هدف: اگرچه تحقیقات بسیاری نشان داده که وسایل کمک‌بینایی بر افزایش دید افراد کم‌بینا مؤثر است، ولی برخی از افراد علیرغم این تأثیر مثبت به دلایل مختلف از این وسایل استفاده نمی‌کنند. لذا این پژوهش با هدف بررسی میزان استفاده از وسایل کمک‌بینایی در زندگی روزمره این افراد انجام شد.

روش بررسی: در این پژوهش توصیفی که در دو کلینیک صبا و خرانه (وابسته به دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی و بهزیستی استان تهران) انجام شد، تعداد 50 نفر از افراد کم‌بینا از بین مراجعه کنندگان این دو مرکز طی سالهای 84 و 85 ، که واجد شرایط لازم بودند، به صورت در دسترس انتخاب شدند. پس از انجام معاینات بینایی سنجی، پرسشنامه اول که در آن سئوالاتی راجع به وضعیت انجام کارهای روزمره وابسته به بینایی قرارداشت، با پرسش از فرد تکمیل ‌شده و سپس وسیله مورد نیاز تجویز و از وی خواسته می‌شد تا بعد از حداقل سه ماه مجدداً مراجعه کند که در این مرتبه پرسشنامه دوم که حاوی سئوالاتی مبنی بر تغییر وضعیت کارهای چشمی با توجه به استفاده از وسیله مذکور بود از وی پرسیده می‌شد. مقایسه پاسخهای فرد به این دو پرسشنامه، مبنای میزان استفاده از وسیله با توجه به تأثیر آن در کارهای چشمی بود. داده‌های حاصل با استفاده از آزمونهای آماری ضریب همبستگی اسپیرمن، کای اسکوئر و ویلکاکسون مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: ضریب همبستگی اسپیرمن بین میزان استفاده از وسایل کمک‌بینایی نزدیک‌بینی «مطالعه» و مدت و دفعات انجام مطالعه به ترتیب 0/491 و 0/520 با مقادیر احتمال P=0/003 و P=0/002 و نشان از وجود ارتباط معنی‌دار و افزایشی بود. تفاوت معنی‌داری بین میانگین میزان تردد و شناسایی محیط و اشیا «دوربینی»‌ در قبل و بعد از استفاده از وسیله کمک‌بینایی دور وجود داشت (P=0/002). همچنین ضریب همبستگی اسپیرمن بین میزان استفاده از وسیله کمک‌بینایی و میزان تردد و شناسایی 0/499 و بیانگر رابطه مثبت بود. بین میزان استفاده از وسیله کمک‌بینایی پس از تجویز و تحصیلات افراد نیز رابطه معنی‌داری به‌دست آمد. 54 درصد از گیرندگان وسایل کمک بینایی از به کاربرد آن در انظار دیگران اجتناب می‌کردند (P=0/011).

نتیجه‌گیری: علیرغم تأثیر مسلم وسایل کمک‌بینایی در افزایش بینایی افراد کم‌بینا و کیفیت زندگی آنان، دلایل مختلف، تعداد قابل توجهی از این افراد از استفاده از آنها طفره رفته و یا کمتر استفاده می‌کنند.