TY - JOUR JF - USWR JO - jrehab VL - 23 IS - 1 PY - 2022 Y1 - 2022/5/01 TI - Design and Evaluation of Psychometric Properties of the “Assessment of Social, Emotional, and Behavioral Disorders in Preschool Children With Stuttering Questionnaire” (for Parents) TT - طراحی و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی پرسش‌نامه «سنجش اختلالات اجتماعی/هیجانی/رفتاری کودکان مبتلا به لکنت پیش‌دبستانی (ویژه والدین)» N2 - هدف: لکنت صرفاً رفتارهای گفتاری سطحی نیست، بلکه به‌گونه‌ای انکارناپذیر باعث ایجاد احساسات و عواطف منفی در فرد مبتلا به لکنت به‌ویژه کودکان نسبت به گفتارشان می‌شود. بنابراین این مطالعه در وهله اول، نیازمند یک ابزار مناسب و معتبر برای بررسی و اندازه‌گیری است تا این اثرات منفی، شناسایی و اندازه‌گیری شوند. سپس برای رفع یا کاهش آن‌ها، اقدامات لازم انجام شود. با توجه به افزایش نیاز بالینی و تحقیقاتی به ابزار‌های روا و پایا در زمینه لکنت به طراحی و اعتبار‌سنجی »پرسش‌نامه سنجش اختلالات اجتماعی/هیجانی/رفتاری کودکان مبتلا به لکنت پیش‌دبستانی (ویژه والدین)» پرداخته شده است. روش بررسی: مطالعه حاضر از نوع روش‌شناختی و اعتبارسنجی است که به مدت 6 ماه در بهار و تابستان سال 1397 و در 3 مرحله در شهر اصفهان انجام شد و شرکت‌کنندگان شامل 60 نفر از والدین کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به لکنت بودند که در حد خواندن و نوشتن سواد داشتند. سن کودکان‌ این والدین در بازه سنی 3 تا 5 سال و 11 ماه بود و شامل 36 کودک پسر و 24 کودک دختر بودند که به کلینیک‌های گفتاردرمانی شهر اصفهان مراجعه کرده بودند. در مرحله اول، مفهوم اختلالات اجتماعی، هیجانی و رفتاری اختلال لکنت تعیین شد که 10 نفر از والدین کودکان پیش‌دبستانی مبتلا به لکنت در آن مشارکت داشتند. به منظور جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه بدون ساختار و عمیق با انتهای باز استفاده شد. سپس با توجه به اطلاعات استخراج‌شده از مصاحبه‌های انجام‌شده، نظرات و پیشنهادات صاحب‌نظران حوزه روان‌شناسی و گفتار‌درمانی بر اساس مفاهیم اختلالات اجتماعی/هیجانی/رفتاری، سازه‌های اصلی پرسش‌نامه شامل سازه »رفتار سازش‌نایافته/فزون کنشی» ،«مهارت‌های اجتماعی» ،‌«مهارت‌های ارتباطی«، «پرخاشگری»، »ترس« و »اضطراب جدایی« ایجاد و سپس تکمیل شد. در مرحله دوم، برای تعیین روایی صوری‌ با 10 نفر از صاحب‌نظران به‌صورت چهره به چهره مصاحبه شد. همچنین از 15 نفر متخصص (متفاوت از متخصصان مرحله قبل) در‌خواست شد تا هر آیتم را بر اساس طیف سه قسمتی بررسی کنند. روایی محتوا بر اساس شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوای کل (لاوشه) محاسبه شد. روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد و در مرحله آخر، همسانی درونی پرسش‌نامه به وسیله آلفای کرونباخ و ارزیابی ثبات آن به روش آزمون‌بازآزمون و با استفاده از شاخص همبستگی درون‌خوشه‌ای محاسبه شد. یافته‌ها: با توجه به نتایج به‌دست‌آمده از مصاحبه‌های انجام‌شده و نظرات صاحب‌نظران حوزه روان‌شناسی و گفتار‌درمانی پرسش‌نامه مطالعه حاضر، ابتدا در 6 خرده‌آزمون و با مجموع گویه‌های اولیه از مصاحبه، شامل 61 آیتم طراحی شد که طبق نظر صاحب‌نظران با ادغام عبارات دارای مفاهیم هم‌پوشان، گویه‌های پرسش‌نامه به 40 عبارت کاهش یافت. در مرحله روایی صوری، آیتم‌های پرسش‌نامه بر اساس سطح دشواری (دشواری درک عبارات و کلمات)، میزان تناسب (تناسب و ارتباط مطلوب عبارات با ابعاد پرسش‌نامه) و ابهام (احتمال وجود برداشت‌های اشتباه از عبارات یا وجود نارسایی در معانی کلمات) بررسی و اصلاحات لازم انجام شد. همچنین تلاش شد تا از شیوه صحیح نگارش و جمله‌بندی منطقی برای نوشتن عبارات پرسش‌نامه استفاده شود. عبارات توسط تیم تحقیق، چندین بار بازخوانی و نظرات صاحب‌نظران اعمال شد و سپس توسط دو متخصص در زمینه ادبیات فارسی، بازنگری و تأیید نهایی شد. روایی محتوایی پرسش‌نامه بر اساس شاخص نسبت روایی محتوا و شاخص روایی محتوای کل (لاوشه) پرسش‌نامه به ترتیب معادل 76/0 و 90/0 به‌دست آمد. همسانی درونی پرسش‌نامه بر اساس ضریب آلفای کرونباخ برابر با 0/89 و ‌ثبات پرسش‌نامه، طبق روش آزمون‌باز‌آزمون و با استفاده از معیار شاخص همبستگی درون‌خوشه‌ای بیش از 0/7 و معنادار شناخته شد (001/P<0). در شاخص روایی سازه، با توجه به خروجی نرم‌افزار AMOS مقدار X2 محاسبه‌شده برابر با 631/25 است. وجود X2 پایین نشان‌دهنده برازش مناسب مدل است (000/P=0). نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه لکنت بر روابط اجتماعی، هیجانات و رفتارهای فرد مبتلا به لکنت تأثیر می‌گذارد و مهم‌ترین رده سنی در راستای کنترل و پیشگیری از این اختلالات، دوران کودکی و پیش از دبستان است، پرسش‌نامه حاضر به دلیل روایی و پایایی مناسب می‌تواند به‌عنوان یک ابزار قابل اعتماد شناخته شده و استفاده شود. SP - 50 EP - 67 AU - Amirkhani, Masoomeh AU - Shafiei, Bijan AU - Maghamimehr, Asieh AD - Department of Speech Therapy, Faculty of Rehabilitation Sciences, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. KW - Stuttering KW - Preschool Children KW - Parents KW - Questionnaire KW - Social-Emotional Disorders UR - http://rehabilitationj.uswr.ac.ir/article-1-2852-fa.html DO - 10.32598/RJ.23.1.3283.1 ER -