URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1963-fa.html
هدف سالمندی مرحلهای طبیعی از رشد انسان است که در ادامه مراحل رشد قرار دارد و به عنوان مرحله نهایی رشد افراد در نظر گرفته میشود که با دیگر مراحل زندگی تفاوت بسیاری دارد. ادامه رشد در این دوره منوط به توجه و بازنگری در شیوههای زندگی و استمرار نقشهای پیشین و معنابخشی به زندگی است. در این دوره فرد با کمبودهایی نظیر فوت همسر، مشکلات خانواگی، بازنشستگی، ضعف قوای روانی و جسمانی، ازدستدادن نقشها و حضور فعال نداشتن در جامعه روبهرو میشود. این عوامل میتواند باعث سازگاری ضعیف این گروه شود. پژوهشهای مختلف نشان داده است آموزشهای گروهی میتواند سبب افزایش بهزیستی و سلامت روان این گروه از افراد شود. با توجه به آمار رو به رشد این گروه در جامعه ما و اهمیت موضوع، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله مددکاری گروهی با شیوه آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری اجتماعی سالمندان تدوین شده است.
روش بررسی پژوهش حاضر از نوع آزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری در این پژوهش شامل تمام سالمندان عضو فرهنگسرای سالمند شهر تهران در زمستان سال ۱۳۹۴ بود که تعداد این افراد ۱۰۰ نفر (۶۰ زن و ۴۰ مرد) بود. نمونهای به حجم ۶۰ نفر (شامل ۳۶ زن و ۲۴مرد) با توجه به معیارهای ورود و خروج (داشتن سن بالای ۶۰ سال، سلامت ذهنی و روانی و عضویت در فرهنگسرا) به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و بر این اساس در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. برنامه آموزش مهارتهای اجتماعی در ۸ جلسه و هر جلسه ۹۰ دقیقه برای گروه آزمایش انجام شد. به منظور سنجش سازگاری اجتماعی افراد، قبل از شروع اولین جلسه و بعد از پایان آخرین جلسه، پرسشنامه سازگاری اجتماعی بل و پرسشنامه جمعیتشناختی بین افراد شرکتکننده در پژوهش توزیع و توسط آنان تکمیل شد. نقشبندیروا و پایا در سال ۱۳۷۸ روایی و پایایی پرسشنامه سازگاری بل را به دست آوردند. ضرایب پایایی بهدستآمده برای سازگاری کل ۰/۹۳، سازگاری اجتماعی ۰/۸۶، سلامت جسمانی ۰/۷۷، سازگاری خانوادگی ۰/۸۸، سازگاری هیجانی ۰/۸۵ و سازگاری شغلی۰/۷۰است. اعتباریابی پرسشنامه بل بیشتر به اعتبار سازه اختصاص یافته است. نتایج تحلیل عاملی نشان میدهد پنج عامل اندازهگیریشده در این پرسشنامه درمجموع ۰/۲۱۳ واریانس نمرهها را تبیین میکند. این آزمون روایی محتوایی مناسبی دارد. برای تحلیل دادهها از نسخه ۱۶ نرمافزار SPSS، آمار توصیفی نظیر میانگین، فراوانی و انحرافمعیار و آمار استنباطی شامل آزمونهای یومن ویتنی، لوین، کولموگروف اسمیرنف، t وابسته و t مستقل و کوواریانس استفاده شد.
یافتهها نتایج این پژوهش نشان داد بین سازگاری اجتماعی کل و هریک از خردهمقیاسهای آن شامل سازگاری خانوادگی، هیجانی، شغلی، اجتماعی و سلامت جسمانی افراد قبل و بعد از آموزش مهارتهای اجتماعی (P<۰/۰۵) و نیز بین سازگاری اجتماعی کل و خردهمقیاسهای آن نظیر سازگاری خانوادگی، هیجانی، شغلی، اجتماعی و سلامت جسمانی در بین افراد آموزشدیده و آموزشندیده (P<۰/۰۵) تفاوت معناداری وجود دارد.
نتیجهگیری با توجه به نتایج این مطالعه میتوان گفت که برگزاری جلسات آموزش مهارتهای اجتماعی به روش مددکاری گروهی بر سازگاری اجتماعی و خردهمقیاسهای آن شامل سازگاری خانوادگی، هیجانی، سلامت جسمانی (سازگاری بهداشتی) و سازگاری شغلی سالمندان مؤثر است. بنابراین بهکارگیری گستردهتر این نوع مداخله توسط متخصصان حوزه سالمندی شامل مددکاران اجتماعی، مشاوران و روانشناسان میتواند بر بهزیستی و سلامت روان این گروه از افراد جامعه مؤثر باشد
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |