هدف: پژوهش حاضر به شناسایی معیارتشخیص شکل از طریق دهانی در کودکان طبیعی 6 و 7 ساله شمال و جنوب شهر تهران و همچنین برآورد میانگین مدت زمان تشخیص شکل (سرعت پاسخ‌دهی) از طریق حس‌های دهانی توسط این کودکان می‌پردازد تا بتوان از آن در ارزیابی و درمان اختلالات حس‌های دهانی و اختلالات تولید گفتار در کودکان سنین مدرسه استفاده کرد.

روش بررسی: این پژوهش روی 200 کودک 6 و 7 ساله طبیعی شمال و جنوب شهر تهران انجام شد که به‌طورمساوی از دو گروه سنی فوق و از دو گروه جنسی انتخاب شدند. هیچ یک از کودکان مبتلا به اختلالات فکی-دندانی، اختلالات آناتومیک اندام‌های گویایی، آپراکسی دهانی، مشکلات بینایی و اختلالات اعصاب مغزی کرانیال نبودند. آزمون مورد استفاده از پژوهش حاضر شامل 20 شی بود که به‌صورت تصادفی داخل دهان افراد قرار داده می‌شد تا کودک شکل آن را از بین سه گزینه تصویری که در مقابل داشت نشان دهد و سپس درستی و نادرستی پاسخ ها به‌همراه مدت زمان صرف‌شده از ارائه هر شیء تا ارائه اولین پاسخ توسط فرد محاسبه شد.

یافته‌ها: میانگین امتیازات در آزمون حسی تشخیص شکل در کودکان 6 ساله 17/34 و در کودکان 7 ساله 17/59 از 20 است. تفاوت میانگین این دو گروه سنی معنی‌دار نیست (0/31=P). همچنین میانگین مدت زمان تشخیص شکل در 6 ساله‌ها 2/67 ثانیه و در 7 ساله‌ها 2/82 ثانیه است و تفاوت میانگـین این دو گروه معنی‌دار نیست (0/11=P). علاوه‌براین کودکان شمال شهر نسبت به کودکان جنوب شهر تهران سرعت پاسخدهی کمــتری دارند (0/000=P). همچنین دخترها به نسبت پسرها تنها از نظر زمان به‌طور معنی‌داری سریع‌تر پاسخ می‌دهند (0/043=P).

نتیجه‌گیری: براساس این پژوهش، میان کودکان 6 ساله و 7 ساله، در توانایی درک فضا شناختی دهانی تفاوت قابل ملاحظه‌ای مشاهده نمی‌شود. همچنین سرعت پاسخدهی در کودکان جنوب شهر سریع‌تر از کودکان شمال شهر است. نظر به اهمیت این حس در تولید گفتار، هنجاریابی آن در سنین مختلف توصیه می‎گردد.