دوره 18، شماره 3 - ( پاییز 1396 )                   دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل | برگشت به فهرست نسخه ها


XML English Abstract Print


1- گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران. ، torabi.em@gmail.com
2- گروه مددکاری اجتماعی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
3- گروه آمار و کامپیوتر، مرکز تحقیقات اعصاب اطفال، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران، ایران.
چکیده:   (6166 مشاهده)

هدف زنان سرپرست خانوار یکی از گروه‌های اقلیت زنان هستند که نه‌تنها در ایران، بلکه در دیگر کشورهای جهان اعم از توسعه‌یافته و در حال توسعه نیز با مشکلات زیادی دست به گریبان هستند. این گروه به طور معمول با مشکلات و موانع زیادی در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی مواجه هستند. ﻭﻇﺎﻳﻒ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﻭ ﻣﺘﻌﺪﺩی ﻛﻪ ﺑﻪ‌ﺍﺟﺒﺎﺭ ﺑﻪ ﺯﻧﺎﻥ ﻣﺤﻮﻝ می‌شود، ﻓﺸﺎﺭها ﻭ تنش‌های ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﺗﻮﺍﻥ ﻭ ﻇﺮﻓﻴت ﺑﻪ آن‌ها ﻭﺍﺭﺩ می‌کند ﻛﻪ ﺑﻪ‌ﻣﺮﻭﺭ آن‌ها ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﺎﺭﺍﺣتی‌های ﺭﻭحی ﻭ روانی ﺳﻮﻕ می‌دهد. با توجه به طیف وسیع مسائل، مشکلات، محدودیت‌ها و آسیب‌پذیری زنان سرپرست خانوار و همچنین با توجه به اینکه زنان سرپرست خانوار یکی از گروه‌های هدف مددکاران اجتماعی هستند، ارائه خدمات حرفه‌ای و تخصصی از سوی مددکاران اجتماعی با هدف توانمندسازی روانی و اجتماعی این قشر از جامعه حائز اهمیت است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار است.
روش بررسی این پژوهش از نوع شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان سرپرست خانوار ساکن شهر تهران بود. نمونه این پژوهش از بین زنان سرپرست خانوار تحت پوشش موسسه امام علی (ع) انتخاب شدند که شرایط ورود به پژوهش (زن سرپرست خانوار، سواد خواندن و نوشتن، سن ۲۰ تا ۴۵ سال و تمایل به شرکت در پژوهش) را داشتند. نمونه‌گیری با روش تصادفی ساده انجام شد. از میان جامعه آماری، ۶۰ نفر از زنان سرپرست خانوار انتخاب شدند و به‌ صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل قرار گرفتند. برنامه آموزشی مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه در ۱۰ جلسه و هر جلسه ۹۰ دقیقه برای گروه آزمایش انجام گرفت. گروه کنترل مداخله‌ای دریافت نکردند. به‌ منظور سنجش میزان توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار، قبل از شروع و بعد از پایان جلسات، پرسش‌نامه مشخصات جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه توانمندی روانی و اجتماعی بین افراد شرکت‌کننده توزیع و تکمیل شد. در این تحقیق از پرسش‌نامه مشخصات جمعیت‌شناختی، چک‌لیست متغیرهای جمعیت‌شناختی و پرسش‌نامه توانمندی روانی و اجتماعی استفاده شد که بهاره محمدمرادی در سال ۱۳۸۹ آن را ساخته است. روایی صوری و سازه و پایایی این ابزار تأیید شده است. در این پژوهش، محقق روایی و پایایی این پرسش‌نامه مجدداً سنجید. آلفای کرونباخ کل پرسش‌نامه ۰/۷۹ بود. اساتید دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی روایی صوری و محتوایی پرسش‌نامه را تأیید کردند. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخه ۲۲ و آمار توصیفی نظیر میانگین، فراوانی و انحراف‌معیار و آمار استنباطی شامل آزمون لون، کولموگروف اسمیرنوف، تی زوجی و تحلیل کوواریانس استفاده شد. 
یافته‌ها نتایج این پژوهش نشان داد بین توانمندی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار قبل و بعد از مداخله تفاوت آماری معناداری وجود دارد. وجود تفاوت معنادار در زیرمقیاس‌های توانمندی روانی شامل عزت‌نفس، خوداثربخشی، استقلال فکری و احساس قدرت (۰/۰۰۱>P) و زیرمقیاس‌های توانمندی اجتماعی شامل مشارکت در امور اجتماعی و جمع‌گرایی تأیید می‌شود (۰/۰۰۱>P). همچنین در توانمندی روانی با ابعاد عزت‌نفس، خوداثربخشی، استقلال فکری، احساس قدرت و در توانمندی اجتماعی با ابعاد مشارکت در امور اجتماعی و جمع‌گرایی بین افراد آموزش‌دیده با افراد آموزش‌ندیده تفاوت معناداری وجود دارد (۰/۰۰۱>P).
نتیجه‌گیری با توجه به نتایج به‌ دست‌آمده از این مطالعه می‌توان گفت که برگزاری جلسات مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد توسعه بر توانمندسازی روانی و اجتماعی زنان سرپرست خانوار مؤثر است. بنابراین به‌کارگیری گسترده‌تر این نوع مداخله توسط متخصصان، می‌تواند بر توانمندسازی و بهبود سطح زندگی این گروه از افراد جامعه مؤثر باشد.

متن کامل [PDF 6667 kb]   (3695 دریافت) |   |   متن کامل (HTML)  (8202 مشاهده)  
نوع مطالعه: پژوهشی | موضوع مقاله: مددکاری اجتماعی
دریافت: 1396/1/12 | پذیرش: 1396/4/24 | انتشار: 1396/6/21

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.