دوره 25، شماره 3 - ( پاییز 1403 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
فردین علیپور1 
، زلیخا عربکری* 2، مصطفی مردانی1 ، شکوفه احمدی3 ، حسین افشارپویا1 ، مهرانگیز شعاع کاظمی4
، زلیخا عربکری* 2، مصطفی مردانی1 ، شکوفه احمدی3 ، حسین افشارپویا1 ، مهرانگیز شعاع کاظمی4
1- گروه آموزشی مددکاری اجتماعی، دانشکده سلامت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران
2- گروه آموزشی مددکاری اجتماعی، دانشکده سلامت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران ،z.arabgari@gmail.com
3- مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و بلایا، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
4- گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
2- گروه آموزشی مددکاری اجتماعی، دانشکده سلامت اجتماعی، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران ،
3- مرکز تحقیقات سلامت در حوادث و بلایا، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، تهران، ایران.
4- گروه مطالعات زنان و خانواده، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
چکیده: (4234 مشاهده)
هدف افراد دارای اختلال روانی مزمن با چالشهای مختلفی روبهرو هستند، این چالشها تنها معطوف به فرد نبوده و مراقبان خانوادگی و افراد متخصص در این حوزه را نیز درگیر میکنند. توانبخشی روانی و اجتماعی بیماران دارای اختلال روان به بهبود عملکرد آنها کمک میکند و بازگشت آنها به جریان اصلی زندگی را تسهیل مینماید. این مطالعه در پی واکاوی چالشهایی است که در مسیر توانبخشی این افراد وجود دارد.
روش بررسی این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. مشارکتکنندگان پژوهش متشکل از ۱۳ نفر از افراد مبتلا به بیماریهای روانی مزمن، 3 نفر از اعضای خانواده آنها و 6 نفر از متخصصان و افراد دارای تجربه کار با این بیماران بودند. مشارکتکنندگان با روش نمونهگیری هدفمند و استراتژی حداکثر تنوع انتخاب شدند و از طریق مصاحبه عمیق و نیمهساختاریافته موردبررسی قرار گرفتند. تجزیهوتحلیل دادهها نیز با استفاده از رویکرد گرانهایم و لاندمن انجام شد.
یافتهها تحلیل مصاحبههای مشارکتکنندگان نشان داد درونمایه اصلی این مطالعه «در تکاپوی پاسخ به هویت تضعیفشده» است. طبقات و زیرطبقات استخراجشده این مطالعه شامل: 1. محدودیتهای اجتماعی (طرد اجتماعی، غفلتهای پیرامونی)؛ 2. بیثباتی (سبک زندگی متلاطم، خانواده بهمثابه نهاد مغفول و فشارهای اقتصادی)؛ 3. چالشهای درمانی (عدم انسجام درمانی، چالشهای درمانگران، ماهیت پیچیده بیماری و دغدغههای پس از ترخیص)؛ 4. چالشهای ساختاری و کلان (کمتوجهی رسانههای اجتماعی، دیدگاههای ناقص، چالشهای اعتباری و مالی) و 5. فقدان عاملیت و اراده (تضعیف هویت، کمبود تعادل بین استقلال و حمایت) است.
نتیجهگیری توانبخشی افراد دارای اختلال روانی مزمن با چالشهای مختلفی مواجه است. این چالشها در سطوح فردی، بینفردی، خانوادگی، سازمانی و ساختاری هستند. تقویت جنبههای روانی و اجتماعی توانبخشی میتواند زمینه را برای درمان بهتر و بادوامتر در این بیماران فراهم کند. تقویت نقش و مداخلات روانی و اجتماعی در تیم توانبخشی، انسجام مداخلات درمانی، حمایت از خانوادههای بیماران، فرهنگسازی اجتماعی درمورد رفتار با این بیماران و خانوادههای آنها و توجه بیشتر به توانبخشی روانی و اجتماعی بیماران میتواند پبامدهای کوتاهمدت و بلندمدت بهتری را برای گروههای مختلف ذینفع فرایند توانبخشی بهدنبال داشته باشد.
روش بررسی این مطالعه به روش کیفی و با استفاده از تحلیل محتوای قراردادی انجام شد. مشارکتکنندگان پژوهش متشکل از ۱۳ نفر از افراد مبتلا به بیماریهای روانی مزمن، 3 نفر از اعضای خانواده آنها و 6 نفر از متخصصان و افراد دارای تجربه کار با این بیماران بودند. مشارکتکنندگان با روش نمونهگیری هدفمند و استراتژی حداکثر تنوع انتخاب شدند و از طریق مصاحبه عمیق و نیمهساختاریافته موردبررسی قرار گرفتند. تجزیهوتحلیل دادهها نیز با استفاده از رویکرد گرانهایم و لاندمن انجام شد.
یافتهها تحلیل مصاحبههای مشارکتکنندگان نشان داد درونمایه اصلی این مطالعه «در تکاپوی پاسخ به هویت تضعیفشده» است. طبقات و زیرطبقات استخراجشده این مطالعه شامل: 1. محدودیتهای اجتماعی (طرد اجتماعی، غفلتهای پیرامونی)؛ 2. بیثباتی (سبک زندگی متلاطم، خانواده بهمثابه نهاد مغفول و فشارهای اقتصادی)؛ 3. چالشهای درمانی (عدم انسجام درمانی، چالشهای درمانگران، ماهیت پیچیده بیماری و دغدغههای پس از ترخیص)؛ 4. چالشهای ساختاری و کلان (کمتوجهی رسانههای اجتماعی، دیدگاههای ناقص، چالشهای اعتباری و مالی) و 5. فقدان عاملیت و اراده (تضعیف هویت، کمبود تعادل بین استقلال و حمایت) است.
نتیجهگیری توانبخشی افراد دارای اختلال روانی مزمن با چالشهای مختلفی مواجه است. این چالشها در سطوح فردی، بینفردی، خانوادگی، سازمانی و ساختاری هستند. تقویت جنبههای روانی و اجتماعی توانبخشی میتواند زمینه را برای درمان بهتر و بادوامتر در این بیماران فراهم کند. تقویت نقش و مداخلات روانی و اجتماعی در تیم توانبخشی، انسجام مداخلات درمانی، حمایت از خانوادههای بیماران، فرهنگسازی اجتماعی درمورد رفتار با این بیماران و خانوادههای آنها و توجه بیشتر به توانبخشی روانی و اجتماعی بیماران میتواند پبامدهای کوتاهمدت و بلندمدت بهتری را برای گروههای مختلف ذینفع فرایند توانبخشی بهدنبال داشته باشد.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
مددکاری اجتماعی
دریافت: 1402/8/11 | پذیرش: 1403/1/27 | انتشار: 1403/7/10
دریافت: 1402/8/11 | پذیرش: 1403/1/27 | انتشار: 1403/7/10
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |