دوره 21، شماره 4 - ( زمستان 1399 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. ، derakhshan1959@gmail.com
2- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
2- گروه فیزیولوژی ورزشی، دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.
چکیده: (3747 مشاهده)
اهداف: سالمندی یکی از مراحل زندگی است که به دلیل شرایط ویژه این دوره از زندگی، نیاز به توجه ویژه دارد. کم‌تحرکی و ضعف عضلانی ناشی از سالخوردگی از عوامل مهم کاهش آمادگی جسمانی و عملکردی سالمندان هستند که می‌توانند کیفیت زندگی آن‌ها را کاهش دهد. از طرفی تحریک الکتریکی عضلانی (EMS) یکی از شیوه‌های مدرن تمرینی است که می‌تواند برای افراد کم‌توان مانند سالمندان مناسب باشد. همچنین ترتیب تمرین در تمرینات موازی یکی از متغیرهای تمرین است که می‌تواند بر سازگاری‌های ایجادشده در اثر تمرین مؤثر باشد. هدف تحقیق حاضر مقایسه اثر ترتیب تمرین در تمرینات موازی به همراه EMS بر عملکرد حرکتی زنان سالمند است.
روش بررسی: در تحقیق نیمه‌تجربی حاضر که به صورت یک‌سوکور انجام شد، پنجاه زن سالمند سالم داوطلب با دامنه سنی 70-60 سال به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و به صورت تصادفی به گروه‌های (هر گروه ده نفر) تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین چرخشی (تغییر اولیت به صورت تناوبی در جلسات تمرین) به همراه EMS، چرخشی و کنترل (بدون تمرین) تقسیم شدند. پروتکل تمرین شامل دوازده هفته تمرین و سه جلسه تمرین در هفته بود. هر جلسه تمرین شامل سه مرحله گرم کردن (15-10 دقیقه، تمرینات اصلی (20 دقیقه) و سرد کردن (10 دقیقه) بود. برنامه تمرین اصلی شامل 20 دقیقه تمرینات ترکیبی موازی بود که به صورت دو مرحله 10دقیقه‌ای با استراحت 5-3 دقیقه‌ای بین مراحل تمرین اجرا شد. تمرینات ایروبیک با شدت 70-50 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی و تمرینات مقاومتی با استفاده از تمرینات با وزن بدن و کش‌های الاستیک برای گروه‌های عضلانی مختلف انجام شد. برنامه تمرین از نظر حجم و شدت برای همه گروه‌ها یکسان بود، تنها تفاوت در ترتیب تمرین و ارائه EMS بود. قدرت عضلات بالاتنه و پایین‌تنه به ترتیب با آزمون پرس سینه و اکستنشن زانو نشسته، حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max) با آزمون یک مایل پیاده‌روی راکپورت، استقامت عضلانی با آزمون 2 دقیقه گام برداشتن درپجا و توان پایین‌تنه با آزمون راه رفتن روی سطح شیب‌دار در دو مرحله قبل و پس از مداخله تحقیق اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از آزمون‌های‌های تی وابسته و تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و سطح معنی‌داری (0/05≥P) انجام شد.
یافته‌ها: پس از دوره تمرین، افزایش معنی‌داری در همه متغیرهای وابسته اندازه‌گیری‌شده نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد (0/001>P). افزایش معنی‌داری نیز در سطح VO2max، قدرت بالاتنه و پایین‌تنه و استقامت عضلانی در همه گروه‌های آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (0/001>P). اما توان پایین‌تنه فقط در گروه‌های آزمایش به همراه EMS نسبت به گروه کنترل معنی‌دار بود (0/01>P). تغییرات VO2max و قدرت پایین‌تنه در گروه‌های آزمایش به همراه EMS به صورت معنی‌داری نسبت به گروه بدون EMS بیشتر بود (0/01>P). همچنین قدرت بالاتنه و استقامت عضلات پایین‌تنه در گروه با اولویت تمرین مقاومتی به همراه EMS نسبت به گروه ترکیبی بدون EMS بیشتر بود (0/01>P).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج می‌توان گفت که تمرینات ترکیبی موازی روش مفیدی در ارتقای آمادگی جسمانی و عملکرد جسمانی زنان سالمند است و استفاده از EMS می‌تواند موجب افزایش اثر سازگاری‌های حاصل از تمرین به‌خصوص توان پایین‌تنه در سالمندان باشد و می‌تواند از عوارض مرتبط با ضعف عضلانی جلوگیری کند. از طرفی ترتیب تمرین با اولویت تمرین مقاومتی می‌تواند بر افزایش اثر تمرین بر متغیرهای قدرت عضلات بالاتنه و استقامت عضلانی مؤثر باشد، ولی بر قدرت عضلات پایین‌تنه، استقامت قلبی‌تنفسی و توان پایین‌تنه اثر معنی‌داری ندارد.
روش بررسی: در تحقیق نیمه‌تجربی حاضر که به صورت یک‌سوکور انجام شد، پنجاه زن سالمند سالم داوطلب با دامنه سنی 70-60 سال به روش نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند و به صورت تصادفی به گروه‌های (هر گروه ده نفر) تمرین هوازی مقاومتی به همراه EMS، تمرین مقاومتی هوازی به همراه EMS، تمرین چرخشی (تغییر اولیت به صورت تناوبی در جلسات تمرین) به همراه EMS، چرخشی و کنترل (بدون تمرین) تقسیم شدند. پروتکل تمرین شامل دوازده هفته تمرین و سه جلسه تمرین در هفته بود. هر جلسه تمرین شامل سه مرحله گرم کردن (15-10 دقیقه، تمرینات اصلی (20 دقیقه) و سرد کردن (10 دقیقه) بود. برنامه تمرین اصلی شامل 20 دقیقه تمرینات ترکیبی موازی بود که به صورت دو مرحله 10دقیقه‌ای با استراحت 5-3 دقیقه‌ای بین مراحل تمرین اجرا شد. تمرینات ایروبیک با شدت 70-50 درصد حداکثر اکسیژن مصرفی و تمرینات مقاومتی با استفاده از تمرینات با وزن بدن و کش‌های الاستیک برای گروه‌های عضلانی مختلف انجام شد. برنامه تمرین از نظر حجم و شدت برای همه گروه‌ها یکسان بود، تنها تفاوت در ترتیب تمرین و ارائه EMS بود. قدرت عضلات بالاتنه و پایین‌تنه به ترتیب با آزمون پرس سینه و اکستنشن زانو نشسته، حداکثر اکسیژن مصرفی (VO2max) با آزمون یک مایل پیاده‌روی راکپورت، استقامت عضلانی با آزمون 2 دقیقه گام برداشتن درپجا و توان پایین‌تنه با آزمون راه رفتن روی سطح شیب‌دار در دو مرحله قبل و پس از مداخله تحقیق اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از آزمون‌های‌های تی وابسته و تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 22 و سطح معنی‌داری (0/05≥P) انجام شد.
یافته‌ها: پس از دوره تمرین، افزایش معنی‌داری در همه متغیرهای وابسته اندازه‌گیری‌شده نسبت به مقادیر پایه مشاهده شد (0/001>P). افزایش معنی‌داری نیز در سطح VO2max، قدرت بالاتنه و پایین‌تنه و استقامت عضلانی در همه گروه‌های آزمایش نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (0/001>P). اما توان پایین‌تنه فقط در گروه‌های آزمایش به همراه EMS نسبت به گروه کنترل معنی‌دار بود (0/01>P). تغییرات VO2max و قدرت پایین‌تنه در گروه‌های آزمایش به همراه EMS به صورت معنی‌داری نسبت به گروه بدون EMS بیشتر بود (0/01>P). همچنین قدرت بالاتنه و استقامت عضلات پایین‌تنه در گروه با اولویت تمرین مقاومتی به همراه EMS نسبت به گروه ترکیبی بدون EMS بیشتر بود (0/01>P).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج می‌توان گفت که تمرینات ترکیبی موازی روش مفیدی در ارتقای آمادگی جسمانی و عملکرد جسمانی زنان سالمند است و استفاده از EMS می‌تواند موجب افزایش اثر سازگاری‌های حاصل از تمرین به‌خصوص توان پایین‌تنه در سالمندان باشد و می‌تواند از عوارض مرتبط با ضعف عضلانی جلوگیری کند. از طرفی ترتیب تمرین با اولویت تمرین مقاومتی می‌تواند بر افزایش اثر تمرین بر متغیرهای قدرت عضلات بالاتنه و استقامت عضلانی مؤثر باشد، ولی بر قدرت عضلات پایین‌تنه، استقامت قلبی‌تنفسی و توان پایین‌تنه اثر معنی‌داری ندارد.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |