دوره 21، شماره 2 - ( تابستان 1399 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sadeghi Z, Afshar M, Ebadi A, Baghban K, Qureshi Z S. Swallowing Disorder in Multiple Sclerosis: Modified Version of the Screening Tool. jrehab 2020; 21 (2) :236-255
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2643-fa.html
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2643-fa.html
صادقی زهرا، افشار محمدرضا، عبادی عباس، باغبان کوثر، قریشی زهرا سادات. اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس: نسخه تعدیل‌شده ابزار غربالگری. مجله توانبخشی. 1399; 21 (2) :236-255
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2643-fa.html
زهرا صادقی1 
، محمدرضا افشار1 ، عباس عبادی2 ، کوثر باغبان1 ، زهرا سادات قریشی* 3
، محمدرضا افشار1 ، عباس عبادی2 ، کوثر باغبان1 ، زهرا سادات قریشی* 3
1- دانشجوی دکتری گفتاردرمانی، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
2- مرکز تحقیقات علوم رفتاری، انستیتو سبک زندگی، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... (عج)، تهران، ایران.
3- گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. ،zahraqoreishi@yahoo.com
2- مرکز تحقیقات علوم رفتاری، انستیتو سبک زندگی، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی بقیه ا... (عج)، تهران، ایران.
3- گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. ،
چکیده: (4106 مشاهده)
اهداف: اختلال بلع یک مشکل متداول در بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس است. این اختلال متعاقباً می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی از جمله افزایش خطر دهیدراسیون، کاهش وزن و پنومونیا مرتبط با آسپیراسیون شود که معمولاً منجر به مرگ در مراحل نهایی بیماری می‌شود. وجود یک ابزار غربالگری مؤثر، به تشخیص زودهنگام اختلال بلع کمک می‌کند و از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری می‌شود. پرسش‌نامه اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس، تنها پرسش‌نامه‌ای است که به طور خاص برای این بیماران طراحی شده است. هدف از مطالعه حاضر، ترجمه و انطباق فرهنگی و بررسی روایی و پایایی این پرسش‌نامه در زبان فارسی و همچنین، بررسی فراوانی و شدت اختلال بلع بیماران مراجعه‌کننده به انجمن مالتیپل اسکلروزیس تهران و ارتباط آن با نوع بیماری، مدت زمان بیماری و میزان ناتوانی است.
روش بررسی: این پژوهش از نوع روش‌شناسی و توصیفی ـ تحلیلی است که به روش مقطعی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس مراجعه‌کننده به انجمن مالتیپل اسکلروزیس تهران در سال 1397 بود و از میان آن‌ها نمونه آماری، شامل 108 نفر به روش دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه ده‌آیتمی اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس (در بخش اول مطالعه، ترجمه و ویژگی‌های روان‌سنجی آن بررسی شد)، شاخص معلولیت اختلال بلع و پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی بودند. در بخش آزمون‌سازی، پس از ترجمه و انطباق فرهنگی پرسش‌نامه، از تحلیل عاملی تأییدی برای بررسی روایی سازه و نیکویی برازش مدل ارائه‌شده، استفاده شد. برای بررسی روایی هم‌گرا، ارتباط بین نمرات نسخه فارسی پرسش‌نامه با نمرات شاخص معلولیت اختلال بلع آزمون شد. همگنی آیتم‌های پرسش‌نامه برای اندازه‌گیری سازه هدف و ثبات درونی آن بررسی شد. همچنین از روش آزمون ـ بازآزمون برای 19 بیمار تحت مطالعه برای ارزیابی پایایی استفاده شد. درنهایت، فراوانی و شدت اختلال بلع در بیماران مالتیپل اسکلروزیس و ارتباط آن با نوع بیماری، مدت‌زمان بیماری و میزان ناتوانی بررسی شد. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های ضریب پایایی کودر ریچاردسون، ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای، ماتریکس همبستگی بین آیتم، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون من‌ویتنی استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های همبستگی بین آیتم، همبستگی مثبت بین همه آیتم‌ها به جز آیتم ده به دست آمد. آیتم ده به دلیل همبستگی پایین با سایر آیتم‌ها از پرسش‌نامه حذف شد. یافته‌های تحلیل عاملی تأییدی، ساختار دو‌عاملی پرسش‌نامه شامل «اختلال بلع برای مواد غذایی جامد» و «اختلال بلع در مایعات» را تأیید کرد و نشان داد آیتم ده حداقل تأثیر را در اندازه‌گیری «اختلال بلع جامدات» دارد و با حذف این آیتم ثبات درونی پرسش‌نامه افزایش یافت. همچنین مدل نُه‌آیتمی تعدیل‌شده پرسش‌نامه، بهترین نیکویی برازش را با داده‌های مشاهده‌شده نشان داد. یافته‌های روایی هم‌گرا، وجود همبستگی مثبت و قابل ملاحظه بین نمرات پرسش‌نامه اختلال بلع و شاخص معلولیت اختلال بلع را نشان داد (0/693=P<0/001 , rs). ضریب پایایی کودر ریچاردسون، 80/856 به دست آمد که نشان‌دهنده ثبات درونی نسخه فارسی پرسش‌نامه است و پایایی آزمون ـ بازآزمون نیز 965/0 به دست آمد. نتایج مطالعه همچنین نشان داد 65/7 درصد از بیماران دارای اختلال بلع هستند که از نظر شدت، 9/25 درصد اختلال بلع خفیف و 39/8 درصد اختلال بلع هشداردهنده داشتند. اختلال بلع به طور معناداری با مدت زمان بیماری (0/198=P=0/040 rs) و میزان ناتوانی (0/235=P=0/014 rs) ارتباط داشت و میانگین نمرات پرسش‌نامه برای بیماران با نوع پیش‌رونده ثانویه بیماری نسبت به سایر زیرگروه‌ها به طور معناداری بالاتر بود.
نتیجه‌گیری: نسخه فارسی تعدیل‌شده نه‌آیتمی پرسش‌نامه اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس یک ابزار ساده، باثبات، روا و پایا برای تشخیص اولیه اختلال بلع و ارجاع زودهنگام برای ارزیابی‌های ابزاری خاص است. با توجه به فراوانی بالای اختلال بلع در بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس، حائز اهمیت است که درمانگران ضمن نظارت دقیق بر بیماران حتی در مراحل اولیه بیماری به منظور تشخیص زودهنگام و طراحی برنامه توانبخشی، از بروز مشکلات جدی حاصل از این اختلال پیشگیری کنند.
روش بررسی: این پژوهش از نوع روش‌شناسی و توصیفی ـ تحلیلی است که به روش مقطعی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس مراجعه‌کننده به انجمن مالتیپل اسکلروزیس تهران در سال 1397 بود و از میان آن‌ها نمونه آماری، شامل 108 نفر به روش دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه ده‌آیتمی اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس (در بخش اول مطالعه، ترجمه و ویژگی‌های روان‌سنجی آن بررسی شد)، شاخص معلولیت اختلال بلع و پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی بودند. در بخش آزمون‌سازی، پس از ترجمه و انطباق فرهنگی پرسش‌نامه، از تحلیل عاملی تأییدی برای بررسی روایی سازه و نیکویی برازش مدل ارائه‌شده، استفاده شد. برای بررسی روایی هم‌گرا، ارتباط بین نمرات نسخه فارسی پرسش‌نامه با نمرات شاخص معلولیت اختلال بلع آزمون شد. همگنی آیتم‌های پرسش‌نامه برای اندازه‌گیری سازه هدف و ثبات درونی آن بررسی شد. همچنین از روش آزمون ـ بازآزمون برای 19 بیمار تحت مطالعه برای ارزیابی پایایی استفاده شد. درنهایت، فراوانی و شدت اختلال بلع در بیماران مالتیپل اسکلروزیس و ارتباط آن با نوع بیماری، مدت‌زمان بیماری و میزان ناتوانی بررسی شد. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های ضریب پایایی کودر ریچاردسون، ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای، ماتریکس همبستگی بین آیتم، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون من‌ویتنی استفاده شد.
یافته‌ها: بر اساس یافته‌های همبستگی بین آیتم، همبستگی مثبت بین همه آیتم‌ها به جز آیتم ده به دست آمد. آیتم ده به دلیل همبستگی پایین با سایر آیتم‌ها از پرسش‌نامه حذف شد. یافته‌های تحلیل عاملی تأییدی، ساختار دو‌عاملی پرسش‌نامه شامل «اختلال بلع برای مواد غذایی جامد» و «اختلال بلع در مایعات» را تأیید کرد و نشان داد آیتم ده حداقل تأثیر را در اندازه‌گیری «اختلال بلع جامدات» دارد و با حذف این آیتم ثبات درونی پرسش‌نامه افزایش یافت. همچنین مدل نُه‌آیتمی تعدیل‌شده پرسش‌نامه، بهترین نیکویی برازش را با داده‌های مشاهده‌شده نشان داد. یافته‌های روایی هم‌گرا، وجود همبستگی مثبت و قابل ملاحظه بین نمرات پرسش‌نامه اختلال بلع و شاخص معلولیت اختلال بلع را نشان داد (0/693=P<0/001 , rs). ضریب پایایی کودر ریچاردسون، 80/856 به دست آمد که نشان‌دهنده ثبات درونی نسخه فارسی پرسش‌نامه است و پایایی آزمون ـ بازآزمون نیز 965/0 به دست آمد. نتایج مطالعه همچنین نشان داد 65/7 درصد از بیماران دارای اختلال بلع هستند که از نظر شدت، 9/25 درصد اختلال بلع خفیف و 39/8 درصد اختلال بلع هشداردهنده داشتند. اختلال بلع به طور معناداری با مدت زمان بیماری (0/198=P=0/040 rs) و میزان ناتوانی (0/235=P=0/014 rs) ارتباط داشت و میانگین نمرات پرسش‌نامه برای بیماران با نوع پیش‌رونده ثانویه بیماری نسبت به سایر زیرگروه‌ها به طور معناداری بالاتر بود.
نتیجه‌گیری: نسخه فارسی تعدیل‌شده نه‌آیتمی پرسش‌نامه اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس یک ابزار ساده، باثبات، روا و پایا برای تشخیص اولیه اختلال بلع و ارجاع زودهنگام برای ارزیابی‌های ابزاری خاص است. با توجه به فراوانی بالای اختلال بلع در بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس، حائز اهمیت است که درمانگران ضمن نظارت دقیق بر بیماران حتی در مراحل اولیه بیماری به منظور تشخیص زودهنگام و طراحی برنامه توانبخشی، از بروز مشکلات جدی حاصل از این اختلال پیشگیری کنند.
واژه‌های کلیدی: مالتیپل اسکلروزیس، اختلال بلع، پرسش‌نامه اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس، روایی سازه، غربالگری
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
گفتاردرمانی
دریافت: 1398/2/30 | پذیرش: 1398/6/24 | انتشار: 1399/4/11
دریافت: 1398/2/30 | پذیرش: 1398/6/24 | انتشار: 1399/4/11
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
تمامی آثار مجله آرشیو توانبخشی تحت مجوز Attribution-NonCommercial 4.0 هستند.
تماس با ما
فصلنامه آرشیو توانبخشی
تلفن دفتر فصلنامه: 02171732812، 09941095452 (زمان تماس شنبه تا چهار شنبه ۸ صبح تا ۱۴ بعد از ظهر)
تلفن ناشر : 02145355555 - 02145355000
ایمیل: rehabilitationj@gmail.com
