دوره 21، شماره 4 - ( زمستان 1399 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Derakhshan Nejad M, Nikbakht M, Ghanbarzadeh M, Ranjbar R. Effect of Concurrent Training Order With Electromyostimulation on Physical Performance in Young Elderly Women. jrehab 2021; 21 (4) :508-525
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2741-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2741-fa.html
درخشان نژاد مهری، نیکبخت مسعود، قنبرزاده محسن، رنجبر روح الله. اثر ترتیب تمرین موازی به همراه تحریک الکتریکیِ عضلانی بر عملکرد جسمانی زنان سالمند جوان. مجله توانبخشی. 1399; 21 (4) :508-525
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2741-fa.html
مهری درخشان نژاد* 
1، مسعود نیکبخت2 ، محسن قنبرزاده2 ، روح الله رنجبر2
1، مسعود نیکبخت2 ، محسن قنبرزاده2 ، روح الله رنجبر2
1- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. ، derakhshan1959@gmail.com
2- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
متن کامل [PDF 5548 kb]
(1918 دریافت)
| چکیده (HTML) (4528 مشاهده)
.jpg)
References
1.Dana A, Fallah Z, Moradi J, Ghalavand A. [The effect of cognitive and aerobic training on cognitive and motor function, and brain-derived neurotrophic factors in elderly men (Persian)]. Journal of Development and Motor Learning. 2019; 10(4):537-52. https://jmlm.ut.ac.ir/article_70246_en.html?lang=fa
2.Kiani P, Mottaghi M, Ghoddoosy A. [Investigating the relationship between financial abuse and mental health among aldery population in Shahre-Kord (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2019; 14(2):212-23. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1447-en.html
3.Ghalavand A, Shakerian S, Zakerkish M, Shahbazian H, Monazam NA. [The Effect of resistance training on anthropometric characteristics and lipid profile in men with type 2 diabetes referred to Golestan Hospital (Persian)]. Jundishapur Scientific Medical Journal. 2015; 13(6):709-20. http://jsmj.ajums.ac.ir/jentashapir/index.php/jentashapir/article/view/article_52171.html?lang=en
4.Lakka HM, Lakka TA, Tuomilehto J, Salonen JT. Abdominal obesity is associated with increased risk of acute coronary events in men. European Heart Journal. 2002; 23(9):706-13. [DOI:10.1053/euhj.2001.2889] [PMID]
5.Karami Matin B, Kazemi Karyani A, Soltani S, Rezaei S, Soofi M. Predictors of healthcare expenditure: aging, disability or development? Archives of Rehabilitation. 2019; 20(4):310-21. [DOI:10.32598/rj.20.4.310]
6.Kingston A, Robinson L, Booth H, Knapp M, Jagger C, Project M. Projections of multi-morbidity in the older population in England to 2035: Estimates from the Population Ageing and Care Simulation (PACSim) model. Age and Ageing. 2018; 47(3):374-80. [DOI:10.1093/ageing/afx201] [PMID] [PMCID]
7.Nik-Tab’e AR, Shahi-Moridi D. [Risk factors of the hip fractures in elderly patients (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2001; 2(3):39-46. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-549-en.html
8.Dixon JB. The effect of obesity on health outcomes. Molecular and Cellular Endocrinology. 2010; 316(2):104-8. [DOI:10.1016/j.mce.2009.07.008] [PMID]
9.Khodadadi H, Haghighi AH, HosseiniKakhk AR. The effect of two programs stretch-balance training with different timings on some of the physical performances in older men. Journal of Paramedical Science and Rehabilitation 2018; 7(3):26-36. http://jpsr.mums.ac.ir/article_11378.html
10.Radak Z, Torma F, Berkes I, Goto S, Mimura T, Posa A, et al. Exercise effects on physiological function during aging. Free Radical Biology and Medicine. 2019; 132:33-41. [DOI:10.1016/j.freeradbiomed.2018.10.444] [PMID]
11.Rafati AG, Eslami M, Mirdar S. The effect of a nine-weeks training program on the center of pressure indicators with open and closed eyes condition in the elderly male. Archives of Rehabilitation. 2018; 19(1):44-53. [DOI:10.21859/jrehab.19.1.44]
12.Hupin D, Roche F, Gremeaux V, Chatard JC, Oriol M, Gaspoz JM, et al. Even a low-dose of moderate-to-vigorous physical activity reduces mortality by 22% in adults aged≥ 60 years: A systematic review and meta-analysis. British Journal of Sports Medicine. 2015; 49(19):1262-7. [DOI:10.1136/bjsports-2014-094306] [PMID]
13.Kemmler W, Schliffka R, Mayhew JL, von Stengel S. Effects of whole-body electromyostimulation on resting metabolic rate, body composition, and maximum strength in postmenopausal women: The training and electrostimulation trial. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2010; 24(7):1880-7. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181ddaeee] [PMID]
14.Wood RH, Reyes R, Welsch MA, Favaloro-Sabatier J, Sabatier M, Lee CM, et al. Concurrent cardiovascular and resistance training in healthy older adults. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2001; 33(10):1751-8. [DOI:10.1097/00005768-200110000-00021] [PMID]
15.Taylor D. Physical activity is medicine for older adults. Postgraduate Medical Journal. 2014; 90(1059):26-32. [DOI:10.1136/postgradmedj-2012-131366] [PMID] [PMCID]
16.Cadore EL, Izquierdo M, Pinto SS, Alberton CL, Pinto RS, Baroni BM, et al. Neuromuscular adaptations to concurrent training in the elderly: effects of intrasession exercise sequence. Age. 2013; 35(3):891-903. [DOI:10.1007/s11357-012-9405-y] [PMID] [PMCID]
17.Schumann M, Walker S, Izquierdo M, Newton RU, Kraemer WJ, Häkkinen K. The order effect of combined endurance and strength loadings on force and hormone responses: effects of prolonged training. European Journal of Applied Physiology. 2014; 114:867-80. [DOI:10.1007/s00421-013-2813-6] [PMID]
18.Bagheri L, Faramarzi M, Ebrahim B, Mardanpour-Shahrekordi Z. [A comparison of the effects of three types of combined training on testosterone and cortisol concentration and muscular strength in elderly women (Persian)]. Journal of Sport Biosciences. 2016; 8(1):123-41. https://jsb.ut.ac.ir/article_58247.html?lang=en
19.Wilhelm EN, Rech A, Minozzo F, Botton CE, Radaelli R, Teixeira BC, et al. Concurrent strength and endurance training exercise sequence does not affect neuromuscular adaptations in older men. Experimental Gerontology. 2014; 60:207-14. [DOI:10.1016/j.exger.2014.11.007] [PMID]
20.Salehi E, Banitalebi E, Faramarzi M, Bagheri L, Mardanpour-Shahrekordi Z. [Effects of 8-weeks combined training (strength and endurance) on serum levels of AGRP, GH and changes in appetite and body mass in postmenopausal women (Persian)]. Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2016; 19(28):1-9. https://ijogi.mums.ac.ir/article_7883.html?lang=en
21.Eddens L, van Someren K, Howatson G. The role of intra-session exercise sequence in the interference effect: A systematic review with meta-analysis. Sports Medicine. 2018; 48(1):177-88. [DOI:10.1007/s40279-017-0784-1] [PMID] [PMCID]
22.Murlasits Z, Kneffel Z, Thalib L. The physiological effects of concurrent strength and endurance training sequence: A systematic review and meta-analysis. Journal of Sports Sciences. 2018; 36(11):1212-9. [DOI:10.1080/02640414.2017.1364405] [PMID]
23.Davis-Miller TL. The effect of exercise order on body fat loss during concurrent training. [MS. thesis]. Florida: University of South Florida; 2016. https://scholarcommons.usf.edu/etd/6217/
24.Chtara M, Chamari K, Chaouachi M, Chaouachi A, Koubaa D, Feki Y, et al. Effects of intra-session concurrent endurance and strength training sequence on aerobic performance and capacity. British Journal of Sports Medicine. 2005; 39(8):555-60. [DOI:10.1136/bjsm.2004.015248] [PMID] [PMCID]
25.Mustafa Ö, Özgür B. Effects of whole-body electromyostimulation with and without voluntary muscular contractions on total and regional fat mass of women. Archives of Applied Science Research. 2016; 8(3):75-9. https://www.scholarsresearchlibrary.com/abstract/
26.Kemmler W, Weissenfels A, Willert S, Shojaa M, von Stengel S, Filipovic A, et al. Efficacy and safety of low frequency Whole-Body Electromyostimulation (WB-EMS) to improve health-related outcomes in non-athletic adults: A systematic review. Frontiers in physiology. 2018; 9. [DOI:10.3389/fphys.2018.00573] [PMID] [PMCID]
27.Iwasaki T, Shiba N, Matsuse H, Nago T, Umezu Y, Tagawa Y, et al. Improvement in knee extension strength through training by means of combined electrical stimulation and voluntary muscle contraction. The Tohoku Journal of Experimental Medicine. 2006; 209(1):33-40. [DOI:10.1620/tjem.209.33] [PMID]
28.Gondin J, Guette M, Ballay Y, Martin A. Electromyostimulation training effects on neural drive and muscle architecture. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2005; 37(8):1291-9. [DOI:10.1249/01.mss.0000175090.49048.41] [PMID]
29.Maffiuletti N, Gometti C, Amiridis I, Martin A, Pousson M, Chatard JC. The effects of electromyostimulation training and basketball practice on muscle strength and jumping ability. International Journal of Sports Medicine. 2000; 21(06):437-43. [DOI:10.1055/s-2000-3837] [PMID]
30.Biyikli T. Comparison of physical parameters of the individuals who have received NASM-OPT Model & EMS training in combination with traditional fitness training applications regularly as Personal Training (PT) for 20 weeks. Journal of Education and Training Studies. 2018; 6(12):158-71. [DOI:10.11114/jets.v6i12.3673]
31.Robles-Gonzalez L, Jurado-Fasoli L, Ruiz JR, Gutiérrez A. Functional exercise training and undulating periodization enhances the effect of whole-body electromyostimulation training on running performance. Frontiers in Physiology. 2018; 9:720. [DOI:10.3389/fphys.2018.00720]
32.Schenk S, Fritzsche D, van Buuren F. Electro-myostimulation of skeletal muscles improves physical capacity of patients with chronic congestive heart failure. The Thoracic and Cardiovascular Surgeon. 2011; 59(S 01):V218. [DOI:10.1055/s-0030-1269296]
33.Amaro-Gahete FJ, Jurado-Fasoli L, Espuch-Oliver A, Robles-Gonzalez L, Navarro-Lomas G, de Haro T, et al. Exercise training as S-Klotho protein stimulator in sedentary healthy adults: Rationale, design, and methodology. Contemporary Clinical Trials Communications. 2018; 11:10-9. [DOI:10.1016/j.conctc.2018.05.013] [PMID] [PMCID]
34.Mardanpour-Shahrekordi Z, Banitalebi E, Faramarzi M, Bagheri L, Mardanpour-Shahrekordi E. [The effect of sequence order of combined training (resistance and endurance) on strength, aerobic capacity and body composition in older women: a randomized clinical trial (Persian)]. Journal of Shahrekord Uuniversity of Medical Sciences. 2015;17(3):1-12. http://journal.skums.ac.ir/article-1-2054-en.html
35.Hoffman J. Norms for fitness, performance, and health. Champaign: Human Kinetics; 2006. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=3TzwC4likFoC&oi=fnd&pg=PR9&dq
36.Ghalavand A, Motamedi P, Delaramnasab M, Khodadoust M, Mahmoodkhani Koosskaki R. [Cardiometabolic effects of urtica dioica in type II diabetes (Persian)]. Journal of Diabetes Nursing. 2017; 5(1):59-69. http://jdn.zbmu.ac.ir/article-1-156-en.html
37.Różańska-Kirschke A, Kocur P, Wilk M, Dylewicz P. The Fullerton Fitness Test as an index of fitness in the elderly. Medical Rehabilitation. 2006; 10(2):9-16. http://31.186.81.235:8080/api/files/view/65309.pdf
38.Signorile JF, Sandler D, Kempner L, Stanziano D, Ma F, Roos BA. The ramp power test: A power assessment during a functional task for older individuals. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences. 2007; 62(11):1266-73. [DOI:10.1093/gerona/62.11.1266] [PMID]
39.Faramarzi M, Baqeri L, Banitalebi E, Azamian A, Jazi A, Mardanpour SZ. The effect of sequence order of combined training (Strength and Endurance) on some of the factors leading to sarcopenia in older women. Paper presented at: 8th international congress on physical education and sport sciences. 19-20 February 2015, Tehran, Iran.
40.Deschenes MR. Effects of aging on muscle fibre type and size. Sports Medicine. 2004; 34(12):809-24. [DOI:10.2165/00007256-200434120-00002] [PMID]
41.Verdijk LB, Koopman R, Schaart G, Meijer K, Savelberg HH, van Loon LJ. Satellite cell content is specifically reduced in type II skeletal muscle fibers in the elderly. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism. 2007; 292(1):E151-E157. [DOI:10.1152/ajpendo.00278.2006] [PMID]
42.Filipovic A, Kleinöder H, Dörmann U, Mester J. Electromyostimulation-a systematic review of the influence of training regimens and stimulation parameters on effectiveness in electromyostimulation training of selected strength parameters. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2011; 25(11):3218-38. [DOI:10.1519/JSC.0b013e318212e3ce] [PMID]
43.Borg E, Kaijser L. A comparison between three rating scales for perceived exertion and two different work tests. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 2006; 16(1):57-69. [DOI:10.1111/j.1600-0838.2005.00448.x] [PMID]
44.Kemmler W, Weissenfels A, Bebenek M, Fröhlich M, Kleinöder H, Kohl M, et al. Effects of whole-body electromyostimulation on low back pain in people with chronic unspecific dorsal pain: A meta-analysis of individual patient data from randomized controlled WB-EMS trials. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2017; 2017. [DOI:10.1155/2017/8480429] [PMID] [PMCID]
45.Karatrantou K, Gerodimos V, Häkkinen K, Zafeiridis A. Health-promoting effects of serial vs. integrated combined strength and aerobic training. International Journal of Sports Medicine. 2017; 38(01):55-64. [DOI:10.1055/s-0042-116495] [PMID]
46.Shiotsu Y, Yanagita M. Intervention study on the exercise order of combined aerobic & resistance training in the elderly. Journal of Sports Science. 2017; 5:322-31. [DOI:10.17265/2332-7839/2017.06.004]
47.Ogasawara R, Sato K, Matsutani K, Nakazato K, Fujita S. The order of concurrent endurance and resistance exercise modifies mTOR signaling and protein synthesis in rat skeletal muscle. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism. 2014; 306(10):E1155-E62. [DOI:10.1152/ajpendo.00647.2013] [PMID]
48.Chtara M, Chaouachi A, Levin GT, Chaouachi M, Chamari K, Amri M, et al. Effect of concurrent endurance and circuit resistance training sequence on muscular strength and power development. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2008; 22(4):1037-45. [DOI:10.1519/JSC.0b013e31816a4419]
متن کامل: (4287 مشاهده)
مقدمه
سالمندی بخشی از فرایند زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را دربر می‌گیرد و از مراحل حساس زندگی انسان است که رسیدگی به مسائل آن اهمیت خاصی دارد [1]. طبق نتایج سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال 1395، حدود 4 میلیون و 900 هزار نفر از جمعیت ایران بیشتر از 65 سال دارند که معادل 6/09 درصد از کل جمعیت ایران است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که جمعیت سالمندان ایران در سال 2025 به 11/3 درصد و در سال 2050 به 22 درصد کل جمعیت کشور برسد [2]. روند افزایش سن و پیری به دلیل هم‌زمانی کم‌تحرکی و افزایش رسوب چربی احشایی شکمی و کاهش توده عضلانی، زنان و مردان سالخورده را بیشتر در معرض ابتلا به سندرم متابولیک و بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی‌عروقی قرار می‌دهد [3] که می‌تواند موجب افزایش مورتالیتی و موربیدیتی ناشی از این بیماری‌ها در سالمندان شود [4، 5]؛ این مسئله نشان‌دهنده نیاز به مراقبت‌های ویژه برای پیشگیری از بیماری‌ها و همچنین افزایش آمادگی جسمانی برای بهبود عملکرد حرکتی و افزایش کیفیت زندگی سالمندان است [6، 7].
در دوران سالمندی شیوه زندگی بی‌تحرک و افزایش چربی بدن به دلیل اختلال در عملکرد میتوکندری‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف ازجمله خطر حمله قلبی، آرتروز، دیابت نوع 2، سکته مغزی، فشار خون بالا و سایر بیماری‌ها را افزایش دهد [8، 9] بنابراین ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به عنوان یک راهکار پیشگیرانه برای جلوگیری از عوارض سالمندی نقش داشته باشد [10، 11]. در خصوص اهمیت فعالیت بدنی در سالمندان هاپین و همکاران عنوان کردند که فعالیت بدنی با دُزهای تمرینی سبک، متوسط تا شدید موجب کاهش مرگ‌ومیر 22درصدی در سالمندان بالای 60 سال می‌شود [12].
یکی از مهم‌ترین اهداف سلامت عمومی، کاهش ناتوانی‌های وابسته به افزایش سن در این دوران است [10، 13]. با توجه به کاهش ظرفیت‌های عملکردی و کاهش توده عضله بدن در این سن، فعالیت بدنی توصیه‌شده برای سالمندان ترکیبی از تمرینات هوازی به منظور بهبود ظرفیت قلبی‌عروقی و تمرینات مقاومتی به عنوان یک اقدام مؤثر در مقابل سارکوپنیا و بهبود عملکرد عصبی‌عضلانی در این افراد است [14]. با توجه به اینکه یکی از محدودیت‌های شرکت در تمرینات، زمان تمرین است؛ برخی از افراد به انجام تمرین ترکیبی در یک جلسه روی می‌آورند. دستورالعمل‌های تمرینی برای افراد مسن حاکی از تأکید بر تمرینات ترکیبی هم‌زمان (هوازی مقاومتی) است [14، 15].
یکی از متغیرهای اصلی در تمرینات ترکیبی هم‌زمان ترتیب تمرین است که اطلاعات محدودی در مورد این متغیر تمرینی وجود دارد [16]. همچنین نتایج تحقیقات انجام‌شده در خصوص اثر ترتیب تمرین بر فاکتورهای فیزیولوژیک و عملکردی نیز متفاوت است؛ برای مثال در برخی مطالعات ترتیب تمرین اثر معنی‌داری بر کسب قدرت [17، 18، 19]، ترکیب بدنی [20، 21] و توان هوازی [21، 22] نداشته است؛ در حالی که برخی تحقیقات حاکی از اثربخشی بیشتر تمرینات ترکیبی (در صورت اولویت تمرین با تمرینات قدرتی) بر دستاوردهای قدرت [16، 22، 23] و توان هوازی [18، 23] بوده‌اند، ولی در برخی تحقیقات نتایج به صورتی بود که نشان‌دهنده اثربخشی بیشتر تمرینات استقامتی مقاومتی بر بهبود قدرت [18]، ترکیب بدنی [23] و توان هوازی [24] نسبت به تمرینات مقاومتی هوازی بود.
از طرف دیگر سالمندان معمولاً به شدت‌های بالای تمرینات ورزشی مخصوصاً تمرینات مقاومتی که برای افزایش قدرت عضلانی و افزایش توده بدن توصیه می‌شود، تمایلی ندارند و ممکن است استفاده از بارهای سنگین در تمرین مقاومتی با افزایش خطر آسیب‌دیدگی نیز همراه باشد [15]. یکی از روش‌های مکمل برای دست‌یابی به شدت بالاتر تمرین استفاده از روش‌های مکمل در تمرین است؛ یکی از این روش‌های تمرینی مکمل استفاده از طریق تحریک الکتریکی عضلانی در کنار تمرینات ارادی است که موجب فراخوانی حداکثری در واحد‌های عضلانی می‌شود [25]. با توجه به اینکه در برنامه تمرینی سالمندان با محدودیت‌هایی از جمله آمادگی جسمانی پایین و عوارض سالمندی نظیر دردهای اسکلتی‌عضلانی رو‌به‌رو هستیم، این سبک تمرینات می‌تواند برای افراد سالمند نیز کاربرد داشته باشد [13]. در همین خصوص کملر و همکاران عنوان کردند که تمرین EMS موجب افزایش توده عضلانی، کاهش درصد چربی بدن و بهبود عملکرد در سالمندان می‌شود و این روش تمرینی برای سالمندان ایمن است [26]. همچنین نتایج تحقیقات کملر و همکاران [13]، ایواساکی و همکاران [27]، گاندین و همکاران [28]، مافیولتی و همکاران [29] و باییکی [30] حاکی از اثربخشی تمرینات EMS بر حجم عضلات و کیفیت عضلانی در آزمون‌های عملکردی نسبت به تمرینات ورزشی به‌تنهایی است. همچین نتایج تحقیقات رابرز گونزالس و همکاران [31] و اسچنک و همکاران [32] حاکی از اثر بخشی این سبک تمرینات در بهبود عملکرد قلبی‌عروقی در افراد سالم و بیمار است.
تحقیقات انجام‌شده نشان‌دهنده اهمیت تمرینات ورزشی به‌خصوص تمرینات ترکیبی هم‌زمان برای افزایش ظرفیت‌های عملکردی و سطح سلامت سالمندان است [33]. از طرفی نتایج تحقیقات انجام‌شده در خصوص تمرینات EMS این سبک تمرینات را برای سالمندان مفید و ایمن معرفی کرده است که نشان‌دهنده اهمیت و کاربرد تکنولوژی‌های جدید در کنار تمرینات ورزشی سنتی است. با توجه به کمبود اطلاعات و متناقض بودن نتایج تحقیقات در خصوص اثر ترتیب تمرین بر عملکرد جسمانی و همچنین نبودن تحقیقی که به صورت خاص به بررسی اثر ترتیب تمرین در تمرینات ترکیبی به همراه EMS پرداخته باشد، انجام تحقیق حاضر ضرورت می‌‌یابد. با توجه به مطالب گفته‌شده تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر ترتیب تمرینات ترکیبی همراه با EMS بر عملکرد جسمانی زنان سالمند جوان طراحی شد.
روش بررسی
شرکت‌کنندگان
در تحقیق نیمه‌تجربی حاضر که به صورت یک‌سوکور انجام شد، پس از اعلام فراخوان در منطقه کیانپارس اهواز، از بین زنان سالمند غیرفعال سالم که شرایط ورود به تحقیق را داشتند، پنجاه نفر داوطلب به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و پس از امضای رضایت‌نامه به صورت تصادفی به گروه‌های تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، هوازی مقاومتی به همراه EMS ، چرخشی به همراه EMS، چرخشی بدون EMS و گروه کنترل تقسیم شدند. حجم نمونه با توجه به مطالع مردانپور و همکاران [34] و فرمول شماره 1، پنجاه نفر محاسبه شد.
.jpg)
در این تحقیق شرایط ورود به تحقیق شامل زنان سالمند جوان با دامنه سنی 60-70 سال، قرار‌گیری در زمره کم‌خطر که با استفاده از پرسش‌نامه آمادگی انجام فعالیت بدنی حاصل شد عدم مصرف هرگونه دارو یا مکمل گیاهی و شیمیایی و عدم ابتلا به بیماری‌های خاص و عدم شرکت در برنامه‌های ورزشی منظم بود و شرایط خروج از تحقیق نیز شامل عدم رضایت برای ادامه تحقیق، عدم پیروی از برنامه مداخله تمرین، غیبت در جلسات تمرین و بروز هرگونه بیماری یا عارضه که بنابر تشخیص پزشک ناظر و با توجه به اهمیت سلامت آزمودنی‌ها، آن‌ها را از ادامه تمرین منع کند.
اندازه‌گیری‌ها
یک هفته قبل از شروع تمرینات، سه جلسه آشنایی با برنامه تمرینی برای آزمودنی‌ها گذاشته شد و در جلسه دیگر شاخص‌های تن‌سنجی و عملکردی آزمودنی‌ها اندازه‌گیری شد. 72 ساعت پس از آخرین جلسه تمرین نیز پس‌آزمون به همان ترتیب پیش‌آزمون انجام شد. مشخصات آنتروپومتریک: وزن و شاخص توده بدن با استفاده از دستگاه ارزیابی ترکیب بدن و قد آزمودنی‌ها با استفاده از قد‌سنج و بدون کفش اندازه‌گیری شد.
قدرت بیشینه: حداکثر قدرت بالاتنه با حرکت پرس سینه و حرکت جلوران با دستگاه به صورت نشسته (اکستنشن زانو) برای برآورد قدرت اندام تحتانی اندازه‌گیری شدند. سپس قدرت بیشینه هر فرد (یک تکرار بیشینه) بر اساس وزنه و تعداد تکرار حرکت و با استفاده توسط فرمول برزیسکی [35] (فرمول شماره 2) محاسبه شد.
حداکثر اکسیژن مصرفی: حداکثر اکسیژن مصرفی با استفاده از آزمون یک مایل پیاده‌روی راکپورت سنجیده شد. در این آزمون، هر فرد مسافت یک مایل را با حداکثر سرعت راه رفتن، انجام داد و زمان طی مسیر و همچنین ضربان قلب پس از تمرین با استفاده از ضربان‌سنج پولار اندازه‌گیری و با استفاده از فرمول محاسبه شد [36].
استقامت عضلانی: استقامت عضلانی با آزمون 2 دقیقه گام برداشتن محاسبه شد [37]. ارتفاع گام در هر فرد با توجه به اندازه نصف فاصله کشکک زانو و تاج خاصره اندازه‌گیری و در کنار دیوار علامت‌گذاری شد. تعداد گام‌ها در 2 دقیقه به صورت درجا، تا ارتفاع سطح علامت‌گذاری‌شده به عنوان استقامت عضلانی در نظر گرفته شد.
توان پایین‌تنه: توان پایین‌تنه با راه رفتن روی سطح شیب‌دار محاسبه شد. زمان طی‌شده از لمس اولین پد در سطح شیب‌دار تا آخرین پد (فاصله 3/79 متر و ارتفاع 33 سانتی‌متر) به عنوان توان پایین‌تنه در نظر گرفته شد. فاصله خط شروع از لبه پد اول 4 متر بود. سپس توان پایین‌تنه با استفاده از فرمول مندرج در تصویر شماره 1، اندازه‌گیری شد [38].
سالمندی بخشی از فرایند زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را دربر می‌گیرد و از مراحل حساس زندگی انسان است که رسیدگی به مسائل آن اهمیت خاصی دارد [1]. طبق نتایج سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال 1395، حدود 4 میلیون و 900 هزار نفر از جمعیت ایران بیشتر از 65 سال دارند که معادل 6/09 درصد از کل جمعیت ایران است. همچنین پیش‌بینی می‌شود که جمعیت سالمندان ایران در سال 2025 به 11/3 درصد و در سال 2050 به 22 درصد کل جمعیت کشور برسد [2]. روند افزایش سن و پیری به دلیل هم‌زمانی کم‌تحرکی و افزایش رسوب چربی احشایی شکمی و کاهش توده عضلانی، زنان و مردان سالخورده را بیشتر در معرض ابتلا به سندرم متابولیک و بیماری‌های مزمن مانند دیابت و بیماری‌های قلبی‌عروقی قرار می‌دهد [3] که می‌تواند موجب افزایش مورتالیتی و موربیدیتی ناشی از این بیماری‌ها در سالمندان شود [4، 5]؛ این مسئله نشان‌دهنده نیاز به مراقبت‌های ویژه برای پیشگیری از بیماری‌ها و همچنین افزایش آمادگی جسمانی برای بهبود عملکرد حرکتی و افزایش کیفیت زندگی سالمندان است [6، 7].
در دوران سالمندی شیوه زندگی بی‌تحرک و افزایش چربی بدن به دلیل اختلال در عملکرد میتوکندری‌ها می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های مختلف ازجمله خطر حمله قلبی، آرتروز، دیابت نوع 2، سکته مغزی، فشار خون بالا و سایر بیماری‌ها را افزایش دهد [8، 9] بنابراین ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به عنوان یک راهکار پیشگیرانه برای جلوگیری از عوارض سالمندی نقش داشته باشد [10، 11]. در خصوص اهمیت فعالیت بدنی در سالمندان هاپین و همکاران عنوان کردند که فعالیت بدنی با دُزهای تمرینی سبک، متوسط تا شدید موجب کاهش مرگ‌ومیر 22درصدی در سالمندان بالای 60 سال می‌شود [12].
یکی از مهم‌ترین اهداف سلامت عمومی، کاهش ناتوانی‌های وابسته به افزایش سن در این دوران است [10، 13]. با توجه به کاهش ظرفیت‌های عملکردی و کاهش توده عضله بدن در این سن، فعالیت بدنی توصیه‌شده برای سالمندان ترکیبی از تمرینات هوازی به منظور بهبود ظرفیت قلبی‌عروقی و تمرینات مقاومتی به عنوان یک اقدام مؤثر در مقابل سارکوپنیا و بهبود عملکرد عصبی‌عضلانی در این افراد است [14]. با توجه به اینکه یکی از محدودیت‌های شرکت در تمرینات، زمان تمرین است؛ برخی از افراد به انجام تمرین ترکیبی در یک جلسه روی می‌آورند. دستورالعمل‌های تمرینی برای افراد مسن حاکی از تأکید بر تمرینات ترکیبی هم‌زمان (هوازی مقاومتی) است [14، 15].
یکی از متغیرهای اصلی در تمرینات ترکیبی هم‌زمان ترتیب تمرین است که اطلاعات محدودی در مورد این متغیر تمرینی وجود دارد [16]. همچنین نتایج تحقیقات انجام‌شده در خصوص اثر ترتیب تمرین بر فاکتورهای فیزیولوژیک و عملکردی نیز متفاوت است؛ برای مثال در برخی مطالعات ترتیب تمرین اثر معنی‌داری بر کسب قدرت [17، 18، 19]، ترکیب بدنی [20، 21] و توان هوازی [21، 22] نداشته است؛ در حالی که برخی تحقیقات حاکی از اثربخشی بیشتر تمرینات ترکیبی (در صورت اولویت تمرین با تمرینات قدرتی) بر دستاوردهای قدرت [16، 22، 23] و توان هوازی [18، 23] بوده‌اند، ولی در برخی تحقیقات نتایج به صورتی بود که نشان‌دهنده اثربخشی بیشتر تمرینات استقامتی مقاومتی بر بهبود قدرت [18]، ترکیب بدنی [23] و توان هوازی [24] نسبت به تمرینات مقاومتی هوازی بود.
از طرف دیگر سالمندان معمولاً به شدت‌های بالای تمرینات ورزشی مخصوصاً تمرینات مقاومتی که برای افزایش قدرت عضلانی و افزایش توده بدن توصیه می‌شود، تمایلی ندارند و ممکن است استفاده از بارهای سنگین در تمرین مقاومتی با افزایش خطر آسیب‌دیدگی نیز همراه باشد [15]. یکی از روش‌های مکمل برای دست‌یابی به شدت بالاتر تمرین استفاده از روش‌های مکمل در تمرین است؛ یکی از این روش‌های تمرینی مکمل استفاده از طریق تحریک الکتریکی عضلانی در کنار تمرینات ارادی است که موجب فراخوانی حداکثری در واحد‌های عضلانی می‌شود [25]. با توجه به اینکه در برنامه تمرینی سالمندان با محدودیت‌هایی از جمله آمادگی جسمانی پایین و عوارض سالمندی نظیر دردهای اسکلتی‌عضلانی رو‌به‌رو هستیم، این سبک تمرینات می‌تواند برای افراد سالمند نیز کاربرد داشته باشد [13]. در همین خصوص کملر و همکاران عنوان کردند که تمرین EMS موجب افزایش توده عضلانی، کاهش درصد چربی بدن و بهبود عملکرد در سالمندان می‌شود و این روش تمرینی برای سالمندان ایمن است [26]. همچنین نتایج تحقیقات کملر و همکاران [13]، ایواساکی و همکاران [27]، گاندین و همکاران [28]، مافیولتی و همکاران [29] و باییکی [30] حاکی از اثربخشی تمرینات EMS بر حجم عضلات و کیفیت عضلانی در آزمون‌های عملکردی نسبت به تمرینات ورزشی به‌تنهایی است. همچین نتایج تحقیقات رابرز گونزالس و همکاران [31] و اسچنک و همکاران [32] حاکی از اثر بخشی این سبک تمرینات در بهبود عملکرد قلبی‌عروقی در افراد سالم و بیمار است.
تحقیقات انجام‌شده نشان‌دهنده اهمیت تمرینات ورزشی به‌خصوص تمرینات ترکیبی هم‌زمان برای افزایش ظرفیت‌های عملکردی و سطح سلامت سالمندان است [33]. از طرفی نتایج تحقیقات انجام‌شده در خصوص تمرینات EMS این سبک تمرینات را برای سالمندان مفید و ایمن معرفی کرده است که نشان‌دهنده اهمیت و کاربرد تکنولوژی‌های جدید در کنار تمرینات ورزشی سنتی است. با توجه به کمبود اطلاعات و متناقض بودن نتایج تحقیقات در خصوص اثر ترتیب تمرین بر عملکرد جسمانی و همچنین نبودن تحقیقی که به صورت خاص به بررسی اثر ترتیب تمرین در تمرینات ترکیبی به همراه EMS پرداخته باشد، انجام تحقیق حاضر ضرورت می‌‌یابد. با توجه به مطالب گفته‌شده تحقیق حاضر با هدف بررسی اثر ترتیب تمرینات ترکیبی همراه با EMS بر عملکرد جسمانی زنان سالمند جوان طراحی شد.
روش بررسی
شرکت‌کنندگان
در تحقیق نیمه‌تجربی حاضر که به صورت یک‌سوکور انجام شد، پس از اعلام فراخوان در منطقه کیانپارس اهواز، از بین زنان سالمند غیرفعال سالم که شرایط ورود به تحقیق را داشتند، پنجاه نفر داوطلب به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و پس از امضای رضایت‌نامه به صورت تصادفی به گروه‌های تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، هوازی مقاومتی به همراه EMS ، چرخشی به همراه EMS، چرخشی بدون EMS و گروه کنترل تقسیم شدند. حجم نمونه با توجه به مطالع مردانپور و همکاران [34] و فرمول شماره 1، پنجاه نفر محاسبه شد.
.jpg)
در این تحقیق شرایط ورود به تحقیق شامل زنان سالمند جوان با دامنه سنی 60-70 سال، قرار‌گیری در زمره کم‌خطر که با استفاده از پرسش‌نامه آمادگی انجام فعالیت بدنی حاصل شد عدم مصرف هرگونه دارو یا مکمل گیاهی و شیمیایی و عدم ابتلا به بیماری‌های خاص و عدم شرکت در برنامه‌های ورزشی منظم بود و شرایط خروج از تحقیق نیز شامل عدم رضایت برای ادامه تحقیق، عدم پیروی از برنامه مداخله تمرین، غیبت در جلسات تمرین و بروز هرگونه بیماری یا عارضه که بنابر تشخیص پزشک ناظر و با توجه به اهمیت سلامت آزمودنی‌ها، آن‌ها را از ادامه تمرین منع کند.
اندازه‌گیری‌ها
یک هفته قبل از شروع تمرینات، سه جلسه آشنایی با برنامه تمرینی برای آزمودنی‌ها گذاشته شد و در جلسه دیگر شاخص‌های تن‌سنجی و عملکردی آزمودنی‌ها اندازه‌گیری شد. 72 ساعت پس از آخرین جلسه تمرین نیز پس‌آزمون به همان ترتیب پیش‌آزمون انجام شد. مشخصات آنتروپومتریک: وزن و شاخص توده بدن با استفاده از دستگاه ارزیابی ترکیب بدن و قد آزمودنی‌ها با استفاده از قد‌سنج و بدون کفش اندازه‌گیری شد.
قدرت بیشینه: حداکثر قدرت بالاتنه با حرکت پرس سینه و حرکت جلوران با دستگاه به صورت نشسته (اکستنشن زانو) برای برآورد قدرت اندام تحتانی اندازه‌گیری شدند. سپس قدرت بیشینه هر فرد (یک تکرار بیشینه) بر اساس وزنه و تعداد تکرار حرکت و با استفاده توسط فرمول برزیسکی [35] (فرمول شماره 2) محاسبه شد.
حداکثر اکسیژن مصرفی: حداکثر اکسیژن مصرفی با استفاده از آزمون یک مایل پیاده‌روی راکپورت سنجیده شد. در این آزمون، هر فرد مسافت یک مایل را با حداکثر سرعت راه رفتن، انجام داد و زمان طی مسیر و همچنین ضربان قلب پس از تمرین با استفاده از ضربان‌سنج پولار اندازه‌گیری و با استفاده از فرمول محاسبه شد [36].
استقامت عضلانی: استقامت عضلانی با آزمون 2 دقیقه گام برداشتن محاسبه شد [37]. ارتفاع گام در هر فرد با توجه به اندازه نصف فاصله کشکک زانو و تاج خاصره اندازه‌گیری و در کنار دیوار علامت‌گذاری شد. تعداد گام‌ها در 2 دقیقه به صورت درجا، تا ارتفاع سطح علامت‌گذاری‌شده به عنوان استقامت عضلانی در نظر گرفته شد.
توان پایین‌تنه: توان پایین‌تنه با راه رفتن روی سطح شیب‌دار محاسبه شد. زمان طی‌شده از لمس اولین پد در سطح شیب‌دار تا آخرین پد (فاصله 3/79 متر و ارتفاع 33 سانتی‌متر) به عنوان توان پایین‌تنه در نظر گرفته شد. فاصله خط شروع از لبه پد اول 4 متر بود. سپس توان پایین‌تنه با استفاده از فرمول مندرج در تصویر شماره 1، اندازه‌گیری شد [38].
.jpg)
برنامه تمرین
در تحقیق حاضر مداخله تمرینی شامل دوازده هفته تمرین به صورت سه جلسه تمرین ترکیبی در هفته شامل دو مرحله 10دقیقه‌ای با 5-3 دقیقه استراحت بین مراحل تمرین بود. برنامه تمرین در همه گروه‌های تحقیق یکسان در نظر گرفته شد و تنها متغیر تمرینی، ترتیب تمرین بود که در گروه‌های مداخلات تمرینی متفاوت بود. ترتیب تمرین در گروه‌های مداخله تمرین به همراه EMS به صورتی بود که علاوه بر مداخله EMS در گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS در نیمه اول تمرین، تمرینات مقاومتی انجام شد. در گروه تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS در مرحله اول تمرینات هوازی انجام شد. در گروه چرخشی به همراه EMS نیز اولویت تمرین در هر جلسه متغیر بود [39]. در گروه چرخشی نیز ترتیب تمرین به صورت چرخشی انجام شد، آزمودنی‌ها لباس EMS را به تن داشتند، اما مداخله تحریک الکتریکی انجام نشد. گروه کنترل نیز گروهی بود که هیچ‌گونه مداخله تمرین نداشتند و در طول دوره تحقیق همان سبک زندگی سابق خود را ادامه دادند.
تمرینات ورزشی در ساعت 10-8 صبح و تحت نظارت پژوهشگر و مربی مخصوص تمرینات EMS انجام شد. همه آزمودنی‌ها در یک استودیو تمرینی، تمرینات را انجام می‌دادند.
تمرینات ایروبیک با شدت 70-50 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنی‌ها انجام شد. تمرینات مقاومتی نیز شامل تمرینات ایستا و پویای مقاومتی برای گروه‌های مختلف عضلانی شامل عضلات سینه، سرشانه، پشتی بزرگ، بازو، جلو و پشت ران، ساق پا، شکم و پشت بود که با استفاده از وزن بدن، وزنه و دستگاه‌های موجود، تی آر ایکس و کش‌های الاستیک انجام شدند.
مداخله EMS
فرکانس: با توجه به رده سنی آزمودنی‌ها که سالمندان جوان با دامنه سنی 70-60 سال بودند و با توجه به اینکه سالمندی با کاهش حجم عضلانی، به‌خصوص تارهای نوع II همراه است [40، 41]، مشخص شده است که فرکانس ایده‌آل برای تحریک تارهای نوع I، 33-7 هرتز است [42]؛ بنابراین، در تحقیق حاضر از فرکانس 33-15 هرتز به عنوان تحریک الکتریکی در قسمت تمرین هوازی استفاده شد. همچنین، فرکانس بهینه برای فراخوانی تارهای نوع II فرکانس 100-35 است. در تحقیق حاضر نیز در قسمت مقاومتی از فرکانس با دامنه 75-35 هرتز استفاده شد [33، 42].
شدت: شدت ایمپالس در تحقیق حاضر 100-80 میلی‌آمپر بود که به صورت انفرادی مطابق با شرکت‌کنندگان برای میزان فشار درک‌شده از مقیاس برگ از 5 تا 9 استفاده شد [26، 33، 43]. پهنای باند: این پارامتر بین 200 تا 400 میکروثانیه و به صورت قسمت‌بندی‌های مختلف در تمرین تنظیم شد [33، 42].
چرخه کار: در تحقیق حاضر در قسمت تمرین مقاومتی با توجه به شواهد علمی یک دوره کاری، 50 تا 67 درصد و چرخه کار در تمرین هوازی 99 درصد برنامه‌ریزی شد [13، 33، 44].
روش‌های آماری
از آزمون‌های آماری توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آزمون شاپیرو ویلک برای بررسی طبیعی بودن اطلاعات و از آزمون لون برای بررسی تجانس واریانس‌ها استفاده شد. برای بررسی تغییرات بین‌گروهی از آزمون تحلیل واریانس یکسویه استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و سطح معنی‌داری 0/05>P انجام شد.
یافته‌ها
نتایج آزمون‌های شاپیرو ویلک و لون نشان داد که توزیع داده‌ها نرمال است و همچنین پیش‌شرط تجانس وارینس‌ها بین گروه‌های تحقیق وجود داشت. جدول شماره 1، مربوط به متغیرهای جمعیت‌شناختی آزمودنی‌ها شامل سن، وزن، قد و شاخص توده بدن در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه‌های تحقیق است.
.jpg)
پس از دوره تمرین، کاهش معنی‌داری در وزن و شاخص توده بدنی در گروه‌های تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS (0/004=P)، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS (0/010 =P)، تمرین چرخشی به همراه EMS (0/001>P) و تمرین چرخشی بدون EMS (0/002=P) نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد؛ همچنین افزایش معنی‌داری در وزن و شاخص توده بدنی آزمودنی‌ها در گروه کنترل بدون تمرین (0/010=P) نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد.
جدول شماره 2، سطوح متغیرهای VO2max، قدرت بیشینه بالاتنه (آزمون پرس سینه روی نیمکت)، قدرت بیشینه پایین‌تنه (آزمون اکستنشن زانو)، استقامت عضلانی پایین‌تنه (تعداد گام درجا در 2 دقیقه)، توان پایین‌تنه (آزمون دویدن روی شیب) را نشان می‌دهد که به تفکیک زمان پیش‌آزمون، پس‌آزمون و میزان تغییرات نسبت به سطوح پایه در گروه‌ها ارائه شده است.
.jpg)
نتایج آزمون تی وابسته (جدول شماره 2) پس از دوازده هفته مداخله، افزایش معنی‌داری را در سطوح متغیرهای VO2max، قدرت بییشینه بالاتنه، قدرت بییشینه پایین‌تنه، استقامت عضلانی و توان پایین‌تنه در گروه‌های هوازی مقاومتی به همراه EMS (0/001>P)، مقاومتی هوازی به همراه EMS (به ترتیب: P<0/001, P<0/001, P<0/001, P=0/003)، ترتیب چرخشی به همراه EMS (0/001 >P) و تمرین چرخشی بدون EMS (به ترتیب: P<0/001, P<0/001, P<0/001, P=0/010) نشان داد، ولی تفاوت معنی‌داری در هیچ‌کدام از متغیرهای مورد بررسی در گروه کنترل مشاهده نشد (0/05>P).
نتایج آزمون تحلیل کواریانس (جدول شماره 3) تفاوت معنی‌داری در متغیرهای VO2max، قدرت بالاتنه، قدرت پایین‌تنه، استقامت عضلانی و توان پایین‌تنه بین گروه‌های تحقیق نشان داد (0/001 >P).
.jpg)
به منظور بررسی‌های بیشتر و محل تفاوت از آزمون تعقیبی بونفرونی (جدول شماره 4) استفاده شد.
.jpg)
بحث
در مطالعه حاضر تأثیر ترتیب تمرین در تمرینات ترکیبی موازی به همراه EMS در زنان سالمند جوان بررسی شد. نتایج نشان داد که پس از دوازده هفته تمرینات ورزشی ترکیبی به‌تنهایی و به همراه EMS، بهبود معنی‌داری در متغیرهای VO2max، قدرت بالاتنه، قدرت پایین‌تنه، استقامت عضلانی و توان پایین‌تنه زنان سالمند نسبت به گروه کنترل ایجاد شده است که نشان‌دهنده نقش مثبت تمرینات ورزشی بر بهبود عملکرد جسمانی در زنان سالمند است. در بررسی اثر ترتیب تمرین بر توان هوازی بیشترین تغییرات به ترتیب در گروه تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS ، تمرین چرخشی به همراه EMS و تمرین چرخشی مشاهده شد و تغییرات VO2max در گروه‌های تمرینات ترکیبی به همراه EMS نسبت به گروه تمرین ترکیبی نسبت به گروه تمرین ترکیبی بدون EMS به صورت معنی‌داری بیشتر بود، ولی تفاوتی بین گروه‌های EMS مشاهده نشد. رابلز گونزالس و همکاران نیز گزارش کردند که شش هفته تمرین EMS موجب بهبود معنی‌داری در متغیرهای مرتبط با VO2max در ورزشکاران جوان شد [31]. اسچنک و همکاران نیز پس از تمرینات EMS افزایش VO2max را در بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب گزارش کردند [32] که نتایج این تحقیقات با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی دارد. کاراترانتور و همکارانش نیز عنوان کردند که ترتیب تمرین اثر معنی‌داری بر تغییرات VO2max زنان میانسال ندارد [45] که با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی دارد.
در بررسی قدرت عضلانی بالاتنه بیشترین تغییرات به ترتیب در گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS ، تمرین چرخشی به همراه EMS، تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS و تمرین چرخشی مشاهده شد؛ همچنین تغییرات قدرت بالاتنه در گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS به صورت معنی‌داری نسبت به گروه تمرین چرخشی بدون ارائه EMS بیشتر بود که نشان‌دهنده نقش اولویت ترتیب تمرینات مقاومتی بالاتنه در ابتدای تمرین است که با نتایج تحقیق شیاتسو و همکاران [46] همسوست. در بررسی قدرت پایین‌تنه به ترتیب بیشترین بهبود قدرت در گروه‌های تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین چرخشی به همراه EMS و تمرین چرخشی بدون ارائه EMS مشاهده شد. همچنین افزایش قدرت در گروه‌های آزمایش به همراه EMS نسبت به گروه بدون ارائه EMS بیشتر بود. ولی تفاوتی بین گروه‌های تمرین به همراه EMS مشاهده نشد که نشان‌دهنده عدم اثر ترتیب تمرین در تمرینات EMS بر عضلات پایین‌تنه است. مورلاستیس و همکاران در متاآنالیزی عنوان کردند که 1RM اندام تحتانی زمانی که تمرینات قدرتی قبل از استقامتی انجام می‌شد، نسبت به ترتیب استقامتی قدرتی، بیشتر است که با نتایج تحقیق حاضر همسو نیست؛ اگرچه افزایش قدرت در گروه تمرین با اولویت تمرین مقاومتی در گروه تمرین EMS بیشتر بود، ولی این تفاوت نسبت به گروه‌های EMS دیگر معنی‌دار نبود؛ احتمالاً دلیل اختلاف در نتایج به خاطر تفاوت در نوع تمرین ارائه‌شده در تحقیق حاضر نسبت به تحقیقات دیگر باشد که تمرینات ترکیبی را بدون EMS بررسی کرده‌اند. با توجه به اینکه در تحقیق حاضر تحریک الکتریکی عضلانی نیز ارائه شده بود و ترکیب EMS در کنار تمرینات ارادی، فراخوانی واحد‌های حرکتی را به حداکثر می‌رساند، ممکن است سازگاری‌های کسب‌شده در قدرت نسبت به تمرینات معمول بیشتر باشد. در خصوص سازگاری‌های مرتبط با ترتیب تمرین ترکیبی، اوگاساوارا و همکاران عنوان کرده‌اند که در تمرینات ترکیبی سازگاری‌های سلولی در ارتباط با قسمت پایانی تمرین است و در بررسی سازگاری‌های مرتبط با سنتز پروتئین و مسیر سیگنالینگ mTOR در رت‌های آزمایشگاهی گزارش کردند که اگر تمرینات انتهایی تمرینات هوازی باشند، مکانیسم پاسخ مولکولی mTOR تنظیم منفی می‌شود [47]. با توجه به اینکه هیپرتروفی عضلانی از عوامل مؤثر بر قدرت عضلانی است که در ارتباط با سیگنالینگ ملکولی mTOR است، در تحقیق حاضر در گروه تمرینات مقاومتی هوازی تغییرات قدرت، بیشتر از گروه هوازی مقاومتی بود که با نتایج تحقیق اگاساوارا متفاوت بود. از جمله دلایل احتمالی تفاوت در نتایج می‌توان به شیوه تمرین اجباری و داوطلبانه در دو تحقیق اشاره کرد؛ به نظر می‌رسد وقتی که تمرینات به صورت داوطلبانه اجرا می‌شوند ترتیب تمرین قدرتی در اول تمرینات ترکیبی موجب سازگاری‌های بیشتر در افزایش قدرت می‌شود.
در بررسی استقامت عضلانی که با آزمون 2 دقیقه زانو‌بلند درجا اندازه‌گیری شد نیز نتایج نشان داد که بیشترین تغییرات استقامت عضلانی به ترتیب در گروه تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین چرخشی به همراه EMS و تمرین چرخشی به وجود می‌آیند. با وجود اینکه تفاوت بین گروه‌های EMS معنی‌دار نبود، ولی تغییرات گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS به صورت معنی‌دار نسبت به گروه تمرینات چرخشی بدون EMS بیشتر بود. نتایج مطالعه کاراترانتور و همکارانش نیز پس از هشت هفته تمرین، حاکی از عدم تفاوت معنی‌دار استقامت عضلانی بین دو گروه با ترتیب تمرین متفاوت بود [45] که تا حدودی با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی داشت؛ در تحقیق حاضر اگرچه تفاوتی بین دو گروه تمرین هوازی مقاومتی و مقاومتی هوازی مشاهده نشد، ولی در مقایسه با گروه ترکیبی بدون EMS نتایج حاکی از اثربخشی تمرینات مقاومتی در ابتدای تمرین ترکیبی است.
در بررسی اثر تمرین ترکیبی بر توان پایین‌تنه پس از دوازده هفته تمرینات ترکیبی به همراه EMS افزایش معنی‌دار در توان عضلات پایین‌تنه زنان سالمند نسبت به گروه کنترل بدون تمرین مشاهده شد. ولی در گروه تمرین ترکیبی بدون EMS تفاوت معنی‌دار نسبت به گروه کنترل مشاهد نشد؛ ویلهلم و همکاران در تحقیقی که به منظور اثر ترتیب تمرین بر مردان سالمند انجام داده بودند، پس از دوازده هفته تمرینات ترکیبی هم‌زمان هوازی و توانی شبه‌قدرتی، با وجود اینکه افزایش معنی‌داری در حداکثر توان در هر دو گروه مشاهده کردند، اما تفاوت معنی‌داری بین دو گروه تمرین گزارش نکردند [19]. این در حالی بود که در گروه تمرین ترکیبی بدون EMS تفاوتی در توان عضلانی نسبت به گروه کنترل مشاهده نشد. در تحقیق حاضر در گروه تمرینات ترکیبی به همراه EMS با وجود اینکه مداخله تمرینی با زمان کمتر از تحقیق ویلهلم بود، ولی افزایش توان پایین‌تنه مشاهده شد که نشان‌دهنده اثربخشی بیشتر تمرینات EMS بر توان عضلانی نسبت به تمرینات ترکیبی معمول است. چاتارا و همکاران نیز در تحقیقی که به بررسی اثر ترتیب تمرین بر توان پرشی ورزشکاران جوان پرداختند، گزارش کردند که ترتیب تمرین اثر معنی‌داری بر توان عضلانی ندارد [48] که با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی دارد.
نتیجه‌گیری
درمجموع نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تمرینات ورزشی ترکیبی یک روش مؤثر در افزایش عملکرد جسمانی زنان سالمند است؛ همچنین مداخله EMS به همراه تمرینات ترکیبی موجب اثربخشی بهتر این تمرینات به‌تنهایی شد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود که برای ارتقای سطح عملکرد جسمانی سالمندان از این سبک تمرینات استفاده شود. در بررسی اثر ترتیب تمرین نیز نتایج نشان داد اگرچه تفاوت معنی‌داری بین گروه‌های ترکیبی به همراه EMS وجود نداشت، اما ترتیب تمرین EMS با اولویت تمرین مقاومتی اثر بهتری بر کسب قدرت بیشنه عضلات بالاتنه و استقامت عضلانی داشت. همچنین برای بهبود توان عضلات پایین‌تنه نیاز به مداخلات EMS در کنار تمرینات ترکیبی است. با توجه به اینکه نتایج تحقیق حاضر حاکی از افزایش عملکرد حرکتی و توان عضلانی در زنان سالمند است می‌توان این سبک تمرینات EMS را برای افزایش توان عضلانی و رفع کاهش ناتوانی‌های مرتبط با سن در افراد سالمند استفاده کرد.
یکی از محدودیت‌های تحقیق حاضر محدودیت در فضای تمرین و استفاده از حجم نمونه پایین بود. همچنین در تحقیق حاضر از سالمندان جوان سالم استفاده شد که هیچ‌گونه بیماری حاد یا مزمن نداشتند. با توجه به اینکه با افزایش سن سالمندان و در طبقات پیرتر ضعف عضلانی و احتمال بیماری‌های مزمن بیشتر است، ممکن است نتایج تحقیق حاضر قابل تعمیم به طبقات پیرتر مانند سالمندان میانسال و کهنسال نباشند که از محدودیت‌های تحقیق حاضر است.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله با کد اخلاق EE/98.24.3.60529/ssu.ac.ir.به ثبت رسیده است. برای رعایت ملاحظات اخلاقی در این پژوهش، تمامی آزمودنی‌ها به صورت داوطلبانه و بعد از ارائه رضایت‌نامه کتبی در پژوهش شرکت کردند و در هر مرحله‌ای از پژوهش می‌توانستند آن را ترک کنند. به آن‌ها اطمینان داده شد که داده‌های جمع‌آوری‌شده از آن‌ها به صورت گروهی تحلیل شده و در اختیار شخص ثالثی قرار داده نخواهد شد و هیچ هزینه‌ای بابت برنامه تمرینی از آن‌ها گرفته نشد.
حامی مالی
مقاله حاضر بخشی از رساله دکتری نویسنده اول در دانشکده تربیت‌بدنی، دانشگاه شهید چمران اهواز ثبت شده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: مهری درخشاننژاد، مسعود نیکبخت، محسن قنبرزاده و روح‌الله رنجبر؛ تحقیق و بررسی: مهری درخشاننژاد و مسعود نیکبخت؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: مهری درخشاننژاد.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
در تحقیق حاضر مداخله تمرینی شامل دوازده هفته تمرین به صورت سه جلسه تمرین ترکیبی در هفته شامل دو مرحله 10دقیقه‌ای با 5-3 دقیقه استراحت بین مراحل تمرین بود. برنامه تمرین در همه گروه‌های تحقیق یکسان در نظر گرفته شد و تنها متغیر تمرینی، ترتیب تمرین بود که در گروه‌های مداخلات تمرینی متفاوت بود. ترتیب تمرین در گروه‌های مداخله تمرین به همراه EMS به صورتی بود که علاوه بر مداخله EMS در گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS در نیمه اول تمرین، تمرینات مقاومتی انجام شد. در گروه تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS در مرحله اول تمرینات هوازی انجام شد. در گروه چرخشی به همراه EMS نیز اولویت تمرین در هر جلسه متغیر بود [39]. در گروه چرخشی نیز ترتیب تمرین به صورت چرخشی انجام شد، آزمودنی‌ها لباس EMS را به تن داشتند، اما مداخله تحریک الکتریکی انجام نشد. گروه کنترل نیز گروهی بود که هیچ‌گونه مداخله تمرین نداشتند و در طول دوره تحقیق همان سبک زندگی سابق خود را ادامه دادند.
تمرینات ورزشی در ساعت 10-8 صبح و تحت نظارت پژوهشگر و مربی مخصوص تمرینات EMS انجام شد. همه آزمودنی‌ها در یک استودیو تمرینی، تمرینات را انجام می‌دادند.
تمرینات ایروبیک با شدت 70-50 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنی‌ها انجام شد. تمرینات مقاومتی نیز شامل تمرینات ایستا و پویای مقاومتی برای گروه‌های مختلف عضلانی شامل عضلات سینه، سرشانه، پشتی بزرگ، بازو، جلو و پشت ران، ساق پا، شکم و پشت بود که با استفاده از وزن بدن، وزنه و دستگاه‌های موجود، تی آر ایکس و کش‌های الاستیک انجام شدند.
مداخله EMS
فرکانس: با توجه به رده سنی آزمودنی‌ها که سالمندان جوان با دامنه سنی 70-60 سال بودند و با توجه به اینکه سالمندی با کاهش حجم عضلانی، به‌خصوص تارهای نوع II همراه است [40، 41]، مشخص شده است که فرکانس ایده‌آل برای تحریک تارهای نوع I، 33-7 هرتز است [42]؛ بنابراین، در تحقیق حاضر از فرکانس 33-15 هرتز به عنوان تحریک الکتریکی در قسمت تمرین هوازی استفاده شد. همچنین، فرکانس بهینه برای فراخوانی تارهای نوع II فرکانس 100-35 است. در تحقیق حاضر نیز در قسمت مقاومتی از فرکانس با دامنه 75-35 هرتز استفاده شد [33، 42].
شدت: شدت ایمپالس در تحقیق حاضر 100-80 میلی‌آمپر بود که به صورت انفرادی مطابق با شرکت‌کنندگان برای میزان فشار درک‌شده از مقیاس برگ از 5 تا 9 استفاده شد [26، 33، 43]. پهنای باند: این پارامتر بین 200 تا 400 میکروثانیه و به صورت قسمت‌بندی‌های مختلف در تمرین تنظیم شد [33، 42].
چرخه کار: در تحقیق حاضر در قسمت تمرین مقاومتی با توجه به شواهد علمی یک دوره کاری، 50 تا 67 درصد و چرخه کار در تمرین هوازی 99 درصد برنامه‌ریزی شد [13، 33، 44].
روش‌های آماری
از آزمون‌های آماری توصیفی (فراوانی، میانگین و انحراف معیار) و آزمون شاپیرو ویلک برای بررسی طبیعی بودن اطلاعات و از آزمون لون برای بررسی تجانس واریانس‌ها استفاده شد. برای بررسی تغییرات بین‌گروهی از آزمون تحلیل واریانس یکسویه استفاده شد. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و سطح معنی‌داری 0/05>P انجام شد.
یافته‌ها
نتایج آزمون‌های شاپیرو ویلک و لون نشان داد که توزیع داده‌ها نرمال است و همچنین پیش‌شرط تجانس وارینس‌ها بین گروه‌های تحقیق وجود داشت. جدول شماره 1، مربوط به متغیرهای جمعیت‌شناختی آزمودنی‌ها شامل سن، وزن، قد و شاخص توده بدن در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه‌های تحقیق است.
.jpg)
پس از دوره تمرین، کاهش معنی‌داری در وزن و شاخص توده بدنی در گروه‌های تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS (0/004=P)، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS (0/010 =P)، تمرین چرخشی به همراه EMS (0/001>P) و تمرین چرخشی بدون EMS (0/002=P) نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد؛ همچنین افزایش معنی‌داری در وزن و شاخص توده بدنی آزمودنی‌ها در گروه کنترل بدون تمرین (0/010=P) نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد.
جدول شماره 2، سطوح متغیرهای VO2max، قدرت بیشینه بالاتنه (آزمون پرس سینه روی نیمکت)، قدرت بیشینه پایین‌تنه (آزمون اکستنشن زانو)، استقامت عضلانی پایین‌تنه (تعداد گام درجا در 2 دقیقه)، توان پایین‌تنه (آزمون دویدن روی شیب) را نشان می‌دهد که به تفکیک زمان پیش‌آزمون، پس‌آزمون و میزان تغییرات نسبت به سطوح پایه در گروه‌ها ارائه شده است.
.jpg)
نتایج آزمون تی وابسته (جدول شماره 2) پس از دوازده هفته مداخله، افزایش معنی‌داری را در سطوح متغیرهای VO2max، قدرت بییشینه بالاتنه، قدرت بییشینه پایین‌تنه، استقامت عضلانی و توان پایین‌تنه در گروه‌های هوازی مقاومتی به همراه EMS (0/001>P)، مقاومتی هوازی به همراه EMS (به ترتیب: P<0/001, P<0/001, P<0/001, P=0/003)، ترتیب چرخشی به همراه EMS (0/001 >P) و تمرین چرخشی بدون EMS (به ترتیب: P<0/001, P<0/001, P<0/001, P=0/010) نشان داد، ولی تفاوت معنی‌داری در هیچ‌کدام از متغیرهای مورد بررسی در گروه کنترل مشاهده نشد (0/05>P).
نتایج آزمون تحلیل کواریانس (جدول شماره 3) تفاوت معنی‌داری در متغیرهای VO2max، قدرت بالاتنه، قدرت پایین‌تنه، استقامت عضلانی و توان پایین‌تنه بین گروه‌های تحقیق نشان داد (0/001 >P).
.jpg)
به منظور بررسی‌های بیشتر و محل تفاوت از آزمون تعقیبی بونفرونی (جدول شماره 4) استفاده شد.
.jpg)
بحث
در مطالعه حاضر تأثیر ترتیب تمرین در تمرینات ترکیبی موازی به همراه EMS در زنان سالمند جوان بررسی شد. نتایج نشان داد که پس از دوازده هفته تمرینات ورزشی ترکیبی به‌تنهایی و به همراه EMS، بهبود معنی‌داری در متغیرهای VO2max، قدرت بالاتنه، قدرت پایین‌تنه، استقامت عضلانی و توان پایین‌تنه زنان سالمند نسبت به گروه کنترل ایجاد شده است که نشان‌دهنده نقش مثبت تمرینات ورزشی بر بهبود عملکرد جسمانی در زنان سالمند است. در بررسی اثر ترتیب تمرین بر توان هوازی بیشترین تغییرات به ترتیب در گروه تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS ، تمرین چرخشی به همراه EMS و تمرین چرخشی مشاهده شد و تغییرات VO2max در گروه‌های تمرینات ترکیبی به همراه EMS نسبت به گروه تمرین ترکیبی نسبت به گروه تمرین ترکیبی بدون EMS به صورت معنی‌داری بیشتر بود، ولی تفاوتی بین گروه‌های EMS مشاهده نشد. رابلز گونزالس و همکاران نیز گزارش کردند که شش هفته تمرین EMS موجب بهبود معنی‌داری در متغیرهای مرتبط با VO2max در ورزشکاران جوان شد [31]. اسچنک و همکاران نیز پس از تمرینات EMS افزایش VO2max را در بیماران مبتلا به نارسایی احتقانی قلب گزارش کردند [32] که نتایج این تحقیقات با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی دارد. کاراترانتور و همکارانش نیز عنوان کردند که ترتیب تمرین اثر معنی‌داری بر تغییرات VO2max زنان میانسال ندارد [45] که با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی دارد.
در بررسی قدرت عضلانی بالاتنه بیشترین تغییرات به ترتیب در گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS ، تمرین چرخشی به همراه EMS، تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS و تمرین چرخشی مشاهده شد؛ همچنین تغییرات قدرت بالاتنه در گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS به صورت معنی‌داری نسبت به گروه تمرین چرخشی بدون ارائه EMS بیشتر بود که نشان‌دهنده نقش اولویت ترتیب تمرینات مقاومتی بالاتنه در ابتدای تمرین است که با نتایج تحقیق شیاتسو و همکاران [46] همسوست. در بررسی قدرت پایین‌تنه به ترتیب بیشترین بهبود قدرت در گروه‌های تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین چرخشی به همراه EMS و تمرین چرخشی بدون ارائه EMS مشاهده شد. همچنین افزایش قدرت در گروه‌های آزمایش به همراه EMS نسبت به گروه بدون ارائه EMS بیشتر بود. ولی تفاوتی بین گروه‌های تمرین به همراه EMS مشاهده نشد که نشان‌دهنده عدم اثر ترتیب تمرین در تمرینات EMS بر عضلات پایین‌تنه است. مورلاستیس و همکاران در متاآنالیزی عنوان کردند که 1RM اندام تحتانی زمانی که تمرینات قدرتی قبل از استقامتی انجام می‌شد، نسبت به ترتیب استقامتی قدرتی، بیشتر است که با نتایج تحقیق حاضر همسو نیست؛ اگرچه افزایش قدرت در گروه تمرین با اولویت تمرین مقاومتی در گروه تمرین EMS بیشتر بود، ولی این تفاوت نسبت به گروه‌های EMS دیگر معنی‌دار نبود؛ احتمالاً دلیل اختلاف در نتایج به خاطر تفاوت در نوع تمرین ارائه‌شده در تحقیق حاضر نسبت به تحقیقات دیگر باشد که تمرینات ترکیبی را بدون EMS بررسی کرده‌اند. با توجه به اینکه در تحقیق حاضر تحریک الکتریکی عضلانی نیز ارائه شده بود و ترکیب EMS در کنار تمرینات ارادی، فراخوانی واحد‌های حرکتی را به حداکثر می‌رساند، ممکن است سازگاری‌های کسب‌شده در قدرت نسبت به تمرینات معمول بیشتر باشد. در خصوص سازگاری‌های مرتبط با ترتیب تمرین ترکیبی، اوگاساوارا و همکاران عنوان کرده‌اند که در تمرینات ترکیبی سازگاری‌های سلولی در ارتباط با قسمت پایانی تمرین است و در بررسی سازگاری‌های مرتبط با سنتز پروتئین و مسیر سیگنالینگ mTOR در رت‌های آزمایشگاهی گزارش کردند که اگر تمرینات انتهایی تمرینات هوازی باشند، مکانیسم پاسخ مولکولی mTOR تنظیم منفی می‌شود [47]. با توجه به اینکه هیپرتروفی عضلانی از عوامل مؤثر بر قدرت عضلانی است که در ارتباط با سیگنالینگ ملکولی mTOR است، در تحقیق حاضر در گروه تمرینات مقاومتی هوازی تغییرات قدرت، بیشتر از گروه هوازی مقاومتی بود که با نتایج تحقیق اگاساوارا متفاوت بود. از جمله دلایل احتمالی تفاوت در نتایج می‌توان به شیوه تمرین اجباری و داوطلبانه در دو تحقیق اشاره کرد؛ به نظر می‌رسد وقتی که تمرینات به صورت داوطلبانه اجرا می‌شوند ترتیب تمرین قدرتی در اول تمرینات ترکیبی موجب سازگاری‌های بیشتر در افزایش قدرت می‌شود.
در بررسی استقامت عضلانی که با آزمون 2 دقیقه زانو‌بلند درجا اندازه‌گیری شد نیز نتایج نشان داد که بیشترین تغییرات استقامت عضلانی به ترتیب در گروه تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین چرخشی به همراه EMS و تمرین چرخشی به وجود می‌آیند. با وجود اینکه تفاوت بین گروه‌های EMS معنی‌دار نبود، ولی تغییرات گروه تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS به صورت معنی‌دار نسبت به گروه تمرینات چرخشی بدون EMS بیشتر بود. نتایج مطالعه کاراترانتور و همکارانش نیز پس از هشت هفته تمرین، حاکی از عدم تفاوت معنی‌دار استقامت عضلانی بین دو گروه با ترتیب تمرین متفاوت بود [45] که تا حدودی با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی داشت؛ در تحقیق حاضر اگرچه تفاوتی بین دو گروه تمرین هوازی مقاومتی و مقاومتی هوازی مشاهده نشد، ولی در مقایسه با گروه ترکیبی بدون EMS نتایج حاکی از اثربخشی تمرینات مقاومتی در ابتدای تمرین ترکیبی است.
در بررسی اثر تمرین ترکیبی بر توان پایین‌تنه پس از دوازده هفته تمرینات ترکیبی به همراه EMS افزایش معنی‌دار در توان عضلات پایین‌تنه زنان سالمند نسبت به گروه کنترل بدون تمرین مشاهده شد. ولی در گروه تمرین ترکیبی بدون EMS تفاوت معنی‌دار نسبت به گروه کنترل مشاهد نشد؛ ویلهلم و همکاران در تحقیقی که به منظور اثر ترتیب تمرین بر مردان سالمند انجام داده بودند، پس از دوازده هفته تمرینات ترکیبی هم‌زمان هوازی و توانی شبه‌قدرتی، با وجود اینکه افزایش معنی‌داری در حداکثر توان در هر دو گروه مشاهده کردند، اما تفاوت معنی‌داری بین دو گروه تمرین گزارش نکردند [19]. این در حالی بود که در گروه تمرین ترکیبی بدون EMS تفاوتی در توان عضلانی نسبت به گروه کنترل مشاهده نشد. در تحقیق حاضر در گروه تمرینات ترکیبی به همراه EMS با وجود اینکه مداخله تمرینی با زمان کمتر از تحقیق ویلهلم بود، ولی افزایش توان پایین‌تنه مشاهده شد که نشان‌دهنده اثربخشی بیشتر تمرینات EMS بر توان عضلانی نسبت به تمرینات ترکیبی معمول است. چاتارا و همکاران نیز در تحقیقی که به بررسی اثر ترتیب تمرین بر توان پرشی ورزشکاران جوان پرداختند، گزارش کردند که ترتیب تمرین اثر معنی‌داری بر توان عضلانی ندارد [48] که با نتایج تحقیق حاضر هم‌خوانی دارد.
نتیجه‌گیری
درمجموع نتایج تحقیق حاضر نشان داد که تمرینات ورزشی ترکیبی یک روش مؤثر در افزایش عملکرد جسمانی زنان سالمند است؛ همچنین مداخله EMS به همراه تمرینات ترکیبی موجب اثربخشی بهتر این تمرینات به‌تنهایی شد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود که برای ارتقای سطح عملکرد جسمانی سالمندان از این سبک تمرینات استفاده شود. در بررسی اثر ترتیب تمرین نیز نتایج نشان داد اگرچه تفاوت معنی‌داری بین گروه‌های ترکیبی به همراه EMS وجود نداشت، اما ترتیب تمرین EMS با اولویت تمرین مقاومتی اثر بهتری بر کسب قدرت بیشنه عضلات بالاتنه و استقامت عضلانی داشت. همچنین برای بهبود توان عضلات پایین‌تنه نیاز به مداخلات EMS در کنار تمرینات ترکیبی است. با توجه به اینکه نتایج تحقیق حاضر حاکی از افزایش عملکرد حرکتی و توان عضلانی در زنان سالمند است می‌توان این سبک تمرینات EMS را برای افزایش توان عضلانی و رفع کاهش ناتوانی‌های مرتبط با سن در افراد سالمند استفاده کرد.
یکی از محدودیت‌های تحقیق حاضر محدودیت در فضای تمرین و استفاده از حجم نمونه پایین بود. همچنین در تحقیق حاضر از سالمندان جوان سالم استفاده شد که هیچ‌گونه بیماری حاد یا مزمن نداشتند. با توجه به اینکه با افزایش سن سالمندان و در طبقات پیرتر ضعف عضلانی و احتمال بیماری‌های مزمن بیشتر است، ممکن است نتایج تحقیق حاضر قابل تعمیم به طبقات پیرتر مانند سالمندان میانسال و کهنسال نباشند که از محدودیت‌های تحقیق حاضر است.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مقاله با کد اخلاق EE/98.24.3.60529/ssu.ac.ir.به ثبت رسیده است. برای رعایت ملاحظات اخلاقی در این پژوهش، تمامی آزمودنی‌ها به صورت داوطلبانه و بعد از ارائه رضایت‌نامه کتبی در پژوهش شرکت کردند و در هر مرحله‌ای از پژوهش می‌توانستند آن را ترک کنند. به آن‌ها اطمینان داده شد که داده‌های جمع‌آوری‌شده از آن‌ها به صورت گروهی تحلیل شده و در اختیار شخص ثالثی قرار داده نخواهد شد و هیچ هزینه‌ای بابت برنامه تمرینی از آن‌ها گرفته نشد.
حامی مالی
مقاله حاضر بخشی از رساله دکتری نویسنده اول در دانشکده تربیت‌بدنی، دانشگاه شهید چمران اهواز ثبت شده است.
مشارکت نویسندگان
مفهوم‌سازی: مهری درخشاننژاد، مسعود نیکبخت، محسن قنبرزاده و روح‌الله رنجبر؛ تحقیق و بررسی: مهری درخشاننژاد و مسعود نیکبخت؛ ویراستاری و نهایی‌سازی نوشته: مهری درخشاننژاد.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
References
1.Dana A, Fallah Z, Moradi J, Ghalavand A. [The effect of cognitive and aerobic training on cognitive and motor function, and brain-derived neurotrophic factors in elderly men (Persian)]. Journal of Development and Motor Learning. 2019; 10(4):537-52. https://jmlm.ut.ac.ir/article_70246_en.html?lang=fa
2.Kiani P, Mottaghi M, Ghoddoosy A. [Investigating the relationship between financial abuse and mental health among aldery population in Shahre-Kord (Persian)]. Salmand: Iranian Journal of Ageing. 2019; 14(2):212-23. http://salmandj.uswr.ac.ir/article-1-1447-en.html
3.Ghalavand A, Shakerian S, Zakerkish M, Shahbazian H, Monazam NA. [The Effect of resistance training on anthropometric characteristics and lipid profile in men with type 2 diabetes referred to Golestan Hospital (Persian)]. Jundishapur Scientific Medical Journal. 2015; 13(6):709-20. http://jsmj.ajums.ac.ir/jentashapir/index.php/jentashapir/article/view/article_52171.html?lang=en
4.Lakka HM, Lakka TA, Tuomilehto J, Salonen JT. Abdominal obesity is associated with increased risk of acute coronary events in men. European Heart Journal. 2002; 23(9):706-13. [DOI:10.1053/euhj.2001.2889] [PMID]
5.Karami Matin B, Kazemi Karyani A, Soltani S, Rezaei S, Soofi M. Predictors of healthcare expenditure: aging, disability or development? Archives of Rehabilitation. 2019; 20(4):310-21. [DOI:10.32598/rj.20.4.310]
6.Kingston A, Robinson L, Booth H, Knapp M, Jagger C, Project M. Projections of multi-morbidity in the older population in England to 2035: Estimates from the Population Ageing and Care Simulation (PACSim) model. Age and Ageing. 2018; 47(3):374-80. [DOI:10.1093/ageing/afx201] [PMID] [PMCID]
7.Nik-Tab’e AR, Shahi-Moridi D. [Risk factors of the hip fractures in elderly patients (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2001; 2(3):39-46. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-549-en.html
8.Dixon JB. The effect of obesity on health outcomes. Molecular and Cellular Endocrinology. 2010; 316(2):104-8. [DOI:10.1016/j.mce.2009.07.008] [PMID]
9.Khodadadi H, Haghighi AH, HosseiniKakhk AR. The effect of two programs stretch-balance training with different timings on some of the physical performances in older men. Journal of Paramedical Science and Rehabilitation 2018; 7(3):26-36. http://jpsr.mums.ac.ir/article_11378.html
10.Radak Z, Torma F, Berkes I, Goto S, Mimura T, Posa A, et al. Exercise effects on physiological function during aging. Free Radical Biology and Medicine. 2019; 132:33-41. [DOI:10.1016/j.freeradbiomed.2018.10.444] [PMID]
11.Rafati AG, Eslami M, Mirdar S. The effect of a nine-weeks training program on the center of pressure indicators with open and closed eyes condition in the elderly male. Archives of Rehabilitation. 2018; 19(1):44-53. [DOI:10.21859/jrehab.19.1.44]
12.Hupin D, Roche F, Gremeaux V, Chatard JC, Oriol M, Gaspoz JM, et al. Even a low-dose of moderate-to-vigorous physical activity reduces mortality by 22% in adults aged≥ 60 years: A systematic review and meta-analysis. British Journal of Sports Medicine. 2015; 49(19):1262-7. [DOI:10.1136/bjsports-2014-094306] [PMID]
13.Kemmler W, Schliffka R, Mayhew JL, von Stengel S. Effects of whole-body electromyostimulation on resting metabolic rate, body composition, and maximum strength in postmenopausal women: The training and electrostimulation trial. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2010; 24(7):1880-7. [DOI:10.1519/JSC.0b013e3181ddaeee] [PMID]
14.Wood RH, Reyes R, Welsch MA, Favaloro-Sabatier J, Sabatier M, Lee CM, et al. Concurrent cardiovascular and resistance training in healthy older adults. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2001; 33(10):1751-8. [DOI:10.1097/00005768-200110000-00021] [PMID]
15.Taylor D. Physical activity is medicine for older adults. Postgraduate Medical Journal. 2014; 90(1059):26-32. [DOI:10.1136/postgradmedj-2012-131366] [PMID] [PMCID]
16.Cadore EL, Izquierdo M, Pinto SS, Alberton CL, Pinto RS, Baroni BM, et al. Neuromuscular adaptations to concurrent training in the elderly: effects of intrasession exercise sequence. Age. 2013; 35(3):891-903. [DOI:10.1007/s11357-012-9405-y] [PMID] [PMCID]
17.Schumann M, Walker S, Izquierdo M, Newton RU, Kraemer WJ, Häkkinen K. The order effect of combined endurance and strength loadings on force and hormone responses: effects of prolonged training. European Journal of Applied Physiology. 2014; 114:867-80. [DOI:10.1007/s00421-013-2813-6] [PMID]
18.Bagheri L, Faramarzi M, Ebrahim B, Mardanpour-Shahrekordi Z. [A comparison of the effects of three types of combined training on testosterone and cortisol concentration and muscular strength in elderly women (Persian)]. Journal of Sport Biosciences. 2016; 8(1):123-41. https://jsb.ut.ac.ir/article_58247.html?lang=en
19.Wilhelm EN, Rech A, Minozzo F, Botton CE, Radaelli R, Teixeira BC, et al. Concurrent strength and endurance training exercise sequence does not affect neuromuscular adaptations in older men. Experimental Gerontology. 2014; 60:207-14. [DOI:10.1016/j.exger.2014.11.007] [PMID]
20.Salehi E, Banitalebi E, Faramarzi M, Bagheri L, Mardanpour-Shahrekordi Z. [Effects of 8-weeks combined training (strength and endurance) on serum levels of AGRP, GH and changes in appetite and body mass in postmenopausal women (Persian)]. Iranian Journal of Obstetrics, Gynecology and Infertility. 2016; 19(28):1-9. https://ijogi.mums.ac.ir/article_7883.html?lang=en
21.Eddens L, van Someren K, Howatson G. The role of intra-session exercise sequence in the interference effect: A systematic review with meta-analysis. Sports Medicine. 2018; 48(1):177-88. [DOI:10.1007/s40279-017-0784-1] [PMID] [PMCID]
22.Murlasits Z, Kneffel Z, Thalib L. The physiological effects of concurrent strength and endurance training sequence: A systematic review and meta-analysis. Journal of Sports Sciences. 2018; 36(11):1212-9. [DOI:10.1080/02640414.2017.1364405] [PMID]
23.Davis-Miller TL. The effect of exercise order on body fat loss during concurrent training. [MS. thesis]. Florida: University of South Florida; 2016. https://scholarcommons.usf.edu/etd/6217/
24.Chtara M, Chamari K, Chaouachi M, Chaouachi A, Koubaa D, Feki Y, et al. Effects of intra-session concurrent endurance and strength training sequence on aerobic performance and capacity. British Journal of Sports Medicine. 2005; 39(8):555-60. [DOI:10.1136/bjsm.2004.015248] [PMID] [PMCID]
25.Mustafa Ö, Özgür B. Effects of whole-body electromyostimulation with and without voluntary muscular contractions on total and regional fat mass of women. Archives of Applied Science Research. 2016; 8(3):75-9. https://www.scholarsresearchlibrary.com/abstract/
26.Kemmler W, Weissenfels A, Willert S, Shojaa M, von Stengel S, Filipovic A, et al. Efficacy and safety of low frequency Whole-Body Electromyostimulation (WB-EMS) to improve health-related outcomes in non-athletic adults: A systematic review. Frontiers in physiology. 2018; 9. [DOI:10.3389/fphys.2018.00573] [PMID] [PMCID]
27.Iwasaki T, Shiba N, Matsuse H, Nago T, Umezu Y, Tagawa Y, et al. Improvement in knee extension strength through training by means of combined electrical stimulation and voluntary muscle contraction. The Tohoku Journal of Experimental Medicine. 2006; 209(1):33-40. [DOI:10.1620/tjem.209.33] [PMID]
28.Gondin J, Guette M, Ballay Y, Martin A. Electromyostimulation training effects on neural drive and muscle architecture. Medicine & Science in Sports & Exercise. 2005; 37(8):1291-9. [DOI:10.1249/01.mss.0000175090.49048.41] [PMID]
29.Maffiuletti N, Gometti C, Amiridis I, Martin A, Pousson M, Chatard JC. The effects of electromyostimulation training and basketball practice on muscle strength and jumping ability. International Journal of Sports Medicine. 2000; 21(06):437-43. [DOI:10.1055/s-2000-3837] [PMID]
30.Biyikli T. Comparison of physical parameters of the individuals who have received NASM-OPT Model & EMS training in combination with traditional fitness training applications regularly as Personal Training (PT) for 20 weeks. Journal of Education and Training Studies. 2018; 6(12):158-71. [DOI:10.11114/jets.v6i12.3673]
31.Robles-Gonzalez L, Jurado-Fasoli L, Ruiz JR, Gutiérrez A. Functional exercise training and undulating periodization enhances the effect of whole-body electromyostimulation training on running performance. Frontiers in Physiology. 2018; 9:720. [DOI:10.3389/fphys.2018.00720]
32.Schenk S, Fritzsche D, van Buuren F. Electro-myostimulation of skeletal muscles improves physical capacity of patients with chronic congestive heart failure. The Thoracic and Cardiovascular Surgeon. 2011; 59(S 01):V218. [DOI:10.1055/s-0030-1269296]
33.Amaro-Gahete FJ, Jurado-Fasoli L, Espuch-Oliver A, Robles-Gonzalez L, Navarro-Lomas G, de Haro T, et al. Exercise training as S-Klotho protein stimulator in sedentary healthy adults: Rationale, design, and methodology. Contemporary Clinical Trials Communications. 2018; 11:10-9. [DOI:10.1016/j.conctc.2018.05.013] [PMID] [PMCID]
34.Mardanpour-Shahrekordi Z, Banitalebi E, Faramarzi M, Bagheri L, Mardanpour-Shahrekordi E. [The effect of sequence order of combined training (resistance and endurance) on strength, aerobic capacity and body composition in older women: a randomized clinical trial (Persian)]. Journal of Shahrekord Uuniversity of Medical Sciences. 2015;17(3):1-12. http://journal.skums.ac.ir/article-1-2054-en.html
35.Hoffman J. Norms for fitness, performance, and health. Champaign: Human Kinetics; 2006. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=3TzwC4likFoC&oi=fnd&pg=PR9&dq
36.Ghalavand A, Motamedi P, Delaramnasab M, Khodadoust M, Mahmoodkhani Koosskaki R. [Cardiometabolic effects of urtica dioica in type II diabetes (Persian)]. Journal of Diabetes Nursing. 2017; 5(1):59-69. http://jdn.zbmu.ac.ir/article-1-156-en.html
37.Różańska-Kirschke A, Kocur P, Wilk M, Dylewicz P. The Fullerton Fitness Test as an index of fitness in the elderly. Medical Rehabilitation. 2006; 10(2):9-16. http://31.186.81.235:8080/api/files/view/65309.pdf
38.Signorile JF, Sandler D, Kempner L, Stanziano D, Ma F, Roos BA. The ramp power test: A power assessment during a functional task for older individuals. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences. 2007; 62(11):1266-73. [DOI:10.1093/gerona/62.11.1266] [PMID]
39.Faramarzi M, Baqeri L, Banitalebi E, Azamian A, Jazi A, Mardanpour SZ. The effect of sequence order of combined training (Strength and Endurance) on some of the factors leading to sarcopenia in older women. Paper presented at: 8th international congress on physical education and sport sciences. 19-20 February 2015, Tehran, Iran.
40.Deschenes MR. Effects of aging on muscle fibre type and size. Sports Medicine. 2004; 34(12):809-24. [DOI:10.2165/00007256-200434120-00002] [PMID]
41.Verdijk LB, Koopman R, Schaart G, Meijer K, Savelberg HH, van Loon LJ. Satellite cell content is specifically reduced in type II skeletal muscle fibers in the elderly. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism. 2007; 292(1):E151-E157. [DOI:10.1152/ajpendo.00278.2006] [PMID]
42.Filipovic A, Kleinöder H, Dörmann U, Mester J. Electromyostimulation-a systematic review of the influence of training regimens and stimulation parameters on effectiveness in electromyostimulation training of selected strength parameters. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2011; 25(11):3218-38. [DOI:10.1519/JSC.0b013e318212e3ce] [PMID]
43.Borg E, Kaijser L. A comparison between three rating scales for perceived exertion and two different work tests. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports. 2006; 16(1):57-69. [DOI:10.1111/j.1600-0838.2005.00448.x] [PMID]
44.Kemmler W, Weissenfels A, Bebenek M, Fröhlich M, Kleinöder H, Kohl M, et al. Effects of whole-body electromyostimulation on low back pain in people with chronic unspecific dorsal pain: A meta-analysis of individual patient data from randomized controlled WB-EMS trials. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2017; 2017. [DOI:10.1155/2017/8480429] [PMID] [PMCID]
45.Karatrantou K, Gerodimos V, Häkkinen K, Zafeiridis A. Health-promoting effects of serial vs. integrated combined strength and aerobic training. International Journal of Sports Medicine. 2017; 38(01):55-64. [DOI:10.1055/s-0042-116495] [PMID]
46.Shiotsu Y, Yanagita M. Intervention study on the exercise order of combined aerobic & resistance training in the elderly. Journal of Sports Science. 2017; 5:322-31. [DOI:10.17265/2332-7839/2017.06.004]
47.Ogasawara R, Sato K, Matsutani K, Nakazato K, Fujita S. The order of concurrent endurance and resistance exercise modifies mTOR signaling and protein synthesis in rat skeletal muscle. American Journal of Physiology-Endocrinology and Metabolism. 2014; 306(10):E1155-E62. [DOI:10.1152/ajpendo.00647.2013] [PMID]
48.Chtara M, Chaouachi A, Levin GT, Chaouachi M, Chamari K, Amri M, et al. Effect of concurrent endurance and circuit resistance training sequence on muscular strength and power development. The Journal of Strength & Conditioning Research. 2008; 22(4):1037-45. [DOI:10.1519/JSC.0b013e31816a4419]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
