هدف: علیرغم وجود مطالعات قابل توجه در مورد آگاهی و رعایت منشور حقوق بیماران در کشور، مطالعات اندکی در این خصوص در حوزه توانبخشی اجرا و گزارش شده است. هدف از این پژوهش بررسی آگاهی مددجویان و درمانگران توانبخشی از منشور حقوق بیماران در فاز درمان است.

روش بررسی: این مطالعه توصیفی-تحلیلی به روش مقطعی در دو مرکز وابسته به دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی در سال ۹۰-۱۳۸۹ انجام شد. نمونه‌گیری به روش در دسترس شامل ۱۰۳مراجعه کننده و ۲۸ درمانگر بود. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامه در دو فرم درمانگران و مراجعین بود که روایی و پایایی آن تایید شد. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

یافته‌ها: ۴۴ زن و ۵۹ مرد مراجع و ۲۰ زن و ۸ مرد درمانگر در این مطالعه حضور داشتند. سطح آگاهی ٪۴۷/۶ مراجعین از مفاد منشور حقوق بیماران ضعیف، ٪۱۶/۵ متوسط و ٪۳۵/۹ خوب بود. ارتباط معنی‌داری بین سن، جنس، محل مراجعه و سطح آگاهی مراجعین پیدا نشد. اما ارتباط معنی‌داری بین سطح آگاهی آنان و سطح تحصیلات، تعداد دفعات مراجعه و مراجعه به واحد توانبخشی وجود داشت (۰/۰۵>P). سطح آگاهی ٪۵۳/۶ درمانگران از مفاد منشور حقوق بیماران خوب، ٪۱۴/۳ متوسط و ٪۳۲/۱ ضعیف بود. ارتباط معنی‌داری بین سن، جنس، مقطع تحصیلی، رشته تحصیلی و سنوات با سطح آگاهی وجود نداشت، ولی ارتباط معنی‌داری بین سطح آگاهی و محل خدمت درمانگران مشاهده شد (۰/۰۱>P).

نتیجه‌گیری: با توجه به این که مددجویان توانبخشی آسیب‌پذیر‌‌ترین گروه بیماران هستند و از شرایط ویژه‌تری نسبت به مراجعین به سایر بخش‌‌‌های خدمات درمانی برخوردارند، ارتقاء سطح کارایی توانبخشی و رضایت‌مندی مراجعین آن، مستلزم ارتقاء سطح آگاهی عمومی ‌نسبت به خدمات توانبخشی و حقوق مددجویان و تحقیق و طراحی راهکار‌‌های رعایت حقوق مددجویان توسط سیاست‌گزاران نظام خدمات سلامت و خصوصاً توانبخشی است .