دوره 19، شماره 2 - ( تابستان 1397 )
دوره، شماره، فصل و سال، شماره مسلسل |
برگشت به فهرست نسخه ها
1- گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات علوم انسانی و اجتماعی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
2- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، shasan@ut.ac.ir
3- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4- گروه روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
2- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. ، shasan@ut.ac.ir
3- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
4- گروه روانشناسی عمومی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده: (6507 مشاهده)
هدف درمان اتیسم به عنوان اختلال عصبی تحولی طولانی‌مدت موضوع بحث‌انگیزی است. به دلیل روند افزایش و نبود علت شناخته‌شده مشخص در این زمینه، درمان این اختلال پیچیده و مبهم رشدی، مسئله اساسی برای والدین این کودکان است. با توجه به نوع اختلال و مدت طولانی سیر آن، از روش‌های درمانی گوناگونی استفاده می‌شود. یکی از درمان‌هایی که جزء درمان‌های مقرون‌به‌صرفه و مؤثر است، طبیعت‌درمانی (اکوتراپی) است. با توجه به این مسئله بر آن شدیم که اثربخشی طبیعت‌درمانی خانواده‌محور را بر روی نشانگان کودکان با اختلال طیف اتیسم بررسی کنیم.
روش بررسی این مطالعه به صورت کاربردی و از نوع نیمه‌آزمایشی (پیش‌آزمون و پس‌آزمون) با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان ۳ تا ۷ سال با اختلال طیف اتیسم می‌شد که به مراکز توانبخشی و درمانی شهر تهران مراجعه کرده بودند. حجم نمونه ۱۴ نفر از کودکان با اختلال طیف اتیسم بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش وکنترل جایگزین شدند. در هر گروه (آزمایش و کنترل) ۷ کودک (۶ پسر و ۱ دختر) قرار گرفت. جلسات طبیعت‌درمانی در ۱۰ جلسه به مدت ۳ ماه در تابستان ۱۳۹۶ طی ۳ ساعت (۹ صبح تا ۱۲ ظهر) در مدرسه طبیعت ساوان (واقع در پارک جنگلی چیتگر) به همراه حضور الزامی والدین (پدر و مادر و یا کمترین یک نفر از آن‌ها) برگزار شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از فهرست ارزیابی درمانی اتیسم و برنامه طبیعت‌درمانی تدوین‌شده بر اساس چارچوب نظری و یافته‌های پژوهشی استفاده شد. فهرست ارزیابی درمانی اتیسم شامل چهار قسمت پیشرفت گفتار و زبان و ارتباطات، اجتماعی شدن،آگاهی حسی و شناختی، و وضعیت بهداشتی و جسمی و رفتاری است که سه مرتبه یعنی قبل از شروع جلسات، ۱۰ روز بعد از آخرین جلسه آموزشی و سه ماه بعد از آخرین جلسه آموزشی به عنوان دوره پیگیری توسط خانواده‌ها تکمیل شد. متغیرهای بررسی‌شده در این پژوهش، برنامه طبیعت‌درمانی خانواده‌محور (متغیر مستقل) و نشانگان اختلال طیف اتیسم (متغیر وابسته) بود. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی (میانگین، انحراف معیار،کمترین و بیشترین نمرات) و استنباطی (آزمون لون برای بررسی فرض برابری واریانس‌های خطا، آزمون کالموگروف اسمیرنف برای بررسی طبیعی بودن توزیع، و تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر شرایط آزمایش بر متغیر وابسته نتایج آزمون اثرات بین‌گروهی) تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها میانگین نمره پس‌آزمون فهرست ارزیابی درمانی اتیسم درگروه آزمایشی ۱۷۲/۳ با انحراف استاندارد ۱۱/۵ به دست آمد که نسبت به میانگین پس‌آزمون گروه کنترل برابر با ۱۵۱/۱ با انحراف استاندارد ۲۴/۱۰ افزایش داشت. این افزایش به لحاظ آماری معنی‌دار به دست آمد و نشان داد که برنامه طبیعت‌درمانی باعث کاهش نشانگان در کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم می‌شود. همچنین میانگین نمرات پیگیری گروه آزمایش ۱۷۳/۹۰ با انحراف استاندارد ۱۲/۰۲ به دست آمد که نشان‌دهنده اثربخشی درمان بعد از ۳ ماه است. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که مقدار F=۲۱/۹۰ و سطح معناداری ۰/۰۰۱ به دست آمد که با توجه به ۰/۰۵≥۰/۰۰۱، مقدارF محاسبه‌شده معنادار شد که بیانگر اثر شرایط آزمایش بر متغیر وابسته (کاهش نشانگان) است.
روش بررسی این مطالعه به صورت کاربردی و از نوع نیمه‌آزمایشی (پیش‌آزمون و پس‌آزمون) با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان ۳ تا ۷ سال با اختلال طیف اتیسم می‌شد که به مراکز توانبخشی و درمانی شهر تهران مراجعه کرده بودند. حجم نمونه ۱۴ نفر از کودکان با اختلال طیف اتیسم بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش وکنترل جایگزین شدند. در هر گروه (آزمایش و کنترل) ۷ کودک (۶ پسر و ۱ دختر) قرار گرفت. جلسات طبیعت‌درمانی در ۱۰ جلسه به مدت ۳ ماه در تابستان ۱۳۹۶ طی ۳ ساعت (۹ صبح تا ۱۲ ظهر) در مدرسه طبیعت ساوان (واقع در پارک جنگلی چیتگر) به همراه حضور الزامی والدین (پدر و مادر و یا کمترین یک نفر از آن‌ها) برگزار شد. برای جمع‌آوری داده‌ها از فهرست ارزیابی درمانی اتیسم و برنامه طبیعت‌درمانی تدوین‌شده بر اساس چارچوب نظری و یافته‌های پژوهشی استفاده شد. فهرست ارزیابی درمانی اتیسم شامل چهار قسمت پیشرفت گفتار و زبان و ارتباطات، اجتماعی شدن،آگاهی حسی و شناختی، و وضعیت بهداشتی و جسمی و رفتاری است که سه مرتبه یعنی قبل از شروع جلسات، ۱۰ روز بعد از آخرین جلسه آموزشی و سه ماه بعد از آخرین جلسه آموزشی به عنوان دوره پیگیری توسط خانواده‌ها تکمیل شد. متغیرهای بررسی‌شده در این پژوهش، برنامه طبیعت‌درمانی خانواده‌محور (متغیر مستقل) و نشانگان اختلال طیف اتیسم (متغیر وابسته) بود. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از روش‌های آماری توصیفی (میانگین، انحراف معیار،کمترین و بیشترین نمرات) و استنباطی (آزمون لون برای بررسی فرض برابری واریانس‌های خطا، آزمون کالموگروف اسمیرنف برای بررسی طبیعی بودن توزیع، و تحلیل کوواریانس برای بررسی اثر شرایط آزمایش بر متغیر وابسته نتایج آزمون اثرات بین‌گروهی) تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها میانگین نمره پس‌آزمون فهرست ارزیابی درمانی اتیسم درگروه آزمایشی ۱۷۲/۳ با انحراف استاندارد ۱۱/۵ به دست آمد که نسبت به میانگین پس‌آزمون گروه کنترل برابر با ۱۵۱/۱ با انحراف استاندارد ۲۴/۱۰ افزایش داشت. این افزایش به لحاظ آماری معنی‌دار به دست آمد و نشان داد که برنامه طبیعت‌درمانی باعث کاهش نشانگان در کودکان مبتلا به اختلال طیف اتیسم می‌شود. همچنین میانگین نمرات پیگیری گروه آزمایش ۱۷۳/۹۰ با انحراف استاندارد ۱۲/۰۲ به دست آمد که نشان‌دهنده اثربخشی درمان بعد از ۳ ماه است. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که مقدار F=۲۱/۹۰ و سطح معناداری ۰/۰۰۱ به دست آمد که با توجه به ۰/۰۵≥۰/۰۰۱، مقدارF محاسبه‌شده معنادار شد که بیانگر اثر شرایط آزمایش بر متغیر وابسته (کاهش نشانگان) است.
نتیجه‌گیری یافته‌های تحقیق نشان طبیعت‌درمانی (اکوتراپی) خانواده‌محور باعث کاهش نشانگان در کودکان با اختلال طیف اتیسم می‌شود .این کودکان مخصوصاً در زمینه مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای را نشان دادند. بنابرانین می‌توان از این روش به دلیل تأثیر مثبت، ساده و در دسترس بودن، به عنوان روشی مکمل در کنار درمان‌های دیگر برای کاهش نشانگان کودکان با اختلال طیف اتیسم استفاده کرد.
نوع مطالعه: كاربردی |
موضوع مقاله:
روانشناسی کودکان استثنایی
دریافت: 1396/7/16 | پذیرش: 1396/12/20 | انتشار: 1397/4/1
دریافت: 1396/7/16 | پذیرش: 1396/12/20 | انتشار: 1397/4/1
فهرست منابع
1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders [F Rezaee, et al., Persian trans.]. Tehran: Arjmand Pub; 2013.
2. Murphy R. SPICe briefing: Autism spectrum disorder. Edinburgh: Scottish Parliament Information Centre; 2017.
3. Russell S, McCloskey CR. Parent perceptions of care received by children with an autism spectrum disorder. Journal of Pediatric Nursing. 2016; 31(1):21–31. [DOI:10.1016/j.pedn.2015.11.002] [DOI:10.1016/j.pedn.2015.11.002]
4. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). A snapshot of autism spectrum disorder among 8-year-old children in Multiple Communities across the United States. Atlanta: United States Department of Health and Human Services; 2014.
5. Hsiao YJ. Pathways to mental health-related quality of life for parents of children with autism spectrum disorder: roles of parental stress, children's performance, medical support, and neighbor support. Research in Autism Spectrum Disorders. 2016; 23:122–30. [DOI:10.1016/j.rasd.2015.10.008] [DOI:10.1016/j.rasd.2015.10.008]
6. Golzari F, Hemati Alamdarloo G, Moradi S. The effect of a social stories intervention on the social skills of male students with autism spectrum disorder. SAGE Open. 2015; 5(4):215824401562159. [DOI:10.1177/2158244015621599] [DOI:10.1177/2158244015621599]
7. Morgenthal AH. Child-centered play therapy for children with autism: A case study (PhD dissertation). Culver City, California: Antioch University; 2015.
8. Welterlin A, Turner Brown LM, Harris S, Mesibov G, Delmolino L. The home teacching program for toddlers with autism. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2011; 42(9):1827–35. [DOI:10.1007/s10803-011-1419-2] [DOI:10.1007/s10803-011-1419-2]
9. Politte LC, Howe Y, Nowinski L, Palumbo M, McDougle CJ. Evidence-based treatments for autism spectrum disorder. Current Treatment Options in Psychiatry. 2015; 2(1):38–56. [DOI:10.1007/s40501-015-0031-z] [DOI:10.1007/s40501-015-0031-z]
10. Leaf JB, Leaf R, McEachin J, Taubman M, Ala'i-Rosales S, Ross RK, et al. Applied behavior analysis is a science and, therefore, progressive. Journal of Autism and Developmental Disorders. 2015; 46(2):720–31. [DOI:10.1007/s10803-015-2591-6] [DOI:10.1007/s10803-015-2591-6]
11. Battaglia D, McDonald ME. Effects of the Picture Exchange Communication System (PECS) on maladaptive behavior in children with Autism Spectrum Disorders (ASD): A review of the literature. Journal of the American Academy of Special Education Professionals. 2015; 8:20.
12. Seifert AR. Cultivating new lives: Anethnographic pilot study of Eco-therapy provision for people with Alcohol-related problems in Northern Ireland. Anthropology in Action. 2014; 21(1):4-12. [DOI:10.3167/aia.2014.210103] [DOI:10.3167/aia.2014.210103]
13. Corazon SS, Stigsdotter UK, Jensen AG, Nilsson K. Development of the nature-based therapy concept for patients with stress-related illness at the Danish healing forest garden Nacadia. Journal of Therapeutic Horticulture. 2010; 20:33-51.
14. Plambech T, Konijnendijk van den Bosch CC. The impact of nature on creativity: A study among Danish creative professionals. Urban Forestry & Urban Greening. 2015; 14(2):255–63. [DOI:10.1016/j.ufug.2015.02.006] [DOI:10.1016/j.ufug.2015.02.006]
15. Adams M, Jordan M, Wren J, Wright J. The grow project: A report on the well-being benefits of nature connection for people with experience of mental distress. Brighton, UK: University of Brighton, Community and University Partnership Project. 2014.
16. Sempik J. Green care and mental health: Gardening and farming as health and social care. Mental Health and Social Inclusion. 2010; 14(3):15–22. [DOI:10.5042/mhsi.2010.0440] [DOI:10.5042/mhsi.2010.0440]
17. Mind for Better Mental Health. Making sense of ecotherapy [Internet]. 2015. Availble from: https://mhaw.nz/assets/Overseas-lit-PDFs/making-sense-of-ecotherapy-MIND-2013.pdf
18. Mustapa ND, Maliki NZ, Hamzah A. Repositioning children's developmental needs in space planning: A review of connection to nature. Procedia-Social and Behavioral Sciences. 2015; 170:330-9. [DOI:10.1016/j.sbspro.2015.01.043] [DOI:10.1016/j.sbspro.2015.01.043]
19. Kahn PH, Kellert SR. Children and nature: Psychological, sociocultural, and evolutionary investigations. Cambridge: MIT Press; 2002.
20. Brown DK, Barton JL, Pretty J, Gladwell VF. Walks4Work: Assessing the role of the natural environment in a workplace physical activity intervention. Scandinavian Journal of Work, Environment & Health. 2014; 40(4):390–9. [DOI:10.5271/sjweh.3421] [DOI:10.5271/sjweh.3421]
21. McCurdy LE, Winterbottom KE, Mehta SS, Roberts JR. Using nature and outdoor activity to improve children's health. Current Problems in Pediatric And Adolescent Health Care. 2010; 40(5):102-17. [DOI:10.1016/j.cppeds.2010.02.003] [DOI:10.1016/j.cppeds.2010.02.003]
22. Louv R. Last child in the woods: Saving our childran from nature-deficit disorder [A Hosseinian, F Azad, Persian trans.]. Tehran: Talangor Pub; 2016.
23. Pouretemad HR, Khooshabi K. [The effect of autism therapeutic behavioral therapy-Lovaas on children with autistic disorders (Persian)]. Tehran: Shahid Beheshti University of Medical Sciences; 2004.
24. Haller RL, Kramer CL. Horticultural therapy methods: Connecting people and plants in health care, human services, and therapeutic programs. Abingdon: CRC Press; 2017.
25. Bagot KL, Allen FC, Toukhsati S. Perceived restorativeness of children's school playground environments: Nature, playground features and play period experiences. Journal of environmental psychology. 2015; 41:1-9. [DOI:10.1016/j.jenvp.2014.11.005] [DOI:10.1016/j.jenvp.2014.11.005]
26. Rogerson M, Barton J. Effects of the visual exercise environments on cognitive directed attention, energy expenditure and perceived exertion. International Journal of Environmental Research and Public Health. 2015; 12(7):7321-36. [DOI:10.3390/ijerph120707321] [PMID] [PMCID] [DOI:10.3390/ijerph120707321]
27. Rat W. Nature and the child (Practical guideline for nature schools) [AH Vahabzade, Persian trans.]. Mashhad: Sahra Pub; 2016.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |