Volume 19, Issue 2 (Summer 2018)                   jrehab 2018, 19(2): 116-125 | Back to browse issues page

XML Persian Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Karimzadeh M, Baneshi A R, Dehghan Tezerjani M, Tayyebi Sough Z. Normalization of Pervasive Developmental Disorder Screening Test. jrehab 2018; 19 (2) :116-125
URL: http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-1776-en.html
Normalization of Pervasive Developmental Disorder Screening Test
Mansoureh Karimzadeh1 , Ali Reza Baneshi * 2, Mahnaz Dehghan Tezerjani3 , Zeynab Tayyebi Sough4
1- Department of Pre-school, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, Tehran, Iran., Department of Pre-School, University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences
2- Department of Assessment and Measurement, Faculty of Psychology & Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran. , alibaneshi4@ut.ac.ir
3- Department of Educational Psychology, Faculty of Psychology and Education, Kharazmi University, Tehran, Iran., Department of psychology
4- Department of Psychology and Teaching Exceptional Children, Faculty of Psychology & Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran., Department of psychology
Keywords: Standardization, Screening, Neurodevelopmental disorders, Autism spectrum disorders
Full-Text [PDF 2964 kb]   (3045 Downloads)     |   Abstract (HTML)  (6555 Views)
Full-Text:   (8478 Views)
مقدمه
بر اساس ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اختلال طیف اوتیسم اختلالی عصبی‌رشدی است که با نقص مداوم در ارتباط اجتماعی و تعاملات اجتماعی دوجانبه و الگوها، علایق، رفتارها و فعالیت‌های تکراری و محدود همراه است [1]. به بیان دیگر، اختلال طیف اوتیسم شرایطی مادام‌العمر است که با مشکلات فراگیر در روابط متقابل اجتماعی و ارتباطات، رفتارهای کلیشه‌ای و علایق محدود مشخص می‌شود [2]. اختلالات طیف اوتیسم معمولاً در اولین سال‌های زندگی آشکار می‌شود و گاه با درجاتی از کم‌توانی هوشی همراه هستند [3-1]. با انتشار ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، اصطلاح اختلال طیف اوتیسم جایگزین اختلال فراگیر رشد شد. بر این اساس تمایز بین اختلالات مختلفی که قبلاً زیر اختلال فراگیر رشد قرار می‌گرفتند شامل اختلال اوتیسم، سندرم آسپرگر، سندرم رت، اختلال فروپاشندگی دوران کودکی و اختلال فراگیر رشد نامعین، از طریق سطوح شدت اختلال و در قالب اختلال طیف اوتیسم مشخص می‌شوند [1].
در سالیان اخیر شیوع اختلالات طیف اوتیسم (اختلالات فراگیر رشد)، به‌شدت افزایش یافته است. در سال‌های قبل، برآورد انجام‌شده در زمینه شیوع اختلال طیف اوتیسم کمتر از 10 نفر در هر 10هزار نفر بود [4]. در سال 2007 این مقدار به 110 نفر از هر 10 هزار نفر افزایش یافت [5]. در سال 2010، شبکه نظارت بر ناتوانی‌های رشدی و اوتیسم در آمریکا که به برآورد شیوع اختلال طیف اوتیسم در کودکان تا 8 سال می‌پردازد، شیوع اختلال طیف اوتیسم را 7/14 در هر 1000 نفر (یک نفر در هر 68 نفر) گزارش کرد [6]. 
در مطالعه‌ای که برای بررسی شیوع اختلالات فراگیر رشد در میان کودکان و نوجوانانی انجام شد که به مراکز روان‌پزشکی مراجعه کرده بودند، مشخص شد 14 درصد آنان ملاک‌های تشخیصی اختلالات فراگیر رشد را دارند [7]. محققان در پژوهش‌های اخیر درباره شیوع اختلال طیف اوتیسم، به این نتیجه رسیده‌اند که بهترین برآورد برای شیوع این اختلال، بین 0/7 تا یک درصد است [9 ،8]. با وجود این، برخی از مطالعات برآوردی بیش از 2 درصد [10] و حتی بیش از 2/64 درصد [11] را بیان کرده‌اند.
اختلالات طیف اوتیسم در حال حاضر بر اساس ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، بر اساس دو شاخص کلی کمبودهای مداوم در ارتباط و تعامل اجتماعی در موقعیت‌های متعدد (کمبودهایی در رابطه متقابل اجتماعی‌هیجانی، ارتباط‌های غیرکلامی و کمبودهایی در برقرار کردن، حفظ و درک‌کردن روابط) و الگوهای رفتار، تمایلات یا فعایت‌های محدود تکراری (جنبش‌های حرکتی، استفاده از اشیا یا گفتار قالبی و تکراری، اصرار بر یکنواختی، تمایلات بسیار محدود و واکنش‌پذیری زیاد یا کم به درون‌داد حسی) تشخیص داده می‌شود [12]. 
تشخیص اختلال طیف اوتیسم، فرایند پیچیده‌ای است که به مجموعه استانداردی از اطلاعات از طریق مشاهده کودک و مصاحبه با والدین و همچنین اطلاعات دیگری که درباره عملکرد کودک است، نیاز دارد [14 ،13]. ابزارهای استانداردشده و روا به متخصصان در این فرایند کمک می‌کنند [15]. تشخیص زودهنگام اختلالات طیف اوتیسم، حوزه مهمی در پژوهش در زمینه اوتیسم بوده است. اهمیت این موضوع به ویژه بعد از انتشار مطالعاتی که نشان می‌دهد مداخله و درمان زودهنگام اختلالات طیف اوتیسم با پیامدهای بهتری رابطه دارد، بیشتر شده است [16]. به عبارتی تشخیص زودهنگام اختلالات طیف اوتیسم احتمال اینکه کودک خدمات مداخلاتی را دریافت کند که متمرکز بر نیازهای آموزشی و بالینی خاص خود است، افزایش می‌دهد [17].
با وجود اینکه اختلالات طیف اوتیسم می‌تواند قبل از سه‌سالگی تشخیص داده شود [18]، بسیاری از کودکان تا پنج‌سالگی یا بیشتر به طور رسمی تشخیص دریافت نمی‌کنند [20 ،19]. این تأخیر در شناسایی، چالش مهمی برای سلامت عمومی جامعه است و می‌تواند الهام‌بخش تلاش‌های مختلفی برای غربال کودکان در قالب فعالیت‌های سلامت عمومی و نیز برنامه‌های مداخلاتی بهنگام باشد [21]. ابزارهای غربالگری متفاوتی برای تشخیص اختلال طیف اوتیسم ایجاد شده‌اند و بحث زیادی درباره سن بهینه برای یافتن علائم اختلال طیف اوتیسم صورت گرفته است [22]. داده‌های مشابهی نشان می‌دهد علائم اختلال طیف اوتیسم در دو سال اول زندگی شروع می‌شود [24 ،23]. در مطالعه مروری که اخیراً صورت گرفته است، نتایج نشان داد شواهد با ثباتی مبنی بر امکان تشخیص علائم رفتاری اختلال طیف اوتیسم در شیرخوارگی وجود دارد [25]. 
بنابراین، در صورت وجود ابزار غربالگری اختلال طیف اوتیسم که در مدت زمان کوتاه اجرا شود و استفاده از آن آسان باشد، فرصتی فراهم خواهد شد که کودکان با این اختلال، در دوره خردسالی تشخیص داده شوند. نتایج چنین غربالگری‌ای می‌تواند برای انتخاب کودکان به منظور ارجاع به واحدهای عصبی‌روان‌پزشکی برای بررسی دقیق و تشخیص اوتیسم استفاده شود [16]. ابزارهای غربالگری والدین، ابزارهای ایده‌الی برای شناسایی بهنگام اختلالات طیف اوتیسم است، زیرا این ابزارها اطلاعات تشخیصی را از افراد آشنا با کودک به دست می‌آورند و اجرا و نمره‌گذاری آن‌ها آسان است [18].
چنانچه اختلالات فراگیر رشد به‌موقع تشخیص داده شوند، فرصت مداخلات مثبت را به وجود خواهند آورد [25]. به همین دلیل در این زمینه آزمون‌های متفاوتی ساخته شده است. یکی از ابزارهای غربالگری اوتیسم چک‌لیست اوتیسم دوران طفولیت است که بارون-کوهن و همکاران آن را طراحی کرده‌اند [26]. ابزار مذکور شامل دو بخش است که بخش اول آن را والدین و بخش دوم را متخصصان تکمیل می‌کنند و برای 18 تا 36 ماهگی طراحی شده است. نسخه اصلاح‌شده چک لیست اوتیسم دوران طفولیت ابزار دیگری است که بر مبنای چک‌لیست اوتیسم دوران طفولیت طراحی شده است و متخصص صلاحیت‌دار آن را اجرا می‌کند و از نظر اجرا و محتوای ابزار با چک‌لیست اوتیسم دوران طفولیت تفاوت‌هایی دارد [27]. ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد که ابزار غربالگری کلینیکی برای اوتیسم (اختلال اوتیستیک) و دیگر اختلالات فراگیر رشد در کودکان 12 تا 48 ماهه است (در این مقاله، به این گروه از اختلالات، اختلالات طیف اوتیسم گفته می‌شود)، یکی دیگر از ابزارهای غربالگری اختلالات طیف اوتیسم است [28].
ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد، اولین آزمون غربالگری اختلالات طیف اوتیسم است که درباره رشد کودک در 48 ماه اول زندگی، سؤال‌هایی دارد. به علاوه این ابزار سؤالهایی برای سنین خیلی کم دارد که در ابزارهای دیگر مشاهده نمی‌شود. اجرای آن نیز آسان است و والدین در زمان کمی می‌توانند به سوالات آن پاسخ دهند. علاوه بر این، این ابزار، اولین ابزار غربالگری است که در گروه‌های بزرگی از کودکانی استاندارد شده است که اختلالات عصبی‌رشدی دیگری دارند،؛ به طوری که به کمک این ابزار می‌توان اختلالات طیف اوتیسم را از تأخیرهای رشدی مشخص‌نشده، کم‌توانی هوشی، اختلالات زبان، اختلالات روان‌پزشکی طفولیت مانند اختلالات دلبستگی و اضطراب و همچنین رشد طبیعی تشخیص داد.
این پرسش‌نامه نشانه‌هایی از سه حوزه تشخیصی ارتباط، حرکات تکراری و تعامل اجتماعی را دربرمی‌گیرد [29]. همچنین ابزار غربالگری‌ای مانند ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد، تشخیص زودهنگام اختلالات طیف اوتیسم را تسهیل می‌کند و والدین را قادر می‌سازد هرچه زودتر به دنبال مداخلات مناسب باشند و پیامدهای کارکردی کودک خود را افزایش دهند. علاوه بر این، از آنجایی که والدین اولین کسانی هستند که رفتارهای غیرمعمول کودک را مشاهده می‌کنند، در بسیاری از اوقات کودک متفاوت با قبل یا زمان تولد به نظر می‌رسد. برای مدت طولانی به چیزی توجه نمی‌کند یا پاسخی به اطرافیان نمی‌دهد و نشانه‌های اولیه این اختلالات ممکن است در کودکانی که به نظر می‌رسد رشدی عادی را در دوره معینی داشته‌اند نیز آشکار شود. بنابراین هدف این مطالعه بررسی ویژگی‌های این کودکان در سال‌هایی است که از آن می‌توان به عنوان سال‌های حساس یاد کرد. این شناسایی و درمان را می‌توان از ابزارهایی که در این حوزه وجود دارد، شناسایی کرد. به همین دلیل هدف این مطالعه هنجاریابی ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد برای کمک به تشخیص زودهنگام و درمان کودکان است.
روش بررسی
روش این مطالعه توصیفی است. جامعه آماری این مطالعه شامل تمامی کودکان با اختلال رشد فراگیر و کودکان عادی شهر تهران که به مراکز درمانی، بیمارستان ها وکلینیک‌ها مراجعه کرده بودند، کودکان مدارس استثنایی شهر تهران و کودکان مدارس ابتدایی منطقه 3 و 6 تهران در سال 1393 و 1394 بود. با توجه به اینکه گروه تحت مطالعه (اختلالات طیف اوتیسم) قابلیت دسترسی آسان را ندارند، بنابراین نمونه این مطالعه به صورت هدفمند انتخاب شد. تعداد شرکت‌کنندگان این مطالعه 252 نفر بود که شرح توزیع فراوانی شرکت‌کنندگان در جدول شماره 1 گزارش شده است. ملاک انتخاب کودکان، داشتن سنی کمتر از 8 سال بود. در کودکان اوتیستیک ملاک‌های تشخیص عبارت بود از: نقصان مداوم ارتباط اجتماعی و تعاملات اجتماعی در موقعیت‌های مختلف و الگوهای رفتار و فعالیت‌های تکراری محدود که متخصص و روان‌پزشک تشخیص می‌داد، در کودکان عادی نبود این مشکلات ملاک انتخاب بود.
در این مطالعه از ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد استفاده شد. والدین این ابزار غربالگری کلینیکی را کامل می‌کنند. از آنجایی که مادر در طول روز با فرزند در ارتباط است و بیشتر ویژگی‌های فرزندش را درک می‌کند، بهتر است او به سؤالات پاسخ دهد. اوتیسم (اختلال اوتیسمی) و دیگر اختلالات فراگیر رشد، ازجمله اختلال فراگیر رشد نامعین و اختلال آسپرگر، در کودکان 12 تا 48 ماهه است که به این گروه از اختلالات، اختلالات طیف اوتیسم گفته می شود. این آزمون غربالگری است که گویه‌هایی مختص رشد در 48 ماه اول زندگی را دارد. این آزمون، گذشته‌نگر است، بدین صورت که از والدین درباره ویژگی‌های کودک در سنین کمتر سؤالاتی می‌کند. علاوه بر این، این ابزار، اولین ابزار غربالگری است که در گروه‌های بزرگی از کودکانی استاندارد شده است که دیگر اختلالات عصبی‌رشدی را دارند؛ به طوری که می‌توان ASDها را از تأخیرهای رشدی مشخص‌نشده، کم‌توانی هوشی، اختلالات زبان، اختلالات روان‌پزشکی طفولیت مانند اختلالات دلبستگی و اضطراب و همچنین رشد طبیعی تشخیص داد [9]. این آزمون زمانی استفاده می‌شود که کودک به کلینیک خدمات رشدی مانند آموزش ویژه وارد می‌شود. این مرحله برای متخصصان رشد، مربیان اطفال، آسیب‌شناسان زبان، متخصصان رفتاری‌رشدی اطفال، روان‌شناسان و مددکاران اجتماعی طراحی شده است تا در محیط‌هایی که برای اولین‌بار تشخیص داده می‌شود کودکان به خدمات تحولی نیاز دارند، از آن استفاده کنند. 
در این مرحله، هدف، تمایز کودکان با ASD از افرادی است که اختلال تحولی غیراوتیسم مرتبط با آن، مانند اختلال زبان یا نوعی کم‌توانی هوشی دارند. هدف این است کودکانی که در معرض خطر زیاد ASD هستند، به سنجش خاص اوتیسم که برای ایجاد برنامه‌های مداخله لازم است، فرستاده شوند. این برنامه‌های مداخله بر اساس نیمرخ فردی نشانه‌های اوتیسم و تفاوت‌های یادگیری است. این آزمون 14 سؤال دوگزینه‌ای دارد که به صورت «بله، معمولاً اینگونه است» (نمره 1) و «خیر، معمولاً اینگونه نیست» (نمره صفر) پاسخ داده می‌شود. 
شیوه اجرا
شیوه اجرای این پرسش‌نامه در چند مرحله به صورت زیر صورت پذیرفته است: 
تحلیل‌های واضح‌سازی پرسش‌نامه
در بخش اول، یکی از دانشجویان دکتری رشته روان‌شناسی پرسش‌نامه اختلالات رشد را به فارسی ترجمه کرد. پس از ترجمه برای مرحله اول واضح‌سازی، پرسش‌نامه ترجمه‌شده به یکی از متخصصان حوزه تشخیص کودکان اوتیستیک داده شد که مشکلاتی را در ترجمه برطرف و پرسش‌نامه را تأیید کرد. در مرحله بعدی متخصص دیگری ترجمه و اصلاحات انجام‌شده را تأیید کرد. سپس یکی دیگر از دانشجویان رشته روان‌شناسی که در این حوزه تخصص داشت، ترجمه اصلاح‌شده را به صورت برگردان به انگلیسی ترجمه کرد. در مرحله آخر ترجمه انجام‌شده به صورت انگلیسی و متن اولیه انگلیسی آن در کنار هم نگارش شد و برای سازنده اصلی این مقیاس ارسال شد. ایشان با توجه به ترجمه برگردان ایراداتی را بیان کردند که در نسخه نهایی قبل از اجرای اولیه اعمال شد و ترجمه گویایی در آخرین مرحله به دست آمد. 
اجرای مقدماتی
در مرحله اولیه قبل از اجرا از کارشناسان ارشد کودکان استثنایی که در این حوزه (اوتیسم) تبحر داشتند، برای اجرای اولیه کمک گرفته شد. این همکاران با توجه به تخصصشان با این کودکان ارتباط نزدیکی داشتند. از سه گروه والدین کودکان اوتیستیک (شامل کل طیف اوتیسم)، کودکان با کم‌توانی هوشی و کودکان عادی هر کدام 10 نفر و در مجموع 30 نفر انتخاب شدند و به پرسش‌نامه‌ها پاسخ دادند. در این مرحله با والدین درباره معنای سؤال‌های پرسش‌نامه و مشکلاتی که ممکن بود داشته باشد، سؤالاتی شد، ایراداتی گرفته شد و سپس این ایرادات اصلاح شد. زمان اجرای اولیه در مطالعه اولیه این مقیاس حدود 10 دقیقه گزارش شده است که با توجه به مراحل بعدی مطالعه این زمان 15 دقیقه در نظر گرفته شد. 
اجرای نهایی
در اجرای نهایی به دو گونه عمل شد. برای جمع‌آوری اطلاعات از دو گروه کم‌توان هوشی و گروه کودکان عادی از اداره آموزش و پرورش استثنایی تهران و اداره آموزش‌وپرورش منطقه 10 کمک گرفته شد. بدین صورت که پس از هماهنگی با اداره آموزش‌وپرورش و هماهنگی با مدارس، پرسش‌نامه مذکور به کودکان داده شد تا پس از یک هفته به مدرسه مرجوع کنند. در مدارس کودکان کم‌توان هوشی با توجه به تشخیص‌هایی که قبلاً داده شده بود و بررسی‌های پژوهشگر و پرسشگر (دانشجویان دکتری رشته کودکان استثنایی که با کودکان اوتیستیک و اختلالات فراگیر رشد سروکار داشتند)، مشخص شد دانش‌آموز دچار کم‌توانی هوشی است و بر اساس این تشخیص به آن‌ها پرسش‌نامه داده شد.
از آنجایی که کودکان اختلالات طیف اوتیسم اهمیت خاصی در این مطالعه داشتند و دسترسی به آن‌ها آسان نبود، با کمک مراکز مرتبط و کلینیک‌های سطح شهر تهران و حومه، با نظر متخصصان این حوزه و متخصصانی که در انجام این پژوهش همکاری داشتند و همچنین مرور ویژگی‌های بالینی، بر اساس راهنمای تشخیصی اختلالات روانی تشخیص داده شدند و از والدین آن‌ها خواسته شد ویژگی‌های رشدی کودکان را در ماه‌های خاص سنی بیان کنند و به پرسش‌نامه پاسخ دهند. جمع‌آوری اطلاعات از این گروه‌ها هفت‌ماه به طول انجامید.
والد یا فردی که با رفتار کودک آشناست، با علامت‌زدن یا نزدن گویه‌ای که در فهرست آمده است و رفتار کودک را در سن خاصی نشان می‌دهد، فرم را تکمیل می‌کند. 
تحلیل‌های آماری
برای مرحله مقدماتی و تحلیل اولیه در اجرای مقدماتی از تحلیل‌هایی همچون آزمون‌های نیکویی برازش (مجذور کای) شاخص‌های گرایش مرکزی و پراکندگی و شاخص‌های توزیع داده‌ها استفاده شد. در مرحله نهایی آزمون برای هنجاریابی از شاخص‌های توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد)، آزمون‌های همسانی درونی برای بررسی اعتبار، شاخص‌های حساسیت و ویژگی و تحلیل واریانس استفاده شد.
یافته‌ها
در این بخش ابتدا توزیع شرکت‌کنندگان و شاخص‌های توصیفی گروه‌ها در آزمون در جدول شماره 1 و 2 گزارش شده است. مطالعه حاضر شامل 47 نفر کودک عادی، 135 نفر کودک اوتیستیک و 70 نفر کودک با کم‌توانی هوشی بودند که والدین آن‌ها به پرسش‌نامه غربالگری پاسخ دادند. به علاوه از این تعداد 155 نفر پسر و 97 نفر دیگر دختر بودند. در گروه کودکان عادی 23 نفر دختر و 24 نفر پسر، در گروه کم‌توان هوشی 29 نفر دختر و 41 نفر پسر و در گروه اختلال طیف اوتیسم 45 نفر دختر و 90 نفر پسر بودند (جدول شماره 1). میانگین و انحراف استاندارد سنی (سن افراد به ماه محاسبه شده است) شرکت‌کنندگان این مطالعه به ترتیب در گروه عادی(84/72، 16/10)، کم‌توان هوشی (43/27 ،28/88)، اوتیسم (98/41، 34/66) بود.
نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد میانگین گروه عادی، کم‌توان هوشی و طیف اوتیسم به ترتیب از کمترین به بیشترین است.  در ادامه درباره روایی و اعتبار آزمون که به شیوه‌های مختلف انجام شده، به ترتیب در سطح اول و دوم آزمون بحث شده است. در بخش شیوه آماده‌سازی پرسش‌نامه بیان شد متخصصان حوزه اوتیسم گویه‌های این آزمون‌ها را تأیید کردند که نشان می‌دهد این آزمون روایی محتوایی دارد. شیوه دوم محاسبه‌شده روایی، روایی افتراقی بین گروه‌ها بود که از طریق مقایسه سه گروه عادی، کودکان کم‌توان هوشی و طیف اوتیسم در آزمون صورت پذیرفت. این تفاوت‌ها از طریق آزمون تحلیل واریانس تک‌متغیری بررسی شد. 
بررسی تفاوت واریانس (آزمون لوین) در بین سه گروه نشان داد در نمره کل سطح یک از آزمون غربالگری (4/57=P=0/05، F193/1) تفاوت معناداری بین گروه ها وجود ندارد که نتیجه به‌دست‌آمده حاکی از این است که همگنی واریانس به عنوان مفروضه آزمون تحلیل واریانس برقرار است. همچنین نتایج تحلیل واریانس تک‌متغیری نشان داد بین سه گروه (P=0/001 , N2=0/53 , MSE=3/90 , F252/2=138/51) در میانگین به‌دست‌آمده از آزمون سطح اول تفاوت معناداری وجود دارد (جدول شماره 3). برای معناداری تفاوت بین گروه‌ها از آزمون تعقیبی توکی-کریمر استفاده شد. پیش‌فرض این آزمون همگنی واریانس و عادی‌بودن است. همچنین اگر تعداد گروه‌ها نامساوی باشد، مشکلی ایجاد نمی‌شود که مفروضه‌ها نشان داد شرایط استفاده از این آزمون وجود دارد.
نتایج آزمون تعقیبی در مقابله‌های بین گروه‌ها نشان داد میانگین گروه عادی از گروه کم‌توان هوشی و طیف اوتیسم کمتر، و میانگین گروه کم‌توان هوشی از گروه اوتیستیک کمتر است. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده آزمون توانایی جداسازی گروه از یکدیگر را دارد، بدین معنی که روایی افتراقی در این آزمون وجود دارد (جدول شماره 4).
برای بررسی اعتبار آزمون از روش همسانی درونی (کودرریچاردسون20) استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد اعتبار آزمون برابر با 0/73 است. برای تعیین نقطه برش برای غربالگری گروه های مختلف از دو شاخص حساسیت و ویژگی نیز استفاده شد. در واقع حساسیت به بررسی ویژگی هر سؤال در حساس‌بودن آن به تشخیص مثبت فرد می‌پردازد که اختلال دارد. مقدار این شاخص بین صفر تا یک است. 
ویژگی عبارت است از قدرت سؤال برای تشخیص صحیح کسانی که فاقد اختلال یا بیماری هستند. در آزمون غربالگری ایده‌آل، حساسیت و ویژگی، دو شاخص یک هستند، اما در عمل این دو شاخص هیچ‌گاه برابر با یک نخواهند بود و مقداری بین صفر تا یک دارند. نمره برش در این آزمون نمره پنج و بیشتر تعیین شد و دو شاخص حساسیت و ویژگی با مقادیر 0/19 و0/79در بهترین حالت تعادل بودند، به طوری که در پیش‌بینی افراد مثبت حقیقی (کودکانی که اختلال طیف اوتیسم دارند) و منفی حقیقی (کودکانی که واقعاً یا کم‌توان هوشی بود یا دارای شرایط عادی هستند) بیشترین توانایی را داشت.
بحث
هدف از این مطالعه هنجاریابی ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد بود. این آزمون به دنبال تشخیص کودکان طیف اوتیسم است. نتایج به‌دست‌آمده از روایی و اعتبار آزمون نشان داد آزمون روایی و اعتبار دارد. نتایج تحلیل واریانس نیز نشان داد میانگین گروه‌ها با یکدیگر تفاوت دارد که این تفاوت حاکی از این است که آزمون می‌تواند کودکان طیف اوتیسم را از دیگر کودکان جداسازی کند. نتایج به‌دست‌آمده از این مطالعه با ساختار آزمون اصلی همسو بود [28]. 
ویژگی‌های روان‌سنجی ابزارهای غربالگری والدین معمولاً از طریق دو شاخص حساسیت و ویژگی ارزیابی می‌شود. حساسیت به صحت غربال کودک با اختلال طیف اوتیسم اشاره دارد، در حالی که ویژگی به صحت غربال کودک بدون اختلال طیف اوتیسم اشاره می‌کند. نتایج پژوهش حاضر نشان داد ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد از نظر دو شاخص احساسات و ویژگی در وضعیت مطلوبی قرار دارد و می‌تواند کودکان با اختلال اوتیسم و کودکان بدون اختلال اوتیسم را به‌درستی شناسایی کند. در این پرسش‌نامه اگر نمره خام کل آزمون کمتر از نمره برش باشد، آزمون غربالگری منفی را نشان می‌دهد و اگر نمره کل مساوی یا بیشتر از نمره برش باشد، آزمون غربالگری مثبت را نشان می‌دهد. معمولاً این نتیجه نشان می‌دهد که به آزمون تشخیصی بیشتری نیاز است. در صورتی که غربالگری منفی به دست آمده باشد، سؤال کلینیکی بعدی این است که «در عوض ماهیت مشکلات این کودک چیست؟» معمولاً کودکانی که برای اوتیسم غربالگری شده‌اند و بعد از بررسی کامل مشخص می‌شود اوتیستیک نیستند، نوعی تأخیر رشدی انتقالی (به ویژه قبل از دو سالگی) یا کم‌توانی هوشی و اختلال زبان دریافتی‌بیانی و یا هردوی آن‌ها یا نوعی اختلال رفتاری یا روان‌پزشکی دارند. بدون سنجش عمیق، تمایز والدگری کاملاً بدون ساختار به همراه تغییرات شدید، اختلالات اضطرابی یا کم‌توانی هوشی خفیف از اختلال طیف اوتیسم، بسیار دشوار است. این آزمون عنوان می‌کند کودک ممکن است اختلال طیف اوتیستیم نداشته باشد و آزمون غربالگر مختصر رفتاری یا رشد زبان می‌تواند قدم بعدی باشد. به این دلیل که اختلالات طیف اوتیسم کمتر از دیگر دلایل برای تأخیرات رشدی اولیه (ازجمله تأخیرات زبان) معمول است.غربالگری دیگر اختلالات مشکوک هم‌زمان با ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد می‌تواند اهمیت داشته باشد.
نمره برش ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد نشان نمی‌دهد چه زمانی کودک باید به طور خاص برای کم‌توانی هوشی، اختلال زبان یا دیگر اختلالات عصبی‌رشدی غربالگری شود. از آنجا که کل سؤالات برای کمک به قرارگرفتن در اختلال طیف اوتیسم یا خارج شدن از آن طراحی شده است، برای تعیین اینکه غربالگری رشدی کودک باید گسترش یابد تا شرایط معمول‌تر و اغلب هم‌زمان مانند کم‌توانی هوشی یا اختلالات زبان را دربربگیرد، می توان از قضاوت کلینیکی و تجربه بالینی استفاده کرد. نمره‌ای که کمتر از نمره برش است، به این معنی نیست که کودک ممکن است اختلال طیف اوتیسم خفیف داشته باشد. اگر نتیجه غربالگری مثبت است، نمره برش و سؤال‌هایی که مثبت پاسخ داده شده‌اند، توجیهی برای ارجاع برای سنجش خاص اوتیسم تکمیلی هستند. 
نتیجه گیری
به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد ویرایش دوم آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد از نظر ویژگی‌های روان‌سنجی وضعیت مطلوبی برای تمیز کودکان با اختلال طیف اوتیسم از دیگر اختلالات رشدی مانند کم‌توانی هوشی و کودکان عادی دارد. همچنین این آزمون ضریب اعتبار مناسب و برای تشخیص کودکان با اختلال طیف اوتیسم روایی مناسبی دارد.
یکی از محدودیت‌های اصلی پژوهش حاضر نبود پرسش‌نامه‌ای مشابه (در گروه سنی پایین) برای بررسی روایی همگرا بود. به عبارتی دیگر امکان استفاده از پرسش‌نامه‌ای که بتوان از آن به عنوان ملاکی برای بررسی قابلیت تشخیصی و تشخیص افتراقی استفاده کرد، وجود نداشت. همچنین تناسب‌نداشتن تعداد کودکان در گروه‌های مختلف پژوهش و همچنین تعداد متفاوت کودکان از نظر جنسیت می‌تواند عامل محدودکننده دیگری در تفسیر نتایج باشد. جامعه پژوهش حاضر محدود به شهر تهران است. بنابراین به دلیل تفاوت‌های فرهنگی در شهرهای مختلف ایران انجام پژوهش‌های مشابه در دیگر شهرها می‌تواند مفید باشد.
پیشنهاد می شود در پژوهش‌های آتی قابلیت آزمون غربالگری اختلالات فراگیر رشد در افتراق بین اختلالات رشدی دیگر مانند اختلالات زیان و اختلالات طیف اوتیسم، ناتوانیهای هوشی و غیره یررسی شود. علاوه بر این، با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، پیشنهاد می‌شود از آنجایی که شیوع اختلالات فراگیر رشد در حال افزایش است، با استفاده از این ابزار کودکان غربالگری شوند تا در صورت نیاز تشخیص پیش از موعد داده شود تا در سنین کمتر درمان شروع شود. در همین زمینه بررسی شیوع این اختلال در ایران از جمله ضرورت‌های پژوهش‌های آتی تلقی می‌شود.
تشکر و قدردانی
مقاله حاضر برگرفته از طرح پژوهشی تصویب شده در دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی است و از حمایت مالی این دانشگاه برخوردار بوده است. در پایان بر خود لازم می‌دانیم از تمام کسانی که ما را در انجام این پژوهش یاری کردند، تشکر و قدردانی کنیم.

References
  1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). Philadelphia: American Psychiatric Association; 2013.
  2. Shiri V, Hosseini SA, Pishyareh E, Nejati V, Biglarian A. [Study the relationship of executive functions with behavioral symptoms in children with high-functioning autism (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2015; 16(3):208-17.
  3. Bahramkhani M, Darvishi N, Keshavarz Z, Dadkhah A. [The camparison of executive functions in normal and autistic children, considering mathematics and reading abilities (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2013; 13:128-35.
  4. Matson JL, Kozlowski AM. The increasing prevalence of autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders. 2011; 5(1):418-25. [DOI:10.1016/j.rasd.2010.06.004]
  5. Kogan MD, Blumberg SJ, Schieve LA, Boyle CA, Perrin JM, Ghandour RM, et al. Prevalence of parent-reported diagnosis of autism spectrum disorder among children in the US, 2007. Pediatrics. 2009; 124(5):1395-403. [DOI:10.1542/peds.2009-1522]
  6. Developmental Disabilities Monitoring Network Surveillance Year 2010 Principal Investigators; Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Prevalence of autism spectrum disorder among children aged 8 years—Autism and developmental disabilities monitoring network, 11 sites, United States, 2010. MMWR Surveillance Summaries. 2014; 63(2):1-21. [PMCID]
  7. Khushabi K, Pouretemad HR. [Investigating the prevalence of pervasive developmental disorders according to sex in a sample of Iranian children referred to medical-rehabilitation centers and psychiatrics clinics (Persian)]. Avicenna Journal of Clinical Medicine. 2006; 13(1):58-60.
  8. Hill AP, Zuckerman K, Fombonne E. Epidemiology of autism spectrum disorders. In: Robinson-Agramonte M, editor. Translational Approaches to Autism Spectrum Disorder. Berlin: Springer; 2015. [DOI:10.1007/978-3-319-16321-5_2]
  9. Elsabbagh M, Divan G, Koh YJ, Kim YS, Kauchali S, Marcín C, et al. Global prevalence of autism and other pervasive developmental disorders. Autism Research. 2012; 5(3):160-79. [DOI:10.1002/aur.239]
  10. Randall M, Sciberras E, Brignell A, Ihsen E, Efron D, Dissanayake C, et al. Autism spectrum disorder: Presentation and prevalence in a nationally representative Australian sample. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry. 2016; 50(3):243-53.  [DOI:10.1177/0004867415595287]
  11. Kim YS, Leventhal BL, Koh Y-J, Fombonne E, Laska E, Lim E-C, et al. Prevalence of autism spectrum disorders in a total population sample. American Journal of Psychiatry. 2011; 168(9):904-12. [DOI:10.1176/appi.ajp.2011.10101532]
  12. Butcher JN, Hooley JM, Mineka SM. Abnormal psychology. New York: Pearson; 2015.
  13. Falkmer T, Anderson K, Falkmer M, Horlin C. Diagnostic procedures in autism spectrum disorders: A systematic literature review. European child & adolescent psychiatry. 2013; 22(6):329-40. [DOI:10.1007/s00787-013-0375-0]
  14. Ozonoff S, Goodlin-Jones BL, Solomon M. Evidence-based assessment of autism spectrum disorders in children and adolescents. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology. 2005; 34(3):523-40. [DOI:10.1207/s15374424jccp3403_8]
  15. Slappendel G, Mandy W, van der Ende J, Verhulst FC, van der Sijde A, Duvekot J, et al. Utility of the 3Di short version for the diagnostic assessment of autism spectrum disorder and compatibility with DSM-5. Journal of autism and developmental disorders. 2016; 46(5):1834-46. [DOI:10.1007/s10803-016-2713-9]
  16. Haglund N, Dahlgren S, Källén K, Gustafsson P, Råstam M. The Observation Scale for Autism (OSA): A new screening method to detect autism spectrum disorder before age three years. Journal of Intellectual Disability-Diagnosis and Treatment. 2016; 3(4):230-7.  [DOI:10.6000/2292-2598.2015.03.04.9]
  17. Wiggins LD, Bakeman R, Adamson LB, Robins DL. The utility of the Social Communication Questionnaire in screening for autism in children referred for early intervention. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities. 2007; 22(1):33-8. [DOI:10.1177/10883576070220010401]
  18. Lord C. Follow-up of two-year-olds referred for possible autism. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 1995; 36(8):1365-82.  [DOI:10.1111/j.1469-7610.1995.tb01669.x]
  19. Sivberg B. Parents’ detection of early signs in their children having an autistic spectrum disorder. Journal of Pediatric Nursing. 2003; 18(6):433-9. [DOI:10.1016/S0882-5963(03)00139-8]
  20. Wiggins LD, Baio J, Rice C. Examination of the time between first evaluation and first autism spectrum diagnosis in a population-based sample. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics. 2006; 27(2):S79-S87. [DOI:10.1097/00004703-200604002-00005]
  21. Zwaigenbaum L, Stone W. Early screening for autism spectrum disorders in clinical practice settings. In: Stone W, Charman T, editors. Social & communication development in autism spectrum disorders: Early identification, diagnosis, & intervention. New York: Guilford: 2006.
  22. Clifford SM, Dissanayake C. The early development of joint attention in infants with autistic disorder using home video observations and parental interview. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2008; 38(5):791-805. [DOI:10.1007/s10803-007-0444-7]
  23. Zwaigenbaum L, Bryson S, Garon N. Early identification of autism spectrum disorders. Behavioural Brain Research. 2013; 251:133-46. [DOI:10.1016/j.bbr.2013.04.004]
  24. Mamaghanieh M, Pour-Etemad HR, Ahmadi F, Khoushabi K. [The effectiveness of picture exchange communication system on behavioral problems of children with Autism (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2011; 12(1):19-26.
  25. Lord C, Corsello C, Grzadzinski R. Diagnostic instruments in autistic spectrum disorders. In: Volkmar FR, Paul R, Rogers SJ, Pelphrey KA, editors. Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2014.
  26. Baron-Cohen S, Wheelwright S, Cox A, Baird G, Charman T, Swettenham J, et al. Early identification of autism by the Checklist for Autism in Toddlers (CHAT). Journal of the Royal Society of Medicine. 2000; 93(10):521-5. [DOI:10.1177/014107680009301007]
  27. Robins DL, Fein D, Barton ML, Green JA. The Modified Checklist for Autism in Toddlers: an initial study investigating the early detection of autism and pervasive developmental disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2001; 31(2):131-44. [DOI:10.1023/A:1010738829569]
  28. Siegel B. Pervasive developmental disorders screening Test-II(PDDST-II). New York: Pearson; 2004.
  29. Myles BS. Autism spectrum disorders: a handbook for parents and professionals. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group; 2007. 
Type of Study: Applicable | Subject: Exceptional Children Psychology
Received: 18/07/2015 | Accepted: 2/12/2017 | Published: 15/07/2018
* Corresponding Author Address: Department of Assessment and Measurement, Faculty of Psychology & Education, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
References
1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders (DSM-5®). Philadelphia: American Psychiatric Association; 2013.
2. Shiri V, Hosseini SA, Pishyareh E, Nejati V, Biglarian A. [Study the relationship of executive functions with behavioral symptoms in children with high-functioning autism (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2015; 16(3):208-17.
3. Bahramkhani M, Darvishi N, Keshavarz Z, Dadkhah A. [The camparison of executive functions in normal and autistic children, considering mathematics and reading abilities (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2013; 13:128-35.
4. Matson JL, Kozlowski AM. The increasing prevalence of autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders. 2011; 5(1):418-25. [DOI:10.1016/j.rasd.2010.06.004] [DOI:10.1016/j.rasd.2010.06.004]
5. Kogan MD, Blumberg SJ, Schieve LA, Boyle CA, Perrin JM, Ghandour RM, et al. Prevalence of parent-reported diagnosis of autism spectrum disorder among children in the US, 2007. Pediatrics. 2009; 124(5):1395-403. [DOI:10.1542/peds.2009-1522] [DOI:10.1542/peds.2009-1522]
6. Developmental Disabilities Monitoring Network Surveillance Year 2010 Principal Investigators; Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Prevalence of autism spectrum disorder among children aged 8 years—Autism and developmental disabilities monitoring network, 11 sites, United States, 2010. MMWR Surveillance Summaries. 2014; 63(2):1-21. [PMCID] [PMCID]
7. Khushabi K, Pouretemad HR. [Investigating the prevalence of pervasive developmental disorders according to sex in a sample of Iranian children referred to medical-rehabilitation centers and psychiatrics clinics (Persian)]. Avicenna Journal of Clinical Medicine. 2006; 13(1):58-60.
8. Hill AP, Zuckerman K, Fombonne E. Epidemiology of autism spectrum disorders. In: Robinson-Agramonte M, editor. Translational Approaches to Autism Spectrum Disorder. Berlin: Springer; 2015. [DOI:10.1007/978-3-319-16321-5_2] [DOI:10.1007/978-3-319-16321-5_2]
9. Elsabbagh M, Divan G, Koh YJ, Kim YS, Kauchali S, Marcín C, et al. Global prevalence of autism and other pervasive developmental disorders. Autism Research. 2012; 5(3):160-79. [DOI:10.1002/aur.239] [DOI:10.1002/aur.239]
10. Randall M, Sciberras E, Brignell A, Ihsen E, Efron D, Dissanayake C, et al. Autism spectrum disorder: Presentation and prevalence in a nationally representative Australian sample. Australian & New Zealand Journal of Psychiatry. 2016; 50(3):243-53. [DOI:10.1177/0004867415595287] [DOI:10.1177/0004867415595287]
11. Kim YS, Leventhal BL, Koh Y-J, Fombonne E, Laska E, Lim E-C, et al. Prevalence of autism spectrum disorders in a total population sample. American Journal of Psychiatry. 2011; 168(9):904-12. [DOI:10.1176/appi.ajp.2011.10101532] [DOI:10.1176/appi.ajp.2011.10101532]
12. Butcher JN, Hooley JM, Mineka SM. Abnormal psychology. New York: Pearson; 2015.
13. Falkmer T, Anderson K, Falkmer M, Horlin C. Diagnostic procedures in autism spectrum disorders: A systematic literature review. European child & adolescent psychiatry. 2013; 22(6):329-40. [DOI:10.1007/s00787-013-0375-0] [DOI:10.1007/s00787-013-0375-0]
14. Ozonoff S, Goodlin-Jones BL, Solomon M. Evidence-based assessment of autism spectrum disorders in children and adolescents. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology. 2005; 34(3):523-40. [DOI:10.1207/s15374424jccp3403_8] [DOI:10.1207/s15374424jccp3403_8]
15. Slappendel G, Mandy W, van der Ende J, Verhulst FC, van der Sijde A, Duvekot J, et al. Utility of the 3Di short version for the diagnostic assessment of autism spectrum disorder and compatibility with DSM-5. Journal of autism and developmental disorders. 2016; 46(5):1834-46. [DOI:10.1007/s10803-016-2713-9] [DOI:10.1007/s10803-016-2713-9]
16. Haglund N, Dahlgren S, Källén K, Gustafsson P, Råstam M. The Observation Scale for Autism (OSA): A new screening method to detect autism spectrum disorder before age three years. Journal of Intellectual Disability-Diagnosis and Treatment. 2016; 3(4):230-7. [DOI:10.6000/2292-2598.2015.03.04.9] [DOI:10.6000/2292-2598.2015.03.04.9]
17. Wiggins LD, Bakeman R, Adamson LB, Robins DL. The utility of the Social Communication Questionnaire in screening for autism in children referred for early intervention. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities. 2007; 22(1):33-8. [DOI:10.1177/10883576070220010401] [DOI:10.1177/10883576070220010401]
18. Lord C. Follow-up of two-year-olds referred for possible autism. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 1995; 36(8):1365-82. [DOI:10.1111/j.1469-7610.1995.tb01669.x] [DOI:10.1111/j.1469-7610.1995.tb01669.x]
19. Sivberg B. Parents' detection of early signs in their children having an autistic spectrum disorder. Journal of Pediatric Nursing. 2003; 18(6):433-9. [DOI:10.1016/S0882-5963(03)00139-8] [DOI:10.1016/S0882-5963(03)00139-8]
20. Wiggins LD, Baio J, Rice C. Examination of the time between first evaluation and first autism spectrum diagnosis in a population-based sample. Journal of Developmental & Behavioral Pediatrics. 2006; 27(2):S79-S87. [DOI:10.1097/00004703-200604002-00005] [DOI:10.1097/00004703-200604002-00005]
21. Zwaigenbaum L, Stone W. Early screening for autism spectrum disorders in clinical practice settings. In: Stone W, Charman T, editors. Social & communication development in autism spectrum disorders: Early identification, diagnosis, & intervention. New York: Guilford: 2006.
22. Clifford SM, Dissanayake C. The early development of joint attention in infants with autistic disorder using home video observations and parental interview. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2008; 38(5):791-805. [DOI:10.1007/s10803-007-0444-7] [DOI:10.1007/s10803-007-0444-7]
23. Zwaigenbaum L, Bryson S, Garon N. Early identification of autism spectrum disorders. Behavioural Brain Research. 2013; 251:133-46. [DOI:10.1016/j.bbr.2013.04.004] [DOI:10.1016/j.bbr.2013.04.004]
24. Mamaghanieh M, Pour-Etemad HR, Ahmadi F, Khoushabi K. [The effectiveness of picture exchange communication system on behavioral problems of children with Autism (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2011; 12(1):19-26.
25. Lord C, Corsello C, Grzadzinski R. Diagnostic instruments in autistic spectrum disorders. In: Volkmar FR, Paul R, Rogers SJ, Pelphrey KA, editors. Handbook of Autism and Pervasive Developmental Disorders. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2014.
26. Baron-Cohen S, Wheelwright S, Cox A, Baird G, Charman T, Swettenham J, et al. Early identification of autism by the Checklist for Autism in Toddlers (CHAT). Journal of the Royal Society of Medicine. 2000; 93(10):521-5. [DOI:10.1177/014107680009301007] [DOI:10.1177/014107680009301007]
27. Robins DL, Fein D, Barton ML, Green JA. The Modified Checklist for Autism in Toddlers: an initial study investigating the early detection of autism and pervasive developmental disorders. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2001; 31(2):131-44. [DOI:10.1023/A:1010738829569] [DOI:10.1023/A:1010738829569]
28. Siegel B. Pervasive developmental disorders screening Test-II(PDDST-II). New York: Pearson; 2004.
29. Myles BS. Autism spectrum disorders: a handbook for parents and professionals. Westport, Connecticut: Greenwood Publishing Group; 2007.
Add your comments about this article : Your username or Email:
CAPTCHA
Send email to the article author

Rights and permissions
Creative Commons License This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.

© 2024 CC BY-NC 4.0 | Archives of Rehabilitation

Designed & Developed by : Yektaweb