هدف: برتری دستی، بارزترین عدم تقارن رفتاری در انسان است. اصطلاح برتری دستی به دست برتر یا به عدم تقارن عملکرد در اعمال دستی اشاره دارد. در مطالعه حاضر، مقایسه شیوع چپ دستی در بین دانش‌آموزان طبیعی و ناشنوا، تأثیر سن، جنسیت، و توصیه به استفاده از دست راست در اعمال تک‌دستی بر برتری دستی، فراوانی افراد چپ‌دست در خانواده دانش‌آموزان، تأثیر برتری دستی بر توانایی زبان انگلیسی و بررسی دیدگاه افراد جامعه نسبت به چپ‌دستان، مد نظر بود.

روش بررسی: مطالعه مقطعی- مقایسه‌ای حاضر از طریق تکمیل پرسشنامه، با استفاده از مقیاس برتری دستی ادینبورگ روی 380 نفر دانش‌آموز طبیعی با انتخاب احتمالی و 380 نفر ناشنوای شدید یا عمیق حسی- عصبی مادرزادی با انتخاب غیر احتمالی و هدفمند در محدوده سنی 18-12 سال در شهر تهران صورت گرفت. به جز کم شنوایی در دانش‌آموزان ناشنوا، افراد مورد مطالعه ، هیچ گونه بیماری یا مشکل نورولوژیک تأیید شده‌ای نداشتند. برای تعیین میزان و نوع کم شنوایی، به پرونده وضعیت شنوایی دانش‌آموزان و تأیید شنوایی شناس مدارس ناشنوایان، استناد شد.

یافته‌ها: در مطالعه حاضر، شیوع چپ دستی در دانش‌آموزان طبیعی %9/7 و در ناشنوایان %10/3 و بسیار به یکدیگر نزدیک بود، و بین آنها تفاوت معناداری وجود نداشت (P=0/901, z=-1/24). در هر دو گروه دانش‌آموزان طبیعی و ناشنوا، اگرچه شیوع چپ دستی در پسران بیش از دختران بود، اما جنسیت و سن بر نتایج به دست آمده تأثیری نداشت (P>0/05). توصیه خانواده و یا معلمان به استفاده از دست راست، در دانش‌آموزان طبیعی 16 درصد و در دانش‌آموزان ناشنوا 0/5 درصد بود و هیچ‌گونه توصیه اکید یا سخت‌گیری در این زمینه، اعمال نشده بود. فراوانی افراد چپ دست، در خانواده دانش‌آموزان طبیعی (%22/6) نسبت به دانش‌آموزان ناشنوا (%13/2) بالاتر و این اختلاف از لحاظ آماری معنادار بود (P=0/003, Z=-2/976). در هر دو گروه دانش‌آموزان طبیعی و ناشنوا، بین راست دستان و چپ دستان در امتیازات زبان انگلیسی، تفاوت معناداری وجود نداشت (P>0/05). همچنین، در بررسی دیدگاه افراد جامعه نسبت به چپ دستان، بین دو گروه دانش‌آموزان طبیعی و ناشنوا، تفاوت معناداری مشاهده نشد (P=0/541, Z=-0/611).

نتیجه‌گیری: شیوع چپ دستی در بررسی حاضر، به شیوع آن در آمریکای شمالی و اروپای غربی نزدیک بود و با آمار برخی کشورهای آسیایی تفاوت قابل توجهی را نشان داد. مشابهت مقادیر شیوع چپ دستی در دانش‌آموزان طبیعی و ناشنوا، فرضیه پرویک در خصوص عدم شکل گیری «برتری گوش راست» در ناشنوایان مادرزاد را تأیید نکرد.