هدف: شیرخواران در معرض خطر ایجاد تأخیر تکامل، شیرخواران پرخطر نامیده می‌شوند که دارای سابقه وجود یک یا چند عامل خطرساز در دوران قبل یا پس از تولد هستند. میزان شیوع تأخیر تکامل در این شیرخواران بالاتر از جمعیت عادی است. این مطالعه با هدف تعیین شیوع تأخیر تکامل حرکتی و عوامل خطرساز مؤثر در ایجاد آن در شیرخواران پرخطر مراجعه‌کننده به مرکز اختلالات تکاملی صبا انجام شده است.

روش بررسی: مطالعه به‌صورت توصیفی (تعیین شیوع) و تحلیلی از نوع مورد شاهدی (تعیین عوامل خطرساز مؤثر) انجام شده است. جامعه تحقیق شامل ۴۰۳ شیرخوارار ارجاع‌شده از مراکز بهداشت و درمانگاه‌های تخصصی اطفال تهران است که دارای سابقه یک یا بیشتر عوامل خطرساز برای ایجاد تأخیر تکامل بوده‌اند. موارد دچار تأخیر تکامل به‌عنوان مورد و شیرخواران مراجعه‌کننده به مرکز به‌علل دیگر، به‌عنوان شاهد تلقی گردیدند.

یافته‌ها: براساس این مطالعه مشخص گردید شیوع تأخیر تکامل حرکتی در شیرخواران پرخطر %۳۰ و به‌طور قابل توجهی بالاتر از جمعیت عادی است. همچنین مؤثرترین عوامل خطرساز به‌ترتیب نارس‌بودن هنگام تولد (%۶/۲۵) وزن کم حین تولد (%۱۹) تشنج‌های نوزادی (%۴/۷) بیماری غشاء هیالن (%۶/۶) عفونت‌های سیستمیک مادر در دوران بارداری (%۷/۵) و زردی شدید نوزادی (%۹/۴) هستند.

نتیجه‌گیری: با توجه به مؤثربودن عوامل فوق در ایجاد شیوع بالاتری از تأخیر تکامل حرکتی در شیرخواران پرخطر، در جهت پیشگیری از این عوامل و در نتیجه، کاهش شیوع تأخیر تکامل بایستی اقدام نمود. همچنین باید در جهت شناسایی هرچه سریع‌تر شیرخواران مبتلا به تأخیر تکامل به‌منظور انجام مداخلات درمانی و توان‌بخشی به‌موقع اقدام نماییم تا بدین‌ترتیب به نتایج درمانی بهتری در آنان دست خواهیم یافت.

هدف: با توجه به اهمیت بالینی اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه به‌عنوان یکی از شایع‌ترین اختلالات رفتاری در کودکان و تأثیر آن در سیستم خانواده در پژوهش حاضر به بررسی عوامل خطرساز در ابتلا به این اختلال پرداخته می‌شود.

روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی مقایسه‌ای بوده و آزمودنی‌های پژوهش حاضر را ۱۹۲ کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس در یک دوره زمانی دو ساله(ابتدای سال ۸۲ تا انتهای سال ۸۳) به مرکز روانپزشکی اطفال ارجاع شده بودند و تشخیص اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه بر اساس معیارهای DSM-IV توسط دو روانپزشک کودک در آنها مسجل شده بود (گروه آزمایش) و ۲۱۰ کودک جامعه عادی که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی از مدارس و مهدهای کودک شهر تهران انتخاب شده و از لحاظ متغیرهای پژوهش با گروه آزمایش همتاسازی شده بودند (گروه کنترل)، تشکیل می‌دادند. داده‌های پژوهش با کمک روش‌های توصیفی مانند فراوانی و درصد و نیز استفاده از روش‌های آمار استنباطی نظیر خی‌دو مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته ها: یافته‌ها نشان داد جنسیت فرزندان یک عامل مهم در بروز این اختلال می باشد و میزان بروز این اختلال در پسران از دختران بیشتر است (P=۰/۰۰۰۱ و X^۲=۳۳/۸). خویشاوندی والدین یک عامل خطرساز در بروز این اختلال می باشد و میزان بروز ADHD در فرزندان والدین دارای نسبت خویشاوندی از فرزندانی که والدین غیرخویشاوند دارند بیشتر است (P=۰/۰۳ و X^۲=۴/۹۵). میزان بروز اختلال ADHD در کودکانی که سابقه ابتلا به اختلال بیش فعالی در والدین و بستگان آنها وجود دارد بیشتر از کودکانی است که سابقه ابتلا به اختلال بیش فعالی در والدین و بستگان آنها وجود ندارد (P=۰/۰۰۰۱ و X^۲=۲۶/۸۸). دارا بودن سابقه بیماری‌های روانی در والدین نیز یک عامل خطرساز در بروز این اختلال می باشد و میزان بروز اختلال ADHD در کودکان والدینی که دارای سابقه بیماری های روانی می باشند بسیار بیشتر از کودکان والدینی است که سابقه بیماری های روانی ندارند (P=۰/۰۰۰۱ و X^۲=۹/۸۳). در نهایت میزان بروز اختلال ADHD در فرزندان اول و دوم بسیار بیشتر از فرزندان سوم و بالاتر است (P=۰/۰۰۰۱ و X^۲=۲۳/۴۱).

نتیجه‌گیری: پسر بودن، ازدواج خویشاوندی، سابقه ابتلا به اختلال بیش فعالی در والدین و بستگان، سابقه بیماری های روانی در والدین و فرزند اول و دوم بودن از عوامل خطرساز مهم در بروز ADHD می باشد.