دوره 20، شماره 4 - ( زمستان 1398 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
الهه حجتی عابد1 
، نرگس شفارودی* 2، ملاحت اکبرفهیمی1 ، آرمین زارعیان3 ، اکرم پرند4 ، سمانه کرمعلی اسماعیلی1
، نرگس شفارودی* 2، ملاحت اکبرفهیمی1 ، آرمین زارعیان3 ، اکرم پرند4 ، سمانه کرمعلی اسماعیلی1
1- گروه کاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران.
2- گروه کاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ،shafarodi.n@iums.ac.ir
3- گروه سلامت در بلایا و فوریت‌ها، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ایران، تهران.
4- گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2- گروه کاردرمانی، دانشکده علوم توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران. ،
3- گروه سلامت در بلایا و فوریت‌ها، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، ایران، تهران.
4- گروه روان‌شناسی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده: (3679 مشاهده)
اهداف خودتعیین‌گری به معنای توانایی تشخیص، تعیین اهداف و دستیابی به هدف بر اساس شناخت و ارزیابی خود است. این توانایی برای رشد سالم نوجوانان ضروری است. خودتعیین‌گری تحت تأثیر دانش، مهارت‌ها، عقاید و عوامل زمینه‌ای است که در محیط زندگی افراد وجود دارد. از آنجا که خودتعیین‌گری یک عامل ضروری برای داشتن یک زندگی موفقیت‌آمیز است، ارزیابی آن و مهارت‌های زمینه‌ساز آن نیز مهم هستند. با این حال ابزاری به زبان فارسی برای ارزیابی آن وجود ندارد. هدف مطالعه حاضر، تهیه نسخه فارسی و تعیین ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز شامل روایی صوری، محتوایی و روایی سازه، همچنین همسانی درونی و پایایی آزمون‌بازآزمون در دانش‌آموزان ۱۴ تا ۱۸ سال است.
روش بررسی در این مطالعه روش‌شناسی، مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز بر اساس برنامه «ارزیابی بین‌المللی کیفیت زندگی» به زبان فارسی ترجمه و از نظر روایی و پایایی بررسی شد. نمونه پژوهش شامل ۴۹۸ دانش‌آموز دبیرستانی (میانگین و انحراف معیار سنی ۹/۰±۱۵/۱۵؛ ۲۷۷ دختر و ۲۲۱ پسر) بود که بر اساس نمونه‌گیری دردسترس و با حداکثر تنوع، در شهر تهران بررسی شدند. این نمونه‌ها از طریق پرسش‌نامه خودگزارشگری نوجوان به دو گروه با و بدون علائم هیجانی و رفتاری تقسیم شدند. روایی صوری ابزار بر اساس نظر نوجوانان و خبرگان شرکت‌کننده در پژوهش بررسی شد. شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا برای هریک از گویه‌های ابزار محاسبه شد. روایی سازه از طریق روش مقایسه گروه‌های شناخته‌شده (شامل جنسیت و در معرض خطر اختلالات هیجانی و رفتاری بودن) و پایایی همسانی درونی با محاسبه ضریب کودر ریچاردسون و پایایی آزمون‌بازآزمون با استفاده از ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای روی ۱۶ دانش‌آموز با فاصله زمانی ۱۴ روز محاسبه شد.
یافته‌ها در نسخه فارسی مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز چهار گویه از گویه‌های نسخه اصلی حذف شد. روایی صوری نسخه فارسی مقیاس خودتعیین‌گری نوجوان پس از اصلاحات لازم مناسب تشخیص داده شد. شاخص و نسبت روایی محتوا نشان داد گویه‌ها روایی محتوای مطلوبی دارند. تحلیل مقایسه بین گروه‌های شناخته‌شده نشان داد میانگین خودتعیین‌گری بین گروه جنسیت و گروه در معرض خطر اختلالات هیجانی‌رفتاری در تمامی زیرمقیاس‌ها بالاتر و در بیشتر ابعاد معنادار (۰/۰۰۱>P) بود. ضریب کودر ریچاردسون برای کل ابزار ۰/۸۹ و برای پنج زیرمقیاس در محدوده ۰/۵۱ تا ۰/۷۲ بود. ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای برابر با ۰/۹۸، با سطح اطمینان ۹۵ درصد و فاصله اطمینان ۰/۹۵ تا۰/۹۸ حاکی از ثبات مطلوب ابزار است.
نتیجه‌گیری بر اساس این مطالعه، نسخه فارسی مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز روایی صوری، محتوا و سازه و همچنین پایایی خوبی بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهر تهران دارد. بنابراین می‌توان از آن در زمینه‌های بالینی و تحقیقاتی برای ارزیابی خودتعیین‌گری با اهداف مختلف استفاده کرد. با توجه به اهمیت خودتعیین‌گری در دوره نوجوانی، جای تحقیقات بسیاری با استفاده از ابزار مورد‌بررسی در این پژوهش وجود دارد تا مشکلات احتمالی دانش‌آموزان دبیرستانی در خودتعیین‌گری مشخص، و آموزش‌های ویژه مربوط به آن طراحی شود.
روش بررسی در این مطالعه روش‌شناسی، مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز بر اساس برنامه «ارزیابی بین‌المللی کیفیت زندگی» به زبان فارسی ترجمه و از نظر روایی و پایایی بررسی شد. نمونه پژوهش شامل ۴۹۸ دانش‌آموز دبیرستانی (میانگین و انحراف معیار سنی ۹/۰±۱۵/۱۵؛ ۲۷۷ دختر و ۲۲۱ پسر) بود که بر اساس نمونه‌گیری دردسترس و با حداکثر تنوع، در شهر تهران بررسی شدند. این نمونه‌ها از طریق پرسش‌نامه خودگزارشگری نوجوان به دو گروه با و بدون علائم هیجانی و رفتاری تقسیم شدند. روایی صوری ابزار بر اساس نظر نوجوانان و خبرگان شرکت‌کننده در پژوهش بررسی شد. شاخص روایی محتوا و نسبت روایی محتوا برای هریک از گویه‌های ابزار محاسبه شد. روایی سازه از طریق روش مقایسه گروه‌های شناخته‌شده (شامل جنسیت و در معرض خطر اختلالات هیجانی و رفتاری بودن) و پایایی همسانی درونی با محاسبه ضریب کودر ریچاردسون و پایایی آزمون‌بازآزمون با استفاده از ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای روی ۱۶ دانش‌آموز با فاصله زمانی ۱۴ روز محاسبه شد.
یافته‌ها در نسخه فارسی مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز چهار گویه از گویه‌های نسخه اصلی حذف شد. روایی صوری نسخه فارسی مقیاس خودتعیین‌گری نوجوان پس از اصلاحات لازم مناسب تشخیص داده شد. شاخص و نسبت روایی محتوا نشان داد گویه‌ها روایی محتوای مطلوبی دارند. تحلیل مقایسه بین گروه‌های شناخته‌شده نشان داد میانگین خودتعیین‌گری بین گروه جنسیت و گروه در معرض خطر اختلالات هیجانی‌رفتاری در تمامی زیرمقیاس‌ها بالاتر و در بیشتر ابعاد معنادار (۰/۰۰۱>P) بود. ضریب کودر ریچاردسون برای کل ابزار ۰/۸۹ و برای پنج زیرمقیاس در محدوده ۰/۵۱ تا ۰/۷۲ بود. ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای برابر با ۰/۹۸، با سطح اطمینان ۹۵ درصد و فاصله اطمینان ۰/۹۵ تا۰/۹۸ حاکی از ثبات مطلوب ابزار است.
نتیجه‌گیری بر اساس این مطالعه، نسخه فارسی مقیاس خودتعیین‌گری دانش‌آموز روایی صوری، محتوا و سازه و همچنین پایایی خوبی بین دانش‌آموزان دبیرستانی شهر تهران دارد. بنابراین می‌توان از آن در زمینه‌های بالینی و تحقیقاتی برای ارزیابی خودتعیین‌گری با اهداف مختلف استفاده کرد. با توجه به اهمیت خودتعیین‌گری در دوره نوجوانی، جای تحقیقات بسیاری با استفاده از ابزار مورد‌بررسی در این پژوهش وجود دارد تا مشکلات احتمالی دانش‌آموزان دبیرستانی در خودتعیین‌گری مشخص، و آموزش‌های ویژه مربوط به آن طراحی شود.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |