمونهای آماری تفاوت معناداری بین دو گروه نشان ندادند و مجموع رتبه ها (T) در حد فاصل ارزشهای بحرانی T۱ وT۲ قرار داشت .

نتیجه‌گیری: پکس برای آموزش ارتباط به کودکان درخودمانده بدون کلام روش موثری است و می تواند در کنار روشهای رایج گفتاردرمانی بعنوان روش آموزشی مکمل مورد استفاده قرار گیرد و بعنوان تسهیل کننده ارتباط قبل از دریافت مداخلات گفتاردرمانی و یا همزمان با آن بکار رود.

---

هدف: بخش اعظمی از زندگی ما صرف تعامل گفتاری با دیگران می‌شود. بنابراین شکست و موفقیت در این روابط عمیقاً بر پیشرفت و تعالی ما به عنوان یک موجود اجتماعی تأثیر گذار است. از آن جا که پدیده‌ی ارتباط انسانی بسیار پیچیده و چند بعدی است، مطالعه‌ی آن در محیطی تجربی بسیار دشوار است. هدف از این مطالعه نشان دادن نقش حضور دیگران از دیدگاه افراد مبتلا به لکنت می‌باشد.

روش بررسی: این پژوهش به شیوه‌ی کیفی و با رویکرد پدیدار شناسی انجام شد.۲۱ فرد بزرگسال مبتلا به لکنت گفتار به صورت هدفمند انتخاب شدند و به روش بحث گروهی متمرکز مورد مصاحبه قرار گرفتند. گفته های مصاحبه شوندگان در طول تمام جلسات ضبط شد و توصیف کلامی شرکت کنندگان به طور کامل نوشته شد. مضمون‌های حاصل از تجربه‌ی افراد دارای لکنت نسبت به زندگی توام با لکنت بدست آمد. در آخرین مرحله با استفاده از روش ون مانن، اطلاعات بدست آمده طبقه بندی گردید و مورد بررسی و تجزیه و تحلیل کیفی قرار گرفت.

یافته‌ها: در بررسی حاضر، نقش دیگران در تجربه‌ی افراد مبتلا به لکنت در مضمونی به نام "حضور دیگران" قرار گرفت. از گفته های مشارکت کنندگان ۹ زیر مضمون پدیدار گشت که عبارتند از: ۱- احساس تحقیر شدن توسط دیگران، ۲-تلاش برای جلب رضایت دیگران در گفتگو، ۳-میزان شناخت دیگران از لکنت، ۴- جنسیت دیگران، ۵-مورد تمسخر قرار گرفتن توسط دیگران، ۶- ترحم دیگران، ۷- تکمیل صحبت توسط دیگران، ۸- کم تحملی و کم توجهی دیگران، ۹- موقعیت و مقام دیگران .

نتیجه‌گیری: لکنت همراه با آشفتگی‌های گفتاری، مکث‌های هنگام برقراری ارتباط و رفتارهای تقلا گونه است که در افراد دارای لکنت تحت تأثیر طرف مقابل یا شرکای ارتباطی تشدید می شود. نحوه‌ی برخورد دیگران با فرد دارای لکنت بسیار مهم است. حضور دیگران در نگرش فرد مبتلا، به لکنت خود تأثیر به سزایی دارد که، در این میان آموزگاران، همشاگردی‌ها و اعضای خانواده بیشترین نقش را برخوردار می‌باشند.

---

اهداف برنامه درمانی لیدکامب یکی از درمان‌های لکنت در کودکان پیش‌دبستانی است که اثر‌بخشی آن بر روی بهبود لکنت مورد تأیید قرار گرفته ‌است. برخی از خانواده‌ها به دلایل مختلف امکان دسترسی به مراکز درمانی را ندارند و به همین دلیل از دریافت درمان محروم می‌شوند. درمان از راه دور شیوه مناسبی برای رفع این مشکل است که با استفاده از آن، همه افراد بدون توجه به محدوده جغرافیایی می‌توانند درمان‌های مورد‌نیاز خود را دریافت کنند. با توجه به اینکه پژوهش‌هایی در زمینه درمان اختلالات گفتار و زبان از راه دور به شیوه‌های متفاوت در کشور‌های مختلف صورت گرفته است و نیز به‌دلیل اینکه تفاوت‌های فرهنگی بر‌ روی مدت‌زمان برنامه لیدکامب و همچنین اجرای آن از راه دور تأثیرگذار ‌است، قصد ما از انجام این پژوهش بررسی میزان اثربخشی برنامه درمانی لکنت از راه دور بر روی کودکان پیش‌دبستانی در ایران بوده ‌است.
روش بررسی در این مطالعه تک‌موردی، برنامه درمانی لیدکامب ازطریق ارتباط زنده تصویری بین درمانگر در کلینیک و آزمودنی‌ها در منزل، در ۱۵ جلسه هفتگی بر روی ۵ کودک ۴ تا ۶ سال که شامل ۳ پسر و ۲ دختر بودند، اجرا شد. برای بررسی تأثیر درمان از درصد هجاهای لکنت‌شده که درمانگر ثبت می‌کرد و مقیاس ۹ نمره‌ای شدت لکنت که والدین در منزل ثبت می‌کردند (۱)، استفاده ‌شد که در طی خط پایه اول که به مدت ۳ هفته در نظر گرفته‌ شده‌ بود، ۲۱ مرتبه نمره شدت و ۳ مرتبه درصد هجاهای لکنت‌شده ثبت شد. در فاز مداخله که در ۱۵ جلسه هفتگی برگزار‌شد‌، ۱۰۵ مرتبه نمره شدت و ۱۵ مرتبه درصد هجاهای لکنت‌شده ثبت ‌شد و در خط پایه دوم که به مدت ۳ هفته پس از فاز مداخله در نظر گرفته ‌شده ‌بود ۲۱ مرتبه نمره شدت و ۳ مرتبه درصد هجاهای لکنت‌شده ثبت‌ شد.
یافته‌ها برای تحلیل داده‌های این مطالعه از شاخص Z و رسم نمودار استفاده ‌شد. بررسی نمرات شدت لکنت و درصد هجاهای لکنت‌شده در پیش از مداخله و پس از آن، نشان‌دهنده کاهش شدت و درصد هجاهای لکنت‌شده در کودکان است. ۲ نفر از آزمودنی‌ها پس از ۱۵ جلسه به معیار‌های پایانی فاز اول برنامه لیدکامب نزدیک ‌شدند (نمرات شدت ۱ و ۲)، اما به معیار‌ها دست ‌نیافتند. سایر آزمودنی‌ها نیز علی‌رغم کاهش شدت و درصد لکنت، به معیار‌های پایانی فاز اول دست ‌نیافتند.
نتیجه‌گیری نتایج حاصل از این پژوهش نشان‌دهنده تأثیر مثبت برنامه درمانی لیدکامب از راه دور بر کاهش لکنت آزمودنی‌ها بود. اما با این وجود آزمودنی‌ها پس از ۱۵ جلسه مداخله نتوانستند به معیار‌های پایانی فاز اول این برنامه دست‌پیدا‌ کنند. با توجه به این نتایج می‌توان نتیجه‌گرفت ارائه برنامه لیدکامب از راه دور می‌تواند بر کاهش لکنت مؤثر ‌باشد. اما ممکن است در این نوع ارائه درمان، به تعداد جلسات بیشتری نسبت به درمان حضوری نیاز باشد‎‌.

 

---

---

هدف با شروع همه‌گیری کووید-۱۹ در سراسر جهان ازجمله ایران، مداخلات و پروتکل‌های مرتبط با پیشگیری و کنترل آن به محدودیت‌‌هایی در دسترسی به خدمات توانبخشی ازجمله گفتاردرمانی منجر شد. کودکان یکی از مهم‌ترین گروه‌های آسیب‌پذیر نسبت به پیامدهای همه‌‌گیری بودند که هرگونه اختلال در دریافت به‌موقع خدمات گفتاردرمانی برای کودکان نیازمند به این خدمات، به چالش‌های جدی در ابعاد مختلف سلامت آنان منجر شد. بنابراین هدف از این مطالعه، بررسی وضعیت دسترسی کودکان شهر تهران به خدمات گفتاردرمانی در دوران همه‌گیری با رویکرد کیفی باتوجه‌به دیدگاه و تجربه گفتاردرمانگران و مراقبان کودکان بود.
روش بررسی این مطالعه با روش تحلیل محتوای کیفی قراردادی، طی مصاحبه‌های عمیق نیمه‌ساختاریافته با گفتاردرمانگران و مراقبان اصلی کودکان، تجربه آنان از دسترسی به خدمات از زمان وقوع همه‌گیری و عوامل مرتبط با آن در شهر تهران را بررسی کرده است. درنهایت تا زمان اشباع داده‌ها، در شهر تهران با ۹ گفتاردرمانگر و ۱۰ مادر به‌عنوان مراقب اصلی کودک مصاحبه شد و داده‌ها با کمک نرم‌افزار Maxqda نسخه ۲۰۲۰ تحلیل شدند. 
یافته‌ها یافته‌های این مطالعه وضعیت دسترسی کودکان به خدمات گفتاردرمانی را در چهار طبقه اصلی: ۱. کاهش دسترسی (تأخیر در تشخیص تخصصی اولیه،‌ تغییر در زمان‌بندی برنامه درمانی،‌ تغییر در نوع برنامه درمانی)،‌ ۲. عوامل تشدید‌کننده (عوامل اساسی مرتبط با خدمات حضوری و مرتبط با خدمات ازراه‌دور) ،‌ ۳. عوامل تعدیل‌کننده (مرتبط با نظام کلان سلامت، مرتبط با مراکز ارائه خدمات، مرتبط با خدمات ازراه‌دور، مرتبط با خانواده، مرتبط با کودک) و ۴. پیامدها (برای کودک و برای خانواده) طبقه‌بندی کرده است. 
نتیجه‌گیری یافته‌های این مطالعه نشان‌دهنده تجربه غالب کاهش دسترسی کودکان به خدمات گفتاردرمانی در شهر تهران به‌ویژه در سال اول بود. البته تجربه محدود شدن دسترسی، به‌صورت پویایی تحت تأثیر عوامل مختلف تشدید‌کننده و تعدیل‌کننده قرار داشت. در‌واقع با گذشت زمان، عوامل تعدیل‌کننده تأثیر بیشتری گذاشته و از قدرت عوامل تشدید‌کننده کاسته شده است. درنتیجه، تقویت عوامل تعدیل‌کننده دسترسی و رسیدگی به عوامل تشدیدکننده کاهش آن باید موردتوجه درمانگران و سیاست‌گذاران حوزه سلامت، هم در شرایط عادی و هم جهت آمادگی برای وقایع مشابه همه‌گیری کووید-۱۹ قرار گیرد.

---