هدف: خشم و پرخاشگری از عوارض بیماری‌های مزمن، ازجمله سرطان، در کودکان بیمار به‌شمار می‌آید. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی تلفیق دو فن تصویرسازی ذهنی و ماساژدرمانی بر میزان خشم کودکان مبتلا به سرطان است.

روش بررسی: این مطالعۀ مداخله‌ای از نوع کارآزمایی بالینی بود و در کلینیک تخصصی ساختمان ارم وابسته به بیمارستان بوعلی اردبیل انجام شده است. تعداد ۳۰ کودک مبتلا به سرطان خون و لنفوم با استفاده از روش نمونه‌گیریِ دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی، در دو گروه ۱۵نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برای گردآوری اطلاعات، از مقیاس ابراز خشم استیل و همکاران در دو مرحلۀ قبل از کاربست تجربی و بعد از آن، استفاده شد. پس از ارائۀ آموزش‌های لازم به گروه آزمایش، درمانگر روش درمانی را بر هریک از بیماران گروه آزمایش به‌مدت سه هفته و در شش جلسه، یعنی هفته‌ای دو جلسۀ ۲۰دقیقه‌ای اِعمال کرد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها، از روش آماری تحلیل پراکنش چندمتغیره استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که در گروه آزمایش، ازنظر میزان متغیرهای صفت خشم، ابراز خشم ، خشم درونی و کنترل خشم در قبل و بعد از مداخله، تفاوت آماری معناداری دیده می‌شود (۰/۰۰۱>P و ۰/۰۵>P)؛ به این معنی که در گروه آزمایش، میزان صفت خشم، ابراز خشم و خشم درونی کاهش و میزان کنترل خشم افزایش یافته بود؛ اما در گروه کنترل، میزان متغیرهای صفت خشم، ابراز خشم ، خشم درونی و کنترل خشم در قبل و بعد از مداخله، تفاوت آماری معناداری وجود نداشت.

نتیجه‌گیری: ترکیب دو روش ماساژدرمانی و تصویرسازی ذهنی در جریان درمان کودکان مبتلا به سرطان می‌تواند موجب کاهش تمایل به پرخاشگری و احساس خشم شود. بنابراین، به‌منظور کاستن از عوارض روان‌شناختی سرطان و درمان‌های مختلف آن، آموزش این دو روش به مسئولان درمان توصیه می‌شود و استفاده از آن‌ها می‌تواند مؤثر واقع شود.