فرین سلیمانی، نادیا آذری، روشنک وامقی، سیدحامد برکاتی، حمیدرضا لرنژاد، آدیس کراسکیان،
دوره ۲۳، شماره ۱ - ( بهار ۱۴۰۱ )
چکیده
هدف: تکامل شامل حیطه‌های حرکتی، شناختی، ارتباطی و عاطفی‌اجتماعی است. تکامل دوران ابتدای کودکی به دلیل رشد سریع مغز اهمیت فراوانی دارد. تشخیص زودرس تأخیر تکاملی برای آزمون بهنگام امری ضروری محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه، هنجاریابی نسخه فارسی مقیاس تکاملی بیلی درکودکان ۱ تا ۴۲ماهه ایرانی بود.
روش بررسی: آزمودنی‌ها (۱۷۰۰ نمونه) با توجه به ۱۷ گروه سنی و با در نظر گرفتن ۱۰۰ نمونه در هر گروه، بر اساس آمار و سرشماری مرکز آمار ایران برای جمعیت کودکان صفر تا ۴۲ ماه انتخاب شدند. برای هر گروه سنی، کل نمرات خام ۵ مقیاس شناختی، ارتباط درکی و بیانی، حرکات ظریف و درشت، به نمرات ترازشده با میانگین ۱۰ و انحراف معیار ۳ تبدیل شد. نمرات مشتق از مجموع نمرات ترازشده مقیاس‌های شناختی، زبانی و حرکتی به‌دست آمد و به نمراتی با میانگین ۱۰۰ و انحراف معیار ۱۵ با دامنه ۴۰ تا ۱۶۰ تبدیل شد. نمرات رشدی (با دامنه ۲۰۰ تا ۸۰۰، میانگین ۵۰۰ و انحراف معیار ۱۰۰)، رتبه‌های درصدی (با دامنه ۱ تا ۹۹ و میانگین و میانه ۵۰) و معادل سن تکاملی محاسبه شد. فواصل اطمینان برای هر ۵ مقیاس محاسبه و منحنی‌های مربوطه ترسیم شد. به منظور مقایسه سطح تکامل کودکان آمریکایی (نسخه اصلی آزمون) و ایرانی و بررسی تفاوت نمرات دو جامعه، میانگین نمرات خام در مقیاس‌های پنج‌گانه از نظر معناداری اختلاف نمرات ارزیابی شد.
یافته‌ها: آزمون بر روی ۱۷۴۴ کودک صفر تا ۴۲ماهه اجرا و در ۴۸ گروه سنی هنجاریابی شد. تعداد دختران ۹۰۸ (۵۲/۱ درصد) و تعداد پسران ۸۳۶ (۴۷/۹ درصد) نفر بود. میانگین نمرات ۲۸ گروه با توجه به سن و مقیاس بررسی بین دو جامعه متفاوت بود (۰۵/P<۰). در این بررسی، در ۷ گروه، میانگین نمرات نمونه آمریکایی بالاتر از نمونه ایرانی بود (طیف سنی کمتر از ۶ ماه) و در ۲۱ گروه، میانگین نمرات در نمونه ایرانی بالاتر از آمریکایی بود (طیف سنی بالاتر از ۶ ماه).
نتیجه‌گیری: برای تشخیص و آزمون بهنگام، تأخیر تکاملی باید از نمرات هنجار آزمون در ایران استفاده کرد. استفاده از نمرات هنجار نسخه اصلی آزمون در کودکان ایرانی به اشتباه در تشخیص کودکان با تأخیر تکاملی منجر می‌شود.
