هدف: تکامل انسان یک موضوع پیچیده و بسیار عظیم است. اگر رشد را افزایش در اندازه بدن یا افزایش در بخش‌های مختلف آن بدانیم، تکامل را باید معادل تغییرات در عمل دانست که می‌تواند تحت‌تأثیر محیط کودک قرار گیرد. به‌دلیل سرعت زیاد تغییرات در دو سال اول عمر، بررسی ابعاد تکامل در سنین شیرخواری دارای اهمیت فراوان است. از طرف دیگر به‌دلیل افزایـش شیـوع اختلالات تکامل در شیرخواران پرخطر، بر آن شدیم که عوامل خطر مؤثر در اختلال تکامل شیرخواران را بررسی نماییم.

روش بررسی: مطالعه به‌صورت کارآزمایی توصیفی-تحلیلی و جامعه تحقیق شامل 6150 شیرخوار 18-0 ماهه مراجعه‌کننده به درمانگاه‌های شبکه بهداشتی شهرستان کرج در طی 12 ماه، در سال‌های 1381-1380 بودند که از طریق تکمیل پرسشنامه و سپس معاینه با آزمون Infant Neurological International Battery Test برای غربالگری تأخیر تکامل توسط کارشناس کاردرمانگر در دو گروه شاهد (دارای تکامل طبیعی) و مورد (دارای تکامل غیرطبیعی) بررسی شده‌اند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که اختلالات دستگاه اعصاب مرکزی پس از دو ماهگی از قبیل صرع، ضربه‌به‌سر و عفونت‌ها با ضریب 5/54، تشنج دوره نوزادی با ضریب 4/37، نارس‌بودن با ضریب 2/52 و عفونت‌های خون دوره نوزادی با ضریب 2/39 به‌ترتیب مهم‌ترین عوامل در پُرخطرکردن شیرخوار جهت اختلالات تکامل بعدی هستند.

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های مطالعه حاضر در صورت مشکلات اقتصادی و اجرایی برای انجام غربالگری تکاملی و پیگیری تکاملی-عصبی در تمام شیرخواران در حال حاضر انجام آن در گروه شیرخواران پُرخطر کشور توصیه می‌گردد.