دوره 19، شماره 3 - ( پاییز 1397 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
یوسف اعظمی1 
، فرامرز سهرابی1 ، احمد برجعلی 2، نورعلی فرخی3 ، سیامک فرخ فرقانی4
، فرامرز سهرابی1 ، احمد برجعلی 2، نورعلی فرخی3 ، سیامک فرخ فرقانی4
1- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
2- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. ، aazami67@gmail.com
3- گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
4- گروه سوختگی و ترمیمی، بیمارستان حضرت فاطمه (س)، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
2- گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران. ، aazami67@gmail.com
3- گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
4- گروه سوختگی و ترمیمی، بیمارستان حضرت فاطمه (س)، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
چکیده: (5988 مشاهده)
هدف از آنجا که سوختگی یکی از حوادث آسیب‌زایی است که باعث اختلال استرس پس از سانحه می‌شود و جوش‌خوردگی ناشی از حادثه سوختگی باعث تغییراتی در پوست و ظاهر بیمار می‌شود، افراد آسیب‌دیده بعد از سوختگی در برقراری ارتباط با دیگران و روابط اجتماعی دچار مشکلاتی می‌شوند. این مسئله بر زندگی این افراد تأثیرخواهد گذاشت و آن‌ها را از لحاظ مهارت‌های اجتماعی آسیب‌پذیر می‌سازد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه درمانی مبتنی بر الگوی روانی اجتماعی بر مهارت‌های اجتماعی افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه ناشی از سوانح سوختگی انجام شد.
روش بررسی پژوهش حاضر طی دو مرحله انجام شد که در مرحله اول پس از مرور ادبیات و نظریه‌های درمانی و مفاهیم موجود در حوزه دیدگاه روانی اجتماعی، برنامه درمانی تدوین شد. سپس ۱۰نفر از متخصصان روانشناسی بالینی و سلامت، روایی محتوایی برنامه درمانی را تعیین کردند. در مرحله دوم، از روش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام بیماران زن دچار سوختگی مراجعه‌کننده به بیمارستان شهید مطهری تهران در سال ۱۳۹۶ بودند که با نمونه‌گیری دو مرحله‌ای ارزیابی شدند. در مرحله اول بر اساس نمونه‌گیری تصادفی ساده، پس از انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته تشخیصی بر اساس ملاک‌های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم توسط روانشناس بالینی و اجرای چک‌لیست اختلال استرس پس از سانحه، غربالگری در بیماران سوختگی اجرا شد. در مرحله دوم از بین افراد واجد ملاک‌های اختلال استرس پس از سانحه، بر اساس روش تصادفی ساده ۳۰ نفر بیمار انتخاب شد. هر گروه شامل ۱۵ نفر بود که با ریزش در مرحله پس‌آزمون از گروه آزمایش ۱۳ نفر و از گروه کنترل ۱۵ نفر باقی ماند. برنامه درمانی روانی اجتماعی طی ۱۲ جلسه برگزار شد و پس از گذشت دو ماه، مجدداً از گروه آزمایش پیگیری به عمل آمد. برای جمع‌آوری داده‌ها از ابزارهای اندازه‌گیری شامل مصاحبه نیمه‌ساختاریافته تشخیصی بر اساس ملاک‌های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم، فهرست اختلال استرس پس از سانحه و پرسش‌نامه مهارت‌های اجتماعی استفاده شد. نتایج با کمک نسخه ۲۲ نرم‌افزار آماری SPSS و با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره برای بررسی تاثیر مداخله و t وابسته، برای بررسی ماندگاری درمان تحلیل شد.
یافته‌ها نتایج نشان داد برنامه درمانی اعتبار محتوایی قابل قبولی دارد؛ به‌طوری که شاخص نسبت روایی محتوایی بر اساس روش لاوشه برای برنامه درمانی ۰/۸۵
(که حداقل میزان موردقبول برای این تعداد متخصص ۰/۶۲ است)، و میزان شاخص روایی محتوایی بر اساس روش والتز و باسل برای برنامه درمانی ۰/۹۲ (که حداقل مقدار موردقبول ۰/۷۹ است) به دست آمد. بر این اساس، میزان روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی برنامه قابل قبول است. نتایج مداخله درمانی نشان داد با توجه به بالاتر بودن میانگین نمرات گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون و پیگیری، برنامه درمانی مبتنی بر الگوی روانی اجتماعی موجب بهبود مهارت‌های اجتماعی شامل بیان اجتماعی، بیان هیجانی، حساسیت اجتماعی، حساسیت هیجانی، کنترل اجتماعی و کنترل هیجانی در افراد دچار اختلال استرس پس از سانحه ناشی از سوانح سوختگی می‌شود (۰/۰۵>P). نتایج t وابسته برای بررسی میزان ماندگاری درمان با مقایسه پیش‌آزمون و پیگیری گروه آزمایش هم نشان داد تأثیر برنامه درمانی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی در مرحله پیگیری ماندگار بوده است (۰/۰۵>P).
نتیجه‌گیری بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق بیماران دچار اختلال استرس پس از سانحه ناشی از سوختگی به دلیل جوش‌خوردگی سوختگی از لحاظ برقراری ارتباط درست اجتماعی و مهارت‌های اجتماعی دچار نقصان می‌شوند. برنامه درمانی مبتنی بر الگوی روانی اجتماعی می‌تواند به‌عنوان برنامه‌ای روا و کارآمد برای بهبود مهارت‌های اجتماعی این بیماران استفاده شود.
روش بررسی پژوهش حاضر طی دو مرحله انجام شد که در مرحله اول پس از مرور ادبیات و نظریه‌های درمانی و مفاهیم موجود در حوزه دیدگاه روانی اجتماعی، برنامه درمانی تدوین شد. سپس ۱۰نفر از متخصصان روانشناسی بالینی و سلامت، روایی محتوایی برنامه درمانی را تعیین کردند. در مرحله دوم، از روش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام بیماران زن دچار سوختگی مراجعه‌کننده به بیمارستان شهید مطهری تهران در سال ۱۳۹۶ بودند که با نمونه‌گیری دو مرحله‌ای ارزیابی شدند. در مرحله اول بر اساس نمونه‌گیری تصادفی ساده، پس از انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته تشخیصی بر اساس ملاک‌های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم توسط روانشناس بالینی و اجرای چک‌لیست اختلال استرس پس از سانحه، غربالگری در بیماران سوختگی اجرا شد. در مرحله دوم از بین افراد واجد ملاک‌های اختلال استرس پس از سانحه، بر اساس روش تصادفی ساده ۳۰ نفر بیمار انتخاب شد. هر گروه شامل ۱۵ نفر بود که با ریزش در مرحله پس‌آزمون از گروه آزمایش ۱۳ نفر و از گروه کنترل ۱۵ نفر باقی ماند. برنامه درمانی روانی اجتماعی طی ۱۲ جلسه برگزار شد و پس از گذشت دو ماه، مجدداً از گروه آزمایش پیگیری به عمل آمد. برای جمع‌آوری داده‌ها از ابزارهای اندازه‌گیری شامل مصاحبه نیمه‌ساختاریافته تشخیصی بر اساس ملاک‌های راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی ویرایش پنجم، فهرست اختلال استرس پس از سانحه و پرسش‌نامه مهارت‌های اجتماعی استفاده شد. نتایج با کمک نسخه ۲۲ نرم‌افزار آماری SPSS و با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره برای بررسی تاثیر مداخله و t وابسته، برای بررسی ماندگاری درمان تحلیل شد.
یافته‌ها نتایج نشان داد برنامه درمانی اعتبار محتوایی قابل قبولی دارد؛ به‌طوری که شاخص نسبت روایی محتوایی بر اساس روش لاوشه برای برنامه درمانی ۰/۸۵
(که حداقل میزان موردقبول برای این تعداد متخصص ۰/۶۲ است)، و میزان شاخص روایی محتوایی بر اساس روش والتز و باسل برای برنامه درمانی ۰/۹۲ (که حداقل مقدار موردقبول ۰/۷۹ است) به دست آمد. بر این اساس، میزان روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی برنامه قابل قبول است. نتایج مداخله درمانی نشان داد با توجه به بالاتر بودن میانگین نمرات گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون و پیگیری، برنامه درمانی مبتنی بر الگوی روانی اجتماعی موجب بهبود مهارت‌های اجتماعی شامل بیان اجتماعی، بیان هیجانی، حساسیت اجتماعی، حساسیت هیجانی، کنترل اجتماعی و کنترل هیجانی در افراد دچار اختلال استرس پس از سانحه ناشی از سوانح سوختگی می‌شود (۰/۰۵>P). نتایج t وابسته برای بررسی میزان ماندگاری درمان با مقایسه پیش‌آزمون و پیگیری گروه آزمایش هم نشان داد تأثیر برنامه درمانی بر بهبود مهارت‌های اجتماعی در مرحله پیگیری ماندگار بوده است (۰/۰۵>P).
نتیجه‌گیری بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق بیماران دچار اختلال استرس پس از سانحه ناشی از سوختگی به دلیل جوش‌خوردگی سوختگی از لحاظ برقراری ارتباط درست اجتماعی و مهارت‌های اجتماعی دچار نقصان می‌شوند. برنامه درمانی مبتنی بر الگوی روانی اجتماعی می‌تواند به‌عنوان برنامه‌ای روا و کارآمد برای بهبود مهارت‌های اجتماعی این بیماران استفاده شود.
نوع مطالعه: پژوهشی |
موضوع مقاله:
روانشناسی بالینی
دریافت: 1397/3/24 | پذیرش: 1397/4/9 | انتشار: 1397/7/23
دریافت: 1397/3/24 | پذیرش: 1397/4/9 | انتشار: 1397/7/23
فهرست منابع
1. Alaghehbandan R, Azimi L, Lari AR. Nosocomial infections among burn patients in Teheran, Iran: A decade later. Annals of Burns and Fire Disasters. 2012; 25(1):3-7. [PMID] [PMCID] [PMID] [PMCID]
2. World Health Organization. The global burden of disease: 2004 Update. Geneva: World Health Organization; 2008.
3. Aghakhani K, Aram S, Mehrpisheh S, Memarian A, Hoseini R, Ghorbani M. [Evaluating the role of gender in the etiology, demographic features and prognosis of burn patients admitted to Shahid Motahari hospital: A five-year retrospective study (Persian)]. Razi Journal of Medical Sciences. 2015; 21(127):95-101.
4. Guillory AN, Porter C, Suman OE, Zapata-Sirvent RE, Finnerty CC, Herndon DN. Modulation of the hypermetabolic response after burn injury. Total Burn Care. 2018:301-6. [DOI:10.1016/B978-0-323-47661-4.00029-0] [DOI:10.1016/B978-0-323-47661-4.00029-0]
5. Van Loey NE, Van Son MJM. Psychopathology and psychological problems in patients with burn scars. American Journal of Clinical Dermatology. 2003; 4(4):245-72. [DOI:10.2165/00128071-200304040-00004] [PMID] [DOI:10.2165/00128071-200304040-00004]
6. Park SY, Choi KA, Jang Yc, Oh SJ. The risk factors of psychosocial problems for burn patients. Burns. 2008; 34(1):24-31. [DOI:10.1016/j.burns.2007.03.012] [PMID] [DOI:10.1016/j.burns.2007.03.012]
7. Wisely J, Tarrier N. A survey of the need for psychological input in a follow-up service for adult burn-injured patients. Burns. 2001; 27(8):801-7. [DOI:10.1016/S0305-4179(01)00058-4] [DOI:10.1016/S0305-4179(01)00058-4]
8. Palmu R, Suominen K, Vuola J, Isometsä E. Mental disorders after burn injury: A prospective study. Burns. 2011; 37(4):601-9. [DOI:10.1016/j.burns.2010.06.007] [PMID] [DOI:10.1016/j.burns.2010.06.007]
9. Shokoogi-Yekta M, Akbari-Zardkhaneh S, Ghahvechi F. Effectiveness of psycho-social skill training packages for drivers on their emotional management and mental health. International Journal of Research in Psychological Health. 2015; 9(1):61-77.
10. Kholghi H, Ghanbari S, Habibi M. [Social skills and hopelessness of teenagers: The function of mediator coping strategies (Persian)]. International Journal of Behavioral Sciences. 2014; 8(4):307-15.
11. Taghinezhad Z, Eghlima M, Arshi M, Pourhossein Hendabad P. [Effectiveness of Social Skills Training on Social Adjustment of Elderly People (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2017; 18(3):230-41. [DOI:10.21859/jrehab-1803230] [DOI:10.21859/jrehab-1803230]
12. Nouri Qasem Abadi R. [Communications and social links guarantee the health of the individual and society (Persian)]. Kar va Kargar. 1998; 1-2.
13. Ostadian Khani Z, Fadie Moghadam M. [Effect of acceptance and commitment group therapy on social adjustment and social phobia among physically-disabled persons (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2017; 18(1):63-72. [DOI:10.21859/jrehab-180163] [DOI:10.21859/jrehab-180163]
14. Ghaderi Rammazi M, Askarizadeh G, Ahmadi G, Divsalar K. The Role of Psychiatric Symptoms, Social Support and Meaning in Life in Predicting Internet Addiction Among University Students: A Causal Model. Practice in Clinical Psychology. 2018; 6(2):101-10. [DOI:10.29252/nirp.jpcp.6.2.101] [DOI:10.29252/nirp.jpcp.6.2.101]
15. Barati H, Pourmohamadreza Tajrishi M. The effect of social skills training on socialization skills in children with down syndrome. Iranian Rehabilitation Journal. 2012; 10 (15):35-8.
16. Karami B GM, Tayarani Rad A, Qasemi S. The matson evaluation of social skills with youngsters-II (MESSY-II) and its adaptation for Iranian children and adolescents with intellectual disability. Journal of Practice in Clinical Psychology. 2013; 1(4):239-45.
17. Aazami Y. [The Design and Validation of psychosocial model-based treatment plan and its effectiveness in emotion regulation, social skills and improving the quality of life of people with PTAS resulting from burn (Persian)] [PhD dissertation]. Tehran: University of Allameh Tabatabai; 2018.
18. Fatemi MJ SR, Samimi R. Saberi M, Namazi P, Pahlavanpour P, Moshiri Sh. [Quality of life of burn patients after discharge from Shahid Motahari Hospital in 2013 (Persian)]. Iranian Journal of Surgery. 2015; 23(2):31-40.
19. Narimani M, Sadeghieh Ahari S, Rajabi S. Comparison of efficacy of eye movement, desensitization and reprocessing and cognitive behavioral therapy methods in the Treatment of stress disorder. Journal of Applied Sciences. 2008; 8(10):1932-37. [DOI: 10.3923/jas.2008.1932.1937] [DOI:10.3923/jas.2008.1932.1937]
20. Soleimani M, Ahmadi K, Mohammadi A. [Virtual Reality Exposure Therapy in Anxiety Disorders and Posttraumatic Stress Disorder: A Systematic Review of Literature (Persian)]. Journal of Research in Behavioural Sciences. 2016; 14(1): 111-24.
21. Maredpour A NM. [The effectiveness of therapeutic method eye movement desensitization and reprocessing in women suffering from posttraumatic stress disorder arising from non-military events (Persian)]. Clinical Psychological Studies. 2016; 6(23):41-60.
22. Akbari Yeganeh Z, Dolatshahee B, Rezaee Dogaheh E. The effectiveness of neurofeedback training on reducing symptoms of war veterans with posttraumatic stress disorder. Journal of Practice in Clinical Psychology. 2016; 4(1):17-24.
23. Ahmadi Zadeh MJ AK, Anisi J. [The survey of comparative effectiveness of skills problem solving education and prolonged exposure on treatment of post traumatic stress disorder (Persian)]. Military Psychology. 2011; 1(4):11-23.
24. Blakeney PE, Rosenberg L, Rosenberg M, Faber A. Psychosocial care of persons with severe burns. Burns. 2008; 34(4):433-40. [DOI:10.1016/j.burns.2007.08.008] [PMID] [DOI:10.1016/j.burns.2007.08.008]
25. Sadipour Biabangard I. [Research Methods in Psychology and Educational Sciences (Persian)]. Tehran: Doran; 2012.
26. Nasbum A. A Practical Guide to Diagnostic Interviews Using DSM-5 Criteria [F Rezaei, AA Forooghi, Persian trans]. Tehran: Arjmand; 2013.
27. Weathers FW, Litz BT, Keane TM, Palmieri PA, Marx BP, Schnurr PP. The ptsd checklist for DSM-5 (pcl-5) [Internet]. 2017 [Updated 2017 May 11]. Available from: https://www.ptsd.va.gov/professional/assessment/adult-sr/ptsd-checklist.asp
28. Talebigi F. [The Effectiveness of acceptance and commitment-based therapy on reducing experience avoidance in veterans with impact stress disorder in Kerman (Persian)] [MA thesis]. Tehran: Allameh Tabataba'i University; 2015.
29. Riggio RE. The Social Skills Inventory (SSI): measuring nonverbal and social skills. In: Manusov VL, editor. The Sourcebook of Nonverbal Measures: Going Beyond Words. New York: Psychology Press; 2005.
30. Yazd Khasti F. [Interactive styles and psychological tests (Persian)]. Esfahan: Payam-e Alavi; 2010.
31. O'Connor M. Patients' psychosocial adjustment to burn injury (family support, coping). In: Xerox University Microfilms, University Microfilms International, editors. Dissertation Abstracts International B, The Sciences and Engineering. Ann Arbor, Michigan: University Microfilms; 1974.
32. Eskafi Noghani M NS, Shirin-Zadeh Dastgiri S, Mohammadzadeh A, Najafi M. [Correlation of post-traumatic stress disorder with social support, quality of life and mental happiness in wives of veterans with post-traumatic stress disorder (Persian)]. Iranian Journal of War and Public Health. 2016; 8(1):17-23.
33. Sirati nir M, Ebadi A, Fallahi Khoshknab M, Tavallaie A. [Consequences of living with posttraumatic stress disorder: A qualitative study (Persian)]. Journal of Qualitative Research in Health Sciences. 2012; 1(2):92-101.
34. Hojjati-Abed E, Karbalaaei-nouri A, Rafiei H, Karimlou M. [The efficacy of psychosocial occupational therapy services on quality of life of chronic pschiatric patents (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2010; 11(1):23-28.
35. Bagheri Yazdi A, Yasemi M, Khavasi L, Kafi A. Effectiveness of psycho-social support intervention in qazvin earthquake survivors. Quarterly Scientific Journal of Rescue and Relief. 2010; 2(2):1-10.
36. Torabi Momen E, Raheb G, Ali Pour F, Biglarian A. [The effectiveness of group social work intervention with developmental approach on psychosocial empowerment of female-headed households (Persian)]. Archives of Rehabilitation. 2017; 18(3):242-53. (persion) [DOI:10.21859/jrehab-1803242] [DOI:10.21859/jrehab-1803242]
37. Martin L, Byrnes M, McGarry S, Rea S, Wood F. Social challenges of visible scarring after severe burn: A qualitative analysis. Burns. 2017; 43(1):76-83. [DOI:10.1016/j.burns.2016.07.027] [PMID] [DOI:10.1016/j.burns.2016.07.027]
38. Rahzani K, Taleghani F, Nikbakht Nasrabadi A, Omrani fard M. . Qualitative approach on social problems in burned disfigurement individuals. Journal of Arak University of Medical Sciences. 2008; 11(3):37-48.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |