هدف بعد از جراحات منجر به قطع عضو، دیابت شایع‌ترین عامل قطع عضو اندام تحتانی است. قطع عضو پارشیال پا باعث به‌هم‌خوردن توزیع متوازن فشار و همچنین ایجاد اختلاف چشمگیر با توزیع عادی فشار کف‌پا می‌شود. پروتز ایدئال در این بیماران باید فشار را بر کل سطح پا پراکنده و از ایجاد فشار موضعی جلوگیری کند. هدف مطالعه حاضر طراحی و ساخت پروتز سیلیکونی جدید و بررسی تأثیر آن بر کاهش فشار کف‌پایی و متغیرهای فضایی‌مکانی راه‌رفتن در بیماران دیابتی با قطع عضو ترانس‌متاتارس است.
روش بررسی این پژوهش شبه‌تجربی روی پنج بیمار دیابتی (سه زن و دو مرد) با قطع عضو ترنس متاتارسال (با میانگین سنی ۴/۱۸±۵۹ سال) در سال ۱۳۹۶ انجام گرفت. نمونه‌گیری به صورت غیراحتمالی ساده بود و شرکت‌کنندگان در آزمایشگاه گروه ارتز و پروتز دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی ارزیابی شدند. این مطالعه در سه مرحله انجام شد. در فاز اول با استفاده از سنسور سنجش فشار مقاومتی از نوع FSR-۴۰۲، نقاط پرفشار کف پایی در حین راه‌رفتن با پروتز سیلیکونی مرسوم، شناسایی شدند. فشار کف پایی بیش از ۲۰۰ کیلوپاسکال، به عنوان حد آستانه در نظر گرفته شد. در فاز دوم مطالعه پروتز سیلیکونی جدید برای هر شرکت‌کننده با روش قالب‌گیری، جداگانه طراحی و ساخته شد. تزریق سیلیکون در دو مرحله صورت گرفت. در پروتزهای سیلیکونی مرسوم قسمت ازدست‌رفته پا تنها با یک نوع سیلیکون سفت بازسازی می‌شود. در فاز سوم مطالعه، پروتز سیلیکونی ارزیابی و با پروتز سیلیکونی مرسوم مقایسه شد. متغیرهای راه‌رفتن و میانگین حداکثر فشار کف پایی، با استفاده از حسگر سنجش فشار مقاومتی، هنگام استفاده از پروتز سیلیکونی مرسوم و پروتز سیلیکونی جدید به صورت قبل و بعد از سه هفته استفاده از پروتز جدید ارزیابی شدند. برای بررسی عادی‌بودن توزیع داده‌ها از آزمون شاپیروویلکز و از آزمون‌های میانگین، انحراف معیار و میزان خطای استاندارد برای توصیف داده‌ها استفاده شد .داده‌ها با استفاده از نسخه ۱۷ نرم‌افزار آماری SPSS و آزمون تی زوج در سطح معنی‌داری کمتر از ۵ درصد تجزیه و تحلیل شدند.
یافته‌ها استفاده از پروتز سیلیکونی جدید میزان فشار کف پایی در قسمت‌های پاشنه، ناحیه میانی و ناحیه جلوی استامپ را کاهش داد ( ۰/۰۵>P) و به زیر حد آستانه رساند. همچنین باعث کاهش درد و فشار روی قسمت‌های داخل و خارج خط بخیه شد. مدت‌زمان فاز استانس و سرعت راه‌رفتن افزایش یافت، ولی تغییر مدت فاز سوئینگ معنی‌دار نبود ( ۰/۰۵<P).
نتیجه‌گیری پروتز سیلیکونی جدید ساخته‌شده در مطالعه حاضر با داشتن سختی‌های متفاوت سیلیکون توانست به میزان زیادی از فشارهای نقطه‌ای بکاهد و با بهبود توزیع فشار در کف پا و در نواحی پرفشار مثل پاشنه، میانی و جلوی پا، فشار حاصل از تحمل وزن را بر کل سطح پلانتار باقی‌مانده اندام به صورت یکنواخت توزیع کند و باعث کاهش درد در این بیماران هنگام راه‌رفتن شود.
