دوره 24، شماره 1 - ( بهار 1402 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Heydari Z, Aminian G, Biglarian A, Shokrpour M, Mardani M A. Comparing the Effects of Lumbar-pelvic and Pelvic Belts on the Activity of Pelvic Muscles in Pregnant Women With Back and Pelvic Pain. jrehab 2023; 24 (1) :132-149
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3215-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3215-fa.html
حیدری ژاله، امینیان غلامرضا، بیگلریان اکبر، شکر پور مریم، مردانی محمد علی. مقایسه تأثیر کمربند کمری لگنی با کمربند لگنی در فعالیت عضلات لگن در زنان باردار با درد کمر و لگن. مجله توانبخشی. 1402; 24 (1) :132-149
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-3215-fa.html
ژاله حیدری1 
، غلامرضا امینیان1 ، اکبر بیگلریان2 ، مریم شکر پور3 ، محمد علی مردانی* 4
، غلامرضا امینیان1 ، اکبر بیگلریان2 ، مریم شکر پور3 ، محمد علی مردانی* 4
1- گروه ارتز و پروتز، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
2- گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی سلامت، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
3- گروه زنان و زایمان، دانشکده پزشکی، بیمارستان آیت الله طالقانی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
4- گروه ارتز و پروتز، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ،natelnoory@yahoo.com
2- گروه آمار زیستی و اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی سلامت، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
3- گروه زنان و زایمان، دانشکده پزشکی، بیمارستان آیت الله طالقانی، دانشگاه علوم پزشکی اراک، اراک، ایران.
4- گروه ارتز و پروتز، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران. ،
متن کامل [PDF 2177 kb]
(893 دریافت)
| چکیده (HTML) (3426 مشاهده)
متن کامل: (2135 مشاهده)
مقدمه
در طول بارداری تغییرات فیزیکی و هورمونی که در بدن زنان باردار اتفاق می‌افتد به ناراحتی‌های اسکلتی، عضلانی و درد کمر و لگن منجر میشود [1 ,2, 3 ,4]. درد کمر، دردی است که بین دنده دوازدهم و چین گلوتئال احساس میشود، در‌حالی‌که درد حلقه لگنی بین ایلیاک کرست خلفی و چین گلوتئال با یا بدون انتشار به ناحیه ران، کشاله ران، گلوتئال و ناحیه کوکسیژیال است [5, 6, 7].
در بارداری، افزایش سن بارداری، افزایش وزن، جلو آمدن شکم، جا‌به‌جایی مرکز جرم، افزایش نیروهای وارده به ستون فقرات و افزایش شلی لیگامانی و به تبع آن تغییرات پاسچر کمری‌لگنی و تغییر در الگوی حرکتی ناحیه کمری می‌تواند به ناراحتی‌های اسکلتی‌ضلانی و افزایش فعالیت عضلانی منجر شود [8].
اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک نقش مهمی در کمر درد و درد لگن مرتبط با بارداری دارد. عملکرد اصلی این مفاصل انتقال بارها از قسمت بالای بدن به پاها و بالعکس است. اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک به بی‌ثباتی، افزایش یا کاهش شلی لیگامانی، افزایش یا کاهش تحرک و یا تغییر سختی مفاصل نسبت داده میشود [9]. پایداری مکانیکی مفصل ساکروایلیاک به ویژگی‌های آناتومیکی خاص این مفصل و تنشن لیگامانی و عضلانی که از مفصل لگن عبور می‌کنند، بستگی دارد. عضلات با جهت‌گیری عرضی می‌توانند نیروهایی تولید کنند که از این مفصل در جهت مناسب عبور کرده و با نیروی تولید‌شده، ثبات ایجاد کنند [9].
عضلات شکم و لگن به‌صورت مشترک در ایجاد حصار نیرویی مفصل ساکروایلیاک و فلکشن لگن فعال‌اند [10]. در صورت ایجاد آسیب در مکانیسم این عضلات مفصل ثبات کمتری داشته و بیشتر در معرض نیروهای برشی قرار می‌گیرد [11] و به تغییر در الگوی فعالیت عضلات ناحیه کمری و لگن و افزایش فعالیت عضلانی به‌منظور جبران نیروهای قدامی و گشتاورهای خمشی ناشی از افزایش حجم شکم و ایجاد تطابق پاسچرال منجر میشود [1، 8، 12].
آزمون بالا اوردن فعال اندام تحتانی یک آزمون دارای روایی و پایایی است که برای تشخیص درد کمر و لگن در زنان باردار استفاده میشود و می‌تواند انتقال بار آشفته را از‌طریق مفصل ساکروایلیاک در زنان باردار با درد کمر و لگن نشان دهد [13]. در مطالعه گروت نشان داده شد زنان باردار مبتلا به درد کمری و لگنی فعالیت عضلانی بالاتری را در طول بالا بردن فعال پا نسبت به زنان باردار سالم داشتند [9].
کمربندهای لگنی در بارداری باعث بهبود عملکرد عضلات [14 ]، ایجاد ثبات در مفصل لگن و کاهش درد می‌شوند [15, 16] و با جلوگیری از آسیب عضلات و کاهش فعالیت عضلانی و خستگی می‌توانند دردهای محتمل را کاهش دهند [17]. هو و همکاران گزارش دادند که استفاده از کمربندهای لگنی در طی بالا بردن فعال پا به بهبود عملکرد و کاهش فعالیت عضلات منجر میشود [18] همچنین سهیرو و همکاران در سال 2019 در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که استفاده از کمربند لگنی می‌تواند درک سختی را در طی بالا آوردن فعال اندام تحتانی کاهش دهد و اختلال در انتقال بار بین تنه و لگن را بهبود بخشد [19].
در مطالعات گذشته، فعالیت عضلات لگنی در آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار بدون استفاده و با استفاده از کمربند لگنی ارزیابی شدند [20, 21]. به علت اهمیت نقش عضله بایسپس فموریس به‌عنوان یک ثبات‌دهنده فعال در ایجاد ثبات خلفی لگن در برابر گشتاورهای قدامی ناشی از افزایش جرم و بزرگ شدن شکم زنان باردار [8] و اهمیت نقش عضله رکتوس فموریس در ایجاد ثبات در قسمت قدامی لگن در افزایش شلی لیگامانی و آسیب حصار نیرویی مفصل ساکروایلیاک [9، 10]، در مطالعه حاضر این دو عضله ارزیابی شدند. کمربندهای مورد‌بررسی در مطالعات گذشته شامل یک بخش دور حلقه لگنی بوده است که برای حمایت بیشتر می‌تواند کمی در ناحیه کمر گسترده‌تر شود، یا اینکه محدود به همان حلقه لگنی شود و اکثراً در سطح سمفیز پوبیس و یا خار خاصره قدامی فوقانی طراحی شده بودند. روشن است که این نوع ارتزها ناحیه کمری را به‌طور کامل حمایت نمی‌کردند. کمربند کمری‌لگنی می‌تواند تا زیر زاویه تحتانی استخوان کتف گسترش یابد و ناحیه کمری را به‌طور کامل حمایت می‌کند و حمایت هم‌زمان کمر و لگن را انجام می‌دهد. در‌نتیجه با انتقال حرکت از کمر به لگن، در مقایسه با یک کمربند لگنی، می‌تواند توزیع نیروی بهتری در ناحیه کمر و لگن داشته باشد و تأثیر مثبت آن بر بهبود درد و عملکرد کمر و لگن و کیفیت زندگی زنان باردار مبتلا به درد کمر و لگن نشان داده شده است [20, 21] با‌این‌حال، تأثیر کمربند کمری‌لگنی بر فعالیت عضلات لگن حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار با درد کمر و لگن در مطالعات ارزیابی نشده است، بنابراین مطالعه حاضر با هدف مقایسه تأثیر کمربند کمری‌لگنی با کمربند لگنی در فعالیت عضلات لگن در حین انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار با درد کمر و لگن به انجام رسید.
روش‌ها
مطالعه حاضر یک مطالعه کار‌آزمایی بالینی است. (کد ثبت در سامانه: IRCT20200925048833N1). جامعه پژوهش خانم‌های باردار دارای درد لگن و کمر مرتبط با بارداری بودند و روش نمونه‌گیری به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس از میان زنان باردار دارای درد لگن و کمر بود که به درمانگاه تخصصی و فوق‌تخصصی کوثر شهر اراک مراجعه کرده بودند. براساس مطالعه گما با در‌نظر‌گیری ضریب اطمینان 95 درصد و توان آزمون 80 درصد و همچنین در‌نظر‌گیری واریانس برابر با 15/16 واحد و دقتی برابر با 3/5 واحد [1]، حجم نمونه‌ای به ترتیب برابر با 20، 14 و 14 زن باردار برای گروه‌های کنترل، کمربند لگنی و کمربند کمری‌لگنی به دست آمد و در‌مجموع 48 زن باردار مبتلا به درد کمر و لگن مطابق با معیارهای ورود و خروج مطالعه وارد مطالعه شدند. سپس این افراد به‌صورت تصادفی ساده به 3 گروه کمربند لگنی، کمربند کمری‌لگنی و کنترل تقسیم شدند.
معیارهای ورود: زنان باردار از هفته 20 بارداری [22، 23]، زنان باردار با شدت درد متوسط تا شدید (مقیاس بصری شدت درد 40 به بالا) [24] ، سن زیر 40 سال [23]، بارداری تک‌قلو [23]، تشخیص کلینیکی درد دو طرفه کمر و یا درد لگن براساس گفته خود افراد و تشخیص بالینی پزشک مربوطه. معیارهای خروج: زنان باردار با سابقه جراحی در ستون فقرات، لگن و یا اندام تحتانی [22، 23]، زنان باردار با سابقه کمر‌درد و درد لگن قبل از بارداری [16]، بیماری‌های سیستمی مانند بیماری‌های ریوی، بیماری‌های قلبی و دیابت [23]، هرگونه نشانه‌ای از بارداری پرخطر [23]، بارداری دو‌قلو [16]، افسردگی [23]، بیماری‌های نورولوژیکی [23]، استفاده رایج از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا استفاده از هر دارویی حاوی کورتیکواستروئید در 30 روز گذشته [23]، عدم توانایی در شرکت در جلسات مطالعه [23]، عدم رضایت بیمار برای همکاری، عدم همکاری مناسب بیمار و خستگی بیمار به‌صورتی‌که قادر و مایل به ادامه کار نباشند و سابقه هرگونه واکنش پوستی در استفاده از کمربند [23].
تمامی شرکت‌کنندگان فرم رضایت‌نامه کتبی را تکمیل کردند و سپس وارد مطالعه شدند. ابتدا همه افراد پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی را تکمیل کردند، سپس در ابتدای مطالعه و 3 هفته پس از مداخله و تجویز کمربندها فعالیت عضلانی عضلات لگن در حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی ارزیابی شد. در گروه کنترل مداخله‌ای انجام نشد، اما پس از 3 هفته مانند 2 گروه آزمایش، ارزیابی مجدد شدند. پس از تجویز کمربندها نحوه استفاده از کمربندها به‌طور کامل برای افراد شرکت‌کننده توضیح داده شد و از آن‌ها خواسته شد چند مرتبه در حضور فرد متخصص کمربندهای خود را باز کرده و سپس ببندند و درصورتی‌که در رابطه با نحوه استفاده، رعایت بهداشت و شست‌وشوی کمربند سؤالی داشتند، به سؤالات آنان به‌طور کامل پاسخ داده می‌شد. همچنین در رابطه با میزان استفاده از کمربندها با‌توجه‌به مطالعات گذشته [25, 26]، برای افراد توضیح داده شد که باید در زمان درد و فعالیت (به‌طور میانگین 6 ساعت در روز) از کمربندها استفاده کنند. میزان استفاده از کمربندها و مشکلات احتمالی در استفاده به‌صورت روزانه با پیام متنی از افراد شرکت‌کننده در مطالعه پرسیده شد. در هنگام استفاده از کمربندها هیچ‌گونه نارضایتی و عدم استفاده از سوی افراد موردمطالعه گزارش نشد و همه از کمربندهای خود استفاده کردند.
مطالعه حاضر مورد تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی قرار گرفت و کد اخلاق این مطالعه IR.USWR.REC.1399.161 است.
در مطالعه حاضر 2 نوع کمربند ارزیابی شدند:
کمربند لگنی: این کمربند پیش‌ساخته، انعطاف‌پذیر، نرم و راحت بود و از پارچه 3 بعدی با الیاف ضد‌حساسیت ساخته شده بود که دور لگن در زیر خار خاصره قدامی فوقانی و زیر شکم قرار می‌گرفت (تصویر شماره 1).
در طول بارداری تغییرات فیزیکی و هورمونی که در بدن زنان باردار اتفاق می‌افتد به ناراحتی‌های اسکلتی، عضلانی و درد کمر و لگن منجر میشود [1 ,2, 3 ,4]. درد کمر، دردی است که بین دنده دوازدهم و چین گلوتئال احساس میشود، در‌حالی‌که درد حلقه لگنی بین ایلیاک کرست خلفی و چین گلوتئال با یا بدون انتشار به ناحیه ران، کشاله ران، گلوتئال و ناحیه کوکسیژیال است [5, 6, 7].
در بارداری، افزایش سن بارداری، افزایش وزن، جلو آمدن شکم، جا‌به‌جایی مرکز جرم، افزایش نیروهای وارده به ستون فقرات و افزایش شلی لیگامانی و به تبع آن تغییرات پاسچر کمری‌لگنی و تغییر در الگوی حرکتی ناحیه کمری می‌تواند به ناراحتی‌های اسکلتی‌ضلانی و افزایش فعالیت عضلانی منجر شود [8].
اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک نقش مهمی در کمر درد و درد لگن مرتبط با بارداری دارد. عملکرد اصلی این مفاصل انتقال بارها از قسمت بالای بدن به پاها و بالعکس است. اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک به بی‌ثباتی، افزایش یا کاهش شلی لیگامانی، افزایش یا کاهش تحرک و یا تغییر سختی مفاصل نسبت داده میشود [9]. پایداری مکانیکی مفصل ساکروایلیاک به ویژگی‌های آناتومیکی خاص این مفصل و تنشن لیگامانی و عضلانی که از مفصل لگن عبور می‌کنند، بستگی دارد. عضلات با جهت‌گیری عرضی می‌توانند نیروهایی تولید کنند که از این مفصل در جهت مناسب عبور کرده و با نیروی تولید‌شده، ثبات ایجاد کنند [9].
عضلات شکم و لگن به‌صورت مشترک در ایجاد حصار نیرویی مفصل ساکروایلیاک و فلکشن لگن فعال‌اند [10]. در صورت ایجاد آسیب در مکانیسم این عضلات مفصل ثبات کمتری داشته و بیشتر در معرض نیروهای برشی قرار می‌گیرد [11] و به تغییر در الگوی فعالیت عضلات ناحیه کمری و لگن و افزایش فعالیت عضلانی به‌منظور جبران نیروهای قدامی و گشتاورهای خمشی ناشی از افزایش حجم شکم و ایجاد تطابق پاسچرال منجر میشود [1، 8، 12].
آزمون بالا اوردن فعال اندام تحتانی یک آزمون دارای روایی و پایایی است که برای تشخیص درد کمر و لگن در زنان باردار استفاده میشود و می‌تواند انتقال بار آشفته را از‌طریق مفصل ساکروایلیاک در زنان باردار با درد کمر و لگن نشان دهد [13]. در مطالعه گروت نشان داده شد زنان باردار مبتلا به درد کمری و لگنی فعالیت عضلانی بالاتری را در طول بالا بردن فعال پا نسبت به زنان باردار سالم داشتند [9].
کمربندهای لگنی در بارداری باعث بهبود عملکرد عضلات [14 ]، ایجاد ثبات در مفصل لگن و کاهش درد می‌شوند [15, 16] و با جلوگیری از آسیب عضلات و کاهش فعالیت عضلانی و خستگی می‌توانند دردهای محتمل را کاهش دهند [17]. هو و همکاران گزارش دادند که استفاده از کمربندهای لگنی در طی بالا بردن فعال پا به بهبود عملکرد و کاهش فعالیت عضلات منجر میشود [18] همچنین سهیرو و همکاران در سال 2019 در مطالعه خود به این نتیجه رسیدند که استفاده از کمربند لگنی می‌تواند درک سختی را در طی بالا آوردن فعال اندام تحتانی کاهش دهد و اختلال در انتقال بار بین تنه و لگن را بهبود بخشد [19].
در مطالعات گذشته، فعالیت عضلات لگنی در آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار بدون استفاده و با استفاده از کمربند لگنی ارزیابی شدند [20, 21]. به علت اهمیت نقش عضله بایسپس فموریس به‌عنوان یک ثبات‌دهنده فعال در ایجاد ثبات خلفی لگن در برابر گشتاورهای قدامی ناشی از افزایش جرم و بزرگ شدن شکم زنان باردار [8] و اهمیت نقش عضله رکتوس فموریس در ایجاد ثبات در قسمت قدامی لگن در افزایش شلی لیگامانی و آسیب حصار نیرویی مفصل ساکروایلیاک [9، 10]، در مطالعه حاضر این دو عضله ارزیابی شدند. کمربندهای مورد‌بررسی در مطالعات گذشته شامل یک بخش دور حلقه لگنی بوده است که برای حمایت بیشتر می‌تواند کمی در ناحیه کمر گسترده‌تر شود، یا اینکه محدود به همان حلقه لگنی شود و اکثراً در سطح سمفیز پوبیس و یا خار خاصره قدامی فوقانی طراحی شده بودند. روشن است که این نوع ارتزها ناحیه کمری را به‌طور کامل حمایت نمی‌کردند. کمربند کمری‌لگنی می‌تواند تا زیر زاویه تحتانی استخوان کتف گسترش یابد و ناحیه کمری را به‌طور کامل حمایت می‌کند و حمایت هم‌زمان کمر و لگن را انجام می‌دهد. در‌نتیجه با انتقال حرکت از کمر به لگن، در مقایسه با یک کمربند لگنی، می‌تواند توزیع نیروی بهتری در ناحیه کمر و لگن داشته باشد و تأثیر مثبت آن بر بهبود درد و عملکرد کمر و لگن و کیفیت زندگی زنان باردار مبتلا به درد کمر و لگن نشان داده شده است [20, 21] با‌این‌حال، تأثیر کمربند کمری‌لگنی بر فعالیت عضلات لگن حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار با درد کمر و لگن در مطالعات ارزیابی نشده است، بنابراین مطالعه حاضر با هدف مقایسه تأثیر کمربند کمری‌لگنی با کمربند لگنی در فعالیت عضلات لگن در حین انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار با درد کمر و لگن به انجام رسید.
روش‌ها
مطالعه حاضر یک مطالعه کار‌آزمایی بالینی است. (کد ثبت در سامانه: IRCT20200925048833N1). جامعه پژوهش خانم‌های باردار دارای درد لگن و کمر مرتبط با بارداری بودند و روش نمونه‌گیری به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس از میان زنان باردار دارای درد لگن و کمر بود که به درمانگاه تخصصی و فوق‌تخصصی کوثر شهر اراک مراجعه کرده بودند. براساس مطالعه گما با در‌نظر‌گیری ضریب اطمینان 95 درصد و توان آزمون 80 درصد و همچنین در‌نظر‌گیری واریانس برابر با 15/16 واحد و دقتی برابر با 3/5 واحد [1]، حجم نمونه‌ای به ترتیب برابر با 20، 14 و 14 زن باردار برای گروه‌های کنترل، کمربند لگنی و کمربند کمری‌لگنی به دست آمد و در‌مجموع 48 زن باردار مبتلا به درد کمر و لگن مطابق با معیارهای ورود و خروج مطالعه وارد مطالعه شدند. سپس این افراد به‌صورت تصادفی ساده به 3 گروه کمربند لگنی، کمربند کمری‌لگنی و کنترل تقسیم شدند.
معیارهای ورود: زنان باردار از هفته 20 بارداری [22، 23]، زنان باردار با شدت درد متوسط تا شدید (مقیاس بصری شدت درد 40 به بالا) [24] ، سن زیر 40 سال [23]، بارداری تک‌قلو [23]، تشخیص کلینیکی درد دو طرفه کمر و یا درد لگن براساس گفته خود افراد و تشخیص بالینی پزشک مربوطه. معیارهای خروج: زنان باردار با سابقه جراحی در ستون فقرات، لگن و یا اندام تحتانی [22، 23]، زنان باردار با سابقه کمر‌درد و درد لگن قبل از بارداری [16]، بیماری‌های سیستمی مانند بیماری‌های ریوی، بیماری‌های قلبی و دیابت [23]، هرگونه نشانه‌ای از بارداری پرخطر [23]، بارداری دو‌قلو [16]، افسردگی [23]، بیماری‌های نورولوژیکی [23]، استفاده رایج از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی یا استفاده از هر دارویی حاوی کورتیکواستروئید در 30 روز گذشته [23]، عدم توانایی در شرکت در جلسات مطالعه [23]، عدم رضایت بیمار برای همکاری، عدم همکاری مناسب بیمار و خستگی بیمار به‌صورتی‌که قادر و مایل به ادامه کار نباشند و سابقه هرگونه واکنش پوستی در استفاده از کمربند [23].
تمامی شرکت‌کنندگان فرم رضایت‌نامه کتبی را تکمیل کردند و سپس وارد مطالعه شدند. ابتدا همه افراد پرسش‌نامه جمعیت‌شناختی را تکمیل کردند، سپس در ابتدای مطالعه و 3 هفته پس از مداخله و تجویز کمربندها فعالیت عضلانی عضلات لگن در حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی ارزیابی شد. در گروه کنترل مداخله‌ای انجام نشد، اما پس از 3 هفته مانند 2 گروه آزمایش، ارزیابی مجدد شدند. پس از تجویز کمربندها نحوه استفاده از کمربندها به‌طور کامل برای افراد شرکت‌کننده توضیح داده شد و از آن‌ها خواسته شد چند مرتبه در حضور فرد متخصص کمربندهای خود را باز کرده و سپس ببندند و درصورتی‌که در رابطه با نحوه استفاده، رعایت بهداشت و شست‌وشوی کمربند سؤالی داشتند، به سؤالات آنان به‌طور کامل پاسخ داده می‌شد. همچنین در رابطه با میزان استفاده از کمربندها با‌توجه‌به مطالعات گذشته [25, 26]، برای افراد توضیح داده شد که باید در زمان درد و فعالیت (به‌طور میانگین 6 ساعت در روز) از کمربندها استفاده کنند. میزان استفاده از کمربندها و مشکلات احتمالی در استفاده به‌صورت روزانه با پیام متنی از افراد شرکت‌کننده در مطالعه پرسیده شد. در هنگام استفاده از کمربندها هیچ‌گونه نارضایتی و عدم استفاده از سوی افراد موردمطالعه گزارش نشد و همه از کمربندهای خود استفاده کردند.
مطالعه حاضر مورد تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی قرار گرفت و کد اخلاق این مطالعه IR.USWR.REC.1399.161 است.
در مطالعه حاضر 2 نوع کمربند ارزیابی شدند:
کمربند لگنی: این کمربند پیش‌ساخته، انعطاف‌پذیر، نرم و راحت بود و از پارچه 3 بعدی با الیاف ضد‌حساسیت ساخته شده بود که دور لگن در زیر خار خاصره قدامی فوقانی و زیر شکم قرار می‌گرفت (تصویر شماره 1).
اندازه آن براساس محیط لگن در ناحیه بین خار خاصره‌ای قدامی فوقانی و تروکانتر برای هر بیمار تهیه شد.
کمربند کمری‌لگنی: این کمربند دارای 4 قسمت شکمی، کمری، لگنی و بندهای شانه‌ای است. بخش شکمی از پارچه 3 بعدی با الیاف ضد‌حساسیت، بخش کمری از جنس نئوپرن و باند لگنی از جنس پلی‌استر ساخته شد. در این کمربند بخش لگنی به ارتزکمری‌خاجی (قسمت کمری) قابل‌انعطاف اتصال دارد و علاوه بر نرم و راحت بودن در استفاده، سطح وسیع‌تری از بدن زنان را در‌بر می‌گرفت (تصویر شماره 2).
کمربند کمری‌لگنی: این کمربند دارای 4 قسمت شکمی، کمری، لگنی و بندهای شانه‌ای است. بخش شکمی از پارچه 3 بعدی با الیاف ضد‌حساسیت، بخش کمری از جنس نئوپرن و باند لگنی از جنس پلی‌استر ساخته شد. در این کمربند بخش لگنی به ارتزکمری‌خاجی (قسمت کمری) قابل‌انعطاف اتصال دارد و علاوه بر نرم و راحت بودن در استفاده، سطح وسیع‌تری از بدن زنان را در‌بر می‌گرفت (تصویر شماره 2).
برای ساخت این کمربند محیط کمر در ناحیه ناف و محیط لگن در ناحیه بین خار خاصره قدامی فوقانی و تروکانتر اندازه‌گیری شد و متناسب با سایز افراد، برای هر فرد به‌صورت سفارشی ساخته شد.
به‌منظور ارزیابی فعالیت عضلانی عضلات لگن در حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی از دستگاه ثبت‌کننده فعالیت الکتریکی عضلات مجهز به 16 کانال مدل مایون وایرلس، ساخت کشور آلمان استفاده شد. روش انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی به این شکل بود که بیمار به حالت طاق‌باز بر روی تخت دراز می‌کشید بدون اینکه زیر سر از بالش استفاده شود. فاصله بین دو پا 20 سانتی‌متر بود. بیمار باید پا را بدون خم شدن زانو 20 سانتی‌متر (براساس متری که به دیوار نصب شده بود) از روی سطح تخت بلند می‌کرد [9]. ابتدا نحوه انجام هر آزمون برای فرد به‌طور کامل توضیح داده شد و چگونگی انجام آزمون به او نشان داده شد و به‌منظور اطمینان از صحت انجام آزمون، قبل از گرفتن آزمون اصلی فرد چند مرتبه تمرین می‌کرد. به‌منظور اطمینان یافتن از صحت داده‌های حاصل از اکترو‌مایو‌گرافی آزمون 3 مرتبه به فاصله 1 ساعت تکرار شد و فرد پس از هر آزمون استراحت می‌کرد.
برای جمع‌آوری داده‌های الکترومایوگرافی، محل دقیق نصب الکترودها بر روی عضلات براساس توصیه‌های انجمن الکترومایوگرافی اروپا [27] شناسایی و آماده سازی شد. به‌منظور نصب الکترودها ابتدا موهای آن ناحیه تراشیده شد و سپس با استفاده از پنبه آغشته به الکل محل نصب الکترود پاک‌سازی شد. الکترودها بر روی بالک عضلات رکتوس فموریس و بایسپس فموریس قرار گرفتند. برای الکترود‌گذاری بر روی عضله رکتوس فموریس، وضعیت بیمار به‌صورت نشسته روی تخت با زانوی کمی خم و تنه کمی خم‌شده به عقب بود و الکترودها در وسط خطی که از خار خاصره فوقانی به بالای پتلا وصل می‌شد، قرار می‌گرفتند. برای الکترود‌گذاری بر روی عضله بایسپس فموریس وضعیت بیمار به‌صورت دراز‌کش روی شکم با صورت به سمت پایین و ران روی میز و زانوها خمیده (کمتر از 90 درجه) با ران در کمی چرخش خارجی و ساق در کمی چرخش خارجی نسبت به ران بود و الکترودها در وسط خطی که از خار خاصره فوقانی به اپی کندیل خارجی تیبیا وصل می‌شد، قرار می‌گرفتند.
فرکانس داده‌برداری دستگاه الکترومایوگرافی 1200 هرتز بود. داده‌برداری در نرم‌افزار نکسوس انجام شد. برای حذف نویز در نرم افزار متلب فیلتر‌ها اعمال شدند. ابتدا فیلتر بالاگذر باتر ورس مرتبه 5 با فرکانس قطع 30 هرتز اعمال شد و پس از حذف میانگین سیگنال و یکسو کردن سیگنال، فیلتر پایین‌گذر باتر ورس مرتبه 4 با فرکانس قطع 10 هرتز اعمال شد پس از حذف نویز می‌شد سیگنال‌ها را تحلیل کرد.
برای تحلیل داده‌های الکترومایوگرافی از نرم‌افزار متلب استفاده شد و با کد‌نویسی تحلیل داده‌ها انجام شد. در مطالعه حاضر براساس میانگین دامنه سیگنال‌ها، میانگین فعالیت عضلات مشخص شد. برای تعیین معیاری جهت تشخیص زمان روشن و خاموش شدن عضله از تست استاتیک استفاده شد. به این صورت که برای هر عضله میانگین فعالیت آن عضله در تست استاتیک به اضافه انحراف معیار آن به‌عنوان خط مبدأ برای شروع فعالیت عضله فرض شد. با‌توجه‌به شرایط خاص بارداری و نگرانی‌هایی که جهت استفاده از تست حداکثر انقباض ایزومتریک ارادی جهت نرمال‌سازی داده‌های حاصل از الکترومایوگرافی وجود دارد، در این مطالعه مشابه با مطالعات جنیفر ، سانتوز و چوی سیگنال‌های الکترومیوگرافی مرتبط با هر عضله به حداکثر مقدار فعالیت آن عضله در طول همان آزمون نرمال شدند [28, 29 ,30]. در ادامه داده‌های حاصل از نرم‌افزار نکسوس (پارامترهای مربوط به الکترومایوگرافی) وارد نرم‌افزار اکسل شدند. پس از پالایش داده‌ها، از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 برای فراخوانی داده‌ها و توصیف و تحلیل داده‌ها استفاده شد. از توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار برای توصیف داده‌ها استفاده شد. از تحلیل کوواریانس به‌منظور مقایسه نتایج تست ثانویه در 3 گروه موردمطالعه استفاده شد. سطح معنی‌داری از‌نظر آماری 05/P<0 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
در مطالعه حاضر 48 زن باردار مبتلا به درد کمر و لگن شرکت کردند و به‌طور تصادفی به 3 گروه کمربند لگنی (14 نفر)، کمربند کمری‌لگنی (14 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) تقسیم شدند. میانگین و انحراف معیار متغیرهای زمینه‌ای زنان باردار شرکت‌کننده در مطالعه، در جدول شماره 1 گزارش شده است.
جهت بررسی نرمال بودن داده‌های متغیر فعالیت عضلانی از آزمون کولموگروف‌اسمیرنوف استفاده شد و نرمال بودن داده‌ها تأیید شد. فعالیت عضلانی عضلات رکتوس فموریس راست و بایسپس فموریس راست در انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی راست و فعالیت عضلانی عضلات رکتوس فموریس چپ و بایسپس فموریس چپ در انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی چپ در ابتدای مطالعه و 3 هفته پس از مداخله اندازه‌گیری و میانگین و انحراف‌معیار آن‌ها به دست آمد (جدول شماره 2).
نتایج نشان داد 3 هفته پس از تجویز کمربندها، فعالیت عضلانی تمام عضلات در حین انجام بالا آوردن فعال اندام تحتانی در 2 گروه استفاده‌کننده از کمربند روندی کاهشی داشت و در گروه کنترل افزایش فعالیت عضلات مشاهده شد.
فعالیت عضلات در 3 گروه موردمطالعه در آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی با استفاده از تحلیل کوواریانس بررسی شد (جدول شماره 3).
نتایج نشان داد اختلاف بین گروه‌ها در عضلات رکتوس فموریس راست، رکتوس فموریس چپ، بایسپس فموریس راست و بایسپس فموریس چپ معنادار است (0/001<P).
3 هفته پس از مداخله، فعالیت تمام عضلات در هر دو گروه استفاده‌کننده از کمربند کاهش پیدا کرده بود. با اینکه میزان فعالیت عضلات رکتوس فموریس راست و رکتوس فموریس چپ در گروه کمربند کمری‌لگنی نسبت به گروه کمربند لگنی کاهش بیشتری داشته است، اما این کاهش از‌نظر آماری معنادار نشده است، اما میزان فعالیت عضلات بایسپس فموریس راست و بایسپس فموریس چپ در گروه کمربند کمری‌لگنی نسبت به گروه کمربند لگنی از‌لحاظ آماری کاهش معناداری داشت (0/001<P). در مقایسه 2 گروه با گروه کنترل در هر 4 عضله اختلاف معنادار شد (0/001<P) و در گروه کنترل میزان فعالیت عضلات افزایش یافت (جدول شماره 4).
بحث
مطالعه حاضر با هدف مقایسه تأثیر کمربند کمری‌لگنی با کمربند لگنی در فعالیت عضلات لگن در حین انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار با درد کمر و لگن انجام شد و فعالیت عضلات رکتوس فموریس راست، بایسپس فموریس راست، رکتوس فموریس چپ و بایسپس فموریس چپ در آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی راست و چپ در 3 گروه کمربند کمری‌لگنی، کمربند لگنی و کنترل در ابتدای مطالعه و 3 هفته پس از تجویز کمربندها بررسی شد. در گروه کنترل میزان فعالیت تمام عضلات افزایش یافت. افزایش فعالیت عضلات در گروه کنترل می‌تواند به علت بزرگ شدن شکم و افزایش جرم در قسمت قدامی بدن زنان باردار باشد که به افزایش نیروهای قدامی و گشتاورهای خمشی منجر میشود. در‌نتیجه تمام عضلات خلفی کمری و لگنی به‌عنوان ثبات‌دهنده‌های فعال عمل کرده و برای جبران افزایش نیروهای قدامی و گشتاور خمشی فعالیت خود را افزایش می‌دهند [8] که این موضوع می‌تواند علت افزایش فعالیت عضله بایسپس فموریس در گروه کنترل در مطالعه حاضر باشد. با پیشرفت بارداری و افزایش شلی لیگامانی در حلقه لگنی و افزایش نیروهای برشی ناشی از تیلت لگن، حصار نیرویی مفصل ساکروایلیاک دچار آسیب میشود و دردهای لگنی افزایش می‌یابد. در‌نتیجه عضلات لگنی (مخصوصاً عضلات قدامی لگن) برای فراهم آوردن ثبات لگن باید فعالیت بیشتری داشته باشند [9، 10]. در‌نتیجه افزایش فعالیت عضله رکتوس فموریس که یک عضله قدامی لگن است، در مطالعه حاضر می‌تواند به این علت باشد. همچنین عدم استفاده از کمربندهای بارداری در گروه کنترل و در‌نتیجه عدم حمایت و پوشش مناسب در کمر و لگن که به توزیع وزن و کاهش فشارهای وارده به ستون فقرات و کاهش شلی لیگامانی کمک کند، به افزایش فعالیت عضلات در این گروه منجر شد. این افزایش فعالیت عضلات می‌تواند با افزایش درد و ناتوانی ناحیه کمری و لگنی همراه باشد. گوتکه و ناوال نیز در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که اختلال عملکرد عضلات و افزایش فعالیت عضلات کمری و لگنی با درد کمری و لگنی همراه است و باید در هنگام تدوین استراتژی‌های درمانی و اقدامات پیشگیرانه مورد توجه قرار گیرند [12، 31]. در مطالعه گروت نشان داده شد زنان باردار مبتلا به درد کمری و لگنی فعالیت عضلانی بالاتری را در طول بالا بردن فعال پا داشتند که انتقال بار آشفته را از‌طریق مفصل ساکروایلیاک در این جمعیت نشان می‌دهد [9].
در مطالعه حاضر در مقایسه بین 3 گروه نتایج نشان داد که فعالیت هر 4 عضله در هر دو گروهی که 3 هفته از کمربندهای لگنی و کمری‌لگنی استفاده کرده بودند، کاهش پیدا کرد که نشان‌دهنده بهبود فعالیت عضلانی 2 گروه ذکر‌شده در این آزمون است. این بهبود فعالیت عضلات می‌تواند به علت دربرگیری و حمایت ناحیه لگنی توسط این کمربندها باشد که به کاهش شلی لیگامانی در حلقه لگنی و جلوگیری از افزایش تیلت لگن منجر شده و به‌عنوان یک حمایت خارجی به عضلات لگن جهت ایجاد و حفظ ثبات در مفصل ساکروایلیاک و توزیع مناسب نیروهای وارده به لگن کمک می‌کنند و به کاهش فعالیت بیش از اندازه عضلات لگنی منجر می‌شوند و این همسو با مطالعات گروت، هو و سهیرو است که تأثیر مثبت استفاده از کمربندهای لگنی در طی بالا بردن فعال پا در بهبود عملکرد و کاهش فعالیت عضلات لگنی را نشان دادند [9, 18, 19].
در این مطالعه در گروه کمربند کمری‌لگنی نسبت به گروه کمربند لگنی فعالیت هر 4 عضله کاهش بیشتری داشته است، اما این کاهش در عضلات رکتوس فموریس راست و رکتوس فموریس چپ از‌نظر آماری معنادار نشد. اما میزان فعالیت عضله بایسپس فموریس راست و بایسپس فموریس چپ در گروه کمربند لگنی‌کمری نسبت به گروه کمربند لگنی از‌لحاظ آماری کاهش معناداری نشان داد. این بهبود عملکرد در کمربند کمری‌لگنی می‌تواند به علت حمایت هم‌زمان و یکپارچه ناحیه کمری و لگنی باشد که حمایت بهتری را نسبت به کمربند لگنی در ناحیه لگن فراهم کرده و به بهبود انتقال بار و توزیع بهتر نیروها در ستون فقرات و ناحیه لگنی کمک می‌کند و در برابر گشتاورهای خمشی مقاومت بهتری را فراهم آورده است و به بهبود فعالیت عضله بایسپس فموریس منجر شده است.
نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر نشان داده شد که 3 هفته پس از مداخله، فعالیت عضلات رکتوس فموریس و بایسپس فموریس در حین انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در هر دو گروه استفاده‌کننده از کمربند لگنی و کمری‌لگنی کاهش یافت و در گروه کنترل افزایش یافت. در‌نتیجه هر دو کمربند لگنی و کمری‌لگنی در بهبود فعالیت عضلات لگنی مؤثر بودند. با‌این‌حال، به نظر می‌رسد کمربند کمری‌لگنی تأثیر بیشتری در بهبود فعالیت عضلات بایسپس فموریس در مقایسه با کمربند لگنی در حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی داشته است.
محدودیت‌های مطالعه حاضر، مشکل در یافتن نمونه‌ها، افزایش زمان نمونه‌گیری و طولانی شدن گرفتن آزمون‌ها به علت شیوع بیماری کرونا و در‌نتیجه همکاری پایین زنان باردار بود. در ضمن به علت شرایط خاص بارداری از تست حداکثر انقباض ایزومتریک ارادی جهت نرمال‌سازی داده‌های حاصل از الکترومایوگرافی در مطالعه حاضر استفاده نشد. در نتیجه سیگنال‌های الکترومایوگرافی مرتبط با هر عضله به حداکثر مقدار فعالیت آن عضله در طول همان آزمون نرمال شدند. پیشنهاد میشود در مطالعات آینده اثر فوری استفاده از کمربندها ارزیابی شود و با اثر استفاده طولانی‌مدت آن‌ها مقایسه شود و ارزیابی فعالیت عضلات لگنی در سایر آزمون‌ها نیز ارزیابی شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مطالعه حاضر مورد تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی قرار گرفت و کد اخلاق این مطالعهIR.USWR.REC.1399.161 است. تمامی شرکت‌کنندگان در مطالعه حاضر فرم رضایت کتبی را امضا کردند و از روند اجرای مطالعه آگاهی کامل داشتند. همچنین هر زمان که تمایل به شرکت در ادامه مطالعه را نداشتند، می‌توانستند از مطالعه خارج شوند. در ضمن تمام اطلاعات شرکت‌کنندگان در مطالعه به‌صورت محرمانه باقی ماند.
حامی مالی
مطالعه حاضر حامی مالی نداشته است. این مطالعه برگرفته از پایان نامه خانم ژاله حیدری در گروه ارتز و پروتز دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تهران است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: محمد‌علی مردانی؛ روش‌شناسی: محمد‌علی مردانی، اکبر بیگلریان؛ اعتبار‌سنجی: اکبر بیگلریان، ژاله حیدری؛ تحلیل: اکبر بیگلریان؛ تحقیق و بررسی: ژاله حیدری، مریم شکرپور، محمد‌علی مردانی؛ منابع: ژاله حیدری، غلامرضا امینیان، مریم شکرپور؛ نگارش پیش‌نویس: ژاله حیدری؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: غلامرضا امینیان؛ بصری‌سازی: غلامرضا امینیان، ژاله حیدری، محمد‌علی مردانی، مریم شکرپور؛ نظارت و مدیریت پروژه: محمد‌علی مردانی؛ تأمین مالی: ژاله حیدری.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از دانشگاه علوم‌پزشکی اراک که در مرحله گرفتن نمونه‌ها به مطالعه کمک کردند قدردانی می‌کنیم.
به‌منظور ارزیابی فعالیت عضلانی عضلات لگن در حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی از دستگاه ثبت‌کننده فعالیت الکتریکی عضلات مجهز به 16 کانال مدل مایون وایرلس، ساخت کشور آلمان استفاده شد. روش انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی به این شکل بود که بیمار به حالت طاق‌باز بر روی تخت دراز می‌کشید بدون اینکه زیر سر از بالش استفاده شود. فاصله بین دو پا 20 سانتی‌متر بود. بیمار باید پا را بدون خم شدن زانو 20 سانتی‌متر (براساس متری که به دیوار نصب شده بود) از روی سطح تخت بلند می‌کرد [9]. ابتدا نحوه انجام هر آزمون برای فرد به‌طور کامل توضیح داده شد و چگونگی انجام آزمون به او نشان داده شد و به‌منظور اطمینان از صحت انجام آزمون، قبل از گرفتن آزمون اصلی فرد چند مرتبه تمرین می‌کرد. به‌منظور اطمینان یافتن از صحت داده‌های حاصل از اکترو‌مایو‌گرافی آزمون 3 مرتبه به فاصله 1 ساعت تکرار شد و فرد پس از هر آزمون استراحت می‌کرد.
برای جمع‌آوری داده‌های الکترومایوگرافی، محل دقیق نصب الکترودها بر روی عضلات براساس توصیه‌های انجمن الکترومایوگرافی اروپا [27] شناسایی و آماده سازی شد. به‌منظور نصب الکترودها ابتدا موهای آن ناحیه تراشیده شد و سپس با استفاده از پنبه آغشته به الکل محل نصب الکترود پاک‌سازی شد. الکترودها بر روی بالک عضلات رکتوس فموریس و بایسپس فموریس قرار گرفتند. برای الکترود‌گذاری بر روی عضله رکتوس فموریس، وضعیت بیمار به‌صورت نشسته روی تخت با زانوی کمی خم و تنه کمی خم‌شده به عقب بود و الکترودها در وسط خطی که از خار خاصره فوقانی به بالای پتلا وصل می‌شد، قرار می‌گرفتند. برای الکترود‌گذاری بر روی عضله بایسپس فموریس وضعیت بیمار به‌صورت دراز‌کش روی شکم با صورت به سمت پایین و ران روی میز و زانوها خمیده (کمتر از 90 درجه) با ران در کمی چرخش خارجی و ساق در کمی چرخش خارجی نسبت به ران بود و الکترودها در وسط خطی که از خار خاصره فوقانی به اپی کندیل خارجی تیبیا وصل می‌شد، قرار می‌گرفتند.
فرکانس داده‌برداری دستگاه الکترومایوگرافی 1200 هرتز بود. داده‌برداری در نرم‌افزار نکسوس انجام شد. برای حذف نویز در نرم افزار متلب فیلتر‌ها اعمال شدند. ابتدا فیلتر بالاگذر باتر ورس مرتبه 5 با فرکانس قطع 30 هرتز اعمال شد و پس از حذف میانگین سیگنال و یکسو کردن سیگنال، فیلتر پایین‌گذر باتر ورس مرتبه 4 با فرکانس قطع 10 هرتز اعمال شد پس از حذف نویز می‌شد سیگنال‌ها را تحلیل کرد.
برای تحلیل داده‌های الکترومایوگرافی از نرم‌افزار متلب استفاده شد و با کد‌نویسی تحلیل داده‌ها انجام شد. در مطالعه حاضر براساس میانگین دامنه سیگنال‌ها، میانگین فعالیت عضلات مشخص شد. برای تعیین معیاری جهت تشخیص زمان روشن و خاموش شدن عضله از تست استاتیک استفاده شد. به این صورت که برای هر عضله میانگین فعالیت آن عضله در تست استاتیک به اضافه انحراف معیار آن به‌عنوان خط مبدأ برای شروع فعالیت عضله فرض شد. با‌توجه‌به شرایط خاص بارداری و نگرانی‌هایی که جهت استفاده از تست حداکثر انقباض ایزومتریک ارادی جهت نرمال‌سازی داده‌های حاصل از الکترومایوگرافی وجود دارد، در این مطالعه مشابه با مطالعات جنیفر ، سانتوز و چوی سیگنال‌های الکترومیوگرافی مرتبط با هر عضله به حداکثر مقدار فعالیت آن عضله در طول همان آزمون نرمال شدند [28, 29 ,30]. در ادامه داده‌های حاصل از نرم‌افزار نکسوس (پارامترهای مربوط به الکترومایوگرافی) وارد نرم‌افزار اکسل شدند. پس از پالایش داده‌ها، از نرم‌افزار SPSS نسخه 26 برای فراخوانی داده‌ها و توصیف و تحلیل داده‌ها استفاده شد. از توزیع فراوانی، میانگین و انحراف معیار برای توصیف داده‌ها استفاده شد. از تحلیل کوواریانس به‌منظور مقایسه نتایج تست ثانویه در 3 گروه موردمطالعه استفاده شد. سطح معنی‌داری از‌نظر آماری 05/P<0 در نظر گرفته شد.
یافته‌ها
در مطالعه حاضر 48 زن باردار مبتلا به درد کمر و لگن شرکت کردند و به‌طور تصادفی به 3 گروه کمربند لگنی (14 نفر)، کمربند کمری‌لگنی (14 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) تقسیم شدند. میانگین و انحراف معیار متغیرهای زمینه‌ای زنان باردار شرکت‌کننده در مطالعه، در جدول شماره 1 گزارش شده است.
جهت بررسی نرمال بودن داده‌های متغیر فعالیت عضلانی از آزمون کولموگروف‌اسمیرنوف استفاده شد و نرمال بودن داده‌ها تأیید شد. فعالیت عضلانی عضلات رکتوس فموریس راست و بایسپس فموریس راست در انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی راست و فعالیت عضلانی عضلات رکتوس فموریس چپ و بایسپس فموریس چپ در انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی چپ در ابتدای مطالعه و 3 هفته پس از مداخله اندازه‌گیری و میانگین و انحراف‌معیار آن‌ها به دست آمد (جدول شماره 2).
نتایج نشان داد 3 هفته پس از تجویز کمربندها، فعالیت عضلانی تمام عضلات در حین انجام بالا آوردن فعال اندام تحتانی در 2 گروه استفاده‌کننده از کمربند روندی کاهشی داشت و در گروه کنترل افزایش فعالیت عضلات مشاهده شد.
فعالیت عضلات در 3 گروه موردمطالعه در آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی با استفاده از تحلیل کوواریانس بررسی شد (جدول شماره 3).
نتایج نشان داد اختلاف بین گروه‌ها در عضلات رکتوس فموریس راست، رکتوس فموریس چپ، بایسپس فموریس راست و بایسپس فموریس چپ معنادار است (0/001<P).
3 هفته پس از مداخله، فعالیت تمام عضلات در هر دو گروه استفاده‌کننده از کمربند کاهش پیدا کرده بود. با اینکه میزان فعالیت عضلات رکتوس فموریس راست و رکتوس فموریس چپ در گروه کمربند کمری‌لگنی نسبت به گروه کمربند لگنی کاهش بیشتری داشته است، اما این کاهش از‌نظر آماری معنادار نشده است، اما میزان فعالیت عضلات بایسپس فموریس راست و بایسپس فموریس چپ در گروه کمربند کمری‌لگنی نسبت به گروه کمربند لگنی از‌لحاظ آماری کاهش معناداری داشت (0/001<P). در مقایسه 2 گروه با گروه کنترل در هر 4 عضله اختلاف معنادار شد (0/001<P) و در گروه کنترل میزان فعالیت عضلات افزایش یافت (جدول شماره 4).
بحث
مطالعه حاضر با هدف مقایسه تأثیر کمربند کمری‌لگنی با کمربند لگنی در فعالیت عضلات لگن در حین انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در زنان باردار با درد کمر و لگن انجام شد و فعالیت عضلات رکتوس فموریس راست، بایسپس فموریس راست، رکتوس فموریس چپ و بایسپس فموریس چپ در آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی راست و چپ در 3 گروه کمربند کمری‌لگنی، کمربند لگنی و کنترل در ابتدای مطالعه و 3 هفته پس از تجویز کمربندها بررسی شد. در گروه کنترل میزان فعالیت تمام عضلات افزایش یافت. افزایش فعالیت عضلات در گروه کنترل می‌تواند به علت بزرگ شدن شکم و افزایش جرم در قسمت قدامی بدن زنان باردار باشد که به افزایش نیروهای قدامی و گشتاورهای خمشی منجر میشود. در‌نتیجه تمام عضلات خلفی کمری و لگنی به‌عنوان ثبات‌دهنده‌های فعال عمل کرده و برای جبران افزایش نیروهای قدامی و گشتاور خمشی فعالیت خود را افزایش می‌دهند [8] که این موضوع می‌تواند علت افزایش فعالیت عضله بایسپس فموریس در گروه کنترل در مطالعه حاضر باشد. با پیشرفت بارداری و افزایش شلی لیگامانی در حلقه لگنی و افزایش نیروهای برشی ناشی از تیلت لگن، حصار نیرویی مفصل ساکروایلیاک دچار آسیب میشود و دردهای لگنی افزایش می‌یابد. در‌نتیجه عضلات لگنی (مخصوصاً عضلات قدامی لگن) برای فراهم آوردن ثبات لگن باید فعالیت بیشتری داشته باشند [9، 10]. در‌نتیجه افزایش فعالیت عضله رکتوس فموریس که یک عضله قدامی لگن است، در مطالعه حاضر می‌تواند به این علت باشد. همچنین عدم استفاده از کمربندهای بارداری در گروه کنترل و در‌نتیجه عدم حمایت و پوشش مناسب در کمر و لگن که به توزیع وزن و کاهش فشارهای وارده به ستون فقرات و کاهش شلی لیگامانی کمک کند، به افزایش فعالیت عضلات در این گروه منجر شد. این افزایش فعالیت عضلات می‌تواند با افزایش درد و ناتوانی ناحیه کمری و لگنی همراه باشد. گوتکه و ناوال نیز در مطالعات خود به این نتیجه رسیدند که اختلال عملکرد عضلات و افزایش فعالیت عضلات کمری و لگنی با درد کمری و لگنی همراه است و باید در هنگام تدوین استراتژی‌های درمانی و اقدامات پیشگیرانه مورد توجه قرار گیرند [12، 31]. در مطالعه گروت نشان داده شد زنان باردار مبتلا به درد کمری و لگنی فعالیت عضلانی بالاتری را در طول بالا بردن فعال پا داشتند که انتقال بار آشفته را از‌طریق مفصل ساکروایلیاک در این جمعیت نشان می‌دهد [9].
در مطالعه حاضر در مقایسه بین 3 گروه نتایج نشان داد که فعالیت هر 4 عضله در هر دو گروهی که 3 هفته از کمربندهای لگنی و کمری‌لگنی استفاده کرده بودند، کاهش پیدا کرد که نشان‌دهنده بهبود فعالیت عضلانی 2 گروه ذکر‌شده در این آزمون است. این بهبود فعالیت عضلات می‌تواند به علت دربرگیری و حمایت ناحیه لگنی توسط این کمربندها باشد که به کاهش شلی لیگامانی در حلقه لگنی و جلوگیری از افزایش تیلت لگن منجر شده و به‌عنوان یک حمایت خارجی به عضلات لگن جهت ایجاد و حفظ ثبات در مفصل ساکروایلیاک و توزیع مناسب نیروهای وارده به لگن کمک می‌کنند و به کاهش فعالیت بیش از اندازه عضلات لگنی منجر می‌شوند و این همسو با مطالعات گروت، هو و سهیرو است که تأثیر مثبت استفاده از کمربندهای لگنی در طی بالا بردن فعال پا در بهبود عملکرد و کاهش فعالیت عضلات لگنی را نشان دادند [9, 18, 19].
در این مطالعه در گروه کمربند کمری‌لگنی نسبت به گروه کمربند لگنی فعالیت هر 4 عضله کاهش بیشتری داشته است، اما این کاهش در عضلات رکتوس فموریس راست و رکتوس فموریس چپ از‌نظر آماری معنادار نشد. اما میزان فعالیت عضله بایسپس فموریس راست و بایسپس فموریس چپ در گروه کمربند لگنی‌کمری نسبت به گروه کمربند لگنی از‌لحاظ آماری کاهش معناداری نشان داد. این بهبود عملکرد در کمربند کمری‌لگنی می‌تواند به علت حمایت هم‌زمان و یکپارچه ناحیه کمری و لگنی باشد که حمایت بهتری را نسبت به کمربند لگنی در ناحیه لگن فراهم کرده و به بهبود انتقال بار و توزیع بهتر نیروها در ستون فقرات و ناحیه لگنی کمک می‌کند و در برابر گشتاورهای خمشی مقاومت بهتری را فراهم آورده است و به بهبود فعالیت عضله بایسپس فموریس منجر شده است.
نتیجه‌گیری
در مطالعه حاضر نشان داده شد که 3 هفته پس از مداخله، فعالیت عضلات رکتوس فموریس و بایسپس فموریس در حین انجام آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی در هر دو گروه استفاده‌کننده از کمربند لگنی و کمری‌لگنی کاهش یافت و در گروه کنترل افزایش یافت. در‌نتیجه هر دو کمربند لگنی و کمری‌لگنی در بهبود فعالیت عضلات لگنی مؤثر بودند. با‌این‌حال، به نظر می‌رسد کمربند کمری‌لگنی تأثیر بیشتری در بهبود فعالیت عضلات بایسپس فموریس در مقایسه با کمربند لگنی در حین آزمون بالا آوردن فعال اندام تحتانی داشته است.
محدودیت‌های مطالعه حاضر، مشکل در یافتن نمونه‌ها، افزایش زمان نمونه‌گیری و طولانی شدن گرفتن آزمون‌ها به علت شیوع بیماری کرونا و در‌نتیجه همکاری پایین زنان باردار بود. در ضمن به علت شرایط خاص بارداری از تست حداکثر انقباض ایزومتریک ارادی جهت نرمال‌سازی داده‌های حاصل از الکترومایوگرافی در مطالعه حاضر استفاده نشد. در نتیجه سیگنال‌های الکترومایوگرافی مرتبط با هر عضله به حداکثر مقدار فعالیت آن عضله در طول همان آزمون نرمال شدند. پیشنهاد میشود در مطالعات آینده اثر فوری استفاده از کمربندها ارزیابی شود و با اثر استفاده طولانی‌مدت آن‌ها مقایسه شود و ارزیابی فعالیت عضلات لگنی در سایر آزمون‌ها نیز ارزیابی شود.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
مطالعه حاضر مورد تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی قرار گرفت و کد اخلاق این مطالعهIR.USWR.REC.1399.161 است. تمامی شرکت‌کنندگان در مطالعه حاضر فرم رضایت کتبی را امضا کردند و از روند اجرای مطالعه آگاهی کامل داشتند. همچنین هر زمان که تمایل به شرکت در ادامه مطالعه را نداشتند، می‌توانستند از مطالعه خارج شوند. در ضمن تمام اطلاعات شرکت‌کنندگان در مطالعه به‌صورت محرمانه باقی ماند.
حامی مالی
مطالعه حاضر حامی مالی نداشته است. این مطالعه برگرفته از پایان نامه خانم ژاله حیدری در گروه ارتز و پروتز دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی تهران است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: محمد‌علی مردانی؛ روش‌شناسی: محمد‌علی مردانی، اکبر بیگلریان؛ اعتبار‌سنجی: اکبر بیگلریان، ژاله حیدری؛ تحلیل: اکبر بیگلریان؛ تحقیق و بررسی: ژاله حیدری، مریم شکرپور، محمد‌علی مردانی؛ منابع: ژاله حیدری، غلامرضا امینیان، مریم شکرپور؛ نگارش پیش‌نویس: ژاله حیدری؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: غلامرضا امینیان؛ بصری‌سازی: غلامرضا امینیان، ژاله حیدری، محمد‌علی مردانی، مریم شکرپور؛ نظارت و مدیریت پروژه: محمد‌علی مردانی؛ تأمین مالی: ژاله حیدری.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله هیچ‌گونه تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
بدین‌وسیله از دانشگاه علوم‌پزشکی اراک که در مرحله گرفتن نمونه‌ها به مطالعه کمک کردند قدردانی می‌کنیم.
References
1.Biviá-Roig G, Lisón JF, Sánchez-Zuriaga D. Effects of pregnancy on lumbar motion patterns and muscle responses.The Spine Journal: Official Journal of The North American Spine Society. 2019; 19(2):364-71. [PMID]
2.Bastiaanssen JM, de Bie RA, Bastiaenen CH, Essed GG, van den Brandt PA. A historical perspective on pregnancy-related low back and/or pelvic girdle pain. European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 2005; 120(1):3-14. [DOI:10.1016/j.ejogrb.2004.11.021] [PMID]
3.Cheng PL, Pantel M, Smith JT, Dumas GA, Leger AB, Plamondon A, et al. Back pain of working pregnant women: Identification of associated occupational factors. Applied Ergonomics. 2009; 40(3):419-23. [DOI:10.1016/j.apergo.2008.11.002] [PMID]
4.Gutke A, Boissonnault J, Brook G, Stuge B. The severity and impact of pelvic girdle pain and low-back pain in pregnancy: A multinational study. Journal of Women's Health. 2018; 27(4):510-7. [DOI:10.1089/jwh.2017.6342] [PMID]
5.Kluge J, Hall D, Louw Q, Theron G, Grové D. Specific exercises to treat pregnancy-related low back pain in a South African population. International Journal of Gynaecology and Obstetrics: The Official Organ of The International Federation of Gynaecology and Obstetrics. 2011; 113(3):187-91. [DOI:10.1016/j.ijgo.2010.10.030] [PMID]
6.Kaplan Ş, Alpayci M, Karaman E, Çetin O, Özkan Y, İlter S, et al. Short-term effects of Kinesio Taping in women with pregnancy-related low back pain: A randomized controlled clinical trial. Medical Science Monitor. 2016; 22:1297–301. [DOI:10.12659/MSM.898353] [PMID] [PMCID]
7.Vleeming A, Albert HB, Ostgaard HC, Sturesson B, Stuge B. European guidelines for the diagnosis and treatment of pelvic girdle pain. European Spine Journal. 2008; 17(6):794-819. [DOI:10.1007/s00586-008-0602-4] [PMID] [PMCID]
8.Biviá-Roig G, Lisón JF, Sánchez-Zuriaga D. Changes in trunk posture and muscle responses in standing during pregnancy and postpartum. PLoS One. 2018; 13(3):e0194853. [DOI:10.1371/journal.pone.0194853] [PMID] [PMCID]
9.de Groot M, Pool-Goudzwaard AL, Spoor CW, Snijders CJ. The active straight leg raising test (ASLR) in pregnant women: Differences in muscle activity and force between patients and healthy subjects. Manual Therapy. 2008; 13(1):68-74. [DOI:10.1016/j.math.2006.08.006] [PMID]
10.Buijs EJ, Kamphuis ET, Groen GJ. Radiofrequency treatment of sacroiliac joint-related pain aimed at the first three sacral dorsal rami: A minimal approach. The Pain Clinic. 2004; 16(2):139-46. [Link]
11.Vleeming A, Volkers AC, Snijders CJ, Stoeckart R. Relation between form and function in the sacroiliac joint. Part II: Biomechanical aspects. Spine (Phila Pa 1976). 1990; 15(2):133-6. [DOI:10.1097/00007632-199002000-00017] [PMID]
12.Nawal TTL, Mansourou LM, Lafiou Y, Geneviève D. Implication of back extensor muscles in the appearance of back pain in 30 beninese pregnant women. American Journal of Biomedical and Life Sciences. 2017; 5(6):119-22. [DOI:10.11648/j.ajbls.20170506.12]
13.Mens JM, Vleeming A, Snijders CJ, Koes BW, Stam HJ. Reliability and validity of the active straight leg raise test in posterior pelvic pain since pregnancy. Spine (Phila Pa 1976). 2001; 26(10):1167-71. [DOI:10.1097/00007632-200105150-00015] [PMID]
14.Liddle SD, Pennick V. Interventions for preventing and treating low-back and pelvic pain during pregnancy. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015; 2015(9):CD001139. [PMID] [PMCID]
15.Oh JS. Effects of pelvic belt on hip extensor muscle EMG activity during prone hip extension in females with chronic low back pain. Journal of Physical Therapy Science. 2014; 26(7):1023-4. [DOI:10.1589/jpts.26.1023] [PMID] [PMCID]
16.Bertuit J, Van Lint CE, Rooze M, Feipel V. Pregnancy and pelvic girdle pain: Analysis of pelvic belt on pain. Journal of Clinical Nursing. 2018; 27(1-2):e129-37. [DOI:10.1111/jocn.13888] [PMID]
17.Kang X, Ying BA, Zhang X, Qi J, Wu L. Force analysis of the support belt and pregnant woman for relieving the pregnancy-related waist pain. Journal of Fiber Bioengineering and Informatics. 2018; 11(4):217-26. [DOI:10.3993/jfbim00302]
18.Hu H, Meijer OG, van Dieën JH, Hodges PW, Bruijn SM, Strijers RL, et al. Muscle activity during the active straight leg raise (ASLR), and the effects of a pelvic belt on the ASLR and on treadmill walking. Journal of Biomechanics. 2010; 43(3):532-9. [DOI:10.1016/j.jbiomech.2009.09.035] [PMID]
19.Suehiro T, Yakushijin Y, Nuibe A, Ishii S, Kurozumi C, Ishida H. Effect of pelvic belt on the perception of difficulty and muscle activity during active straight leg raising test in pain-free subjects. Journal of Exercise Rehabilitation. 2019; 15(3):449-53. [DOI:10.12965/jer.1938140.070] [PMID] [PMCID]
20.Heydari Z, Aminian G, Biglarian A, Shokrpour M, Mardani MA. Comparison of the modified lumbar pelvic belt with the current belt on low back and pelvic pain in pregnant women. Journal of Biomedical Physics & Engineering. 2022; 12(3):309–18. [PMID] [PMCID]
21.Heydari Z, Mardani MA, Biglarian A, Shokrpour M, Aminian G. Evaluation of the quality of life of pregnant women with lumbar pain using the new pregnancy belt and compare to the current belt. Journal of Rehabilitation Sciences & Research. 2022. [Link]
22.Cameron L, Marsden J, Watkins K, Freeman J. Management of antenatal pelvic-girdle pain study (MAPS): A double blinded, randomised trial evaluating the effectiveness of two pelvic orthoses. International Journal of Women’s Health Care. 2018; 3(2):1-9. [DOI:10.33140/IJWHC.03.02.09]
23.Kordi R, Abolhasani M, Rostami M, Hantoushzadeh S, Mansournia MA, Vasheghani-Farahani F. Comparison between the effect of lumbopelvic belt and home based pelvic stabilizing exercise on pregnant women with pelvic girdle pain; a randomized controlled trial. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation. 2013; 26(2):133-9. [DOI:10.3233/BMR-2012-00357] [PMID]
24.Sehmbi H, D’Souza R, Bhatia A. Low back pain in pregnancy: Investigations, management, and role of neuraxial analgesia and anaesthesia: A systematic review. Gynecologic and Obstetric Investigation. 2017; 82(5):417-36. [PMID]
25.Depledge J, McNair PJ, Keal-Smith C, Williams M. Management of symphysis pubis dysfunction during pregnancy using exercise and pelvic support belts. Physical Therapy. 2005; 85(12):1290-300. [DOI:10.1093/ptj/85.12.1290] [PMID]
26.Flack NA, Hay-Smith EJ, Stringer MD, Gray AR, Woodley SJ. Adherence, tolerance and effectiveness of two different pelvic support belts as a treatment for pregnancy-related symphyseal pain - a pilot randomized trial. BMC Pregnancy Childbirth. 2015; 15:36. [PMID] [PMCID]
27.Hermens HJ, Freriks B, Disselhorst-Klug C, Rau G. Development of recommendations for SEMG sensors and sensor placement procedures. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2000; 10(5):361-74. [DOI:10.1016/S1050-6411(00)00027-4] [PMID]
28.Bagwell JJ, Reynolds N, Walaszek M, Runez H, Lam K, Armour Smith J, et al. Lower extremity kinetics and muscle activation during gait are significantly different during and after pregnancy compared to nulliparous females. Gait & Posture. 2020; 81:33-40. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2020.07.002] [PMID]
29.Choi Y, Kim Y, Kim M, Yoon B. Muscle synergies for turning during human walking. Journal of Motor Behavior. 2019; 51(1):1-9. [DOI:10.1080/00222895.2017.1408558] [PMID]
30.Santuz A, Ekizos A, Janshen L, Mersmann F, Bohm S, Baltzopoulos V, et al. Modular control of human movement during running: An open access data set. Frontiers in Physiology. 2018; 9:1509. [DOI:10.3389/fphys.2018.01509] [PMID] [PMCID]
31.Gutke A, Östgaard HC, Öberg B. Association between muscle function and low back pain in relation to pregnancy. Journal of Rehabilitation Medicine. 2008; 40(4):304-11. [PMID]
2.Bastiaanssen JM, de Bie RA, Bastiaenen CH, Essed GG, van den Brandt PA. A historical perspective on pregnancy-related low back and/or pelvic girdle pain. European Journal of Obstetrics, Gynecology, and Reproductive Biology. 2005; 120(1):3-14. [DOI:10.1016/j.ejogrb.2004.11.021] [PMID]
3.Cheng PL, Pantel M, Smith JT, Dumas GA, Leger AB, Plamondon A, et al. Back pain of working pregnant women: Identification of associated occupational factors. Applied Ergonomics. 2009; 40(3):419-23. [DOI:10.1016/j.apergo.2008.11.002] [PMID]
4.Gutke A, Boissonnault J, Brook G, Stuge B. The severity and impact of pelvic girdle pain and low-back pain in pregnancy: A multinational study. Journal of Women's Health. 2018; 27(4):510-7. [DOI:10.1089/jwh.2017.6342] [PMID]
5.Kluge J, Hall D, Louw Q, Theron G, Grové D. Specific exercises to treat pregnancy-related low back pain in a South African population. International Journal of Gynaecology and Obstetrics: The Official Organ of The International Federation of Gynaecology and Obstetrics. 2011; 113(3):187-91. [DOI:10.1016/j.ijgo.2010.10.030] [PMID]
6.Kaplan Ş, Alpayci M, Karaman E, Çetin O, Özkan Y, İlter S, et al. Short-term effects of Kinesio Taping in women with pregnancy-related low back pain: A randomized controlled clinical trial. Medical Science Monitor. 2016; 22:1297–301. [DOI:10.12659/MSM.898353] [PMID] [PMCID]
7.Vleeming A, Albert HB, Ostgaard HC, Sturesson B, Stuge B. European guidelines for the diagnosis and treatment of pelvic girdle pain. European Spine Journal. 2008; 17(6):794-819. [DOI:10.1007/s00586-008-0602-4] [PMID] [PMCID]
8.Biviá-Roig G, Lisón JF, Sánchez-Zuriaga D. Changes in trunk posture and muscle responses in standing during pregnancy and postpartum. PLoS One. 2018; 13(3):e0194853. [DOI:10.1371/journal.pone.0194853] [PMID] [PMCID]
9.de Groot M, Pool-Goudzwaard AL, Spoor CW, Snijders CJ. The active straight leg raising test (ASLR) in pregnant women: Differences in muscle activity and force between patients and healthy subjects. Manual Therapy. 2008; 13(1):68-74. [DOI:10.1016/j.math.2006.08.006] [PMID]
10.Buijs EJ, Kamphuis ET, Groen GJ. Radiofrequency treatment of sacroiliac joint-related pain aimed at the first three sacral dorsal rami: A minimal approach. The Pain Clinic. 2004; 16(2):139-46. [Link]
11.Vleeming A, Volkers AC, Snijders CJ, Stoeckart R. Relation between form and function in the sacroiliac joint. Part II: Biomechanical aspects. Spine (Phila Pa 1976). 1990; 15(2):133-6. [DOI:10.1097/00007632-199002000-00017] [PMID]
12.Nawal TTL, Mansourou LM, Lafiou Y, Geneviève D. Implication of back extensor muscles in the appearance of back pain in 30 beninese pregnant women. American Journal of Biomedical and Life Sciences. 2017; 5(6):119-22. [DOI:10.11648/j.ajbls.20170506.12]
13.Mens JM, Vleeming A, Snijders CJ, Koes BW, Stam HJ. Reliability and validity of the active straight leg raise test in posterior pelvic pain since pregnancy. Spine (Phila Pa 1976). 2001; 26(10):1167-71. [DOI:10.1097/00007632-200105150-00015] [PMID]
14.Liddle SD, Pennick V. Interventions for preventing and treating low-back and pelvic pain during pregnancy. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2015; 2015(9):CD001139. [PMID] [PMCID]
15.Oh JS. Effects of pelvic belt on hip extensor muscle EMG activity during prone hip extension in females with chronic low back pain. Journal of Physical Therapy Science. 2014; 26(7):1023-4. [DOI:10.1589/jpts.26.1023] [PMID] [PMCID]
16.Bertuit J, Van Lint CE, Rooze M, Feipel V. Pregnancy and pelvic girdle pain: Analysis of pelvic belt on pain. Journal of Clinical Nursing. 2018; 27(1-2):e129-37. [DOI:10.1111/jocn.13888] [PMID]
17.Kang X, Ying BA, Zhang X, Qi J, Wu L. Force analysis of the support belt and pregnant woman for relieving the pregnancy-related waist pain. Journal of Fiber Bioengineering and Informatics. 2018; 11(4):217-26. [DOI:10.3993/jfbim00302]
18.Hu H, Meijer OG, van Dieën JH, Hodges PW, Bruijn SM, Strijers RL, et al. Muscle activity during the active straight leg raise (ASLR), and the effects of a pelvic belt on the ASLR and on treadmill walking. Journal of Biomechanics. 2010; 43(3):532-9. [DOI:10.1016/j.jbiomech.2009.09.035] [PMID]
19.Suehiro T, Yakushijin Y, Nuibe A, Ishii S, Kurozumi C, Ishida H. Effect of pelvic belt on the perception of difficulty and muscle activity during active straight leg raising test in pain-free subjects. Journal of Exercise Rehabilitation. 2019; 15(3):449-53. [DOI:10.12965/jer.1938140.070] [PMID] [PMCID]
20.Heydari Z, Aminian G, Biglarian A, Shokrpour M, Mardani MA. Comparison of the modified lumbar pelvic belt with the current belt on low back and pelvic pain in pregnant women. Journal of Biomedical Physics & Engineering. 2022; 12(3):309–18. [PMID] [PMCID]
21.Heydari Z, Mardani MA, Biglarian A, Shokrpour M, Aminian G. Evaluation of the quality of life of pregnant women with lumbar pain using the new pregnancy belt and compare to the current belt. Journal of Rehabilitation Sciences & Research. 2022. [Link]
22.Cameron L, Marsden J, Watkins K, Freeman J. Management of antenatal pelvic-girdle pain study (MAPS): A double blinded, randomised trial evaluating the effectiveness of two pelvic orthoses. International Journal of Women’s Health Care. 2018; 3(2):1-9. [DOI:10.33140/IJWHC.03.02.09]
23.Kordi R, Abolhasani M, Rostami M, Hantoushzadeh S, Mansournia MA, Vasheghani-Farahani F. Comparison between the effect of lumbopelvic belt and home based pelvic stabilizing exercise on pregnant women with pelvic girdle pain; a randomized controlled trial. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation. 2013; 26(2):133-9. [DOI:10.3233/BMR-2012-00357] [PMID]
24.Sehmbi H, D’Souza R, Bhatia A. Low back pain in pregnancy: Investigations, management, and role of neuraxial analgesia and anaesthesia: A systematic review. Gynecologic and Obstetric Investigation. 2017; 82(5):417-36. [PMID]
25.Depledge J, McNair PJ, Keal-Smith C, Williams M. Management of symphysis pubis dysfunction during pregnancy using exercise and pelvic support belts. Physical Therapy. 2005; 85(12):1290-300. [DOI:10.1093/ptj/85.12.1290] [PMID]
26.Flack NA, Hay-Smith EJ, Stringer MD, Gray AR, Woodley SJ. Adherence, tolerance and effectiveness of two different pelvic support belts as a treatment for pregnancy-related symphyseal pain - a pilot randomized trial. BMC Pregnancy Childbirth. 2015; 15:36. [PMID] [PMCID]
27.Hermens HJ, Freriks B, Disselhorst-Klug C, Rau G. Development of recommendations for SEMG sensors and sensor placement procedures. Journal of Electromyography and Kinesiology. 2000; 10(5):361-74. [DOI:10.1016/S1050-6411(00)00027-4] [PMID]
28.Bagwell JJ, Reynolds N, Walaszek M, Runez H, Lam K, Armour Smith J, et al. Lower extremity kinetics and muscle activation during gait are significantly different during and after pregnancy compared to nulliparous females. Gait & Posture. 2020; 81:33-40. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2020.07.002] [PMID]
29.Choi Y, Kim Y, Kim M, Yoon B. Muscle synergies for turning during human walking. Journal of Motor Behavior. 2019; 51(1):1-9. [DOI:10.1080/00222895.2017.1408558] [PMID]
30.Santuz A, Ekizos A, Janshen L, Mersmann F, Bohm S, Baltzopoulos V, et al. Modular control of human movement during running: An open access data set. Frontiers in Physiology. 2018; 9:1509. [DOI:10.3389/fphys.2018.01509] [PMID] [PMCID]
31.Gutke A, Östgaard HC, Öberg B. Association between muscle function and low back pain in relation to pregnancy. Journal of Rehabilitation Medicine. 2008; 40(4):304-11. [PMID]
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
اورتز و پروتز
دریافت: 1401/8/24 | پذیرش: 1401/9/16 | انتشار: 1402/2/11
دریافت: 1401/8/24 | پذیرش: 1401/9/16 | انتشار: 1402/2/11
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
