مصطفی مردانی، دکتر فردین علی پور، دکتر حسن رفیعی، دکتر مسعود فلاحی خوشکناب، دکتر ملیحه عرشی،
دوره ۲۵، شماره ۱ - ( ۲-۱۴۰۳ )
چکیده
هدف چالش‌های فزاینده سوءمصرف مواد مخدر و الکل، ضرورت توجه به اعضای خانواده‌های متأثر از اعتیاد را که با پیامدهای آسیب‌زا و چالش‌های پیچیده ناشی از اعتیاد یکی از اعضای خود روبه‌رو هستند، نمایان کرده است. این مطالعه بر مادران متأثر از اعتیاد و استراتژی‌های مقابله‌ای آن‌ها در طول مدت مصرف مواد مخدر فرزندشان تمرکز دارد و هدف آن بررسی تجربیات آنان در دوره‌های اعتیاد و بهبود است.
روش بررسی در مطالعه حاضر با استفاده از تحلیل پدیدارشناختی تفسیری، ۹ مادر متأثر از اعتیاد که فرزندانشان بهبودی را تجربه کرده‌اند، در مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند شرکت کردند. نمونه‌گیری هدفمند اطمینان از دست‌یابی به بینش عمیق اولیه را فراهم کرد و تحلیل داده‌ها مبتنی بر اصول تحلیل پدیدارشناختی تفسیری شامل کدگذاری، طبقه‌بندی و تفسیر بود. اعتبار داده‌ها از طریق بررسی اعضای تحقیق، همکاران و رعایت ملاحظات اخلاقی، حفظ شد.
یافته‌ها تحلیل داده‌ها و کدهای استخراج‌شده از مصاحبه‌ها، ۴ مضمون اصلی و ۱۴ زیرمضمون را نشان داد. چهار مضمون اصلی شامل ۱)انفصال اجتماعی، ۲) مسیرهای باتلاقی، ۳) تسلسل آسیب‌ها و ۴) تلاش برای رهایی و بهبودی بود. سه مضمون اول شامل ۱۱ زیرمضمون بود که آن بخش از تجربیات مادران را نشان می‌داد که ناشی از اعتیاد فرزندشان است و مضمون چهارم که شامل ۳ زیرمضمون بود، راهکارها و مکانیزم‌های مؤثر برای مقابله با مشکلات ناشی از اعتیاد در مسیر بهبودی و توانبخشی بود.
نتیجه‌گیری مطالعه حاضر، با ارائه منبعی از اطلاعات مبتنی بر شواهد، امکان ارائه خدمات و سیاست‌های مؤثر در خصوص مادران متأثر از اعتیاد را فراهم می‌کند. مداخلات تخصصی در راستای پاسخ به نیاز آن‌ها و خانواده‌هایشان ضروری است تا تأثیرات مستقیم و غیرمستقیم اعتیاد کاهش یابد. تشویق مادران برای مشارکت آن‌ها در جلسات آموزشی و پشتیبانی بسیار حائز اهمیت بوده و استفاده از منابع و راهکارهای مؤثر می‌تواند به «بهبودی» بلندمدت، هم برای فرد درگیر سوءمصرف مواد و هم اعضای خانواده کمک کند و به درک عمیقی از پویایی‌های خانوادگی منجر شود.
