هدف: ‌این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی روش تحلیل رفتار کاربردی و روش درمانی-آموزشی بر رفتار کلیشه‌ای، مشکلات تعاملی و ارتباطی کودکان مبتلا به اوتیسم انجام گرفت.

روش بررسی:‌ در این مطالعه آزمایشی، جامعه آماری شامل کلیه کودکان مدرسه اوتیسم تبریز در شش ماهه دوم سال 1388 می‌باشد حجم نمونه شامل 29 کودک (21 پسر و 8 دختر) بود که در دامنه سنی 6 تا 14 سال قرار داشتند و با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و در گروه تحلیل رفتار کاربردی (8 پسر و 2 دختر) گروه درمانی- آموزشی (9 پسر و 1 دختر) و گواه (4 پسر و 5 دختر) جایگزین شدند. ابزارهای این پژوهش عبارت بودند از: چک لیست بازبینی اصلاح شده و مقیاس درجه بندی اوتیسم گیلیام. داده‌های بدست آمده با استفاده از آزمون آماری کوواریانس تحلیل گردید.

یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین شاخص‌های مشکلات رفتاری گروههای آزمایشی روش تحلیل رفتار کاربردی و روش درمانی- آموزشی در مقایسه با گروه گواه به طور معناداری کاهش پیدا کرده است (۰/۰۱>P). همچنین در مقایسه دو روش درمانی تحلیل رفتار کاربردی و درمانی-آموزشی کاهش میانگین نمرات در شاخص مشکلات ارتباطی به نفع درمان تحلیل رفتار کاربردی و معنادار می‌باشد (۰/۰۵>P)

نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش، هر دو روش درمانی تحلیل رفتار کاربردی و درمانی- آموزشی در کاهش نشانه‌های مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اوتیسم، مؤثر بوده‌اند. با این وجود، درمان تحلیل رفتار کاربردی، به دلیل اثربخشی بیشتر، درمان پیشنهادی این پژوهش می‌باشد.