هدف: آگاهی واج‌شناختی یکی از مهارت‌های فرازبانی است و به آگاهی فرد از صداهای سازنده کلمه اطلاق می‌گردد. این توانایی یکی از پیش‌نیازهای ضروری برای یادگیری و کسب مهارت در خواندن محسوب می‌شود و بسیاری از محققان به وجود رابطه‌ای دوسویه بین این مهارت و خواندن اشاره دارند. در پژوهش حاضر، سطح آگاهی واج‌شناختی در دانش‌آموزان دختر طبیعی پایه اول شهرستان‌های اصفهان و شاهین‌شهر که به دو شیوه مرسوم یادگیری خواندن در سیستم آموزشی ایران-روش کل خوانی و روش آوایی-تحت آموزش قرار گرفته بودند، تعیین گردید.

 روش بررسی: این پژوهش مقطعی بوده و به شیوه توصیفی- تحلیلی برروی 106 نفر از دانش آموزان دختر مدارس ابتدایی شهرستانهای اصفهان و شاهین شهرکه به صورت تصادفی انتخاب شده بودند، صورت پذیرفت که تعداد 51 نفر از این دانش آموزان به شیوه آوایی و بقیه یعنی 55 نفر دیگر به شیوه کل خوانی آموزش دیده بودند.نحوه انتخاب آزمودنی ها به این صورت بود که پس از حصول اطمینان از اینکه این دانش آموزان مبتلا به اختلات گویایی، مشکلات بینایی، اختلالات خواندن، اختلالات یادگیری واعصاب مغزی کرانیال نبودند تحت آزمون آگاهی واجشناختی قرار می گرفتند وپس از انجام آزمون، امتیازات کودکان ثبت می گردید.در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از نرم افزار Spss و آزمون t صورت پذیرفت.

یافته‌ها: میانگین امتیازات در آزمون آگاهی واجشناختی در دو روش آوایی و کل خوانی در کودکان دختر پایه اول به ترتیب عبارت بود از 51/98 و 57/46 . تفاوت میانگین این دو گروه به لحاظ آماری معنادار می‌باشد (0/047=P). همچنین از میان خرده آزمون‌های آگاهی واجشناختی امتیاز میانگین خرده آزمون حذف واج آغازین در دو روش خواندن (کل خوانی وآوایی) به ترتیب شامل 84/4 و 33/3 بود که حاکی از معنادار بودن تفاوت بین میانگین‌ها داشت (P=0/001). در بقیه خرده آزمون ها تفاوت معناداری مشاهده نگردید.

نتیجه‌گیری: نتایجی که در این پژوهش کسب شد نشان داد بین میانگین امتیاز کل آگاهی واجشناختی با روش خواندن ارتباط معناداری وجود دارد و همچنین از بین خرده آزمون های آگاهی واجشناختی فقط بین امتیاز حذف واج آغازین در دو روش کل خوانی وآوایی تفاوت معناداری وجود دارد. به علت اهمیت بالای آگاهی واجشناختی به عنوان پیش بینی کننده توانایی خواندن در سالهای بعد لزوم انجام تحقیقات بیشتر از این دست بسیار احساس می‌گردد.