اهداف: با بالارفتن امید به زندگی، شاهد افزایش بیماری‌های دژنراتیوی مثل استئوآرتریت هستیم. تعادل عامل مؤثری بر تحرک و فعالیت‌های روزمره زندگی افراد مبتلا به استئوآرتریت شدید زانو است؛ بیمارانی که به این دلیل کاندیدای جراحی جای‌گذاری مفصل زانو می‌شوند. درمان‌های سنتی مرسوم بر کاهش درد و افزایش قدرت عضلات استوار هستند و به صورت موضعی در همان ناحیه زانو به کار می‌روند. به‌کارگیری نوروفیدبک روش‌ نوینی برای بهبود تعادل در سطح سیستم عصبی مرکزی است. هدف از این مطالعه مقدماتی، بررسی تأثیر نوروفیدبک بر تعادل پوسچرال و توجه پایدار بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو پس از جراحی جای‌گذاری کامل دوطرفه مفصل زانو است.
روش بررسی: تحقیق حاضر پژوهشی نیمه‌تجربی است که به صورت کارآزمایی تک‌گروهی قبل و بعد انجام شد. جامعه آماری پژوهش با روش نمونه‌گیری در دسترس، همه افراد دارای عمل جراحی دوطرفه مفصل زانو بودند که در بهار و تابستان ۱۳۹۶ به کلینیک کاردرمانی دانشکده توان‌بخشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی مراجعه کرده بودند. در کل ۸ بیمار با میانگین سنی ۶۷/۵ با جای‌گذاری دوطرفه مفصل زانو (در میانگین زمانی سه ماه از جراحی تا شروع مداخله) بر اساس معیارهای ورود و خروج، وارد این مطالعه شدند. معیارهای ورود عبارت بود از: سن بالای ۵۵ سال؛ رضایت آگاهانه؛ عدم اختلال شناختی (کسب حداقل نمره ۲۰ در ارزیابی کوتاه وضعیت روانی (MMSE)؛ عدم سابقه جراحی در سایر مفاصل اندام تحتانی؛ داشتن پروتز سیمانی؛ مبتلا نبودن به بیماری‌های حاد عروقی قلب، فشارخون بالای کنترل‌نشده، نقایص میدان بینایی و اختلاف طول اندام (بیشتر از یک سانتی‌متر)؛ معتاد نبودن به مواد مخدر و مشروبات الکلی؛ عدم اختلالات دهلیزی که ممکن است تعادل را مختل کند؛ توانایی راه رفتن مستقل و دریافت نکردن مداخله نوروفیدبک پیش از این مطالعه. معیارهای خروج از مطالعه نیز غیبت بیش از دو جلسه و عدم رضایت از شرکت در پژوهش بود. بیماران هشت جلسه با برنامه تعادلی، نوروفیدبک دریافت کردند. ارزیابی و ثبت داده‌ها در سه زمان قبل از شروع مداخله، چهارمین جلسه و در پایان مداخله، با آزمون‌های توجه گوش‌به‌زنگی از سیستم تست وین و آزمون ثبات دینامیک دستگاه تعادل‌سنج بایودکس سطح شش انجام شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ و آزمون‌های آماری تحلیل اندازه‌گیری‌های مکرر، تی نمونه‌های زوجی و تی دونمونه‌ای وابسته استفاده شد. سطح معناداری کلیه آزمون‌ها ۰/۰۵ تعیین شده است.
یافته‌ها: نتایج نشان‌دهنده بهبود آماری معناداری (‌P<۰/۰۵) در میانگین نمرات ثبات دینامیک بیماران پس از مداخله نوروفیدبک بود، اما میانگین توجه پایدار تغییر آماری معنا‌داری نداشت (۰/۰۵ نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه مقدماتی حاکی از وجود شواهد اولیه‌ای بود که نشان می‌داد احتمالاً در ۴ ماه اولیه پس از جراحی، نوروفیدبک می‌تواند باعث بهبود سریع عملکرد ثبات پوسچرال در زنان مبتلا به استئوآرتریت زانو با جای‌گذاری دوطرفه مفصل زانو شود، اما در توجه پایدار تأثیرات محدودی دارد؛ بنابراین می‌توان از این برنامه درمانی غیرتهاجمی و بدون عارضه به عنوان درمانی مکمل در فرایند توان‌بخشی این بیماران استفاده کرد.