هدف اختلالات اسکلتی‌عضلانی شامل دامنه وسیعی از بیماری‌ها و سندروم‌های اسکلتی‌عضلانی است که معمولاً با درد و ناراحتی همراه است و با فعالیت‌های شخص یا محیطی که فرد در آن کار می‌کند ایجاد یا بدتر می‌شود. عواملی که منجر به اختلالات اسکلتی‌عضلانی ناشی از کار می‌شوند، با فعالیت‌های مکرر، اتخاذ وضعیت‌های ثابت و نامناسب و فعالیت‌هایی که شامل حرکات قدرتمند اندام‌هاست، مرتبط هستند. به دلیل کار مکرر و طولانی‌مدت رانندگان با فرمان و دنده، به نظر می‌رسد مشکلات اسکلتی‌عضلانی مرتبط با اندام فوقانی در آن‌ها زیاد باشد. بنابراین در این مطالعه ابتدا به بررسی اختلالات اسکلتی‌عضلانی مرتبط با اندام فوقانی در میان رانندگان تاکسی و اتوبوس و سپس مقایسه آن‌ها با هم می‌پردازیم.
روش بررسی مطالعه حاضر از نوع توصیفی‌تحلیلی بود که به صورت مقطعی، شیوع اختلالات اسکلتی‌عضلانی اندام فوقانی را در رانندگان اتوبوس و تاکسی درون‌شهری شیراز در سال ۱۳۹۵ بررسی و سپس دو گروه را با هم مقایسه کرده است. در این مطالعه ۳۰۰ راننده (۱۵۰ راننده اتوبوس و ۱۵۰ راننده تاکسی) با دامنه سنی ۲۶ تا ۵۵ سال (میانگین سن ± انحراف معیار در رانندگان اتوبوس ۸/۲۸±۴۱/۲۴ و رانندگان تاکسی ۸/۰۹±۴۱/۲۲) شرکت کردند. روش نمونه‌گیری از نوع آسان بود. برای ورود به این مطالعه رانندگان حاضر باید حداقل دو سال سابقه کاری در حرفه رانندگی را داشته باشند و هر کدام حداقل ۸ ساعت در روز و یا دو شیفت ۴ ساعته و ۴ روز در هفته رانندگی می‌کردند. در این پژوهش اطلاعات با استفاده از پرسش‌نامه ناتوانی بازو و شانه و دست و پرسش‌نامه اطلاعات دموگرافیک جمع‌آوری شد. در پرسش‌نامه ناتوانی بازو و شانه و دست سؤالاتی برای سنجش میزان مشکل فرد در انجام کارهای روزمره، شدت درد در حالت خواب و فعالیت، ضعف و سفتی مفصل، تأثیر اندام فوقانی بر فعالیت‌های اجتماعی و شغلی گنجانده شده است. آزمون‌های آماری شامل تی تست مستقل، کای اسکوئر و همبستگی اسپیرمن بود. داده‌ها با نرم افزار SPSS نسخه ۲۱ تجزیه‌وتحلیل شد.
یافته‌ها با توجه به یافته‌های آماری، ۶۹/۳۳ درصد از رانندگان تاکسی و ۶۷/۳۳درصد از رانندگان اتوبوس اختلالات اسکلتی‌عضلانی مرتبط با شانه، بازو و دست داشتند. ۶۶/۴۶ درصد از رانندگان اتوبوس مشکلی نداشتند و ۴۸/۶۶ درصد از آن‌ها در انجام کارهای روزمره مشکل خفیف و ۴/۶۶درصد مشکل متوسط داشتند. در بین رانندگان تاکسی ۴۷/۳۳ درصد مشکلی نداشتند و ۴۵/۳۳درصد در انجام کارهای روزمره مشکل خفیف، ۶/۶۶ درصد مشکل متوسط و۰/۶۶ درصد مشکل شدید داشتند. در بخش مرتبط با علائم (شدت درد در حالت خواب و فعالیت، ضعف و سفتی مفصل) ۳۲/۶۶ درصد از رانندگان اتوبوس بدون علائم، ۶۴ درصد با علائم خفیف و ۳/۳۳درصد علائم متوسط داشتند. در میان رانندگان تاکسی ۶۶/۳۴ درصد علائمی نداشتند و ۶۰/۶۶ درصد علائم خفیف و ۴/۶۶درصد علائم متوسط داشتند. ۳۶ درصد از رانندگان اتوبوس در فعالیت‌های اجتماعی و شغلی مشکلی نداشتند و ۴۰/۶۶ درصد مشکل خفیف، ۱۸ درصد مشکل متوسط و ۵/۳۳ درصد مشکل شدید داشتند. ۳۶ درصد از رانندگان تاکسی در فعالیت‌های اجتماعی و شغلی مشکلی نداشتند و ۴۱/۳۳درصد مشکل خفیف، ۱۸ درصد مشکل متوسط، ۴ درصد مشکل شدید، ۰/۶۶ درصد نیز ناتوانی داشتند. بین ساعات کاری هفته (r=۰/۲۴ ،P=۰/۰۰۳)، ساعات خواب شبانه‌روز (r=۰/۲۴ ،P=۰/۰۰۳) و سن رانندگان اتوبوس (r=۰/۱۶ ،P=۰/۰۴۱) با اختلالات اسکلتی‌عضلانی همبستگی وجود داشت. همچنین بین ساعات خواب شبانه‌روز و اختلالات اسکلتی‌عضلانی در رانندگان تاکسی نیز همبستگی وجود داشت (r=۰/۱۹ ،P=۰/۰۱۶). درمجموع بین میزان ناتوانی، علائم و عملکردهای اجتماعی و شغلی دو گروه رانندگان تاکسی و اتوبوس تفاوت معناداری وجود نداشت (P=۰/۹۷).
نتیجه‌گیری با توجه به این تحقیق به نظر می‌رسد اگر ساعات خواب شبانه‌روز رانندگان افزایش یابد، ساعات کاری در شبانه‌روز و طی هفته تعدیل شود، سن بازنشستگی این افراد کاهش یابد و فرمان تاکسی‌ها نیز به صورت هیدرولیک تغییر یابد، احتمال اختلالات اسکلتی‌عضلانی نواحی شانه، بازو و دست کاهش خواهد یافت.