مقدمه
وجود درد در قسمت قدامی و خلفی کشکک، بدون حضور سایر پاتولوژیهای مفصل زانو را سندرم درد کشککی رانی گویند [
1,
2]. این سندرم یکی از شایعترین اختلالات اسکلتی عضلانی است [
3]. شیوع این سندرم، در زنان دوبرابر مردان است [
4]. بر اساس گزارش مک کانل، یکچهارم مردم جهان به این سندرم مبتلا هستند [
5]. این سندرم، بیشتر نوجوانان و جوانان فعال را درگیر میکند [
6,
7]. فعالیتهایی مثل دویدن، پریدن، چمباتمه زدن، بالا و پایین رفتن از پله و فعالیتهایی که خم شدن زانو را به همراه دارند به دلیل ایجاد نیروهای فشاری در مفصل کشککی رانی، باعث ایجاد درد در قدام زانو میشوند [
4،
8،
9]. نیروی واکنشی مفصل کشککی رانی، با خمیدگی بیشتر مفصل زانو افزایش مییابد که میتواند توجیهکننده وخامت علائم مبتلایان به این سندرم در حین فعالیتهای همراه با خمیدگی زانو باشد [
10]. در این سندرم، کشکک درون ناودان بین کوندیلی فمور، خط سیر غیرطبیعی دارد [
11]. از پیامدهای این سندرم، تحت تأثیر قرار گرفتن کنترل تعادل (حفظ موقعیت در وضعیت ایستا و فعالیتهای پویا) است [
12،
13،
14،
15،
16].
تعادل نیازی اساسی برای انجام فعالیتهای روزمره است و اشخاص دارای تعادل، به طور مستقل و بدون وابستگی، قادر به انجام فعالیتهای خود هستند [
17،
18]. با توجه به اینکه یکی از عوامل آناتومیکی مؤثر در پایداری مفصل کشککی رانی، وجود تعادل بین نیروی عضلات واستوس داخلی و خارجی است، همراه با کاهش فعالیت عضله کوادریسپس و بر هم خوردن توالی انقباض عضلات واستوس داخلی و خارجی در سندرم درد کشککی رانی، شاخصهای ثبات مفصل نیز دچار تغییر میشوند؛ بنابراین همراه با تغییر در آورانهای گیرندههای عضلانی، حس عمقی مفصل زانو آسیب میبیند [
19،
20،
21]. اگرچه مهار عضلانی به طور مستقیم منجر به ایجاد اختلال در حس عمقی نمیشود، ولی اختلال در مکانیسمهای کنترل عصبیعضلانی در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی را درپی خواهد داشت [
22]. حس عمقی به عنوان مهمترین منبع حسی، جهت حفظ تعادل شناخته شده است [
23] و تنظیم آن در افراد مبتلا به این سندرم، در جهت افزایش عملکرد فرد و تسریع روند توانبخشی،کمککننده است [
24]. نتایج مطالعات پیشین در این زمینه نیز حاکی از تغییر حس عمقی و کاهش تعادل پویا در این بیماران بوده و لزوم توجه به بهبود حس عمقی و تعادل پویا در توانبخشی این افراد ضروری است [
19 ،
24،
25،
26].
با توجه به خطر ابتلا به استئوآرتریت، درمان صحیح و زودهنگام این سندرم توصیه میشود [
3]. به نظر میرسد فیزیوتراپی اولین قدم در درمان این سندرم است [
7،
27]؛ به طوری که دوسوم جمعیت گرفتار به این سندرم، درمان موفق از طریق فیزیوتراپی را تجربه کردهاند [
28]. یکی از تکنیکهای درمانی ساده و مقرونبهصرفه در فیزیوتراپی که باعث بهبود تعادل در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی میشود، استفاده از چسب کینزیولوژی است که میتواند بهتنهایی یا همراه با سایر مداخلات درمانی به کار رود [
27،
32،
31،
30،
29]. اثرات درمانی متعددی همچون کاهش درد و التهاب، بهبود دامنه حرکتی، تحریک یا مهار عضله، ایجاد ثبات در مفصل، فرستادن بازخورد به عضلات برای حفظ راستای مورد نظر و نیز اثرگذاری روی سیستم حسیپیکری و حس عمقی برای این تکنیک ذکر شده و بسیاری از این اثرات با کاربرد چسب روی کشکک، مشاهده شده است [
33 ،
34 ،
35]. این روش درمانی که در سال 1990 توسط کنزوکیس معرفی شد، میتواند جهت درمان ایمبالانس بین عضلات واستوس داخلی و خارجی نیز به کار رود [
11،
29]. ابراهیمی تکامجانی و همکاران مشخص کردند که چسب کینزیولوژی میتواند باعث بهبود حس عمقی کاهشیافته در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی شود [
36]. درمطالعهای دیگر، تأثیر چسب کینزیولوژی و پلاسبو را روی تعادل ایستا و پویا در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی مقایسه کردند و به این نتیجه رسیدند که کاربرد چسب کینزیولوژی روی کوادریسپس و کشکک باعث افزایش تعادل پویا و ایستا میشود [
27]. بر اساس جستوجویی که توسط پژوهشگران حاضر صورت پذیرفت، تنها در یک مطالعه به بررسی اثر چسب کینزیولوژی روی تعادل پویا در زنان ورزشکار دارای سندرم درد کشککی رانی پرداخته شده است که بهبود تعادل پویا در این زنان، مشاهده شد [
30].
با توجه به اینکه چسب کینزیولوژی نسبت به مک کانل در دسترستر بوده و واکنشهای آلرژیک کمتری دارد [
37]، برخی محققین مطالعاتی را در زمینه تأثیر چسب کینزیولوژی روی تعادل پویا در بیماران مبتلا به سندرم درد کشککی رانی به انجام رسانیدهاند [
27،
29،
30،
38،
39]. همچنین بر اساس بررسیهای انجامگرفته به نظر میرسد بین زانوی زنان و مردان، تفاوتهای فیزیولوژیکی و آناتومیکی وجود دارد. برخی از این تفاوتها عبارتاند از بیشتر بودن شلی مفصل زانوی زنان نسبت به مردان که باعث میشود حس عمقی کمتری داشته باشند [
40]؛ بنابراین مفصل بهموقع استرس را حس نمیکند و منجر به آسیب رباط و بافت نرم شده و ضمن افزایش ریسک آسیب در زنان[
40]، تفاوت معناداری در تعادل بین زنان و مردان مشاهده شده است [
41]. علاوه بر آن زانوی زنان دارای الگوی فعالیت عضلانی به صورت جبرانی است و عضلات همسترینگ برای ثبات دادن به مفصل، بیشتر منقبض میشوند [
36]. از طرفی دیگر مشاهده شده است که کنترل عصبیعضلانی در طول حرکات داینامیک و فعالیتهای ورزشی و فیزیکی بین نوجوانان مؤنث و مذکر متفاوت است [
42]. ضمن آنکه فاکتورهای هورمونال، آناتومیکال و عصبیعضلانی (کاهش قدرت عضلات ابداکتور و گرداننده خارجی هیپ در زنان)، باعث شده است سندرم درد کشککی رانی در خانمها نسبت به آقایان دارای شیوع بیشتری باشد [
18،
40،
50،
51 ،
44،
45،
46،
47،
48،
49].
بر اساس جستوجوی پژوهشگران حاضر، پژوهشی که تأثیر چسب کینزیولوژی روی تعادل پویا، در مردان مبتلا به این سندرم را بررسی کرده باشد، به دست نیامد. همچنین مطالعهای که کاربرد و تأثیر چسب کینزیولوژی را در دو گروه زنان و مردان غیرورزشکار مبتلا به سندرم درد کشککی رانی روی تعادل پویا و درد مورد مقایسه قرار داده باشد، یافت نشد؛ بنابراین با توجه به وجود تفاوتهای فیزیولوژیکی و آناتومیکی ذکرشده بین زانوی زنان و مردان، به نظر میرسد بررسی تأثیر چسب کینزیولوژی بر روی تعادل پویا، در مردان مبتلا به سندرم درد کشککی رانی و مقایسه آن با زنان دارای اهمیت زیادی باشد؛ بنابراین با توجه به اهمیت تعادل در انجام فعالیتهای روزانه، هدف از مطالعه حاضر بررسی و مقایسه تأثیر چسب کینزیولوژی روی درد و تعادل پویا با استفاده از تست تعادل Y، بین زنان و مردان غیرورزشکار مبتلا به سندرم درد کشککی رانی یکطرفه است. فرضیات اصلی محققین پژوهش حاضر، وجود تفاوت در فاصله دستیابی حداکثری روی خطوط رسمشده روی زمین حین اجرای تست تعادل Y و نیز متفاوت بودن شدت درد در زنان و مردان مبتلا به این سندرم قبل و بعد از چسبزنی کشکک و نیز تفاوت در فاصله دستیابی و میزان درد بین دو جنس بود.
روش بررسی
این پژوهش که از نوع کار آزمایی بالینی شبهتجربی و غیرتصادفی است، با تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علومپزشکی اصفهان و در کلینیک فیزیوتراپی بیمارستان شهید صدوقی اصفهان و در پاییز و زمستان سال 1397 انجام گرفت. با استفاده از اطلاعات مربوط به مطالعات پیشین و با استفاده از نرمافزار Gpower، حجم نمونه مطالعه حاضر حداقل سی نفر در هر گروه برآورد شد تا توان آماری 0/8 در سطح معنیداری 0/05 حاصل شود. بر همین اساس سی مرد و 31 زن در گروه سنی 18 تا 40 سال با درگیری یکطرفه سندرم درد کشککی رانی و با روش نمونهگیری آسان مورد بررسی قرار گرفتند. افراد شرکتکننده از بین بیماران مبتلا به سندرم درد کشککی رانی مراجعهکننده به درمانگاههای دولتی و مراکز خصوصی شهر اصفهان، توسط متخصص ارتوپدی با تشخیص این سندرم و با در نظر گرفتن معیارهای ورود و خروج مطالعه و با توجه به شرح حال و نتایج حاصل از ارزیابی بالینی به صورت هدفمند انتخاب و وارد مطالعه شدند. معیارهای ورود و خروج افراد مورد مطالعه، در
جدول شماره 1 خلاصه شده است.
در ابتدا هدف و روش مطالعه برای آزمودنیها توضیح داده شد و پس از اعلام موافقت آنها برای شرکت در مطالعه و بعد از تکمیل فرم رضایتنامه آگاهانه، وارد مطالعه میشدند. در مطالعه حاضر به منظور ارزیابی تعادل پویای شرکتکنندگان از تست
تعادلY ، قبل و بعد از انجام مداخله استفاده شد (
تصویر شماره 1).
مؤثر بودن روش چسبزنی، با انجام تست single leg squat مورد سنجش قرار میگرفت. به این منظور قبل از چسب زدن، فرد به مدت 10 ثانیه روی پای درگیر و با زانوی 45 درجه خم، چمباتمه میزد و میزان شدت درد، توسط مقیاس دیداری درد (0/6= ICC) ثبت میشد. این ارزیابی مجدداً بعد از چسبزنی نیز تکرار میشد و میزان شدت درد، قبل و بعد از چسبزنی کشکک، به دنبال انجام تست single leg squat با هم مقایسه میشد. در صورت کاهش تقریبی50 درصد در میزان شدت درد در حین انجام این تست که بیانگر مؤثر بودن تکنیک چسبزنی بود، افراد وارد مرحله انتهایی آزمون میشدند [
45]. در غیر این صورت، چسبزنی دوباره تکرار میشد تا میزان کاهش درد مورد نظر، به دست آید [
45]. در مرحله نهایی، افراد مورد مطالعه مجدداً تست Ybalance را مانند مرحله اول انجام میدادند.
با توجه به نرمال بودن توزیع دادهها بر اساس آزمون کولموگروف اسمیرنف، از آزمونهای تی زوجی برای مقایسه تغییرات درونگروهی و آزمون تی مستقل برای مقایسه تغییرات بین دو گروه زن و مرد استفاده شد. همچنین همگن بودن دادهها در دو گروه توسط آزمون لون مورد بررسی قرار گرفت .ضمن آنکه نرمافزار SPSS نسخه 20 (IBM Corp. SPSS 20, Armonk, YN. IBM Corp) و با سطح معنیداری 05/0 برای تحلیل دادهها مورد استفاده قرار گرفت.
یافتهها
در این مطالعه 61 فرد (30 مرد و 31 زن) با روش نمونهگیری آسان وارد مطالعه شدند. مشخصات جمعیتشناختی شامل قد، وزن، سن و شاخص توده بدن افراد شرکتکننده در
جدول شماره 2 نشان داده شده است.
بین دو گروه زنان و مردان تحت مطالعه، بر اساس آزمون تی مستقل، تفاوت آماری معناداری در میانگین متغیرهای سن و شاخص توده بدن وجود نداشت (0/05 نتیجه مقایسه درونگروهی پارامترهای تست تعادل Yقبل و بعد از کاربرد چسب در افراد مبتلا در هر دو گروه، با استفاده از آزمون تی زوجی، نشاندهنده بیشترین مقدار عددی فاصله دستیابی در جهتهای قدامی، خلفی خارجی و خلفی داخلی بود که بیانگر تأثیر معنادار چسبزنی کشکک در بهبود تعادل در آزمون تعادل Y بود (P<0/05) (
جدول شماره 3).
بر اساس آزمون تی مستقل، قبل از مداخله بین زنان و مردان تفاوت معنادار درپارامترهای تعادلی استانداردشده، مشاهده نشد (P>0/05) (
جدول شماره 3). همچنین در هر دو گروه زن و مرد، با استفاده از آزمون تی زوجی، میزان شدت درد به صورت معناداری بعد از چسبزنی کاهش یافت (P<0/05)، در حالی که در مقایسه بین دو جنس تفاوت در شدت درد معنادار نبود (P>0/05). جهت مقایسه بهتر بین دو گروه زنان و مردان و به منظور حذف تأثیر مقادیر قبل از مداخله ( به عنوان فاکتورهای مخدوشگر) از آزمون مانکووا استفاده شد. به منظور حذف اثر فاکتور مخدوشگر قد بر روی فاصله دستیابی، مقادیر داخل
جدول شماره 3 به صورت نرمالایز شده گزارش شده است.
بحث
ﺑــﺮ اﺳــﺎس ﺑﺮرﺳــﻲﻫــﺎی اﻧﺠــﺎمﺷــﺪه، به نظر میرسد ﺗــﺎﻛﻨﻮن ﻫــﻴﭻ مطالعهای ﺑـﻪ بررسی و ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ تأثیر چسب کینزیولوژی روی تعادل پویا بین دو گروه زنان و مردان غیرورزشکار مبتلا به سندرم درد کشککی رانی نپرداخته اﺳﺖ. بناﺑﺮاﻳﻦ ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﺮرﺳـﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗأﺛﻴﺮ این روش درمانی روی تعادل پویای زنان و مردان مبتلا به سندرم درد کشککی رانی بود.
فرضیات اصلی مطالعه حاضر این بود که میزان فاصله دستیابی حداکثری روی خط رسمشده بر زمین در جهتهای قدامی، خلفی خارجی و خلفی داخلی تست تعادل Y در زنان و مردان مبتلا به سندرم درد کشککی رانی بعد از چسبزنی کشکک افزایش مییابد، شدت درد کاهش مییابد و میزان فاصله دستیابی و شدت درد بین زنان و مردان نیز متفاوت است. نتیجه تحقیق پیشِرو، تفاوت معناداری در تعادل پویا قبل و بعد از چسبزنی در زنان و مردان مبتلا به این سندرم را نشان داد در حالی که تفاوت معنیداری بعد از کاربرد چسب بین دو جنس وجود نداشت. همچنین در هر دو گروه زن و مرد، میزان شدت درد به صورت معناداری بعد از چسب زنی کاهش یافت در حالی که در مقایسه بین دو جنس تفاوت در شدت درد، معنادار نبود.
نتایج مطالعه ابراهیمی عطری که روی 15 زن ورزشکار و با استفاده از تست ستاره انجام شد، حاکی از آن است که علیرغم کاهش درد پس از انجام مداخله چسبزنی، حداکثر فاصله دستیابی در جهتهای خلفی خارجی، خلفی و خارجی قبل و بعد از چسبزنی تفاوت معنادار نداشتند که با نتیجه تحقیق حاضر مغایرت دارد؛ در حالی که فاصله دستیابی در جهتهای قدامی، قدامی داخلی، داخلی، خلفی داخلی و قدامی خارجی قبل و بعد از چسبزنی تفاوت معنادار داشتند [
30].
مغایرت داشتن نتیجه مقایسه حداکثر فاصله دستیابی قبل و بعد از چسبزنی در جهت خلفی خارجی آن پژوهش با مطالعه حاضرمیتواند به دلیل تفاوت در تستهای به کار گرفتهشده در این دو مطالعه باشد. تست ستارهای دارای هشت جهت است و شرکتکنندگان در این تست موظفاند تعداد بیشتری از حرکات تعادلی را انجام دهند. در حالی که در تست Y، افراد شرکتکننده تعداد حرکات تعادلی کمتری را انجام میدهند. با توجه به این نکته شاید بتوان گفت دلیل مغایرت نتایج پژوهش انجام گرفته توسط ابراهیمی عطری با پژوهش حاضر خستگی بیشتر شرکتکنندگان در مطالعه آنان نسبت به افراد مطالعه حاضر باشد.
کنترل پاسچر تحت عنوان وجود ارتباطی متقابل و پیچیده میان درون دادههای حسی و پاسخ حرکتی مورد نیاز، به منظور حفظ یک پاسچر خاص یا حرکت از یک پاسچر به پاسچر دیگری تعریف شده است و یک جزء جداییناپذیر از کنترل عصبیعضلانی است [
44]. کنترل عصبیعضلانی میتواند به عنوان فعالیت ناخودآگاه در آمادهسازی و در پاسخ به حرکت و بارگیری مفصل به منظور حفظ و بازگرداندن ثبات عملکردی مفصل تعریف شود [
59]. ﺑﺮای ﺑﺮﻗﺮاری ﺗﻌﺎدل، سیستم ﻛﻨﺘﺮل وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ آورانهای ﺣﺴﻲ از گیرندههای ﺣﺲ ﻋﻤﻘﻲ، ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ و وﺳﺘﻴﺒﻮﻻر است ﺗﺎ ﺑﺎ ﭘﺮدازش و ﺗﻌﺎﻣﻞ دادهها درون ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﺮﻛﺰی ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﭘﺎسخﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺣﺮﻛﺘﻲ را از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ اﻳﺠﺎد کند [
59,
60 ,
61]. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺧﺘﻼل در ﻫﺮﻛﺪام از اﻳﻦ بخشﻫﺎ و ﻣﺮاﺣﻞ میتواند منجر به بروز اختلال تعادل ﺷﻮد [
61]. اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺲ ﻋﻤﻘﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎی ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﻮﺟﻮد در عضلات، ﻣﻔﺎﺻﻞ و ﻟﻴﮕﺎﻣﺎنها به دست ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان مهمترین ﺟﺰء آوران ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺴﻲ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻮده و ﻧﻘﺶ ﺣﻴﺎﺗﻲ در ﺛﺒﺎت ﻋﻤﻠﻜﺮدی مفصل و ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻌﺎدل دارد [
59]. در بسیاری از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﺣﺲ ﻋﻤﻘﻲ در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ PFPS اﺷﺎره ﺷﺪه است [
21،
36]. گفته میشود حس عمقی مفصل زانو که یکی از مهمترین سیستمهای حسی در کنترل تعادل است، در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی نسبت به افراد سالم، ضعیفتر است؛ بنابراین به نظر میرسد که اختلال در حس عمقی، کنترل حرکتی بدن را تحت تأثیر قرار داده و افت واکنشهای تعادلی را به همراه داشته باشد [
62]. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺣس عمقی و ﻟﺰوم دارا ﺑﻮدن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎدل و ﻧﻘﺺ اﻳﻦ ﻣﻮارد در اﻓﺮاد مبتلا به سندرم درد کشکی رانی، اﺧﺘﻼل ﺗﻌﺎدل در اﻳﻦ افراد دور از انتظار نیست [
25]. اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻘﺶ درد را در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻧﺎدﻳﺪه ﮔﺮﻓﺖ.
نیروی واکنشی مفصل کشککی رانی بین افراد سالم و افراد مبتلا به این سندرم متفاوت است و این تغییر در مقدار نیروی واکنشی مفصل کشککی رانی، در افراد مبتلا به سندرم درد کشکی رانی، باعث ایجاد درد در حین فعالیتهای عملکردی میشود [
10]. درد ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ به طور رﻓﻠﻜﺴﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻬﺎر ﻋﻀﻼت اﻃﺮاف زانو ﺷﻮد [
63]. از آنجا ﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﻀﻼت، مسئول ﭘاسخﻫﺎی ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻪﻣﻮﻗﻊ و مؤثر در کنترل وضعیت بدن هستند، شاید بتوان تأﺛیر چسبزنی ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎدل را در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ به سندرم درد کشکی رانی به اثر آن ﺑﺮ روی سیستمهای ﻣؤﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻌﺎدل و ﻛﺎﻫﺶ درد، مرتبط داﻧﺴﺖ [
63]. تأثیر چسب کینزیولوژی روی مکانورسپتورهای پوستی و بهبود حس عمقی مفصل زانو، پیش از این نشان داده شده است [
27,
29,
64]. در یک مطالعه مرور سیستماتیک و متاآنالیز بیان شد که چسب کینزیولوژی از طریق ایجاد کشش روی پوست، باعث افزایش فاصله بین پوست و عضله، کاهش ادم بافتی و بهبود گردش خون و لنف شده و به طور مؤثری باعث کاهش درد در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی میشود؛ اگرچه مکانیسم تأثیرگذاری چسب کینزیولوژی بر درد این افراد هنوز به طور دقیق مشخص نیست [
29]. از آنجا که دروندادههای حسی میتواند منجر به افزایش بازخورد به سیستم عصبی مرکزی و کاهش درد شود، به نظر میرسد تأثیر چسب زدن دربرگیرنده تئوری کنترل دروازه درد است [
29،
64]. ضمن آنکه با توجه به کاهش معنیدار درد در همه آزمودنیها پس از اعمال مداخله نسبت به قبل از آن و با در نظر گرفتن ارتباط مستقیم بین درد و نوسانات پوسچرال، بهبود کارایی بالانس قابل توجیه است [
16]. کاهش درد، شدت فعالیت عضله واستوس داخلی مایل را افزایش داده و به ثبات مفصل زانو در حین انجام تست کمک میکند [
46]؛ در نتیجه به افراد این اجازه را میدهد که تعادل را به طور مؤثرتری در حین تلاش برای دستیابی به فاصله بیشتر، حفظ کنند. دیده شده است که ضعف عضله واستوس داخلی مایل باعث کاهش عملکرد درجهت قدامی تست تعادل Y میشود [
65]. نتایج مطالعات پیشین بیانگر این مطلب است که چسبزنی کشکک ضمن بهبود شروع انقباض این عضله در حین فعالیتهای عملکردی، منجر به بهبود کنترل پاسچر پویا شده و فاصله دستیابی در تست افزایش مییابد [
66]. با توجه به آنکه برای حفظ تعادل نیاز به عملکرد با کفایت و بدون تأخیر عضلات اطراف زانوست و در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی، تأخیر در شروع فعالیت عضلانی و میزان فعالیت منجر به اختلال در کارایی سیستم حسیحرکتی برای کنترل ثبات وضعیتی میشود، ثبات بدن تحت تأثیر قرار گرفته و احتمال به خطر افتادن تعادل افزایش مییابد [
22].
چسبزنی کشکک، حس عمقی و ثبات کشکک را ارتقا داده و درنتیجه عملکرد زانو را بهبود میبخشد [
29]. این افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی برای حفظ تعادل خود با تغییر در واکنشهای تعادلی، وضعیت بدون درد را انتخاب میکنند که این امر موجب محدود شدن عملکرد تعادلی آنها میشود؛ به نظر میرسد در حین انجام آزمون تعادلی، این افراد سعی کردهاند که به صورتی فعالیت را تکمیل کنند که تلاش عضلانی واردشده را به حداقل رسانده و شرایطی را ایجاد کنند که منجر به تحریک درد آنها نشود و همین مسئله روی کنترل تعادل آنها تأثیر گذاشته است [
48]. با توجه به وجود رابطه نزدیک بین عملکرد سیستم حسی و کنترل حرکتی، نتایج مطالعات نیز نشاندهنده بهبود فعالیت عصبیعضلانی به دنبال استفاده از چسب زنی است [
29،
49،
66،
67].
حس عمقی به عنوان یکی از اجزای مهم ثبات دینامیک مفصل زانو و از عناصر اصلی کنترل حرکتی به شمار میآید [
22]. به نظر میرسد مکانیسم بهبود در حس عمقی بعد از کاربرد چسبزنی به علت افزایش فیدبکهایی است که از پوست، بافت نرم، لیگامان و عضله به مراکز عصبی بالا مخابره میشود [
68]. چسبزنی کشکک باعث تغییر در آورانها شده و بر توانایی نگهداری کنترل پاسچر پویا در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی مؤثر است [
46]. شواهد حاصل از مطالعات گذشته، نشان داده است که تحریکات پوستی، باعث کاهش اختلالات پاسچرال در افراد جوان و سالمندی میشود که بیماری نوروپاتی دارند [
11]. بر اساس آنچه بیان شد و با توجه به نتایج مطالعه حاضر مبنی بر کاهش قابل توجه درد پس از انجام مداخله، به دلیل ارتباط بین کاهش درد و بهبود تعادل [
9]، افزایش فاصله دستیابی در جهتهای تعیینشده در حین انجام تست که بیانگر بهبود تعادل پویاست منطقی به نظر میرسد. همچنین در مطالعه حاضر علیرغم وجود تفاوتهای آنتروپومتریک بین زنان و مردان، اختلاف معناداری در فاصله دستیابی حداکثری روی خط رسمشده بر زمین در سه جهت آزمون Y و تعادل پویا بین زنان و مردان بعد از مداخله، وجود نداشت. به عبارتی عدم ایجاد تفاوت معنیدار در میزان درد بین دو جنسیت علیرغم روند کاهشی این متغیر پس از اعمال مداخله احتمالاً با عدم معنیداری آماری اثرگذاری چسب زدن روی تعادل زنان و مردان مرتبط است؛ به طوری که به نظر میرسد چسب اثر یکسانی در تعادل پویای زنان و مردان دارد. با توجه به عدم وجود اختلاف معنادار در فاصله دستیابی حداکثری بین دو گروه پیش از مداخله و نیز نرمالسازی نتایج برحسب طول پا، همچنین همسانسازی گروهها جهت به حداقل رساندن تأثیر احتمالی ویژگیهای آنتروپومتریک بر یافتههای نهایی، نتیجه حاصلشده را میتوان ناشی از عدم تأثیر جنسیت بر میزان تأثیرات چسب کینزیولوژی دانست. اگرچه در این پژوهش حس عمقی مورد بررسی قرار نگرفت، ولی با توجه به تأثیرات بهاثباترسیده چسب کینزیولوژی بر روی حس عمقی و تعادل [
29 ،
46]، احتمال میرود افزایش فاصله دستیابی در آزمون Y در مطالعه حاضر، علاوه بر تأثیرات ناشی از کاهش درد و بهبود فعالیت عضله واستوس داخلی مایل، ناشی از تحریک مکانورسپتورها و تأثیرگذاری حس عمقی نیز باشد.
نتیجهگیری
اگرچه یافتههای پژوهش حاضر بیانگر یکسان بودن تأثیر چسب کینزیولوژی در تعادل پویای زنان و مردان است، ولی به نظر میرسد میتوان چسبزنی کشکک را به عنوان یک روش درمانی مناسب برای بهبود درد و تعادل پویا در بیماران مبتلا به سندرم درد کشککی رانی پیشنهاد کرد. به دلیل شیوع بیشتر لغزش خارجی کشکک در افراد مبتلا به سندرم درد کشککی رانی، صرفاً شرکتکنندگان دارای این لغزش وارد پژوهش حاضرشدند، بنابراین نتایج این مطالعه به افراد دارای انواع دیگر لغزش قابل تعمیم نیست.
پیشنهاد میشود در مطالعات بعدی تأثیر چسبزنی برای اصلاح لغزش داخلی کشکک روی تعادل بررسی شود. ضمن آنکه مناسب است ماندگاری اثرات این روش درمانی در زمانهای طولانیتر مورد ارزیابی قرار گیرد. همچنین بررسی و مقایسه همزمان تعادل ایستا و پویا در زنان و مردان مبتلا به این سندرم با استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی یا سایر تستهای بررسیکننده تعادل، بسیار شایسته است.
ملاحظات اخلاقی
پیروی از اصول اخلاق پژوهش
این مطالعه با تأیید کمیته اخلاق دانشگاه علومپزشکی اصفهان (کد اخلاق: RESEARCH.REC.1397.040) انجام گرفت. ﺿــﻤﻦ آنکه در ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺛﺒﺖ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲﻫﺎی بالینی اﻳﺮان، ﺑﻪ ﺛﺒﺖ رسیده اﺳﺖ (IRCT20181001041197N1). در ابتدا هدف و روش مطالعه برای آزمودنیها توضیح داده شد و پس از اعلام موافقت، آنها به صورت داوطلبانه برای شرکت در مطالعه و بعد از تکمیل فرم رضایتنامه آگاهانه، وارد مطالعه میشدند. آزمودنیها هیچگونه اجباری برای ادامهی همکاری نداشتند. ضمن آنکه اصل رازداری در مورد تمامی اطلاعات افراد رعایت شد.
حامی مالی
این مقاله مستخرج از پایاننامه کارشناسی ارشد نویسنده آخر در گروه اپیدمیولوژی و آمار، دانشکده بهداشت، دانشگاه علومپزشکی اصفهان، اصفهان است. همچنین نویسندگان از حمایت مالی معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علومپزشکی اصفهان برخوردار بودند.
مشارکت نویسندگان
طراحی و ایدهپردازی مطالعه: جاوید مستمند، زهره شفیعزادگان، زینب سادات حسینی؛ جمعآوری دادهها: زینب سادات حسینی؛ تحلیل و تفسیر دادهها: محمدجواد طراحی، زینب سادات حسینی، زهره شفیعزادگان و جاوید مستمند؛ تنظیم دستنوشته: زینب سادات حسینی؛ ارزیابی تخصصی دستنوشته از نظر مفاهیم علمی و تأیید دستنوشته نهایی: جاوید مستمند و زهره شفیعزادگان. حفظ یکپارچگی فرایند انجام مطالعه از آغاز تا انتشار و پاسخگویی به نظرات داوران: جاوید مستمند.
تعارض منافع
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
تشکر و قدردانی
بدینوسیله از جناب آقای دکتر خادم و کلینیک فیزیوتراپی بیمارستان آیتالله صدوقی اصفهان که در اجرای این طرح نهایت همکاری را داشتند تشکر و قدردانی به عمل میآید.
References
1.
Crossley K, Bennell K, Green S, Cowan S, McConnell J. Physical therapy for patellofemoral pain. The American Journal of Sports Medicine. 2002; 30(6):857-65. [DOI:10.1177/03635465020300061701] [PMID]
2.
Petersen W, Ellermann A, Gösele-Koppenburg A, Best R, Rembitzki IV, Brüggemann GP, et al. Patellofemoral pain syndrome. Knee Surgery, Sports Traumatology, Arthroscopy. 2014; 22(10):2264-74. [DOI:10.1007/s00167-013-2759-6] [PMID] [PMCID]
3.
Barton C, Balachandar V, Lack S, Morrissey D. Patellar taping for patellofemoral pain: A systematic review and meta-analysis to evaluate clinical outcomes and biomechanical mechanisms. British Journal of Sports Medicine. 2013; 48(6):407. [DOI:10.1136/bjsports-2013-092437] [PMID]
4.
Fagan V, Delahunt E. Patellofemoral pain syndrome-a review on the associated neuromuscular deficits and current treatment options. British Journal of Sports Medicine. 2008; 42(10):789-95. [DOI:10.1136/bjsm.2008.046623] [PMID]
5.
McConnell J. The management of chondromalacia patellae: A long term solution. Australian Journal of Physiotherapy. 1986; 32(4):215-23. [DOI:10.1016/S0004-9514(14)60654-1]
6.
Witrouw E, Lysens R, Bellemans J, Cambier D, Vandersteraeten J. Intrinsic risk factors for the development of anterior knee pain in an athletic population. American Journal of Sports Medicine. 2000; 28(4):480-8. [DOI:10.1177/03635465000280040701] [PMID]
7.
Logan CA, Bhashyam AR, Tisosky AJ, Haber DB, Jorgensen A, Roy A, et al. Systematic review of the effect of taping techniques on patellofemoral pain syndrome. Sports Health. 2017; 9(5):456-61. [DOI:10.1177/1941738117710938] [PMID] [PMCID]
8.
Aghapour E, Kamali F, Sinaei E. Effects of Kinesio Taping® on knee function and pain in athletes with patellofemoral pain syndrome. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2017; 21(4):835-9. [DOI:10.1016/j.jbmt.2017.01.012] [PMID]
9.
Lim EH, Kim ME, Kim SH, Park KN. Effects of posterior X taping on movement quality and knee pain intensity during forward-step-down in patients with patellofemoral pain syndrome. Journal of Sports Science and Medicine. 2020; 19(1):224. [PMCID] [PMID]
10.
Mostamand J, Bader DL, Hudson Z. Reliability testing of the Patellofemoral Joint Reaction Force (PFJRF) measurement during double-legged squatting in healthy subjects: A pilot study. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2012; 16(2):217-23. [DOI:10.1016/j.jbmt.2011.03.003] [PMID]
11.
Osorio JA, Vairo GL, Rozea GD, Bosha PJ, Millard RL, Aukerman DF, et al. The effects of two therapeutic patellofemoral taping techniques on strength, endurance, and pain responses. Physical Therapy in Sport. 2013; 14(4):199-206. [DOI:10.1016/j.ptsp.2012.09.006] [PMID]
12.
de Moura Campos Carvalho ESAP, Peixoto Leao Almeida G, Oliveira Magalhaes M, Renovato Franca FJ, Vidal Ramos LA, Comachio J, et al. Dynamic postural stability and muscle strength in patellofemoral pain: Is there a correlation? Knee. 2016; 23(4):616-21. [DOI:10.1016/j.knee.2016.04.013] [PMID]
13.
Etemadi M, Asadi Z, Hedayati R, Salavati M, Aminian far A. Effects of the surface instability degrees on dynamic postural stability in anterior knee pain patients and healthy subjects. Koomesh Journal. 2013; 15(1):67-77. http://koomeshjournal.semums.ac.ir/article-1-1457-en.html
14.
Levinger P, Gilleard W, Coleman C. Femoral medial deviation angle during a one-leg squat-test in individuals with patellofemoral pain syndrome. Physical Therapy in Sport. 2007; 8(4):163-8. [DOI:10.1016/j.ptsp.2007.03.003]
15.
Souza RB, Draper CE, Fredericson M, Powers CM. Femur rotation and patellofemoral joint kinematics: A weight-bearing magnetic resonance imaging analysis. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 2010; 40(5):277-85. [DOI:10.2519/jospt.2010.3215] [PMID]
16.
Motealleh A, Mohamadi M, Moghadam MB, Nejati N, Arjang N, Ebrahimi N. Effects of core neuromuscular training on pain, balance, and functional performance in women with patellofemoral pain syndrome: A clinical trial. Journal of Chiropractic Medicine. 2019; 18(1):9-18. [DOI:10.1016/j.jcm.2018.07.006] [PMID] [PMCID]
17.
Reimer RC, Wikstrom EA. Functional fatigue of the hip and ankle musculature cause similar alterations in single leg stance postural control. Journal of Science and Medicine in Sport. 2010; 13(1):161-6. [DOI:10.1016/j.jsams.2009.01.001] [PMID]
18.
Salavati M, Moghadam M, Ebrahimi I, Arab AM. Changes in postural stability with fatigue of lower extremity frontal and sagittal plane movers. Gait Posture. 2007; 26(2):214-8. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2006.09.001] [PMID]
19.
Mokhtari-Nia HR, Ebrahimi E, Salavati M. [Comparative criteria study of dynamic balancing in pateints with patello-femoral pain (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2005; 6(3):33-7. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-80-fa.html
20.
Hosseini SH, Anbarian M, Farahmand F, Ansari M. [Effect of kneeisokinetic extension training with maximum lateral tibial rotation on vastus amplitudes in patellofemoral pain syndrome patients (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2016; 16(4):312-23. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1623-fa.html
21.
Akseki D, Akkaya G, Erduran M, Pinar H. Proprioception of the knee joint in patellofemoral pain syndrome. Acta Orthopaedica et Traumatologica Turcica. 2008; 42(5):316-21. [DOI:10.3944/AOTT.2008.316] [PMID]
22.
Rezazadeh F, E’zzati K, Karimi N, Vali-Zadeh A. [Comparison of the balance indices of professional athletes with and without Patellofemoral pain Syndrome (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2012; 13(2):49-55. http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1044-fa.html
23.
Salavati M. [Postural control abnormalities in patient with chronic low back pain: Effects of active specific spinal stabilization exercise (Persian)]. [PhD. Dissertation]. Tehran: Taebiat Modarres University; 2002.
24.
Kramer J, Handfield T, Kiefer G, Forwell L, Birmingham T. Comparisons of weight-bearing and non-weight-bearing tests of knee proprioception performed by patients with patello-femoral pain syndrome and asymptomatic individuals. Clinical Journal of Sport Medicine. 1997; 7(2):113-8. [DOI:10.1097/00042752-199704000-00007] [PMID]
25.
Goto S. The effect of ptellofemoral pain syndrome on the hip and knee neuromuscular control on dynamic postural control task [PhD. dissertation]. Toledo: University of Toledo; 2009. http://rave.ohiolink.edu/etdc/view?acc_num=toledo1254078175
26.
Negahban H, Etemadi M, Naghibi S, Emrani A, Yazdi MJS, Salehi R, et al. The effects of muscle fatigue on dynamic standing balance in people with and without patellofemoral pain syndrome. Gait Posture. 2013; 37(3):336-9. [DOI:10.1016/j.gaitpost.2012.07.025] [PMID]
27.
Aytar A, Ozunlu N, Surenkok O, Baltacı G, Oztop P, Karatas M. Initial effects of kinesio® taping in patients with patellofemoral pain syndrome: A randomized, double-blind study. Isokinetics and Exercise Science. 2011; 19(2):135-42. [DOI:10.3233/IES-2011-0413]
28.
Kannus P, Natri A, Paakkala T, JÄrvinen M. An outcome study of chronic patellofemoral pain syndrome. Seven-year follow-up of patients in a randomized, controlled trial. Journal of Bone and Joint Surgery. 1999; 81(3):355-63. [DOI:10.2106/00004623-199903000-00007] [PMID]
29
Chang WD, Chen FC, Lee CL, Lin HY, Lai PT. Effects of Kinesio taping versus McConnell taping for patellofemoral pain syndrome: A systematic review and meta-analysis. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. 2015; 2015. [DOI:10.1155/2015/471208] [PMID] [PMCID]
30.
Ebrahimi Atri A, Dehghani Tafti M, Khoshraftare Yazdi N, Dehghani Tafti V. [The effects of patellar taping on dynamic balance and reduction of pain in athletic women with Patellofemoral Pain Syndrome (PFPS) (Persiaan)]. The Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences. 2012; 20(3):332-39. https://www.magiran.com/paper/1038741/?lang=en
31.
Mostamand J, Bader DL, Hudson Z. The effect of patellar taping on joint reaction forces during squatting in subjects with Patellofemoral Pain Syndrome (PFPS). Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2010; 14(4):375-81. [DOI:10.1016/j.jbmt.2009.07.003] [PMID]
32.
Callaghan MJ, McKie S, Richardson P, Oldham JA. Effects of patellar taping on brain activity during knee joint proprioception tests using functional magnetic resonance imaging. Physical Therapy. 2012; 92(6):821-30. [DOI:10.2522/ptj.20110209] [PMID] [PMCID]
33.
Shafizadegan Z, Baharlouei H, Khoshavi O, Garmabi Z, Fereshtenejad N. Evaluating the short-term effects of Kinesiology taping and Stretching of Gastrocnemius on postural control: A randomized clinical trial. Journal of Bodywork and Movement Therapies. 2019; 24(2):196-201. [DOI:10.1016/j.jbmt.2019.11.003] [PMID]
34.
Jaraczewska E, Long C. Kinesio® taping in stroke: Improving functional use of the upper extremity in hemiplegia. Topics in Stroke Rehabilitation. 2006; 13(3):42-31. [DOI:10.1310/33KA-XYE3-QWJB-WGT6] [PMID]
35.
Baharlouei H, Khoshavi O, Garmabi Z, Fereshtenejad N, Shafizadegan Z. Comparing the immediate effects of kinesiotaping and stretching of gastrocnemius on balance in elderly. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2017; 27(149):99‐110. https://www.cochranelibrary.com/es/central/doi/10.1002/central/CN-01733733/full
36.
Ebrahimi Takamjani E, Salavati M, Mokhtari Nia H, Dadgoo M. The effect of patellar taping on knee joint proprioception in PFPS and healthy subjects. Razi Journal of Medical Sciences. 2004; 11(40):185-93. http://rjms.iums.ac.ir/browse.php?a_id=2&sid=1.&slc_lang=en
37.
Tsai CT, Chang WD, Lee JP. Effects of short-term treatment with kinesiotaping for plantar fasciitis. Journal of Musculoskeletal Pain. 2010; 18(1):71-80. [DOI:10.3109/10582450903495882]
38.
Song CY, Lin JJ, Chang AH. Effects of femoral rotational taping on dynamic postural stability in female patients with patellofemoral Pain. Clinical Journal of Sport Medicine. 2017; 27(5):438-43. [DOI:10.1097/JSM.0000000000000392] [PMID]
39.
Miller J, Westrick R, Diebal A, Marks C, Gerber JP. Immediate effects of lumbopelvic manipulation and lateral gluteal kinesio taping on unilateral patellofemoral pain syndrome: A pilot study. Sports Health. 2013; 5(3):214-9 . [DOI:10.1177/1941738112473561] [PMID] [PMCID]
40.
Rozzi SL, Lephart SM, Gear WS, Fu FH. Knee joint laxity and neuromuscular characteristics of male and female soccer and basketball players. The American Journal of Sports Medicine. 1999; 27(3):312-9. [DOI:10.1177/03635465990270030801] [PMID]
41.
Chappell JD, Yu B, Kirkendall DT, Garrett WE. A comparison of knee kinetics between male and female recreational athletes in stop-jump tasks. The American journal of sports medicine. 2002; 30(2):261-7. [DOI:10.1177/03635465020300021901] [PMID]
42.
Prins MR, Van der Wurff P. Females with patellofemoral pain syndrome have weak hip muscles: A systematic review. Australian Journal Of Physiotherapy. 2009; 55(1):9-15. [DOI:10.1016/S0004-9514(09)70055-8]
43.
Ford KR, Myer GD, Smith RL, Vianello RM, Seiwert SL, Hewett TE. A comparison of dynamic coronal plane excursion between matched male and female athletes when performing single leg landings. Clinical Biomechanics. 2006; 21(1):33-40. [DOI:10.1016/j.clinbiomech.2005.08.010] [PMID]
44.
Holden S, Boreham C, Doherty C, Wang D, Delahunt E. Dynamic postural stability in young adolescent male and female athletes. Pediatric Physical Therapy. 2014; 26(4):447-52. [DOI:10.1097/PEP.0000000000000071] [PMID]
45.
Mokhtarinia H, Ebrahimi-Takamjani I, Salavati M, Goharpay S, Khosravi A. The effect of patellar taping on knee joint proprioception in patients with patellofemoral pain syndrome. Acta Medica Iranica. 2008; 46(3):183-90.
https://www.sid.ir/en/Journal/ViewPaper.aspx?ID=109611
46.
Aminaka N, Gribble PA. Patellar taping, patellofemoral pain syndrome, lower extremity kinematics, and dynamic postural control. Journal of athletic training. 2008; 43(1):21-8. [DOI:10.4085/1062-6050-43.1.21] [PMID] [PMCID]
47.
Citaker S, Kaya D, Yuksel I, Yosmaoglu B, Nyland J, Atay OA, et al. Static balance in patients with patellofemoral pain syndrome. Sports Health. 2011; 3(6):524-7. [DOI:10.1177/1941738111420803] [PMID] [PMCID]
48.
Baker V, Bennell K, Stillman B, Cowan S, Crossley K. Abnormal knee joint position sense in individuals with patellofemoral pain syndrome. Journal of Orthopaedic Research. 2002; 20(2):208-14. [DOI:10.1016/S0736-0266(01)00106-1]
49.
Herrington L. The inter-tester reliability of a clinical measurement used to determine the medial/lateral orientation of the patella. Manual Therapy. 2002; 7(3):163-7. [DOI:10.1054/math.2002.0463] [PMID]
50.
Toulotte C, Thevenon A, Fabre C. Effects of training and detraining on the static and dynamic balance in elderly fallers and non-fallers: A pilot study. Disability and Rehabilitation. 2006; 28(2):125-33. [DOI:10.1080/09638280500163653] [PMID]
51.
Messier SP, Glasser JL, Ettinger WH, Craven TE, Miller ME. Declines in strength and balance in older adults with chronic knee pain: A 30‐month longitudinal, observational study. Arthritis Care & Research (Hoboken). 2002; 47(2):141-8. [DOI:10.1002/art.10339] [PMID]
52.
Hertel J, Miller SJ, Denegar CR. Intratester and intertester reliability during the Star Excursion Balance Tests. Journal of Sport Rehabilitation. 2000; 9(2):104-16. [DOI:10.1123/jsr.9.2.104]
53.
Robinson RH, Gribble PA. Support for a reduction in the number of trials needed for the star excursion balance test. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation. 2008; 89(2):364-70. [DOI:10.1016/j.apmr.2007.08.139] [PMID]
54.
Gribble PA, Hertel J. Considerations for normalizing measures of the Star Excursion Balance Test. Measurement in Physical Education and Exercise Science. 2003; 7(2):89-100. [DOI:10.1207/S15327841MPEE0702_3]
55.
Bouillon LE, Baker JL. Dynamic balance differences as measured by the star excursion balance test between adult-aged and middle-aged women. Sports Health. 2011; 3(5):466-9. [DOI:10.1177/1941738111414127] [PMID] [PMCID]
56.
Plisky PJ, Gorman PP, Butler RJ, Kiesel KB, Underwood FB, Elkins B. The reliability of an instrumented device for measuring components of the star excursion balance test. North American Journal Of Sports Physical Therapy: NAJSPT. 2009; 4(2):92-9. [PMCID] [PMID]
57.
Kahle NL, Gribble PA. Core stability training in dynamic balance testing among young, healthy adults. Athletic Training and Sports Health Care. 2009; 1(2):65-73. [DOI:10.3928/19425864-20090301-03]
58.
Kase K, Wallis J, Kenzo K. Clinical therapeutic applications of the Kinesio taping methods. Kinesio: Kinesio Taping Association International; 2013. https://books.google.com/books?id=TW_cSAAACAAJ&dq=
59.
Riemann BL, Lephart SM. The sensorimotor system, part I: The physiologic basis of functional joint stability. Journal of Athletic Training. 2002; 37(1):71-9. [PMCID] [PMID]
60.
Shumway-Cook A, Woollacott MH. Motor control: Translating research into clinical practice. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2007. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=BJcL3enz3xMC&oi=fnd&pg=PA1&dq=
61.
Hassan B, Mockett S, Doherty M. Static postural sway, proprioception, and maximal voluntary quadriceps contraction in patients with knee osteoarthritis and normal control subjects. Annals of the Rheumatic Diseases. 2001; 60(6):612-8. [DOI:10.1136/ard.60.6.612] [PMID] [PMCID]
62.
Bennell K, Wee E, Crossley K, Stillman B, Hodges P. Effects of experimentally‐induced anterior knee pain on knee joint position sense in healthy individuals. Journal of Orthopaedic Research. 2005; 23(1):46-53. [DOI:10.1016/j.orthres.2004.06.008] [PMID]
63.
Ernst GP, Kawaguchi J, Saliba E. Effect of patellar taping on knee kinetics of patients with patellofemoral pain syndrome. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 1999; 29(11):661-7. [DOI:10.2519/jospt.1999.29.11.661] [PMID]
64.
Campolo M, Babu J, Dmochowska K, Scariah S, Varughese J. A comparison of two taping techniques (kinesio and mcconnell) and their effect on anterior knee pain during functional activities. International Journal of Sports Physical Therapy. 2013; 8(2):105-10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23593548/
65.
Earl J, Hertel J, Denegar C. Efficacy of a 6-week neuromuscular rehabilitation program on pain, function, muscle activity and joint motion in patients with patellofemoral pain. Journal of Athletic Training. 2002; 38(suppl 2):83.
https://www.sid.ir/en/journal/ViewPaper.aspx?ID=277531
66.
Powers CM, Landel R, Sosnick T, Kirby J, Mengel K, Cheney A, et al. The effects of patellar taping on stride characteristics and joint motion in subjects with patellofemoral pain. Journal of Orthopaedic & Sports Physical Therapy. 1997; 26(6):286-91. [DOI:10.2519/jospt.1997.26.6.286] [PMID]
67.
Yosmaoglu HB, Kaya D, Guney H, Nyland J, Baltaci G, Yuksel I, et al. Is there a relationship between tracking ability, joint position sense, and functional level in patellofemoral pain syndrome? Knee Surg Sports Traumatol Arthrosc. 2013; 21(11):2564-71. [DOI:10.1007/s00167-013-2406-2] [PMID]
68.
Cho HY, Kim EH, Kim J, Yoon YW. Kinesio taping improves pain, range of motion, and proprioception in older patients with knee osteoarthritis: A randomized controlled trial. American Journal of Physical Medicine & Rehabilitation. 2015; 94(3):192-200. [DOI:10.1097/PHM.0000000000000148] [PMID]